Điện Biên phát triển du lịch xanh gắn với bảo tồn văn hóa

Song song với phát triển thế mạnh du lịch lịch sử, tỉnh Điện Biên đã tập trung đẩy mạnh phát triển du lịch gắn với bảo tồn thiên nhiên và văn hóa bản địa.

Dân tộc Mông

Tên tự gọi: Mông, Na Miẻo.

Tên gọi khác: Mẹo, Mèo, Miếu Hạ, Mán Trắng.

Nhóm địa phương: Mông Trắng, Mông Hoa, Mông Ðỏ, Mông Ðen, Mông Xanh, Na Miẻo.

Dân số: 1.068.189 người (Theo số liệu Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009).

Ngôn ngữ: Tiếng nói thuộc ngôn ngữ hệ Mông - Dao.

Hoạt động sản xuất: Nguồn sống chính là làm nương định canh hoặc nương du canh trồng ngô, lúa, lúa mạch. Nông dân có truyền thống trồng xen canh trên nương cùng với cây trồng chính là các cây ý dĩ, khoai, rau, lạc, vừng, đậu...

Chiếc cày của người Mông rất nổi tiếng về độ bền cũng như tính hiệu quả. Trồng lanh, thuốc phiện (trước đây), các cây ăn quả như táo, lê, đào, mận, dệt vải lanh là những hoạt động sản xuất đặc sắc của người Mông.

Người Mông chăn nuôi chủ yếu trâu, bò, lợn, gà, ngựa. Ngựa thồ là phương tiện vận chuyển rất có hiệu quả trên vùng cao núi đá. Con ngựa rất gần gũi và thân thiết với từng gia đình Mông.

Họ phát triển đa dạng các nghề thủ công như đan lát, rèn, làm yên cương ngựa, đồ gỗ, nhất là các đồ đựng, làm giấy bản, đồ trang sức bằng bạc phục vụ nhu cầu và thị hiếu của người dân. Các thợ thủ công Mông phần lớn là thợ bán chuyên nghiệp làm ra những sản phẩm nổi tiếng như lưỡi cày, nòng súng, các đồ đựng bằng gỗ ghép. Chợ ở vùng Mông thoả mãn vừa nhu cầu trao đổi hàng hoá vừa nhu cầu giao lưu tình cảm, sinh hoạt.

Ăn: Người Mông thường ăn ngày hai bữa, ngày mùa ăn ba bữa. Bữa ăn với các thực phẩm truyền thống có mèn mén (bột ngô đồ) hay cơm, rau xào mỡ và canh. Bột ngô được xúc ăn bằng thìa gỗ. Phụ nữ khéo léo làm các loại bánh bằng bột ngô, gạo vào những ngày tết, ngày lễ.

Người Mông quen uống rượu ngô, rượu gạo, hút thuốc bằng điếu cày. Ðưa mời khách chiếc điếu do tự tay mình nạp thuốc là biểu hiện tình cảm quý trọng. Trước kia, tục hút thuốc phiện tương đối phổ biến với họ.

Mặc: Trang phục của người Mông rất sặc sỡ, đa dạng giữa các nhóm.

Phụ nữ Mông Trắng trồng lanh, dệt vải lanh, váy màu trắng, áo xẻ ngực, thêu hoa văn ở cánh tay, yếm sau. Cạo tóc, để chỏm, đội khăn rộng vành.

Phụ nữ Mông Hoa mặc váy màu chàm có thêu hoặc in hoa văn bằng sáp ong, áo xẻ nách, trên vai và ngực đắp vải màu và thêu. Ðể tóc dài, vấn tóc cùng tóc giả.

Phụ nữ Mông Ðen mặc váy bằng vải chàm, in hoa văn bằng sáp ong, áo xẻ ngực.

Phụ nữ Mông Xanh mặc váy ống. Phụ nữ Mông Xanh đã có chồng cuốn tóc lên đỉnh đầu, cài bằng lược móng ngựa, đội khăn ra ngoài tạo thành hình như hai cái sừng.Trang trí trên y phục chủ yếu bằng đắp ghép vải màu, hoa văn thêu chủ yếu hình con ốc, hình vuông, hình quả trám, hình chữ thập.

Tuổi thơ hồn nhiên của trẻ em dân tộc Mông ở xã Vân Hồ, huyện Mộc Châu (Sơn La). Ảnh Lưu Trọng Đạt.jpg
Tuổi thơ hồn nhiên của trẻ em dân tộc Mông ở xã Vân Hồ, huyện Mộc Châu (Sơn La). Ảnh Lưu Trọng Đạt

: Người Mông quần tụ trong từng bản vài chục nóc nhà. Nhà trệt, ba gian hai chái, có từ hai đến ba cửa. Gian giữa đặt bàn thờ.

Nhà giàu thì tường trình, cột gỗ kê trên đá tảng hình đèn lồng hay quả bí, mái lợp ngói, sàn gác lát ván. Phổ biến nhà bưng ván hay vách nứa, mái tranh.

Lương thực được cất trữ trên sàn gác. Một số nơi có nhà kho chứa lương thực ở ngay cạnh nhà.

Chuồng gia súc được lát ván cao ráo, sạch sẽ.

Ở vùng cao núi đá, mỗi nhà có một khuôn viên riêng cách nhau bằng bức tường xếp đá cao khoảng gần 2 mét.

Phương tiện vận chuyển: Người Mông quen dùng ngựa thồ, gùi có hai quai đeo vai.

Quan hệ xã hội: Bản thường có nhiều họ, trong đó một hoặc hai họ giữ vị trí chủ đạo, có ảnh hưởng chính tới các quan hệ trong bản. Người đứng đầu bản điều chỉnh các quan hệ trong bản, trước kia, cả bằng hình thức phạt vạ lẫn dư luận xã hội. Dân mỗi bản tự nguyện cam kết và tuân thủ quy ước chung của bản về sản xuất, chăn nuôi, bảo vệ rừng và việc giúp đỡ lẫn nhau. Quan hệ trong bản càng gắn bó chặt chẽ hơn thông qua việc thờ cúng chung thổ thần của bản.

Người Mông rất coi trọng dòng họ bao gồm những người có chung tổ tiên. Các đặc trưng riêng với mỗi họ thể hiện ở những nghi lễ cúng tổ tiên, ma cửa, ma mụ... như số lượng và cách bày bát cúng, bài cúng, nơi cúng, ở các nghi lễ ma chay như cách quàn người chết trong nhà, cách để xác ngoài trời trước khi chôn, cách bố trí mộ...

Người cùng họ dù không biết nhau, dù cách xa bao đời nhưng qua cách trao đổi các đặc trưng trên có thể nhận ra họ của mình. Phong tục cấm ngặt những người cùng họ lấy nhau. Tình cảm gắn bó giữa những người trong họ sâu sắc. Trưởng họ là người có uy tín, được dòng họ tôn trọng, tin nghe.

Gia đình nhỏ, phụ hệ. Cô dâu đã qua lễ nhập môn, bước qua cửa nhà trai, coi như đã thuộc vào dòng họ của chồng. Vợ chồng rất gắn bó, luôn ở bên nhau khi đi chợ, đi nương, thăm hỏi họ hàng. Phổ biến tục cướp vợ.

Thờ cúng: Trong nhà có nhiều nơi linh thiêng dành riêng cho việc thờ cúng như nơi thờ tổ tiên, ma nhà, ma cửa, ma bếp. Những người biết nghề thuốc, biết làm thầy còn lập bàn thờ cúng những vị tổ sư nghề của mình. Nhiều lễ cúng kiêng cấm người lạ vào nhà, vào bản. Sau khi cúng ma cầu xin ai thường đeo bùa để lấy khước.

Học: Chữ Mông tuy được soạn thảo theo bộ vần chữ quốc ngữ từ những năm sáu mươi nhưng cho đến nay vẫn chưa thực sự phổ biến.

Lễ tết: Trong khi người Việt đang hối hả kết thúc tháng cuối cùng trong năm thì người Mông đã bước vào Tết năm mới truyền thống từ đầu tháng 12 âm lịch, sớm hơn tết Nguyên đán một tháng theo cách tính lịch cổ truyền của người Mông, phù hợp với nông lịch truyền thống.

Ngày Tết, dân làng thường chơi còn, đu, thổi khèn, ca hát ở những bãi rộng quanh làng. Tết lớn thứ hai là Tết 5 tháng năm (âm lịch). Ngoài hai tết chính, tuỳ từng nơi còn có các Tết vào các ngày 3 tháng 3, 13 tháng 6, 7 tháng 7 (âm lịch).

Các vận động viên dân tộc Mông thi đấu môn bắn nỏ tại Ngày hội Văn hóa, Thể thao các dân tộc huyện Than Uyên (Lai Châu). Ảnh Quý Trung.jpg
Các vận động viên dân tộc Mông thi đấu môn bắn nỏ tại Ngày hội Văn hóa, Thể thao các dân tộc huyện Than Uyên (Lai Châu). Ảnh Quý Trung

Văn nghệ: Thanh niên thích chơi khèn, vừa thổi vừa múa. Khèn, trống còn được sử dụng trong đám ma, lúc viếng, trong các lễ cúng cơm. Kèn lá, đàn môi là phương tiện để thanh niên trao đổi tâm tình.

Theo cema.gov.vn

Dân tộc Mông

Có thể bạn quan tâm

Chủ động ứng phó triều cường, bảo vệ vùng chuyên canh sầu riêng

Chủ động ứng phó triều cường, bảo vệ vùng chuyên canh sầu riêng

Trước tình hình triều cường diễn biến phức tạp, mực nước dâng cao hơn các năm trước, các địa phương trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp, đặc biệt ở các xã chuyên canh sầu riêng như Hiệp Đức, Mỹ Thiện… khẩn trương triển khai các biện pháp gia cố các đoạn đê thấp, yếu nhằm bảo vệ vườn cây ăn trái cũng như sinh mạng cùng tài sản người dân.

Sáng tạo 'Thông tin Biên cương số' phục vụ nhân dân

Sáng tạo 'Thông tin Biên cương số' phục vụ nhân dân

Thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, tháng 4/2025, Đồn Biên phòng Bắc Xa, tỉnh Lạng Sơn đã sáng tạo triển khai mô hình “Thông tin biên cương số”. Đây không chỉ là giải pháp công nghệ mà còn thể hiện sáng tạo, chủ động của lực lượng biên phòng trong công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật và giải quyết những khó khăn đặc thù của địa bàn miền núi biên giới.

Mưa lớn gây ảnh hưởng nặng tại Sơn La

Mưa lớn gây ảnh hưởng nặng tại Sơn La

Do ảnh hưởng của hoàn lưu áp thấp nhiệt đới suy yếu từ cơn bão số 11, từ sáng 6/10, trên địa bàn tỉnh Sơn La có mưa lớn gây ảnh hưởng đến đời sống của người dân và giao thông đi lại của người dân...

'Kho vàng nghiến' và những người giữ rừng bằng trái tim

'Kho vàng nghiến' và những người giữ rừng bằng trái tim

Xóm Bo Trẳm (xã Ngổ Luông, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình trước đây) được bao bọc bởi một “tấm khiên xanh” khổng lồ, cùng núi đá tai mèo sừng sững của Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn-Ngổ Luông. Bức tranh thiên nhiên hùng vỹ ấy có quần thể 11 cây cây nghiến cổ thụ vững chãi, trầm mặc, trong số đó có những cây tuổi đời đã hàng nghìn năm và được công nhận là Cây di sản Việt Nam.

Thắp sáng ước mơ đến trường từ nguồn vốn chính sách

Thắp sáng ước mơ đến trường từ nguồn vốn chính sách

Ngày cầm trên tay tờ giấy báo trúng tuyển đại học cũng là ngày em Hoàng Thị Hải Yến ở xã Xuân Viên, tỉnh Phú Thọ đối mặt với bao trăn trở. Bố mẹ đi làm xa, bà nội là chỗ dựa tinh thần duy nhất…, gánh nặng học phí là nỗi lo đè nặng lên đôi vai cô học trò nhỏ và người bà đã già. Nhưng nhờ tiếp cận với nguồn vốn tín dụng chính sách dành cho học sinh, sinh viên, Yến đã có thể tiếp tục theo đuổi ước mơ trở thành phiên dịch viên.

Sene Dolta - nét văn hóa truyền thống của đồng bào Khmer

Sene Dolta - nét văn hóa truyền thống của đồng bào Khmer

Trên địa bàn thành phố Cần Thơ, đồng bào Khmer đang rộn ràng đón lễ Sene Dolta. Đây là một trong những truyền thống tốt đẹp, mang tính nhân văn, giáo dục sâu sắc của đồng bào Khmer, góp phần vào sự đa dạng của nền văn hóa các dân tộc Việt Nam.

Lễ Sen Đôn Ta - nét đẹp văn hóa của đồng bào Khmer

Lễ Sen Đôn Ta - nét đẹp văn hóa của đồng bào Khmer

Lễ Sen Đôn Ta là mùa lễ truyền thống lớn trong năm của đồng bào Khmer Nam Bộ, thể hiện rõ nét về sự hiếu kính của con cháu đối với bậc sinh thành và tổ tiên, nhắc nhở mọi người nguồn cội. Đây là dịp để mọi người trong phum sóc, dòng tộc củng cố mối quan hệ gia đình, dòng tộc và cộng đồng; gắn bó giữa các thế hệ, duy trì các giá trị cộng đồng và tăng cường mối quan hệ đoàn kết.

Độc đáo Hội đua bò Bảy Núi tỉnh An Giang năm 2025

Độc đáo Hội đua bò Bảy Núi tỉnh An Giang năm 2025

Ngày 20/9, tại sân đua bò xã Tri Tôn (Khu Liên hợp Thể thao - Du lịch Tà Pạ - Soài Chek), Sở Văn hóa, Thể thao tỉnh An Giang phối hợp với Báo và Phát thanh - Truyền hình An Giang, UBND xã Tri Tôn tổ chức Hội đua bò Bảy Núi tranh cúp Truyền hình An Giang lần thứ 30, năm 2025. Đây là sự kiện văn hóa – thể thao đặc sắc, gắn liền với đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc Khmer vùng Bảy Núi tỉnh An Giang vào dịp lễ Sen Đôn Ta (lễ cúng ông bà) của đồng bào dân tộc Khmer Nam Bộ.

Nâng cao chất lượng y tế cho đồng bào thiểu số

Nâng cao chất lượng y tế cho đồng bào thiểu số

Tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa của tỉnh Điện Biên, nơi cuộc sống còn bộn bề khó khăn, chăm lo sức khỏe cho người dân luôn là vấn đề được đặt lên hàng đầu. Việc đảm bảo để mọi người dân được tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản, có chất lượng không chỉ là mục tiêu, mà còn là trách nhiệm và sự sẻ chia nhân văn.

Giữ gìn, phát triển thương hiệu làng nghề ươm tơ Cổ Chất

Giữ gìn, phát triển thương hiệu làng nghề ươm tơ Cổ Chất

Làng nghề ươm tơ Cổ Chất (xã Ninh Giang, tỉnh Ninh Bình) hình thành từ hàng trăm năm; được truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Thời kỳ thịnh vượng, cả làng có tới trên 90% số hộ theo nghề. Tuy nhiên, do cơ chế thị trường, sản phẩm làng nghề đang gặp nhiều khó khăn, cả làng hiện chỉ còn gần 30 hộ theo nghề.

Ý Đảng, lòng dân ở miền biên viễn Lai Châu

Ý Đảng, lòng dân ở miền biên viễn Lai Châu

Tẩn A Dài là người con của đồng bào Dao ở xã Tả Lèng, tỉnh Lai Châu. Sinh ra trong nghèo khó, bằng nghị lực và sự hỗ trợ của cấp ủy, chính quyền, các tổ chức đoàn thể chính trị, anh đã thoát nghèo, làm giàu và xây dựng thành công xưởng gạch, vườn cây công nghiệp, cây ăn quả, giải quyết việc làm cho nhiều lao động trong bản. Câu chuyện của A Dài không chỉ là minh chứng về nghị lực mà còn thể hiện hiệu quả từ những chủ trương, chính sách của Đảng bộ, chính quyền đã thấm sâu, đồng hành cùng người dân trong hành trình thoát nghèo.

Giá dừa ở Vĩnh Long tăng cao

Giá dừa ở Vĩnh Long tăng cao

Từ đầu năm đến nay, giá dừa ở Vĩnh Long liên tục tăng và duy trì ở mức cao. Khoảng 1 tuần nay, giá dừa khô tiếp tục tăng thêm 20.000 đồng/chục (12 quả). Hiện dừa khô được thương lái thu mua tại vườn có giá từ 220.000 - 240.000 đồng/chục, cao hơn 100.000 đồng/chục so với đầu năm. Đây là mức giá cao nhất từ trước đến nay.

Bảo tàng cổ vật Mũi Né - Điểm đến độc đáo cho du khách

Bảo tàng cổ vật Mũi Né - Điểm đến độc đáo cho du khách

Giữa làng biển yên bình ở phường Mũi Né, tỉnh Lâm Đồng, có một không gian văn hóa rất đặc biệt, nơi lưu giữ hàng chục nghìn cổ vật gắn với chiều dài lịch sử dân tộc. Đó là Bảo tàng cổ vật Mũi Né, do ông Nguyễn Ngọc Ẩn- một nhà sưu tầm cổ vật với niềm đam mê từ thuở nhỏ trực tiếp vận hành.

Đắk Lắk phát huy vai trò Tổ công nghệ số cộng đồng

Đắk Lắk phát huy vai trò Tổ công nghệ số cộng đồng

Thực hiện Kế hoạch 100 ngày cao điểm triển khai Phong trào “Bình dân học vụ số” của tỉnh Đắk Lắk, Tổ công nghệ số cộng đồng Buôn Alê B, phường Ea Kao đang hoạt động hết “công suất” để tuyên truyền đến từng bà con buôn làng về chủ trương chuyển đổi số và thực hành làm thủ tục hành chính trên môi trường số.

Độc lạ mô hình sưu tầm nông cụ Nam bộ ở Đồng Tháp

Độc lạ mô hình sưu tầm nông cụ Nam bộ ở Đồng Tháp

Nhằm giúp cho con cháu thế hệ sau hiểu được những vất vả của các thế hệ cha ông đi trước trong công cuộc đi khai hoang, sản xuất nông nghiệp, ông Cao Tấn Hiệu ở xã Bình Ninh, tỉnh Đồng Tháp đã dành thời gian sưu tập, lưu giữ hàng trăm nông cụ sản xuất nông nghiệp gắn bó với người nông dân.

Giữ hồn Then, lan tỏa bản sắc văn hóa Kinh Bắc

Giữ hồn Then, lan tỏa bản sắc văn hóa Kinh Bắc

Bắc Ninh là một trong những địa phương sở hữu di sản Thực hành Then, được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Trong dòng chảy văn hóa Kinh Bắc, tiếng Then vang lên vừa mộc mạc vừa tha thiết; được cộng đồng nâng niu, gìn giữ và coi như một nét đẹp góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa đa sắc màu nơi đây.

Cách xử trí và phòng tránh ong đốt

Cách xử trí và phòng tránh ong đốt

Bệnh viện Nhi tỉnh Gia Lai mới đây đã tiếp nhận 3 bệnh nhi cấp cứu do bị ong vò vẽ đốt, trong đó 1 bé đã tử vong. Vụ việc khiến nhiều người không khỏi lo lắng. Trên thực tế, ong đốt là tai nạn thường gặp và sau đây là một số bước sơ cứu để tránh sốc phản vệ, nhiễm trùng.

Dấu ấn đổi thay ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Dấu ấn đổi thay ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Sau 4 năm triển khai, Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021- 2025 (Chương trình 1719) đã và đang tạo nên những đổi thay căn bản. Không chỉ là những con số về thu nhập hay hạ tầng, mà quan trọng hơn, đây là một cuộc cách mạng mang tính toàn diện: xóa bỏ đói nghèo, thay đổi diện mạo, và nâng cao nội lực cho gần 14,2 triệu đồng bào dân tộc thiểu số trên khắp cả nước.

Đẩy nhanh tiến độ làm nhà cho người dân vùng lũ

Đẩy nhanh tiến độ làm nhà cho người dân vùng lũ

Với tinh thần ‘Vì nhân dân phục vụ’, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Điện Biên đang triển khai đợt thi đua “30 ngày Thần tốc - Về đích” nhằm quyết tâm hoàn thành xây dựng, sửa chữa nhà ở cho nhân dân bị thiệt hại do thiên tai trên địa bàn tỉnh Điện Biên.

Học sinh vùng lũ Nghệ An đón khai giảng năm học mới

Học sinh vùng lũ Nghệ An đón khai giảng năm học mới

Sáng 5/9, cùng với cả nước, hơn 945.000 học sinh tỉnh Nghệ An hân hoan đón chào năm học mới. Đặc biệt, tại các địa phương miền núi, dù nhiều trường học bị ảnh hưởng nặng nề trong 2 đợt bão lũ vừa qua, nhưng với tinh thần vượt khó, các nhà trường đã kịp thời khắc phục hậu quả, chuẩn bị tốt nhất về cơ sở vật chất để đón học sinh vào năm học mới.

Mượn trụ sở UBND xã để tổ chức khai giảng nơi vùng lũ Mường Luân

Mượn trụ sở UBND xã để tổ chức khai giảng nơi vùng lũ Mường Luân

Dù mới trải qua thiệt hại nặng nề bởi thiên tai và phải mượn trụ sở UBND xã để tổ chức Lễ Khai giảng, thế nhưng, thầy và trò trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Trung học cơ sở Chiềng Sơ, xã Mường Luân (tỉnh Điện Biên) vẫn có một ngày khai trường đầy trang trọng và ấm áp.

Về Đồng Tháp trải nghiệm du lịch mùa nước nổi

Về Đồng Tháp trải nghiệm du lịch mùa nước nổi

Những địa phương ở vùng đầu nguồn của tỉnh Đồng Tháp, trong đó có xã Thường Phước đang vào mùa lũ (hay còn gọi là mùa nước nổi). Tận dụng nét đặc trưng riêng có đó, xã Thường Phước mở tour du lịch trải nghiệm mùa nước nổi. Bước đầu, mô hình này tạo hiệu ứng tích cực, thu hút nhiều du khách.