Điện Biên phát triển du lịch xanh gắn với bảo tồn văn hóa

Song song với phát triển thế mạnh du lịch lịch sử, tỉnh Điện Biên đã tập trung đẩy mạnh phát triển du lịch gắn với bảo tồn thiên nhiên và văn hóa bản địa.

Dân tộc Mông

Tên tự gọi: Mông, Na Miẻo.

Tên gọi khác: Mẹo, Mèo, Miếu Hạ, Mán Trắng.

Nhóm địa phương: Mông Trắng, Mông Hoa, Mông Ðỏ, Mông Ðen, Mông Xanh, Na Miẻo.

Dân số: 1.068.189 người (Theo số liệu Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009).

Ngôn ngữ: Tiếng nói thuộc ngôn ngữ hệ Mông - Dao.

Hoạt động sản xuất: Nguồn sống chính là làm nương định canh hoặc nương du canh trồng ngô, lúa, lúa mạch. Nông dân có truyền thống trồng xen canh trên nương cùng với cây trồng chính là các cây ý dĩ, khoai, rau, lạc, vừng, đậu...

Chiếc cày của người Mông rất nổi tiếng về độ bền cũng như tính hiệu quả. Trồng lanh, thuốc phiện (trước đây), các cây ăn quả như táo, lê, đào, mận, dệt vải lanh là những hoạt động sản xuất đặc sắc của người Mông.

Người Mông chăn nuôi chủ yếu trâu, bò, lợn, gà, ngựa. Ngựa thồ là phương tiện vận chuyển rất có hiệu quả trên vùng cao núi đá. Con ngựa rất gần gũi và thân thiết với từng gia đình Mông.

Họ phát triển đa dạng các nghề thủ công như đan lát, rèn, làm yên cương ngựa, đồ gỗ, nhất là các đồ đựng, làm giấy bản, đồ trang sức bằng bạc phục vụ nhu cầu và thị hiếu của người dân. Các thợ thủ công Mông phần lớn là thợ bán chuyên nghiệp làm ra những sản phẩm nổi tiếng như lưỡi cày, nòng súng, các đồ đựng bằng gỗ ghép. Chợ ở vùng Mông thoả mãn vừa nhu cầu trao đổi hàng hoá vừa nhu cầu giao lưu tình cảm, sinh hoạt.

Ăn: Người Mông thường ăn ngày hai bữa, ngày mùa ăn ba bữa. Bữa ăn với các thực phẩm truyền thống có mèn mén (bột ngô đồ) hay cơm, rau xào mỡ và canh. Bột ngô được xúc ăn bằng thìa gỗ. Phụ nữ khéo léo làm các loại bánh bằng bột ngô, gạo vào những ngày tết, ngày lễ.

Người Mông quen uống rượu ngô, rượu gạo, hút thuốc bằng điếu cày. Ðưa mời khách chiếc điếu do tự tay mình nạp thuốc là biểu hiện tình cảm quý trọng. Trước kia, tục hút thuốc phiện tương đối phổ biến với họ.

Mặc: Trang phục của người Mông rất sặc sỡ, đa dạng giữa các nhóm.

Phụ nữ Mông Trắng trồng lanh, dệt vải lanh, váy màu trắng, áo xẻ ngực, thêu hoa văn ở cánh tay, yếm sau. Cạo tóc, để chỏm, đội khăn rộng vành.

Phụ nữ Mông Hoa mặc váy màu chàm có thêu hoặc in hoa văn bằng sáp ong, áo xẻ nách, trên vai và ngực đắp vải màu và thêu. Ðể tóc dài, vấn tóc cùng tóc giả.

Phụ nữ Mông Ðen mặc váy bằng vải chàm, in hoa văn bằng sáp ong, áo xẻ ngực.

Phụ nữ Mông Xanh mặc váy ống. Phụ nữ Mông Xanh đã có chồng cuốn tóc lên đỉnh đầu, cài bằng lược móng ngựa, đội khăn ra ngoài tạo thành hình như hai cái sừng.Trang trí trên y phục chủ yếu bằng đắp ghép vải màu, hoa văn thêu chủ yếu hình con ốc, hình vuông, hình quả trám, hình chữ thập.

Tuổi thơ hồn nhiên của trẻ em dân tộc Mông ở xã Vân Hồ, huyện Mộc Châu (Sơn La). Ảnh Lưu Trọng Đạt.jpg
Tuổi thơ hồn nhiên của trẻ em dân tộc Mông ở xã Vân Hồ, huyện Mộc Châu (Sơn La). Ảnh Lưu Trọng Đạt

: Người Mông quần tụ trong từng bản vài chục nóc nhà. Nhà trệt, ba gian hai chái, có từ hai đến ba cửa. Gian giữa đặt bàn thờ.

Nhà giàu thì tường trình, cột gỗ kê trên đá tảng hình đèn lồng hay quả bí, mái lợp ngói, sàn gác lát ván. Phổ biến nhà bưng ván hay vách nứa, mái tranh.

Lương thực được cất trữ trên sàn gác. Một số nơi có nhà kho chứa lương thực ở ngay cạnh nhà.

Chuồng gia súc được lát ván cao ráo, sạch sẽ.

Ở vùng cao núi đá, mỗi nhà có một khuôn viên riêng cách nhau bằng bức tường xếp đá cao khoảng gần 2 mét.

Phương tiện vận chuyển: Người Mông quen dùng ngựa thồ, gùi có hai quai đeo vai.

Quan hệ xã hội: Bản thường có nhiều họ, trong đó một hoặc hai họ giữ vị trí chủ đạo, có ảnh hưởng chính tới các quan hệ trong bản. Người đứng đầu bản điều chỉnh các quan hệ trong bản, trước kia, cả bằng hình thức phạt vạ lẫn dư luận xã hội. Dân mỗi bản tự nguyện cam kết và tuân thủ quy ước chung của bản về sản xuất, chăn nuôi, bảo vệ rừng và việc giúp đỡ lẫn nhau. Quan hệ trong bản càng gắn bó chặt chẽ hơn thông qua việc thờ cúng chung thổ thần của bản.

Người Mông rất coi trọng dòng họ bao gồm những người có chung tổ tiên. Các đặc trưng riêng với mỗi họ thể hiện ở những nghi lễ cúng tổ tiên, ma cửa, ma mụ... như số lượng và cách bày bát cúng, bài cúng, nơi cúng, ở các nghi lễ ma chay như cách quàn người chết trong nhà, cách để xác ngoài trời trước khi chôn, cách bố trí mộ...

Người cùng họ dù không biết nhau, dù cách xa bao đời nhưng qua cách trao đổi các đặc trưng trên có thể nhận ra họ của mình. Phong tục cấm ngặt những người cùng họ lấy nhau. Tình cảm gắn bó giữa những người trong họ sâu sắc. Trưởng họ là người có uy tín, được dòng họ tôn trọng, tin nghe.

Gia đình nhỏ, phụ hệ. Cô dâu đã qua lễ nhập môn, bước qua cửa nhà trai, coi như đã thuộc vào dòng họ của chồng. Vợ chồng rất gắn bó, luôn ở bên nhau khi đi chợ, đi nương, thăm hỏi họ hàng. Phổ biến tục cướp vợ.

Thờ cúng: Trong nhà có nhiều nơi linh thiêng dành riêng cho việc thờ cúng như nơi thờ tổ tiên, ma nhà, ma cửa, ma bếp. Những người biết nghề thuốc, biết làm thầy còn lập bàn thờ cúng những vị tổ sư nghề của mình. Nhiều lễ cúng kiêng cấm người lạ vào nhà, vào bản. Sau khi cúng ma cầu xin ai thường đeo bùa để lấy khước.

Học: Chữ Mông tuy được soạn thảo theo bộ vần chữ quốc ngữ từ những năm sáu mươi nhưng cho đến nay vẫn chưa thực sự phổ biến.

Lễ tết: Trong khi người Việt đang hối hả kết thúc tháng cuối cùng trong năm thì người Mông đã bước vào Tết năm mới truyền thống từ đầu tháng 12 âm lịch, sớm hơn tết Nguyên đán một tháng theo cách tính lịch cổ truyền của người Mông, phù hợp với nông lịch truyền thống.

Ngày Tết, dân làng thường chơi còn, đu, thổi khèn, ca hát ở những bãi rộng quanh làng. Tết lớn thứ hai là Tết 5 tháng năm (âm lịch). Ngoài hai tết chính, tuỳ từng nơi còn có các Tết vào các ngày 3 tháng 3, 13 tháng 6, 7 tháng 7 (âm lịch).

Các vận động viên dân tộc Mông thi đấu môn bắn nỏ tại Ngày hội Văn hóa, Thể thao các dân tộc huyện Than Uyên (Lai Châu). Ảnh Quý Trung.jpg
Các vận động viên dân tộc Mông thi đấu môn bắn nỏ tại Ngày hội Văn hóa, Thể thao các dân tộc huyện Than Uyên (Lai Châu). Ảnh Quý Trung

Văn nghệ: Thanh niên thích chơi khèn, vừa thổi vừa múa. Khèn, trống còn được sử dụng trong đám ma, lúc viếng, trong các lễ cúng cơm. Kèn lá, đàn môi là phương tiện để thanh niên trao đổi tâm tình.

Theo cema.gov.vn

Dân tộc Mông

Có thể bạn quan tâm

Festival mùa đông Bắc Hà mang đến nhiều trải nghiệm độc đáo

Festival mùa đông Bắc Hà mang đến nhiều trải nghiệm độc đáo

Từ ngày 14-23/11, Festival mùa đông “Sắc màu cao nguyên” diễn ra tại xã Bắc Hà, tỉnh Lào Cai với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao và du lịch đặc sắc, mang đến cho du khách những trải nghiệm độc đáo của mùa đông vùng cao.
Festival nhằm giới thiệu, quảng bá các sản phẩm du lịch mùa đông đặc sắc của vùng cao Bắc Hà, thu hút khách du lịch trong và ngoài nước.

Người có uy tín - Điểm tựa niềm tin cộng đồng

Người có uy tín - Điểm tựa niềm tin cộng đồng

Giữa không gian núi rừng Điện Biên, lực lượng người có uy tín từ lâu giữ vai trò quan trọng trong cộng đồng. Am hiểu phong tục, tiếng nói địa phương, họ là cầu nối đưa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đến với người dân một cách gần gũi và thuyết phục.

Thắp sáng tri thức miền biên viễn

Thắp sáng tri thức miền biên viễn

Hơn 60 năm trước, đồng bào Rục đã được chính quyền và Bộ đội Biên phòng vận động rời hang đá, về định cư, bắt đầu hành trình hòa nhập với cộng đồng. Đến nay, thách thức lớn nhất vẫn là xóa bỏ mù chữ để bà con có thể biết đọc, biết viết, góp phần nâng cao kiến thức, phát triển sản xuất, tạo sinh kế bền vững.

Nỗ lực duy trì bữa ăn bán trú cho học sinh vùng khó Quảng Ngãi

Nỗ lực duy trì bữa ăn bán trú cho học sinh vùng khó Quảng Ngãi

Trường Trung học Cơ sở Măng Cành, xã Măng Đen, tỉnh Quảng Ngãi có 177 học sinh nhưng chỉ có 65 em được hưởng chế độ bán trú. Do điều kiện khó khăn về kinh tế cũng như hạ tầng giao thông, việc không được hưởng bán trú khiến công tác duy trì sĩ số gặp nhiều khó khăn. Nhà trường đã kêu gọi các nhà hảo tâm cùng đồng hành để hỗ trợ cho các em còn lại được ăn bán trú; thậm chí, nhiều em nhà xa sẽ được bố trí để ở nội trú trong trường.

Nguồn vốn tín dụng 'cứu cánh' cho người nghèo ở Quảng Ngãi

Nguồn vốn tín dụng 'cứu cánh' cho người nghèo ở Quảng Ngãi

Khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn vốn vay là trở ngại để người dân miền núi Quảng Ngãi thoát nghèo. Thấu hiểu được điều đó, những năm qua, tính dụng chính sách xã hội đã đồng hành và đang trở thành chiếc phao cứu sinh cho người dân nghèo ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây.

Đồng bào K’Ho xây dựng cà phê OCOP trên cao nguyên Langbiang

Đồng bào K’Ho xây dựng cà phê OCOP trên cao nguyên Langbiang

Năm 2022, thương hiệu cà phê Chư Mui được ông Ha Hoang ở phường Langbiang – Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng sáng lập và liên kết với 7 hộ dân địa phương để sản xuất và chế biến theo hướng hữu cơ với tổng diện tích gần 15 ha, thu nhập bình quân gần 500 triệu đồng/ha/năm.

Khởi công trường phổ thông nội trú liên cấp đầu tiên tại Lạng Sơn

Khởi công trường phổ thông nội trú liên cấp đầu tiên tại Lạng Sơn

Ngày 9/11, tại Khu tái định cư Pắn Pé, thôn Hợp Thành, xã Khuất Xá, UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức khởi công xây dựng công trình Trường phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học và Trung học cơ sở Khuất Xá. Đây là công trình đầu tiên trong tổng số 11 trường phổ thông nội trú liên cấp vùng biên giới tỉnh Lạng Sơn sẽ được thực hiện từ nay đến năm 2027.

Nan giải nguồn nhân lực dạy tiếng Anh ở vùng khó Điện Biên

Nan giải nguồn nhân lực dạy tiếng Anh ở vùng khó Điện Biên

Năm học 2025-2026, ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Điện Biên tiếp tục đối mặt với tình trạng thiếu hụt giáo viên tiếng Anh. Thực trạng này không chỉ gây áp lực lớn cho đội ngũ đang giảng dạy mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến việc triển khai hiệu quả Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 tại nhiều trường vùng khó.

Đưa bản sắc văn hóa vào trường học

Đưa bản sắc văn hóa vào trường học

Tại Trường Tiểu học Thái Phiên, phường Ea Kao, tỉnh Đắk Lắk, chuyên đề “Nghề dệt vải thổ cẩm của đồng bào Ê Đê - Tây Nguyên” được chọn là nội dung giáo dục địa phương tiêu biểu trong năm học này.

Mang dịch vụ công đến gần với người dân

Mang dịch vụ công đến gần với người dân

Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, phường Thảo Nguyên, tỉnh Sơn La, đã triển khai mô hình “Ngày Chủ nhật hành động - Mang dịch vụ công đến tổ dân phố” gắn với việc thực hiện phong trào “Bình dân học vụ số”. Mô hình đã nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của người dân.

Nâng cao hiệu quả tuyên truyền trên không gian mạng

Nâng cao hiệu quả tuyên truyền trên không gian mạng

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh Điện Biên đã chủ động ứng dụng không gian mạng trong công tác tuyên truyền, giúp chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đến gần hơn với người dân, góp phần nâng cao nhận thức và lan tỏa những giá trị tích cực trong cộng đồng.

Đánh thức tiềm năng phát triển du lịch cao nguyên Sìn Hồ

Đánh thức tiềm năng phát triển du lịch cao nguyên Sìn Hồ

Được mệnh danh là “Sa Pa thứ hai” của vùng Tây Bắc, Cao nguyên Sìn Hồ (Lai Châu) không chỉ hấp dẫn bởi khí hậu mát mẻ quanh năm và cảnh quan hùng vĩ, mà còn là nơi lưu giữ nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc Mông, Dao. Những năm gần đây, xã Sìn Hồ đã và đang khai thác hiệu quả tiềm năng phát triển du lịch gắn với bảo tồn thiên nhiên và bản sắc văn hóa, từng bước đưa du lịch trở thành hướng phát triển kinh tế bền vững của địa phương.

Nông nghiệp tuần hoàn gắn với du lịch trải nghiệm ở nông thôn

Nông nghiệp tuần hoàn gắn với du lịch trải nghiệm ở nông thôn

Khu bảo tồn Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải (xã Tân Cương, tỉnh Thái Nguyên) là một trong những điển hình về công tác bảo tồn di sản sống gắn với phát triển kinh tế tuần hoàn ở vùng nông thôn Việt Nam. Đến đây, du khách sẽ được trải nghiệm cuộc sống vùng nông thôn tươi đẹp của văn hóa người Tày; trải nghiệm cuộc sống hằng ngày với các hoạt động như làm thuốc nam, nấu rượu, xay thóc, giã gạo, chơi đàn tính và các trò chơi dân gian…

Nhân rộng mô hình bản sáng vùng biên

Nhân rộng mô hình bản sáng vùng biên

Thời gian qua, Ban Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với chính quyền địa phương xây dựng mô hình “Bản sáng vùng biên”. Sau hơn 1 năm thực hiện, 11 bản khó khăn tại khu vực biên giới Thanh Hóa đã phát huy được nội lực, nhiều hộ dân vươn lên thoát nghèo.

Gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Lào ở Điện Biên

Gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Lào ở Điện Biên

Điện Biên là địa phương có đông đồng bào dân tộc Lào sinh sống, với những nét văn hóa đặc trưng được gìn giữ qua nhiều thế hệ. Bằng tình yêu và niềm tự hào dân tộc, cộng đồng người Lào nơi đây vẫn đang bền bỉ bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc.

Nỗi lo mất an toàn trên tuyến đường độc đạo liên bản có gần 200 điểm sạt lở

Nỗi lo mất an toàn trên tuyến đường độc đạo liên bản có gần 200 điểm sạt lở

Dù đã qua mùa mưa nhưng tuyến đường độc đạo liên bản, nối trung tâm xã Tủa Sín Chải với các bản Thành Chử, Tỉa Khí, Phi Én của tỉnh Lai Châu vẫn còn gần 200 điểm sạt lở lớn, nhỏ chưa được khắc phục. Điều này khiến hoạt động thường ngày của người dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Chống sạt lở, đảm bảo an toàn cho người dân vùng biên giới

Chống sạt lở, đảm bảo an toàn cho người dân vùng biên giới

Từ năm 2019, thôn Z’Lao thuộc xã Tây Giang đã được chính quyền tỉnh Quảng Nam cũ tổ chức tái định cư với điện, đường, trường, trạm kiên cố. Nhưng do là thôn có vị trí xa nhất xã, lại nằm cô lập bên bờ hồ thủy điện A Vương nên tuyến đường nối thôn với trung tâm xã rất quan trọng. Tuy nhiên, trong mùa mưa bão, trên tuyến đường này lại xuất hiện nhiều điểm sạt lở, gây nguy hiểm cho người dân khi đi lại, cũng như nguy cơ bị chia cắt.

Khơi lại mùa nước lành

Khơi lại mùa nước lành

Sau trận lũ lớn, hàng trăm hộ dân ở xã Tiên Lục (Bắc Ninh) rơi vào cảnh trắng tay, mất kế sinh nhai. Không chỉ hỗ trợ trước mắt, nhiều tổ chức, cá nhân đã chung tay khơi lại sinh kế bền vững giúp người dân vượt khó, từng bước làm chủ cuộc sống trên chính mảnh đất quê hương mình.

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp của Tháp Bà Pô Nagar

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp của Tháp Bà Pô Nagar

Tháp Bà Pô Nagar ở phường Bắc Nha Trang - một công trình mang đậm dấu ấn lịch sử, kiến trúc và tâm linh, thể hiện sự giao thoa văn hóa giữa hai dân tộc Chăm - Việt. Nơi đây là điểm đến nổi tiếng thu hút hàng nghìn lượt du khách đến tham quan mỗi năm.

Chủ động ứng phó triều cường, bảo vệ vùng chuyên canh sầu riêng

Chủ động ứng phó triều cường, bảo vệ vùng chuyên canh sầu riêng

Trước tình hình triều cường diễn biến phức tạp, mực nước dâng cao hơn các năm trước, các địa phương trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp, đặc biệt ở các xã chuyên canh sầu riêng như Hiệp Đức, Mỹ Thiện… khẩn trương triển khai các biện pháp gia cố các đoạn đê thấp, yếu nhằm bảo vệ vườn cây ăn trái cũng như sinh mạng cùng tài sản người dân.

Sáng tạo 'Thông tin Biên cương số' phục vụ nhân dân

Sáng tạo 'Thông tin Biên cương số' phục vụ nhân dân

Thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, tháng 4/2025, Đồn Biên phòng Bắc Xa, tỉnh Lạng Sơn đã sáng tạo triển khai mô hình “Thông tin biên cương số”. Đây không chỉ là giải pháp công nghệ mà còn thể hiện sáng tạo, chủ động của lực lượng biên phòng trong công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật và giải quyết những khó khăn đặc thù của địa bàn miền núi biên giới.

Mưa lớn gây ảnh hưởng nặng tại Sơn La

Mưa lớn gây ảnh hưởng nặng tại Sơn La

Do ảnh hưởng của hoàn lưu áp thấp nhiệt đới suy yếu từ cơn bão số 11, từ sáng 6/10, trên địa bàn tỉnh Sơn La có mưa lớn gây ảnh hưởng đến đời sống của người dân và giao thông đi lại của người dân...

'Kho vàng nghiến' và những người giữ rừng bằng trái tim

'Kho vàng nghiến' và những người giữ rừng bằng trái tim

Xóm Bo Trẳm (xã Ngổ Luông, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình trước đây) được bao bọc bởi một “tấm khiên xanh” khổng lồ, cùng núi đá tai mèo sừng sững của Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn-Ngổ Luông. Bức tranh thiên nhiên hùng vỹ ấy có quần thể 11 cây cây nghiến cổ thụ vững chãi, trầm mặc, trong số đó có những cây tuổi đời đã hàng nghìn năm và được công nhận là Cây di sản Việt Nam.

Thắp sáng ước mơ đến trường từ nguồn vốn chính sách

Thắp sáng ước mơ đến trường từ nguồn vốn chính sách

Ngày cầm trên tay tờ giấy báo trúng tuyển đại học cũng là ngày em Hoàng Thị Hải Yến ở xã Xuân Viên, tỉnh Phú Thọ đối mặt với bao trăn trở. Bố mẹ đi làm xa, bà nội là chỗ dựa tinh thần duy nhất…, gánh nặng học phí là nỗi lo đè nặng lên đôi vai cô học trò nhỏ và người bà đã già. Nhưng nhờ tiếp cận với nguồn vốn tín dụng chính sách dành cho học sinh, sinh viên, Yến đã có thể tiếp tục theo đuổi ước mơ trở thành phiên dịch viên.