Huyện Than Uyên bảo tồn giá trị văn hóa gắn với phát triển du lịch

Câu lạc bộ hát then - đàn tính ở xã Hua Nà luyện tập để chuẩn bị truyền dạy cho thế hệ trẻ. Ảnh: Đinh Thùy-TTXVN
Câu lạc bộ hát then - đàn tính ở xã Hua Nà luyện tập để chuẩn bị truyền dạy cho thế hệ trẻ. Ảnh: Đinh Thùy-TTXVN

Trước sự phát triển của xã hội và tốc độ đô thị hóa nhanh, nhiều nét văn hóa của đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện Than Uyên (Lai Châu) đang bị mai một. Vì vậy, thời gian qua, huyện luôn nỗ lực giữ gìn, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc nhằm tạo đà cho du lịch văn hóa phát triển.

Huyện Than Uyên bảo tồn giá trị văn hóa gắn với phát triển du lịch ảnh 1Nghệ nhân Lò Văn Sơi, Câu lạc bộ hát then - đàn tính xã Mường Cang hướng dẫn các em học sinh học kỹ năng sử dụng đàn tính của dân tộc Thái. Ảnh: Đinh Thùy-TTXVN

Giữ gìn bản sắc

Toàn huyện Than Uyên hiện có 10 dân tộc sinh sống, mỗi dân tộc có những bản sắc văn hóa riêng thể hiện qua trang phục, kiến trúc nhà ở, phong tục tập quán, ngôn ngữ. Trong đó, đồng bào dân tộc Thái chiếm đa số với hơn 70% dân số của huyện. Bởi vậy, đời sống văn hóa tinh thần của người dân trong huyện thể hiện đậm nét đặc trưng văn hóa Thái, với những câu hát, điệu múa điệu xòe, các trò chơi dân gian độc đáo, cùng nền ẩm thực đa dạng, phong phú...

Nhằm giữ gìn, bảo tồn nguyên vẹn nét văn hóa ấy, những năm qua, huyện Than Uyên đã quan tâm, chỉ đạo phục dựng các lễ hội truyền thống, thành lập các câu lạc bộ đàn Tính - hát Then, duy trì hoạt động của đội văn nghệ quần chúng… Qua đó, tạo điều kiện để các nghệ nhân, quần chúng được sáng tạo, giao lưu, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho người dân trên địa bàn.

Huyện Than Uyên bảo tồn giá trị văn hóa gắn với phát triển du lịch ảnh 2Nghệ nhân Câu lạc bộ hát then - đàn tính ở xã Hua Nà dạy các em nhỏ học về kỹ năng sử dụng đàn tính. Ảnh: Đinh Thùy-TTXVN

Từ đó, mảnh đất gió Than Uyên đã xuất hiện nhiều nghệ nhân luôn cố gắng giữ gìn và vun đắp cho những nét văn hóa truyền thống dân tộc Thái. Điển hình là nghệ nhân ưu tú Lò Văn Sơi thuộc Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính xã Mường Cang.

Với nhiều năm sưu tầm nghiên cứu về văn hóa dân tộc Thái, ông Sơi luôn trăn trở làm sao để bảo tồn được các giá trị văn hóa mà ông cha để lại, nhất là hát Then - đàn Tính khi mà nhiều phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc không còn được duy trì, thế hệ trẻ hầu như rất ít người còn hiểu về các phong tục tập quán của dân tộc mình.

Hát Then - đàn Tính là loại hình nghệ thuật diễn xướng độc đáo của đồng bào dân tộc Thái. Đây là loại hình nghệ thuật có sự kết hợp giữa vẻ đẹp của con người và thiên nhiên, giữa giá trị nghệ thuật với yếu tố tinh thần, tâm linh. Nội dung của các bài hát bày tỏ khát vọng về cuộc sống bình yên, cầu cho mùa màng tươi tốt và khát vọng vươn lên đời sống ấm no, hạnh phúc. Người Thái ở Mường Cang coi hát Then - đàn Tính là thứ “đặc sản” tinh thần không thể thiếu trong đời sống của mình.

Nghệ nhân Sơi chia sẻ rằng mình bó máu thịt với mảnh đất quê hương nên hiểu và trân trọng, giữ gìn chính mạch nguồn văn hóa đã nuôi nấng tâm hồn mình. Dù vẫn còn bộn bề công việc nhưng chưa khi nào ông Sơi từ chối việc truyền dạy lại các làn điệu dân ca, đánh đàn của mình cho mọi người, nhất là lớp trẻ. Hiện nay, ngoài lớp đang truyền dạy nghệ thuật hát then - đàn tính, ông còn tham gia mở lớp truyền dạy học hát, dân ca, dân vũ cho người dân. Thời gian tới, ông sẽ tiếp tục cộng tác với Phòng Văn hóa Thông tin huyện Than Uyên xây dựng nội dung truyền dạy các điệu múa, điệu hát, nhạc cụ dân tộc cho thế hệ trẻ nhằm bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc.

Ghi nhận tại lớp truyền dạy nghệ thuật hát Then - đàn Tính dân tộc Thái ở xã Mường Cang một buổi chiều tháng 8, các nghệ nhân, diễn viên đang miệt mài truyền dạy cho học viên những bài múa, điệu hát, cách cầm, gảy đàn tính. Học viên trong lớp chủ yếu là các em học sinh và người có đam mê học hát đang say sưa tiếp thu từng làn điệu và nhạc cụ cũng như các tiết mục đàn ca, dân vũ dân tộc Thái.

Em Hà Khánh Ly (dân tộc Thái, xã Hua Nà, huyện Than Uyên) phấn khởi nói: Từ nhỏ em được xem, nghe tiếng đàn Tính tẩu, tiếng hát Then vang vọng, do đó em rất tự hào về truyền thống văn hóa dân tộc mình. Tham gia lớp học, lúc mới đầu em còn gặp nhiều khó khăn nhưng được các nghệ nhân nhiệt tình truyền dạy, em đã học được cách sử dụng đàn, đánh từng ngón đàn và hát rành rọt hơn. Em sẽ nỗ lực hơn nữa trong học tập để góp phần nhỏ bé vào công tác bảo tồn các giá trị văn hóa dân tộc.

Huyện Than Uyên hiện đang mở lớp truyền dạy nghệ thuật hát Then - đàn Tính dân tộc Thái và nghệ thuật trình diễn dân tộc Khơ Mú cho trên 100 học viên chủ yếu là lứa tuổi thanh thiếu niên. Học viên tham gia lớp sẽ được dạy hát, thực hành các điệu múa dân gian, giao lưu múa, hát tập thể, nắm kỹ năng cơ bản sử dụng các loại nhạc cụ. Đây là những hạt nhân nòng cốt, giúp lan tỏa giá trị văn hóa dân tộc trong nhà trường, cộng đồng, xã hội, góp phần phát triển gìn giữ văn hóa dân tộc.

Tạo đà cho du lịch văn hóa phát triển

Việc bảo tồn, gìn giữ những nét đẹp văn hóa của các dân tộc ở huyện Than Uyên thời gian qua đã tạo ra tiềm năng, thế mạnh để phát triển hình thức du lịch cộng đồng, trải nghiệm, tạo ra sản phẩm du lịch đặc sắc mà tỉnh Lai Châu đang quan tâm đầu tư.

Nhận rõ tiềm năng ấy, Than Uyên đã có Nghị quyết về “Phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp các dân tộc gắn với phát triển du lịch cộng đồng giai đoạn 2020-2025 trên địa bàn huyện. với mục tiêu vừa giữ gìn được bản sắc văn hóa vừa tạo đà cho sự phát triển du lịch, góp phần nâng cao đời sống người dân.

Huyện đã duy trì tổ chức Ngày hội Văn hóa Thể thao các dân tộc gắn với Tết Độc lập (2/9) với nhiều hoạt động nghệ thuật gồm: chợ vùng cao, lễ hội đường phố, không gian văn hóa dân tộc Thái, Mông, Khơ Mú và thi trình diễn trang phục các dân tộc. Đặc biệt, đầu năm 2021, Than Uyên đã tổ chức thành công chương trình giao lưu văn hóa du lịch và trình diễn khinh khí cầu, thu hút hàng nghìn người dân, du khách thập phương. Đây là dịp để huyện giới thiệu, quảng bá tiềm năng, thế mạnh phát triển văn hóa du lịch trên địa bàn và tăng thêm sự gắn kết giữa đồng bào các dân tộc trong tỉnh Lai Châu. Mặt khác, huyện còn phục dựng các lễ hội truyền thống như: Lùng Tùng, Xòe Chiêng, đua thuyền đuôi én, Hạn Khuống, làn điệu của dân tộc Khơ Mú…; khuyến khích các bản, khu dân cư thành lập, duy trì hoạt động thường xuyên của 129 đội văn nghệ quần chúng.

Huyện Than Uyên bảo tồn giá trị văn hóa gắn với phát triển du lịch ảnh 3Câu lạc bộ hát then - đàn tính ở xã Hua Nà luyện tập để chuẩn bị truyền dạy cho thế hệ trẻ. Ảnh: Đinh Thùy-TTXVN

Bà Hoàng Thị Liễu - Trưởng Phòng Văn hóa, Thông tin huyện cho biết, hiện nay, Than Uyên đang chú trọng bảo tồn giá trị văn hóa của 4 dân tộc Thái, Khơ Mú, Mông, Dao. Phòng Văn hóa, Thông tin đã tham mưu cho UBND huyện mở các lớp học tập, nghiên cứu, truyền dạy, tìm hiểu các giá trị về văn hóa, nghệ thuật dân tộc nhằm bổ sung kiến thức, nâng cao trình độ, hiểu biết cho hạt nhân văn nghệ của các câu lạc bộ.

Đặc biệt, thời gian qua, nhờ các hoạt động văn hóa được tổ chức đều đặn mà số lượt khách du lịch đến với Than Uyên ngày một tăng. Năm 2020, dù bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 nhưng huyện đã đón gần 20.000 lượt khách du lịch tới thăm quan, trải nghiệm. Trong 6 tháng đầu năm 2021, số lượt khách du lịch đến với Than Uyên đạt gần 10.000 lượt. Đây là tín hiệu vui cho lĩnh vực du lịch của huyện.

Thời gian tới, nhằm tạo đòn bẩy cho du lịch văn hóa phát triển, huyện Than Uyên tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền người dân giữ gìn giá trị văn hóa dân tộc thông qua các buổi họp dân, bản; thường xuyên mở lớp truyền dạy các giá trị văn hóa, để thế hệ mai sau nhân lên lòng tự hào về những nét đẹp văn hóa truyền thống quê hương mình… Qua đó, góp phần xây dựng một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Việt Hoàng – Đinh Thùy

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Khẩn trương tháo gỡ khó khăn, quyết liệt hoàn thành xóa nhà tạm

Khẩn trương tháo gỡ khó khăn, quyết liệt hoàn thành xóa nhà tạm

Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương và sự đồng lòng của người dân, công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát tại tỉnh Thái Nguyên đang về đích đúng tiến độ, mang lại niềm hy vọng mới cho hàng trăm hộ nghèo trên địa bàn. Hoạt động này giúp các gia đình có hoàn cảnh khó khăn ổn định cuộc sống và vươn lên phát triển kinh tế.

Đa dạng dịch vụ, xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng

Đa dạng dịch vụ, xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đồng Tháp thông tin, từ đầu năm đến nay, khách du lịch đến tỉnh tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là tín hiệu vui cho ngành Du lịch tỉnh nhờ những nỗ lực xây dựng, quảng bá cũng như đầu tư, xây dựng sản phẩm đặc trưng, mang bản sắc riêng của địa phương, tạo bước đột phá mới trong bản đồ du lịch khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Di sản văn hóa Lào Cai - 'Mỏ vàng' phát triển du lịch

Di sản văn hóa Lào Cai - 'Mỏ vàng' phát triển du lịch

Tỉnh Lào Cai hiện có 56 di sản văn hóa phi vật thể được ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, 3 di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; là tỉnh dẫn đầu cả nước về số lượng di sản văn hóa phi vật thể. Địa phương đang tích cực bảo tồn, vun đắp, phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc tiêu biểu; biến di sản thành tài sản, coi đây là mỏ vàng để phát triển du lịch.

Dư địa lớn để du lịch Lào Cai tăng tốc

Dư địa lớn để du lịch Lào Cai tăng tốc

Du lịch Lào Cai tiếp tục ghi nhận tín hiệu tăng trưởng tích cực trong 6 tháng đầu năm 2025, đặc biệt là sự gia tăng ổn định ở cả hai phân khúc là khách có lưu trú và khách trải nghiệm.

Khuổi My lấp lánh mùa nước đổ

Khuổi My lấp lánh mùa nước đổ

Từ bao đời nay, ruộng bậc thang không chỉ là nơi canh tác phù hợp với địa hình miền núi, mà còn là biểu tượng sống động cho sự kết tinh giữa con người và thiên nhiên nơi địa đầu Tổ quốc.

Liên kết phát triển Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn

Liên kết phát triển Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn

Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn hội tụ đầy đủ các giá trị về địa tầng cổ đại, hóa thạch quý hiếm, di tích khảo cổ và bản sắc văn hóa các dân tộc. Những giá trị nổi bật, riêng có này là điều kiện thuận lợi để khai thác, phát triển du lịch, nâng cao thu nhập và đời sống cho người dân. Đây là đánh giá của các nhà nghiên cứu, đại diện cơ quan quản lý văn hóa, du lịch trong nước tại Tọa đàm “Xây dựng và phát triển Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn”, do Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Lạng Sơn tổ chức chiều 28/6.

Cơ hội cho du lịch Kon Tum bứt phá sau hợp nhất tỉnh

Cơ hội cho du lịch Kon Tum bứt phá sau hợp nhất tỉnh

Kon Tum là vùng đất chứa đựng những giá trị văn hóa đặc sắc của 43 dân tộc anh em; trong đó có 7 dân tộc thiểu số tại chỗ. Thiên nhiên ban tặng cho tỉnh những cảnh sắc hoang sơ, những cánh rừng nguyên sinh màu mỡ, trải dài từ đỉnh núi Ngọc Linh xuống tận Cao nguyên Pleiku. Chính những điều này đã tạo nên một vùng đất đầy những điều thú vị cho du khách khám phá, trải nghiệm.

Xây dựng sản phẩm đặc trưng gắn với trải nghiệm văn hóa dân tộc

Xây dựng sản phẩm đặc trưng gắn với trải nghiệm văn hóa dân tộc

Sáu tháng đầu năm 2025, ngành Du lịch tỉnh Hòa Bình đã có những bước tăng trưởng tích cực khi đón hơn 3 triệu lượt khách, tăng 5,5% so với cùng kỳ 2024; doanh thu ước đạt 3.080 tỷ đồng. Hòa Bình đang dần khẳng định vị thế là điểm đến xanh và đậm đà bản sắc văn hóa của khu vực Tây Bắc.

Đưa du lịch bứt phá từ các hoạt động văn hóa, thể thao

Đưa du lịch bứt phá từ các hoạt động văn hóa, thể thao

Sở hữu cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, những nét văn hóa giàu bản sắc cùng hạ tầng đô thị được đầu tư khá hoàn thiện, thị xã Mộc Châu, tỉnh Sơn La hội tụ nhiều thế mạnh để tổ chức các sự kiện văn hóa đặc sắc, nhiều giải thể thao hấp dẫn. Địa phương đã triển khai nhiều hoạt động như: Tuần văn hóa du lịch Mộc Châu vào dịp 2/9, lễ hội Hết chá, lễ hội Cầu mưa, lễ hội Púng Hiéng của người Dao Tiền, ngày hội hái quả… thu hút đông đảo du khách đến tham gia và trải nghiệm.

Tiềm năng du lịch từ vẻ đẹp ruộng bậc thang Miền Đồi

Tiềm năng du lịch từ vẻ đẹp ruộng bậc thang Miền Đồi

Ẩn mình giữa núi rừng Lạc Sơn (Hòa Bình), xã Miền Đồi không chỉ gây ấn tượng bởi vẻ đẹp thiên nhiên nguyên sơ mà còn sở hữu những thửa ruộng bậc thang tầng lớp hùng vĩ, là tiềm năng lớn để phát triển du lịch sinh thái, cộng đồng. “Viên ngọc thô” ruộng bậc thang Miền Đồi vẫn đang chờ được "mài giũa" để tỏa sáng.

Khi hai miền di sản kết nối: Tỉnh Tuyên Quang mới vươn tầm điểm đến quốc gia

Khi hai miền di sản kết nối: Tỉnh Tuyên Quang mới vươn tầm điểm đến quốc gia

Việc hợp nhất hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang để hình thành tỉnh Tuyên Quang mới là một dấu mốc quan trọng trong tiến trình đổi mới tổ chức hành chính theo hướng tinh gọn, hiệu quả, đồng thời mở ra không gian phát triển mới cho ngành du lịch - lĩnh vực có vai trò ngày càng lớn trong cơ cấu kinh tế vùng cao.

Nét duyên vùng Tây Bắc

Nét duyên vùng Tây Bắc

Mai Châu là điểm đến hấp dẫn du khách bằng vẻ đẹp nguyên sơ của núi rừng, không khí mát mẻ và mang đậm bản sắc văn hóa của các dân tộc. Với chủ trương phát triển du lịch cộng đồng bền vững, các địa phương như Pà Cò, bản Lác đã trở thành điểm sáng, bảo tồn di sản văn hóa, tạo sinh kế cho người dân.

Thanh niên vùng cao khởi nghiệp từ mô hình du lịch homestay

Thanh niên vùng cao khởi nghiệp từ mô hình du lịch homestay

Rời giảng đường đại học, nhiều thanh niên ở xã La Pán Tẩn, huyện Mù Cang Chải (Yên Bái) trở về quê hương, khởi nghiệp từ mô hình du lịch homestay. Nhiều tấm gương thanh niên tiêu biểu xuất hiện, không chỉ làm giàu cho bản thân, góp phần xóa đói giảm nghèo tại địa phương, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá văn hóa, con người Mù Cang Chải đến với du khách trong và ngoài nước.

Mù Cang Chải mùa nước đổ đẹp như tranh thủy mặc

Mù Cang Chải mùa nước đổ đẹp như tranh thủy mặc

Giữa tháng 5 và tháng 6, khi những cơn mưa mùa Hạ đổ xuống cũng chính là lúc những thửa ruộng bậc thang ở huyện Mù Cang Chải (Yên Bái) vào mùa đổ nước. Nước được “phủ” đầy trên bề mặt những thửa ruộng bậc thang sau cày ải, tương phản dưới ánh nắng mặt trời cùng những gam màu đa sắc hòa quyện với nhau, từ màu của nước, của đất, màu cây cối, trời mây... đã tạo nên một bức tranh bích họa giữa núi non hùng vỹ.

Du lịch cộng đồng Quảng Ngãi - cơ hội phát triển mới

Du lịch cộng đồng Quảng Ngãi - cơ hội phát triển mới

Quảng Ngãi không chỉ nổi tiếng với những bãi biển hoang sơ, thắng cảnh hùng vĩ như Lý Sơn mà tiềm năng du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp cần được đánh thức và phát triển. Loại hình du lịch này được khai thác hợp lý sẽ mang lại lợi ích kinh tế cho người dân địa phương; đồng thời góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống và thiên nhiên.

Thoát nghèo từ các mô hình du lịch cộng đồng ở Hòa Bình

Thoát nghèo từ các mô hình du lịch cộng đồng ở Hòa Bình

Du lịch cộng đồng tại tỉnh Hòa Bình đang là một hướng đi chủ đạo, góp phần không nhỏ tạo sinh kế bền vững cho các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn thoát nghèo, vươn lên làm giàu gắn với xây dựng nông thôn mới.

Phát triển du lịch Ba Vì gắn với dịch vụ chăm sóc sức khỏe

Phát triển du lịch Ba Vì gắn với dịch vụ chăm sóc sức khỏe

Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng đề cao các giá trị sống bền vững, du lịch chăm sóc sức khỏe (wellness tourism) nổi lên như một xu thế tất yếu. Nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 60 km, vùng núi Ba Vì nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, nguồn dược liệu phong phú, là khu vực sở hữu nhiều tiềm năng và lợi thế để phát triển loại hình du lịch chăm sóc sức khỏe. Việc kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên, y học cổ truyền và các dịch vụ hiện đại đang mang đến những trải nghiệm nghỉ dưỡng kết hợp chăm sóc sức khỏe hấp dẫn cho du khách đến với Ba Vì.

Khai thác hiệu quả mô hình du lịch - làng nghề ở vùng cao

Khai thác hiệu quả mô hình du lịch - làng nghề ở vùng cao

Các làng nghề truyền thống ở Cao Bằng đã tạo nhiều cơ hội việc làm, giúp tăng thu nhập cho người dân. Để bảo tồn và phát triển làng nghề, tỉnh Cao Bằng đã có những hướng đi bền vững, trong đó có việc kết hợp phát triển làng nghề với du lịch, chuyển đổi số, có sự hỗ trợ, đồng hành từ chính quyền địa phương.

Thái Nguyên: Tiềm năng du lịch tại xã vùng cao Thần Sa

Thái Nguyên: Tiềm năng du lịch tại xã vùng cao Thần Sa

Tại Khu dự trữ thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng, xã vùng cao Thần Sa (huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên), các nhà khảo cổ học Việt Nam đã phát hiện một loạt các di chỉ khảo cổ có niên đại từ trung kì đồ đá cũ đến sơ kì thời đại đồ đá mới, trong đó địa điểm quan trọng nhất là Mái đá Ngườm, được xếp hạng quốc gia năm 1982.

Hợp nhất Lào Cai và Yên Bái: Triển vọng tích cực phát triển du lịch xanh

Hợp nhất Lào Cai và Yên Bái: Triển vọng tích cực phát triển du lịch xanh

Việc sáp nhập hai tỉnh Yên Bái và Lào Cai để hình thành một tỉnh mới là chủ trương lớn, mang tính chiến lược của Trung ương nhằm tạo ra một cực tăng trưởng mới cho vùng Trung du và miền núi phía Bắc. Đối với lĩnh vực du lịch, đây là một bước ngoặt quan trọng, tạo ra nhiều thời cơ to lớn song đặt ra không ít thách thức cần được nhận diện và giải quyết đồng bộ.

Thúc đẩy kết nối du lịch xanh để phát triển bền vững

Thúc đẩy kết nối du lịch xanh để phát triển bền vững

Trong khuôn khổ Hội chợ Du lịch quốc tế Lào Cai 2025, ngày 6/6, UBND tỉnh Lào Cai tổ chức tọa đàm "Kết nối phát triển du lịch xanh". Các đại biểu thống nhất cần thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa việc kết nối du lịch xanh giữa các vùng, các địa phương để phát triển bền vững.