Khám phá vẻ đẹp di sản các tháp Chăm ở Khánh Hòa

Nằm ở vùng Duyên hải Nam Trung Bộ, Khánh Hòa sở hữu hệ thống các đền, tháp Chăm cổ kính vẫn còn tồn tại gần như nguyên vẹn sau hàng ngàn năm lịch sử.

Những công trình kiến trúc độc đáo này không chỉ là trung tâm tín ngưỡng, tâm linh quan trọng của cộng đồng người Chăm mà còn là điểm đến hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến khám phá, chiêm ngưỡng.

Phong phú kiệt tác kiến trúc

thap-cham-o-tinh-khanh-hoa-1.jpg
Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt Tháp Bà Pô Nagar (phường Bắc Nha Trang, Khánh Hòa).

Với bề dày lịch sử và văn hóa, Khánh Hòa được mệnh danh là "xứ sở của những ngọn tháp cổ" nổi tiếng như: Tháp Bà Pô Nagar, tháp Hòa Lai, tháp Pô Klong Garai và tháp Pô Rome. Với tài năng, sự sáng tạo, cộng đồng người Chăm xưa đã kết hợp hài hòa, tinh tế giữa kiến trúc và điêu khắc, cùng nhiều phong cách nghệ thuật phản ánh những giá trị đặc trưng trên các phương diện lịch sử, văn hóa đặc sắc, thu hút sự quan tâm của nhà nghiên cứu, du khách.

Trong số đó, 2 quần thể tháp Chăm nổi bật nhất là tháp Pô Klong Garai, tháp Bà Pô Nagar, mỗi nơi mang vẻ đẹp và ý nghĩa riêng. Tọa lạc trên đồi Trầu, phường Đô Vinh, tháp Pô Klong Garai là quần thể gồm 3 tháp: Tháp Chính, tháp Lửa và tháp Cổng, được xây dựng vào cuối thế kỷ XIII, đầu thế kỷ XIV để thờ vua Pô Klong Garai (1151 - 1205), vị vua có công lớn trong việc xây dựng hệ thống thủy lợi tại địa phương và giúp người dân làm ăn.

Điểm nhấn của quần thể là tháp Chính, với chiều dài 13,8m, rộng 10,7m và cao 20,5m. Trải qua bao thăng trầm của thời gian với thời tiết khắc nghiệt, tháp Pô Klong Garai vẫn giữ được những đường nét tinh tế, sắc sảo, đặc biệt, màu gạch nung đỏ sẫm và kỹ thuật xây dựng đặc biệt, nơi các viên gạch kết dính với nhau một cách kỳ diệu mà đến nay vẫn chưa được giải mã, càng làm tăng thêm vẻ huyền bí và trường tồn của công trình.

Tháp Pô Klong Garai là trung tâm của nhiều sinh hoạt văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng quan trọng của đồng bào Chăm theo đạo Bà la môn ở phía Nam tỉnh Khánh Hòa. Nổi bật nhất là Lễ hội Katê diễn ra vào cuối tháng 9, đầu tháng 10 hằng năm, thu hút đông đảo người dân, du khách cùng lên tháp dâng lễ và vui đón lễ hội. Đây được xem là cụm tháp còn tồn tại tương đối nguyên vẹn và đẹp nhất trong số các đền tháp Chăm còn lại ở Việt Nam. Tháp Pô Klong Garai cùng với tháp Hòa Lai đã được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt (năm 2016) và Tượng thờ vua Pô Klong Garai được công nhận Bảo vật Quốc gia (năm 2024).

thap-cham-o-tinh-khanh-hoa-2.jpg
Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt Tháp Pô Klong Garai (phường Đô Vinh, Khánh Hòa) là điểm đến thu hút du khách.

Soi bóng xuống dòng sông Cái hiền hòa, tháp Bà Pô Nagar trên đồi Cù Lao (phường Bắc Nha Trang) là điểm đến văn hóa tâm linh nổi tiếng, thu hút hàng nghìn lượt du khách mỗi năm. Di tích có niên đại từ thế kỷ VIII đến XIII, được xây dựng để thờ nữ thần Pô Nagar (Thiên Y A Na Thánh Mẫu) - vị thần bảo hộ cho đất đai và cuộc sống của người dân.

Quần thể kiến trúc ban đầu khá đồ sộ, bao gồm tháp cổng, Mandapa và khu đền tháp. Mặc dù chỉ còn lại các công trình ở hai mặt bằng do những biến động lịch sử, tháp Bà Pô Nagar vẫn giữ được vẻ đẹp và sự linh thiêng. Nổi bật là kiến trúc Mandapa với 4 hàng cột gạch bát giác (10 cột lớn bên trong và 12 cột nhỏ bao quanh) cùng khu đền tháp gồm tháp Đông Bắc (tháp Chính), tháp Nam, tháp Đông Nam và tháp Tây Bắc.

Trong đó, tháp Chính, cao khoảng 23m, là nơi thờ phụng nữ thần Pô Nagar, có ý nghĩa đặc biệt trong đời sống văn hóa tinh thần và tín ngưỡng của cộng đồng Chăm và Việt tại Khánh Hòa và khu vực Nam Trung Bộ. Mới đây, ngày 10/7, Di tích tháp Bà Pô Nagar chính thức đón nhận Bằng xếp hạng Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt. Bên cạnh giá trị di sản văn hóa vật thể của quần thể di tích, còn có giá trị Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đặc sắc thông qua Lễ hội tháp Bà Pô Nagar diễn ra ngày 20 - 23/3 âm lịch hàng năm.

Một điểm đặc biệt nhất của tháp Bà Pô Nagar cũng như nhiều đền, tháp Chăm khác là kỹ thuật xây dựng bằng gạch nung xếp khít đến mức gần như không thể nhìn thấy mạch vữa. Kỹ thuật này tạo nên sự vững chãi đáng kinh ngạc, thách thức thời gian và bao biến cố lịch sử. Các đường nét chạm khắc trên các tháp Chăm hiện nay dù không còn nguyên vẹn hoàn toàn, vẫn cho thấy sự tinh xảo, sống động với các hình ảnh thần linh, vũ nữ, linh vật... thể hiện đậm nét tín ngưỡng Ấn Độ giáo sâu sắc đối với văn hóa và tín ngưỡng của người Chăm.

Anh Mai Đại Cường, du khách đến từ Ninh Bình chia sẻ cảm nhận khi cùng gia đình tham quan tháp Bà Pô Nagar: “Đây là lần đầu tiên tôi đến Nha Trang và được tham quan khu di tích Tháp Bà Pô Nagar. Tôi thấy đây là một di tích kiến trúc rất đặc biệt bởi vì trong kiến trúc xây dựng của người Chăm còn ẩn chứa rất nhiều điều bí mật mà đến ngày nay chúng ta vẫn chưa khám phá ra được. Tôi cảm thấy rất thú vị khi đi tham quan tìm hiểu về lịch sử của các tháp Chăm cũng như quá trình mà Nhà nước bảo tồn di tích đặc biệt này”.

Bảo tồn và phát huy giá trị di sản

thap-cham-o-tinh-khanh-hoa-3.jpg
Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt Tháp Bà Pô Nagar (phường Bắc Nha Trang, Khánh Hòa).

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Văn Hòa thông tin, hệ thống di sản văn hóa, đặc biệt là các đền tháp Chăm, không chỉ là niềm tự hào của đồng bào Chăm và người dân địa phương mà còn là tài sản quốc gia. Chính quyền, cộng đồng địa phương đã và đang triển khai đồng bộ các dự án phục hồi, tu bổ, tôn tạo di tích nhằm đáp ứng nhu cầu văn hóa, tín ngưỡng của nhân dân. Song song đó, nhiều chương trình du lịch văn hóa hấp dẫn đã được xây dựng và tổ chức tại các tháp, thu hút du khách đến tham quan, nghiên cứu, tìm hiểu về giá trị di sản, qua đó, giới thiệu nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Chăm ở địa phương.

Để phát huy tối đa giá trị của di sản các tháp Chăm, địa phương đầu tư nghiên cứu, xây dựng nhiều chương trình tạo điểm nhấn cho các tour tham quan. Điển hình là việc mời các nghệ nhân làng gốm Bàu Trúc, dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp đến tháp Pô Klong Garai trình diễn nghệ thuật làm gốm, dệt thổ cẩm cho du khách xem và trải nghiệm thực tế. Vào các ngày thứ Bảy, Chủ nhật, lễ Tết, các chương trình biểu diễn văn nghệ dân gian Chăm cũng được tổ chức phục vụ du khách.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa đã đầu tư xây dựng hai chương trình nghệ thuật bao gồm: “Lung linh xứ Trầm”, chương trình “Trăng soi dáng Tháp”, trình diễn định kỳ vào ngày 1 và 15 âm lịch hằng tháng thu hút đông đảo nhân dân, du khách đến tham quan, thưởng thức.

Khám phá vẻ đẹp di sản tháp Chăm ở Khánh Hòa

Ngoài ra, các tháp Chăm còn là địa điểm "check-in" lý tưởng với những góc ảnh đẹp và độc đáo, đặc biệt khi du khách lựa chọn trang phục truyền thống của đồng bào Chăm. Du khách khi đến Khánh Hòa không chỉ được chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc đền tháp độc đáo mà còn có cơ hội tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và phong tục tập quán đặc sắc của người Chăm. Với nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị di sản, các tháp Chăm không chỉ là công trình kiến trúc cổ kính mà còn là "bảo tàng sống" kể câu chuyện về một nền văn hóa rực rỡ và trường tồn với thời gian./.

Có thể bạn quan tâm

Dư địa lớn để du lịch Lào Cai tăng tốc

Dư địa lớn để du lịch Lào Cai tăng tốc

Du lịch Lào Cai tiếp tục ghi nhận tín hiệu tăng trưởng tích cực trong 6 tháng đầu năm 2025, đặc biệt là sự gia tăng ổn định ở cả hai phân khúc là khách có lưu trú và khách trải nghiệm.

Khuổi My lấp lánh mùa nước đổ

Khuổi My lấp lánh mùa nước đổ

Từ bao đời nay, ruộng bậc thang không chỉ là nơi canh tác phù hợp với địa hình miền núi, mà còn là biểu tượng sống động cho sự kết tinh giữa con người và thiên nhiên nơi địa đầu Tổ quốc.

Liên kết phát triển Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn

Liên kết phát triển Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn

Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn hội tụ đầy đủ các giá trị về địa tầng cổ đại, hóa thạch quý hiếm, di tích khảo cổ và bản sắc văn hóa các dân tộc. Những giá trị nổi bật, riêng có này là điều kiện thuận lợi để khai thác, phát triển du lịch, nâng cao thu nhập và đời sống cho người dân. Đây là đánh giá của các nhà nghiên cứu, đại diện cơ quan quản lý văn hóa, du lịch trong nước tại Tọa đàm “Xây dựng và phát triển Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn”, do Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Lạng Sơn tổ chức chiều 28/6.

Cơ hội cho du lịch Kon Tum bứt phá sau hợp nhất tỉnh

Cơ hội cho du lịch Kon Tum bứt phá sau hợp nhất tỉnh

Kon Tum là vùng đất chứa đựng những giá trị văn hóa đặc sắc của 43 dân tộc anh em; trong đó có 7 dân tộc thiểu số tại chỗ. Thiên nhiên ban tặng cho tỉnh những cảnh sắc hoang sơ, những cánh rừng nguyên sinh màu mỡ, trải dài từ đỉnh núi Ngọc Linh xuống tận Cao nguyên Pleiku. Chính những điều này đã tạo nên một vùng đất đầy những điều thú vị cho du khách khám phá, trải nghiệm.

Xây dựng sản phẩm đặc trưng gắn với trải nghiệm văn hóa dân tộc

Xây dựng sản phẩm đặc trưng gắn với trải nghiệm văn hóa dân tộc

Sáu tháng đầu năm 2025, ngành Du lịch tỉnh Hòa Bình đã có những bước tăng trưởng tích cực khi đón hơn 3 triệu lượt khách, tăng 5,5% so với cùng kỳ 2024; doanh thu ước đạt 3.080 tỷ đồng. Hòa Bình đang dần khẳng định vị thế là điểm đến xanh và đậm đà bản sắc văn hóa của khu vực Tây Bắc.

Đưa du lịch bứt phá từ các hoạt động văn hóa, thể thao

Đưa du lịch bứt phá từ các hoạt động văn hóa, thể thao

Sở hữu cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, những nét văn hóa giàu bản sắc cùng hạ tầng đô thị được đầu tư khá hoàn thiện, thị xã Mộc Châu, tỉnh Sơn La hội tụ nhiều thế mạnh để tổ chức các sự kiện văn hóa đặc sắc, nhiều giải thể thao hấp dẫn. Địa phương đã triển khai nhiều hoạt động như: Tuần văn hóa du lịch Mộc Châu vào dịp 2/9, lễ hội Hết chá, lễ hội Cầu mưa, lễ hội Púng Hiéng của người Dao Tiền, ngày hội hái quả… thu hút đông đảo du khách đến tham gia và trải nghiệm.

Tiềm năng du lịch từ vẻ đẹp ruộng bậc thang Miền Đồi

Tiềm năng du lịch từ vẻ đẹp ruộng bậc thang Miền Đồi

Ẩn mình giữa núi rừng Lạc Sơn (Hòa Bình), xã Miền Đồi không chỉ gây ấn tượng bởi vẻ đẹp thiên nhiên nguyên sơ mà còn sở hữu những thửa ruộng bậc thang tầng lớp hùng vĩ, là tiềm năng lớn để phát triển du lịch sinh thái, cộng đồng. “Viên ngọc thô” ruộng bậc thang Miền Đồi vẫn đang chờ được "mài giũa" để tỏa sáng.

Khi hai miền di sản kết nối: Tỉnh Tuyên Quang mới vươn tầm điểm đến quốc gia

Khi hai miền di sản kết nối: Tỉnh Tuyên Quang mới vươn tầm điểm đến quốc gia

Việc hợp nhất hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang để hình thành tỉnh Tuyên Quang mới là một dấu mốc quan trọng trong tiến trình đổi mới tổ chức hành chính theo hướng tinh gọn, hiệu quả, đồng thời mở ra không gian phát triển mới cho ngành du lịch - lĩnh vực có vai trò ngày càng lớn trong cơ cấu kinh tế vùng cao.

Nét duyên vùng Tây Bắc

Nét duyên vùng Tây Bắc

Mai Châu là điểm đến hấp dẫn du khách bằng vẻ đẹp nguyên sơ của núi rừng, không khí mát mẻ và mang đậm bản sắc văn hóa của các dân tộc. Với chủ trương phát triển du lịch cộng đồng bền vững, các địa phương như Pà Cò, bản Lác đã trở thành điểm sáng, bảo tồn di sản văn hóa, tạo sinh kế cho người dân.

Thanh niên vùng cao khởi nghiệp từ mô hình du lịch homestay

Thanh niên vùng cao khởi nghiệp từ mô hình du lịch homestay

Rời giảng đường đại học, nhiều thanh niên ở xã La Pán Tẩn, huyện Mù Cang Chải (Yên Bái) trở về quê hương, khởi nghiệp từ mô hình du lịch homestay. Nhiều tấm gương thanh niên tiêu biểu xuất hiện, không chỉ làm giàu cho bản thân, góp phần xóa đói giảm nghèo tại địa phương, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá văn hóa, con người Mù Cang Chải đến với du khách trong và ngoài nước.

Mù Cang Chải mùa nước đổ đẹp như tranh thủy mặc

Mù Cang Chải mùa nước đổ đẹp như tranh thủy mặc

Giữa tháng 5 và tháng 6, khi những cơn mưa mùa Hạ đổ xuống cũng chính là lúc những thửa ruộng bậc thang ở huyện Mù Cang Chải (Yên Bái) vào mùa đổ nước. Nước được “phủ” đầy trên bề mặt những thửa ruộng bậc thang sau cày ải, tương phản dưới ánh nắng mặt trời cùng những gam màu đa sắc hòa quyện với nhau, từ màu của nước, của đất, màu cây cối, trời mây... đã tạo nên một bức tranh bích họa giữa núi non hùng vỹ.

Du lịch cộng đồng Quảng Ngãi - cơ hội phát triển mới

Du lịch cộng đồng Quảng Ngãi - cơ hội phát triển mới

Quảng Ngãi không chỉ nổi tiếng với những bãi biển hoang sơ, thắng cảnh hùng vĩ như Lý Sơn mà tiềm năng du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp cần được đánh thức và phát triển. Loại hình du lịch này được khai thác hợp lý sẽ mang lại lợi ích kinh tế cho người dân địa phương; đồng thời góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống và thiên nhiên.

Thoát nghèo từ các mô hình du lịch cộng đồng ở Hòa Bình

Thoát nghèo từ các mô hình du lịch cộng đồng ở Hòa Bình

Du lịch cộng đồng tại tỉnh Hòa Bình đang là một hướng đi chủ đạo, góp phần không nhỏ tạo sinh kế bền vững cho các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn thoát nghèo, vươn lên làm giàu gắn với xây dựng nông thôn mới.

Phát triển du lịch Ba Vì gắn với dịch vụ chăm sóc sức khỏe

Phát triển du lịch Ba Vì gắn với dịch vụ chăm sóc sức khỏe

Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng đề cao các giá trị sống bền vững, du lịch chăm sóc sức khỏe (wellness tourism) nổi lên như một xu thế tất yếu. Nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 60 km, vùng núi Ba Vì nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, nguồn dược liệu phong phú, là khu vực sở hữu nhiều tiềm năng và lợi thế để phát triển loại hình du lịch chăm sóc sức khỏe. Việc kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên, y học cổ truyền và các dịch vụ hiện đại đang mang đến những trải nghiệm nghỉ dưỡng kết hợp chăm sóc sức khỏe hấp dẫn cho du khách đến với Ba Vì.

Khai thác hiệu quả mô hình du lịch - làng nghề ở vùng cao

Khai thác hiệu quả mô hình du lịch - làng nghề ở vùng cao

Các làng nghề truyền thống ở Cao Bằng đã tạo nhiều cơ hội việc làm, giúp tăng thu nhập cho người dân. Để bảo tồn và phát triển làng nghề, tỉnh Cao Bằng đã có những hướng đi bền vững, trong đó có việc kết hợp phát triển làng nghề với du lịch, chuyển đổi số, có sự hỗ trợ, đồng hành từ chính quyền địa phương.

Thái Nguyên: Tiềm năng du lịch tại xã vùng cao Thần Sa

Thái Nguyên: Tiềm năng du lịch tại xã vùng cao Thần Sa

Tại Khu dự trữ thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng, xã vùng cao Thần Sa (huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên), các nhà khảo cổ học Việt Nam đã phát hiện một loạt các di chỉ khảo cổ có niên đại từ trung kì đồ đá cũ đến sơ kì thời đại đồ đá mới, trong đó địa điểm quan trọng nhất là Mái đá Ngườm, được xếp hạng quốc gia năm 1982.

Hợp nhất Lào Cai và Yên Bái: Triển vọng tích cực phát triển du lịch xanh

Hợp nhất Lào Cai và Yên Bái: Triển vọng tích cực phát triển du lịch xanh

Việc sáp nhập hai tỉnh Yên Bái và Lào Cai để hình thành một tỉnh mới là chủ trương lớn, mang tính chiến lược của Trung ương nhằm tạo ra một cực tăng trưởng mới cho vùng Trung du và miền núi phía Bắc. Đối với lĩnh vực du lịch, đây là một bước ngoặt quan trọng, tạo ra nhiều thời cơ to lớn song đặt ra không ít thách thức cần được nhận diện và giải quyết đồng bộ.

Thúc đẩy kết nối du lịch xanh để phát triển bền vững

Thúc đẩy kết nối du lịch xanh để phát triển bền vững

Trong khuôn khổ Hội chợ Du lịch quốc tế Lào Cai 2025, ngày 6/6, UBND tỉnh Lào Cai tổ chức tọa đàm "Kết nối phát triển du lịch xanh". Các đại biểu thống nhất cần thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa việc kết nối du lịch xanh giữa các vùng, các địa phương để phát triển bền vững.

Số hóa để phát triển du lịch

Số hóa để phát triển du lịch

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Mai Sơn, từ nay đến hết năm 2025, tỉnh tiếp tục tập trung thực hiện nhiều giải pháp phát triển du lịch, trong đó chú trọng quảng bá, xúc tiến, kích cầu, đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực này.

Ẩm thực Lào Cai - thỏi nam châm hút khách

Ẩm thực Lào Cai - thỏi nam châm hút khách

Trong muôn vàn thú vui của hành trình tìm hiểu văn hóa, bản sắc một vùng đất thì khám phá ẩm thực luôn là điều không thể thiếu đối với mỗi du khách. Xác định ẩm thực là con đường tiếp cận nhanh chóng, gần gũi, dễ chạm vào cảm xúc du khách, có khả năng ghi dấu ấn mạnh mẽ và hỗ trợ phát triển du lịch tích cực, những người làm du lịch ở Lào Cai đã và đang ngày càng phát huy hiệu quả sức hấp dẫn của ẩm thực truyền thống, đồng thời phát triển, sáng tạo ẩm thực hiện đại, coi đây là thỏi nam châm hút khách bền vững.

Yên Bái: Mở hướng phát triển kinh tế từ du lịch kết hợp bảo vệ rừng

Yên Bái: Mở hướng phát triển kinh tế từ du lịch kết hợp bảo vệ rừng

Mù Cang Chải là huyện vùng cao của tỉnh Yên Bái có hệ sinh thái rừng đa dạng và phong phú các loài động, thực vật. Tận dụng tiềm năng để phát triển du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm và nghỉ dưỡng, những năm qua huyện triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm quản lý, bảo vệ rừng theo hướng bền vững. Việc bảo vệ rừng không chỉ có ý nghĩa duy trì nguồn tài nguyên thiên nhiên mà còn có vai trò quan trọng trong việc phát triển du lịch của huyện.