Tham nhũng ở Đồng Tâm: Bài học về quản lý, sử dụng đất

Tham nhũng ở Đồng Tâm: Bài học về quản lý, sử dụng đất
Các bị cáo tại phiên tòa. Ảnh: Nguyễn Văn Cảnh - TTXVN
Các bị cáo tại phiên tòa. Ảnh: Nguyễn Văn Cảnh - TTXVN

Bản án mà tòa đã tuyên được dư luận đánh giá là nghiêm minh, đúng người đúng tội, thấu tình đạt lý, vừa có tính răn đe, vừa xem xét đến nhân thân tốt của các bị cáo để giảm nhẹ hình phạt. Phiên tòa đã khép lại, những hậu quả mà các bị cáo gây ra có việc đã được khắc phục, nhưng cũng có vấn đề không thể khắc phục một sớm một chiều, thậm chí có hậu quả không thể khắc phục. Vụ án tuy xảy ra ở địa bàn một xã của Hà Nội nhưng lại đặt ra nhiều điều cần được nhìn nhận, suy nghĩ một cách thấu đáo, nhất là sự buông lỏng quản lý nhà nước về lĩnh vực đất đai.

Đất đai luôn là vấn đề nhạy cảm ở nông thôn. Kể cả hiện nay, nhiều lao động nông nghiệp ở các vùng quê đã ra thành phố hay vào các khu công nghiệp làm việc, người nông dân không còn “khát” đất như trước, thậm chí có nơi bỏ ruộng, nhưng hễ động đến đất đai là vấn đề lại hết sức phức tạp. Nhẹ thì kiện cáo, nghiêm trọng có thể tranh chấp dẫn đến xô xát. Đặc biệt, đất đai ở nông thôn miền Bắc trải qua nhiều biến động, kể cả về công tác quản lý và trên thực địa, nhất là quá trình từ việc góp đất vào hợp tác xã đến việc khoán hộ, giao đất trở lại cho người nông dân đã có sự xáo trộn lớn. Tiếp đến là việc dồn điền đổi thửa, thu hồi đất làm đường giao thông hay các công trình cộng… thực hiện đền bù, giải tỏa hay giãn dân, làm cho lịch sử đất đai ở nông thôn càng trở nên phức tạp.

Ấy thế nhưng, công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực đất đai ở Đồng Tâm lại bị buông lỏng trong một thời gian khá dài. Lỏng lẻo đến mức, chỉ cần cán bộ địa chính báo cáo hay người dân có đơn đề nghị là chủ tịch xã có thể cấp, giao đất, thậm chí là bán đất (trái thẩm quyền) một cách hết sức đơn giản. Lỏng lẻo đến mức, ngay cả danh sách đất giãn dân đã được UBND tỉnh phê duyệt, cán bộ xã cũng có thể để lại một số suất không giao cho người dân trong danh sách, để rồi sau đó cấp cho 10 cán bộ chủ chốt của xã với lý do “có nhiều năm công tác, có nhu cầu về đất ở”. Thậm chí, xã còn ngang nhiên tổ chức đấu thầu đất trái phép, hợp thức đất giao không đúng đối tượng hay hợp thức đất lấn chiếm cho các hộ dân. Đặc biệt, những sai phạm này không những không được ngăn chặn kịp thời mà trái lại, còn được một số cán bộ ở Phòng Tài nguyên môi trường và Văn phòng đăng ký đất đai huyện Mỹ Đức tiếp tay bằng việc không cần thẩm định, thẩm tra, không có căn cứ mà vẫn ký xác nhận để đề nghị UBND huyện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. việc làm đó không những hợp thức hóa đất được cấp, bán trái thẩm quyền, đất giao sai đối tượng và cả đất lấn chiếm, mà còn gián tiếp hợp pháp hóa cho những sai phạm của cán bộ xã.

Thế là, cái sảy nảy cái ung, các cán bộ chủ chốt ở xã Đồng Tâm trong nhiều năm, qua ba đời chủ tịch lợi dụng sự lơi lỏng trong quản lý, vì động cơ vụ lợi đã mặc sức thao túng việc cấp, giao, bán và xác nhận lịch sử sử dụng đất để thu lợi bất chính và làm trái các quy định của pháp luật… Những việc làm khuất tất ấy gây dư luận xấu trong xã, dẫn đến người dân viết đơn tố cáo, khiếu kiện. Nhưng điều đáng nói ở đây là các đơn thư của dân lại không được xem xét, giải quyết kịp thời, thấu đáo mà để kéo dài nhiều năm, gây bức xúc trong địa phương, khiến người dân không còn tin ở cán bộ, mất lòng tin ở chính quyền, kéo theo nhiều hậu quả xấu về xã hội.

Có người đặt giả thiết, nếu công tác quản lý đất đai không bị buông lỏng đến mức ấy, nếu những đơn thư tố cáo, khiều kiện của dân được các cấp xem xét thấu đáo, giải quyết có lý có tình, xử lý triệt để chứ không đá qua đá lại và “trả về nơi sản xuất”… thì sự tham nhũng đất đai ở Đồng Tâm đã không kéo dài liên tiếp đến ba đời chủ tịch xã. Nếu sự việc được ngăn chặn ngay từ sai phạm đầu tiên, thì đã tránh được việc 14 cán bộ xã và huyện lâm vòng lao lý, cũng không để lại những hậu quả đáng tiếc như vừa qua ở Đồng Tâm.

Vẫn biết, cái gốc vẫn là phẩm chất và năng lực của cán bộ, nhưng nếu không có sự buông lỏng về quản lý, cả về lĩnh vực cụ thể như đất đai và cả về công tác cán bộ, thì đã không có đất cho lòng tham của các cán bộ xã trỗi dậy, dẫn đến phạm pháp. Và nếu các cấp ủy đảng thực hiện tốt công tác kiểm tra giám sát, các cấp chính quyền làm tốt công tác tiếp dân, công tác giải quyết đơn thư khiếu kiện, tố cáo của dân, thì những sai phạm trên đã kịp thời được ngăn chặn và đã không dẫn đến tình trạng người dân mất niềm tin ở cán bộ và chính quyền cơ sở… Chính vì thế, ngoài việc tuyên án đối với các bị cáo, Hội đồng xét xử cũng kiến nghị UBND huyện Mỹ Đức giải quyết dứt điểm các vấn đề đất đai còn tồn tại ở xã Đồng Tâm trên cơ sở các quy định của pháp luật nhưng cũng cần đảm bảo ổn định cho nhân dân.

Đó là những bài học đắt giá, không chỉ cho xã Đồng Tâm hay huyện Mỹ Đức, cũng không phải chỉ là bài học cho riêng Hà Nội.

Các bị cáo đã phải trả giá cho những sai phạm của mình. Nhưng cái giá phải trả ấy sẽ có ý nghĩa hơn nếu các địa phương khác biết nhìn vào Đồng Tâm để kịp thời chấn chỉnh những lỏng lẻo trong quản lý cán bộ và quản lý đất đai; nhất là việc mua bán đất nông nghiệp rồi âm thầm chuyển đổi mục đích sử dụng, hay việc mua bán đất (thậm chí là đất nông nghiệp) xung quanh các dự án lớn khi mới manh nha làm quy hoạch để đón đầu, kiếm lời. Nếu không kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm, những “đốm lửa nhỏ” ấy đều báo trước bùng phát thành những “đám cháy lớn”, sự phức tạp phải giải quyết và hậu quả khôn lường sau này./.
Bùi Doanh 

Có thể bạn quan tâm

Hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định đời sống

Hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định đời sống

Đợt mưa lũ vừa qua, nhiều gia đình tại xã Chiềng Sơ (tỉnh Sơn La) bị mất nhà cửa, tài sản và đang đối mặt với nhiều khó khăn. Sự chung tay giúp đỡ của cộng đồng là vô cùng cần thiết để giúp họ vượt qua khó khăn, sớm ổn định cuộc sống, tái thiết sản xuất, xây dựng, phát triển kinh tế gia đình.

Đề xuất xây dựng 21 trường phổ thông nội trú liên cấp cho các xã biên giới Nghệ An

Đề xuất xây dựng 21 trường phổ thông nội trú liên cấp cho các xã biên giới Nghệ An

Thực hiện Thông báo số 81-TB/TW của Bộ Chính trị về thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học - trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền trên cả nước, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An đã đánh giá, thống kê và trình danh sách 21 trường dự kiến sẽ được đầu tư xây dựng.

Nhiều dự án lớn tại Lâm Đồng tiếp tục chậm tiến độ

Nhiều dự án lớn tại Lâm Đồng tiếp tục chậm tiến độ

Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng số 3 (trực thuộc UBND tỉnh Lâm Đồng), việc triển khai các dự án, công trình trên địa bàn tỉnh Đắk Nông (cũ) đang gặp nhiều khó khăn do thời tiết bất lợi. Thêm vào đó, một số dự án chưa được bố trí đủ vốn từ ngân sách địa phương, trong khi hạn định hoàn thành là vào cuối năm 2025.

Phát huy vai trò của nhân dân trong giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở

Phát huy vai trò của nhân dân trong giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở

Ngày 31/7, xã Quảng Uyên (tỉnh Cao Bằng) tổ chức Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc năm 2025. Đây là một trong 21 địa phương được Bộ Công an lựa chọn tổ chức điểm Ngày hội cấp tỉnh nhằm lan tỏa phong trào toàn dân tham gia giữ gìn an ninh trật tự ngay từ cơ sở.

Đắk Lắk quyết bứt tốc giải ngân vốn đầu tư công

Đắk Lắk quyết bứt tốc giải ngân vốn đầu tư công

Theo UBND tỉnh Đắk Lắk, tổng kế hoạch đầu tư công năm 2025 của tỉnh là 14.840 tỷ đồng (sau khi hợp nhất tỉnh Đắk Lắk và Phú Yên). Tỉnh Đắk Lắk xác định giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, do đó trong thời gian tới sẽ quyết liệt thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công.

Gia Lai đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động giám sát dịch sởi

Gia Lai đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động giám sát dịch sởi

Theo báo cáo của Sở Y tế tỉnh Gia Lai, từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh ghi nhận 4.075 ca nghi sởi, trong đó có 594 ca dương tính, 1 ca tử vong. Số ca mắc tăng 4.060 ca, tử vong tăng 1 ca so với cùng kỳ năm 2024 (cùng kỳ năm 2024 ghi nhận 15 ca mắc/0 ca tử vong).

Thanh niên Cà Mau hỗ trợ xóa nhà tạm cho hàng trăm gia đình chính sách

Thanh niên Cà Mau hỗ trợ xóa nhà tạm cho hàng trăm gia đình chính sách

Tuổi trẻ tỉnh Cà Mau đã triển khai chuỗi hoạt động "Đền ơn đáp nghĩa - Uống nước nhớ nguồn" với nhiều dấu ấn thiết thực nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025). Nổi bật nhất là việc ra quân cao điểm hỗ trợ phong trào "xóa nhà tạm, nhà dột nát", góp phần mang lại mái ấm khang trang cho nhiều gia đình chính sách.

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, tỉnh Khánh Hòa chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng trong công cuộc cải cách hành chính.

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Hoàn lưu bão số 3 đã gây ra đợt mưa lũ khốc liệt trên địa bàn các xã miền núi phía Tây của tỉnh Nghệ An, làm hơn 7.000 căn nhà bị ảnh hưởng, trong đó gần 420 căn sập, vùi lấp hoặc bị cuốn trôi hoàn toàn; 5.430 căn nhà khác bị ngập sâu trong nước, tài sản hư hỏng nặng, 1.240 căn tốc mái, nhiều căn bị thiệt hại trên 70%.

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Từ ngày 26 đến sáng 27/7, trên địa bàn tỉnh Sơn La đã xảy ra mưa vừa đến mưa to, có nơi mưa rất to. Mưa lớn kéo dài dẫn đến lũ ống, lũ quét, khiến người dân một số xã dọc sông Mã, tỉnh Sơn La bị bất ngờ, không kịp ứng phó, nhiều tài sản, diện tích lúa hoa màu, ao nuôi trồng thuỷ sản bi ngập và cuốn trôi. Nhiều công trình dân sinh bị ảnh hưởng, hệ thống điện, liên lạc, giao thông bị gián đoạn nghiêm trọng và nhiều tuyến đường bị hư hỏng… Nhưng trong mưa lũ, tình người, tình quân dân lại càng thêm gắn bó, qua đó phần nào giúp người dân có thêm động lực để vực dậy cuộc sống sau những đổ nát, hoang tàn.

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Với tinh thần "Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường", những ngày này, hàng ngàn người dân, giáo viên tại các bản, xã, trường không bị ảnh hưởng, hoặc ít thiệt hại hơn bởi lũ lụt, đã tình nguyện về vùng lũ các xã miền Tây Nghệ An, mang theo cuốc, xẻng, hỗ trợ lương thực, đồ dùng thiết yếu để giúp đồng bào vùng ngập nặng dọn dẹp vệ sinh, khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định cuộc sống.

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ngày 29/7, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, những ngày cuối tháng 7/2025, tại Trung tâm Phẫu thuật sọ mặt và Tạo hình của Bệnh viện đã diễn ra ca mổ kéo dài 9 giờ loại bỏ khối u và tái tạo gương mặt cho một thiếu nữ người Mông.

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng là tỉnh miền núi, địa hình phức tạp, thường xuyên bị thiệt hại về công trình hạ tầng, công trình điện trong mùa mưa bão. Trước diễn biến thời tiết phức tạp, mưa bão, lũ quét và sạt lở đất gây thiệt hại nặng nề cho hệ thống lưới điện, đặc biệt là tại các xã vùng sâu vùng xa, Công ty Điện lực Cao Bằng đã chủ động triển khai nhiều biện pháp đồng bộ nhằm đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa bão năm 2025.

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Từ đêm 22 đến sáng 23/7, hoàn lưu bão số 3 (WIPHA) và lũ lụt cực đoan đã gây thiệt hại lớn về tính mạng, tài sản, của cải đối với nhân dân các xã miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An. Những ngày qua, với tinh thần “tương thân, tương ái”, “lá lành đùm lá rách”, đồng bào các dân tộc ở các xã vùng cao Nghệ An đã chủ động, tích cực triển khai nhiều cách làm hay, ý nghĩa, nhân văn, hiệu quả trong việc hỗ trợ người dân trong khắc phục hậu quả thiên tai, sớm ổn định cuộc sống.

Giúp đồng bào dân tộc thiểu số tự tin sử dụng tiện ích số

Giúp đồng bào dân tộc thiểu số tự tin sử dụng tiện ích số

Tại xã Phú Nghĩa (tỉnh Đồng Nai), nơi đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 33,54%, với sự đồng lòng của cán bộ, công chức và nhiệt huyết của thanh niên, từ việc giúp người dân khai hồ sơ đến hỗ trợ công nghệ cho những người ít tiếp xúc với tin học, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang giúp xóa bỏ rào cản hành chính.

Phát triển cây sả theo hướng bền vững ở xã cù lao

Phát triển cây sả theo hướng bền vững ở xã cù lao

Là cây gia vị cũng như cây dược liệu, cây sả được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực, chế biến dược phẩm, mang lại giá trị kinh tế cao nên được Ủy ban nhân dân xã cù lao Tân Phú Đông, tỉnh Đồng Tháp lựa chọn làm cây trồng chủ lực trong mục tiêu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu tại vùng cồn bãi, cù lao nhiều khó khăn.

Nghệ An dồn sức khắc phục hậu quả lũ dữ

Nghệ An dồn sức khắc phục hậu quả lũ dữ

Tại khu vực miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An, từ ngày 24/7, mực nước trên sông Lam, Nậm Mộ, Nậm Nơn... giảm mạnh. Tình trạng ngập lụt tại các vùng tâm lũ thuộc các xã Con Cuông, Mường Xén, Tương Dương, Mỹ Lý, Nhôn Mai... đã bớt căng thẳng, nhiều nơi nước đã rút cạn.