Còn mang tính tự phát
Theo Sở Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh, nhu cầu khách du lịch mong muốn được tham quan trải nghiệm ở khu nông trại miệt vườn tăng đều mỗi năm từ 20 – 30%; trong đó, sản phẩm du lịch nông nghiệp công nghệ cao đang được chú ý, đánh giá cao. Gần đây, điểm đến thu hút du khách nhất là Khu Nông nghiệp Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh (huyện Củ Chi) với diện tích 88ha, tập trung các hoạt động nghiên cứu, sản xuất giống rau, hoa, cá kiểng đào tạo, chuyển giao và du lịch.
Bà Trần Thị Kim Hằng - Phó Giám đốc Trung tâm khai thác hạ tầng (Ban Quản lý Khu Nông nghiệp công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết: Năm 2014, nắm bắt được nhu cầu của du khách mong muốn được tìm hiểu, trải nghiệm cách trồng trọt theo hướng công nghệ hiện đại, Trung tâm đã đưa vào khai thác một số loại hình sản phẩm du lịch nông nghiệp như: giới thiệu kỹ thuật trồng cây không dùng đất tại nhà; tham quan mô hình nhà màng trồng dưa lưới, cà chua bi và rau ăn lá; tìm hiểu hồ sinh thái nuôi cá Koi; hướng dẫn kỹ thuật nuôi cấy mô cây hoa lan…
Mỗi sản phẩm du lịch đều có hướng dẫn viên là kỹ sư chuyên ngành, giải thích, hướng dẫn trực quan. Đáng mừng là số lượng khách tham quan tăng đều mỗi năm, từ 7.000 lượt khách trong năm đầu tiên, đến năm 2016 đã thu hút hơn 12.000 lượt khách. Dự kiến cuối năm 2017 sẽ đạt khoảng 15.000 lượt người.
Mặc dù đạt được những kết quả khả quan, song theo bà Kim Hằng, hoạt động này bắt nguồn từ khi khách hàng có nhu cầu do đó đơn vị hầu như chưa chủ động đầu tư cho sản phẩm nhiều, các sản phẩm hiện tại vẫn mang tính giản đơn, chưa hoàn thiện và chuyên nghiệp. Cụ thể như, đơn vị đang tận dụng Hội trường của Ban Quản lý để tiếp đoàn tham quan. Khu vực nhà vệ sinh cho khách còn rất ít, không có nhà vệ sinh ngoài trời; chưa có khu phục vụ ăn uống, giải trí, mua sắm để đáp ứng nhu cầu của du khách.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Nguyễn Duy Sơn - Phó Trưởng ban Quản lý Khu Nông nghiệp công nghệ cao cho rằng, hoạt động du lịch nông nghiệp công nghệ cao mới phát triển ở nước ta nên hầu hết đều mang tính tự phát, manh mún. Riêng vấn đề nhân lực, chúng ta đang tận dụng nguồn lực hiện có, thiếu nhân lực chuyên ngành du lịch. Vì vậy, dẫn đến tình trạng có cái gì phục vụ cái đó, mặc dù thị trường chưa có đối thủ cạnh tranh nhưng báo động cao về tính bền vững.
Trường hợp khác, Nông Trang xanh (huyện Củ Chi), mô hình sinh thái kết hợp trải nghiệm sản xuất nông nghiệp sạch do doanh nghiệp tư nhân tự đầu tư, hoạt động hơn 6 năm qua đạt được những thành công nhất định. Đến nay, Nông Trang xanh đã xây dựng nhiều nhà trồng nấm, trại chăn nuôi bò sữa, vịt trời, nhà màng trồng dưa lưới, rau sạch và hệ thống dây chuyền chế biến sữa tươi thanh trùng... mang đến cho du khách những trải nghiệm nông nghiệp sạch thú vị; đồng thời, góp phần tạo việc làm cho nông dân địa phương.
Bà Nguyễn Thị Thu Hường, Giám đốc Nông Trang xanh cho biết: Nông Trang xanh tạo việc làm ổn định cho hơn 25 lao động với mức lương từ 4 – 4,5 triệu đồng/tháng. Tại đây mỗi năm đón tiếp hàng nghìn lượt sinh viên, học sinh và du khách đến tham quan, tìm hiểu sản phẩm nông nghiệp cận đô thị.
Dù vậy, đại diện doanh nghiệp vẫn còn những trăn trở cho tương lai phát triển loại hình này. Bà Thu Hường cho biết, có đến 80% khách đến tham quan là sinh viên, học sinh, do đó khó khăn vẫn còn nhiều, nhất là việc quảng bá, kết nối với các đơn vị làm du lịch nông nghiệp trên địa bàn để có những sản phẩm du lịch phong phú, hấp dẫn hơn. Mặt khác, chưa tập trung tiếp thị sản phẩm đến các doanh nghiệp lữ hành để họ giới thiệu đến khách du lịch trong và ngoài nước biết đến.
Cần xác định đối tượng cụ thể
Để tồn tại và phát triển, vấn đề nâng cao chất lượng sản phẩm và đội ngũ nhân lực được nhiều đơn vị quan tâm. Song, đứng về góc độ chuyên môn, các nhà quản lý du lịch cho rằng cần xác định cụ thể mục đích, đối tượng khách phục vụ.
Ông Trương Minh Hậu, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Du lịch - Sở Du lịch thành phố phân tích, để trở thành điểm đến du lịch, trước tiên đơn vị tổ chức cần xác định thông điệp muốn chuyển tải đến cho du khách là gì, du khách sẽ nhận được những giá trị nào khi đến tham quan.
Đơn cử như Khu Nông nghiệp công nghệ cao tập trung đón tiếp khách đến tham quan là học sinh, sinh viên và những người yêu thích nông nghiệp hiện đại. Từ đó, nghiên cứu cách tiếp cận đối tượng này theo hướng thay đổi tư duy của họ về làm nông truyền thống bằng cách giới thiệu công nghệ, kỹ thật nông nghiệp hiện đại, khiến khách tham quan cảm thấy kích thích, muốn được khám phá.
Đối với du khách quốc tế nên tập trung khách trong khu vực Đông Nam Á, đặc biệt những nước chưa có nền nông nghiệp công nghệ cao phát triển như Lào, Campuchia, Myanmar… Qua đó, vừa đáp ứng nhu cầu học hỏi kinh nghiệm phát triển nông nghiệp công nghệ cao của các nước này; đồng thời, tăng cường giao thương kết nối các đơn vị nước ngoài.
Ông Minh Hậu lưu ý thêm, việc nâng cấp cơ sở hạ tầng là cần thiết, song chỉ nên đáp ứng những tiện ích cơ bản nhất cho du khách, tránh việc đầu tư, dàn trải. Thêm vào đó, mỗi đơn vị cần tạo những đặc trưng riêng cho đội ngũ nhân viên. Họ là những người truyền đạt những câu chuyện hấp dẫn đến khách hàng mà không trùng lắp ở bất cứ nơi nào.
Ngoài ra, đơn vị cần có sự gắn kết với người dân tại địa phương, có sự tương tác qua lại, tránh sự phản ứng ngược của người dân. Riêng vấn đề truyền thông nên quảng bá trên các phương tiện mạng xã hội, có sự kết nối thường xuyên với khách hàng. Đây là kênh giới thiệu sản phẩm rất hiệu quả, ít tốn kém nhất mà doanh nghiệp nên tận dụng.
Về phía doanh nghiệp, các đơn vị cũng đề xuất Thành phố cần xây dựng chính sách đầu tư phát triển, quản lý hệ thống cơ sở hạ tầng cho các vùng ngoại thành để phát triển du lịch nông nghiệp; cần xây dựng bộ tiêu chuẩn hóa về sản phẩm du lịch nông nghiệp gồm nội dung và hình thức hoạt động để không lúng túng trong quản lý và quảng bá sản phẩm.
Bà Trần Thị Kim Hằng chia sẻ, sản phẩm du lịch của đơn vị đang hoạt động phù hợp với tính chất của sản phẩm du lịch nông nghiệp của thành phố đang tập trung phát triển. Do đó, bà Kim Hằng mong muốn các cấp có thẩm quyền thành phố quan tâm bổ sung, hoàn thiện cơ sở vật chất để hoàn chỉnh mô hình du lịch nông nghiệp công nghệ cao, làm tiền đề hình thành các điểm du lịch nông nghiệp tại các Khu Nông nghiệp công nghệ cao thành phố sẽ xây dựng trong thời gian tới. Đồng thời, ngành du lịch thành phố xem xét đưa du lịch nông nghiệp công nghệ cao vào chương trình, kế hoạch phát triển du lịch nông nghiệp thành phố. Qua đó, hỗ trợ Khu Nông nghiệp công nghệ cao về định hướng phát triển, kết nối với các tổ chức làm du lịch để hoàn thiện sản phẩm, đảm bảo đầu ra hiệu quả.
Thành phố Hồ Chí Minh xác định sản phẩm du lịch nông nghiệp là sản phẩm mới cần tập trung, khai thác, do đó, thời gian gần đây đã tiến hành khảo sát thực tế, mời gọi các nhà đầu tư nước ngoài tìm hiểu tình hình thực tế tại hoạt động sản phẩm này tại huyện Củ Chi, Cần Giờ, Hóc Môn… nhằm đẩy mạnh sự kết nối giữa doanh nghiệp lữ hành và doanh nghiệp địa phương.
Ông Bùi Tá Hoàng Vũ - Giám đốc Sở Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, lĩnh vực du lịch là ngành kinh tế dịch vụ đặc thù có sự liên kết liên ngành, liên vùng; thời gian tới sẽ tiếp tục phối hợp các Sở, ban, ngành đưa ra những giải pháp hoàn thiện sản phẩm du lịch tại thành phố, trong đó sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao là phân nhánh quan trọng để đầu tư và phát triển.
Theo Sở Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh, nhu cầu khách du lịch mong muốn được tham quan trải nghiệm ở khu nông trại miệt vườn tăng đều mỗi năm từ 20 – 30%; trong đó, sản phẩm du lịch nông nghiệp công nghệ cao đang được chú ý, đánh giá cao. Gần đây, điểm đến thu hút du khách nhất là Khu Nông nghiệp Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh (huyện Củ Chi) với diện tích 88ha, tập trung các hoạt động nghiên cứu, sản xuất giống rau, hoa, cá kiểng đào tạo, chuyển giao và du lịch.
 |
| Cắt băng khai mạc triển lãm tại Hội thảo và Triển lãm quốc tế về các sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao và các sản phẩm hữu cơ (D-Agrotech), là sự kiện do Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam phối hợp với Công ty cổ phần Hội chợ và Xúc tiến thương mại Á Châu tổ chức trung tuần tháng 7/2017. Ảnh: Hồng Nhung - TTXVN |
Bà Trần Thị Kim Hằng - Phó Giám đốc Trung tâm khai thác hạ tầng (Ban Quản lý Khu Nông nghiệp công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết: Năm 2014, nắm bắt được nhu cầu của du khách mong muốn được tìm hiểu, trải nghiệm cách trồng trọt theo hướng công nghệ hiện đại, Trung tâm đã đưa vào khai thác một số loại hình sản phẩm du lịch nông nghiệp như: giới thiệu kỹ thuật trồng cây không dùng đất tại nhà; tham quan mô hình nhà màng trồng dưa lưới, cà chua bi và rau ăn lá; tìm hiểu hồ sinh thái nuôi cá Koi; hướng dẫn kỹ thuật nuôi cấy mô cây hoa lan…
Mỗi sản phẩm du lịch đều có hướng dẫn viên là kỹ sư chuyên ngành, giải thích, hướng dẫn trực quan. Đáng mừng là số lượng khách tham quan tăng đều mỗi năm, từ 7.000 lượt khách trong năm đầu tiên, đến năm 2016 đã thu hút hơn 12.000 lượt khách. Dự kiến cuối năm 2017 sẽ đạt khoảng 15.000 lượt người.
Mặc dù đạt được những kết quả khả quan, song theo bà Kim Hằng, hoạt động này bắt nguồn từ khi khách hàng có nhu cầu do đó đơn vị hầu như chưa chủ động đầu tư cho sản phẩm nhiều, các sản phẩm hiện tại vẫn mang tính giản đơn, chưa hoàn thiện và chuyên nghiệp. Cụ thể như, đơn vị đang tận dụng Hội trường của Ban Quản lý để tiếp đoàn tham quan. Khu vực nhà vệ sinh cho khách còn rất ít, không có nhà vệ sinh ngoài trời; chưa có khu phục vụ ăn uống, giải trí, mua sắm để đáp ứng nhu cầu của du khách.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Nguyễn Duy Sơn - Phó Trưởng ban Quản lý Khu Nông nghiệp công nghệ cao cho rằng, hoạt động du lịch nông nghiệp công nghệ cao mới phát triển ở nước ta nên hầu hết đều mang tính tự phát, manh mún. Riêng vấn đề nhân lực, chúng ta đang tận dụng nguồn lực hiện có, thiếu nhân lực chuyên ngành du lịch. Vì vậy, dẫn đến tình trạng có cái gì phục vụ cái đó, mặc dù thị trường chưa có đối thủ cạnh tranh nhưng báo động cao về tính bền vững.
Trường hợp khác, Nông Trang xanh (huyện Củ Chi), mô hình sinh thái kết hợp trải nghiệm sản xuất nông nghiệp sạch do doanh nghiệp tư nhân tự đầu tư, hoạt động hơn 6 năm qua đạt được những thành công nhất định. Đến nay, Nông Trang xanh đã xây dựng nhiều nhà trồng nấm, trại chăn nuôi bò sữa, vịt trời, nhà màng trồng dưa lưới, rau sạch và hệ thống dây chuyền chế biến sữa tươi thanh trùng... mang đến cho du khách những trải nghiệm nông nghiệp sạch thú vị; đồng thời, góp phần tạo việc làm cho nông dân địa phương.
Bà Nguyễn Thị Thu Hường, Giám đốc Nông Trang xanh cho biết: Nông Trang xanh tạo việc làm ổn định cho hơn 25 lao động với mức lương từ 4 – 4,5 triệu đồng/tháng. Tại đây mỗi năm đón tiếp hàng nghìn lượt sinh viên, học sinh và du khách đến tham quan, tìm hiểu sản phẩm nông nghiệp cận đô thị.
 |
| Quang cảnh hội thảo tại dịp Hội thảo và Triển lãm quốc tế về các sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao và các sản phẩm hữu cơ (D-Agrotech), là sự kiện do Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam phối hợp với Công ty cổ phần Hội chợ và Xúc tiến thương mại Á Châu tổ chức vào trung tuần tháng 7/2017 vừa qua. Ảnh: Hồng Nhung - TTXVN |
Dù vậy, đại diện doanh nghiệp vẫn còn những trăn trở cho tương lai phát triển loại hình này. Bà Thu Hường cho biết, có đến 80% khách đến tham quan là sinh viên, học sinh, do đó khó khăn vẫn còn nhiều, nhất là việc quảng bá, kết nối với các đơn vị làm du lịch nông nghiệp trên địa bàn để có những sản phẩm du lịch phong phú, hấp dẫn hơn. Mặt khác, chưa tập trung tiếp thị sản phẩm đến các doanh nghiệp lữ hành để họ giới thiệu đến khách du lịch trong và ngoài nước biết đến.
Cần xác định đối tượng cụ thể
Để tồn tại và phát triển, vấn đề nâng cao chất lượng sản phẩm và đội ngũ nhân lực được nhiều đơn vị quan tâm. Song, đứng về góc độ chuyên môn, các nhà quản lý du lịch cho rằng cần xác định cụ thể mục đích, đối tượng khách phục vụ.
Ông Trương Minh Hậu, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Du lịch - Sở Du lịch thành phố phân tích, để trở thành điểm đến du lịch, trước tiên đơn vị tổ chức cần xác định thông điệp muốn chuyển tải đến cho du khách là gì, du khách sẽ nhận được những giá trị nào khi đến tham quan.
Đơn cử như Khu Nông nghiệp công nghệ cao tập trung đón tiếp khách đến tham quan là học sinh, sinh viên và những người yêu thích nông nghiệp hiện đại. Từ đó, nghiên cứu cách tiếp cận đối tượng này theo hướng thay đổi tư duy của họ về làm nông truyền thống bằng cách giới thiệu công nghệ, kỹ thật nông nghiệp hiện đại, khiến khách tham quan cảm thấy kích thích, muốn được khám phá.
Đối với du khách quốc tế nên tập trung khách trong khu vực Đông Nam Á, đặc biệt những nước chưa có nền nông nghiệp công nghệ cao phát triển như Lào, Campuchia, Myanmar… Qua đó, vừa đáp ứng nhu cầu học hỏi kinh nghiệm phát triển nông nghiệp công nghệ cao của các nước này; đồng thời, tăng cường giao thương kết nối các đơn vị nước ngoài.
Ông Minh Hậu lưu ý thêm, việc nâng cấp cơ sở hạ tầng là cần thiết, song chỉ nên đáp ứng những tiện ích cơ bản nhất cho du khách, tránh việc đầu tư, dàn trải. Thêm vào đó, mỗi đơn vị cần tạo những đặc trưng riêng cho đội ngũ nhân viên. Họ là những người truyền đạt những câu chuyện hấp dẫn đến khách hàng mà không trùng lắp ở bất cứ nơi nào.
Ngoài ra, đơn vị cần có sự gắn kết với người dân tại địa phương, có sự tương tác qua lại, tránh sự phản ứng ngược của người dân. Riêng vấn đề truyền thông nên quảng bá trên các phương tiện mạng xã hội, có sự kết nối thường xuyên với khách hàng. Đây là kênh giới thiệu sản phẩm rất hiệu quả, ít tốn kém nhất mà doanh nghiệp nên tận dụng.
 |
| Khách tham quan, mua sắm sản phẩm nông nghiệp tại hội chợ quốc tế nông sản và thực phẩm Việt Nam lần thứ 5 (Vietnam Farm & Food Expo 2017) và Triển lãm quốc tế máy móc, thiết bị, công nghệ và vật tư nông nghiệp Việt Nam (Agritech Vietnam 2017) do Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức đã chính thức khai mạc tại Trung tâm hội chợ và triển lãm Sài Gòn (SECC), Thành phố Hồ Chí Minh vào cuối tháng 7 vừa qua .Ảnh: Mạnh Linh-TTXVN |
Về phía doanh nghiệp, các đơn vị cũng đề xuất Thành phố cần xây dựng chính sách đầu tư phát triển, quản lý hệ thống cơ sở hạ tầng cho các vùng ngoại thành để phát triển du lịch nông nghiệp; cần xây dựng bộ tiêu chuẩn hóa về sản phẩm du lịch nông nghiệp gồm nội dung và hình thức hoạt động để không lúng túng trong quản lý và quảng bá sản phẩm.
Bà Trần Thị Kim Hằng chia sẻ, sản phẩm du lịch của đơn vị đang hoạt động phù hợp với tính chất của sản phẩm du lịch nông nghiệp của thành phố đang tập trung phát triển. Do đó, bà Kim Hằng mong muốn các cấp có thẩm quyền thành phố quan tâm bổ sung, hoàn thiện cơ sở vật chất để hoàn chỉnh mô hình du lịch nông nghiệp công nghệ cao, làm tiền đề hình thành các điểm du lịch nông nghiệp tại các Khu Nông nghiệp công nghệ cao thành phố sẽ xây dựng trong thời gian tới. Đồng thời, ngành du lịch thành phố xem xét đưa du lịch nông nghiệp công nghệ cao vào chương trình, kế hoạch phát triển du lịch nông nghiệp thành phố. Qua đó, hỗ trợ Khu Nông nghiệp công nghệ cao về định hướng phát triển, kết nối với các tổ chức làm du lịch để hoàn thiện sản phẩm, đảm bảo đầu ra hiệu quả.
Thành phố Hồ Chí Minh xác định sản phẩm du lịch nông nghiệp là sản phẩm mới cần tập trung, khai thác, do đó, thời gian gần đây đã tiến hành khảo sát thực tế, mời gọi các nhà đầu tư nước ngoài tìm hiểu tình hình thực tế tại hoạt động sản phẩm này tại huyện Củ Chi, Cần Giờ, Hóc Môn… nhằm đẩy mạnh sự kết nối giữa doanh nghiệp lữ hành và doanh nghiệp địa phương.
Ông Bùi Tá Hoàng Vũ - Giám đốc Sở Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, lĩnh vực du lịch là ngành kinh tế dịch vụ đặc thù có sự liên kết liên ngành, liên vùng; thời gian tới sẽ tiếp tục phối hợp các Sở, ban, ngành đưa ra những giải pháp hoàn thiện sản phẩm du lịch tại thành phố, trong đó sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao là phân nhánh quan trọng để đầu tư và phát triển.
Gia Thuận
Báo ảnh Dân tộc và Miền núi/TTXVN
