Cảnh báo nguy cơ ngộ độc từ so biển

Sam biển quen thuộc và gắn liền với người dân các địa phương ven biển của tỉnh Nghệ An. Tại các huyện Diễn Châu, Quỳnh Lưu, Nghi Lộc và các thị xã Hoàng Mai, Cửa Lò, các món ăn chế biến từ sam biển hiện diện khá đa dạng trong văn hóa ẩm thực của người dân và nằm trong thực đơn của nhiều nhà hàng, khách sạn. Điều đáng lo lắng, trong khi sam biển là loài hải sản không độc, có giá trị dinh dưỡng, thương phẩm thì loài so biển có họ hàng và ngoại hình, màu sắc rất giống con sam lại chứa độc tố tetrodotoxin cực mạnh, có thể gây tử vong khi con người ăn phải.

vna_potal_nghe_an_can_nang_cao_canh_giac_de_phong_nguy_co_ngo_doc_tu_con_so_bien__7692404.jpg
3 cạnh của đuôi sam (trong ảnh) đều có gai nhọn như răng cưa, cuối đuôi khá nhọn. Khác hẳn với đuôi so không có gai nhọn, cuối đuôi khum tròn. Ảnh: Xuân Tiến - TTXVN

Khó phân biệt giữa con sam và con so

Sam biển là động vật giáp xác thân mềm, sống ở biển. Theo các nguồn tài liệu khoa học, trên thế giới họ sam (Xiphosuridae) có 4 loài, riêng ở Việt Nam chỉ có 2 loài là sam biển (Tachypleus tridentatus) và so biển (Carcinoscorpius rotundicauda). Sam phân bố ở các vùng ven biển, môi trường sinh sống gắn liền với các dải cát tại khu vực có thủy triều cao.

Sam có thân mình tròn dẹt, đường kính khoảng 20cm, mai cứng như vỏ cua, bụng có 10 chân nhỏ, đuôi dài. Sam cái trưởng thành có trọng lượng từ 1,5 đến hơn 3kg, sam đực nhỏ hơn với trọng lượng khoảng 1- 2 kg.

So biển cũng là loài giáp xác, thân mềm, sinh sống ở các vùng ven biển, cửa sông, lạch nước ngọt. Kích thước và cân nặng con so nhỏ hơn con sam. Màu sắc và hình dáng so biển khá tương đồng với sam biển. Sam và so đều bơi chậm, có thể bò trên cạn.

samvaso.jpg
Phân biệt giữa sam và so. Ảnh: phunuonline.com.vn

Nhiều năm qua, tại các xã miền biển, bãi ngang huyện Diễn Châu (Nghệ An) như Diễn Bích, Diễn Ngọc có nhiều cơ sở thu mua sam biển với số lượng lớn từ các tàu, thuyền cập bến rồi bán lẻ ra thị trường cho người dân, hoặc nhập cho các nhà hàng, khách sạn trong và ngoài huyện. Từ thịt, trứng, bộ phận chân càng của sam, sau khi sơ chế dùng chế biến thành nhiều món ăn như chân sam xào chua ngọt, gỏi sam, xào sả ớt, trứng sam chiên, sụn sam nướng, thịt tẩm bột rán, thịt xào miến, trứng chiên xúc bánh đa… Những món ăn này có mùi vị đặc trưng, hấp dẫn người thưởng thức.

Hiện đang là mùa sam biển sinh sản (từ tháng 10 đến tháng 2 Âm lịch hằng năm) nên sam cái có nhiều trứng, thịt nhiều, chắc và béo. Giá bán tại các cơ sở trên địa bàn dao động từ 90.000 đồng đến 130.000 đồng/con (tùy vào kích thước, cân nặng). Sam biển cũng được người dân địa phương rao bán trên mạng xã hội facebook, zalo… Nếu người mua có nhu cầu, chủ cơ sở sẽ sơ chế, mổ và bóc mai, cắt chân, gỡ trứng sam và giao đến tay cho khách hàng.

Anh Cao Văn Thái, xóm Quyết Thành, xã Diễn Bích cho biết: Nếu người dân không có kinh nghiệm, không tìm hiểu kỹ lưỡng thì việc nhầm lẫn giữa sam và so rất dễ xảy ra. Cảm quan ban đầu khi nhìn thì hình dáng giữa chúng giống nhau.

Nhiều ngư dân trên địa bàn các xã Diễn Ngọc, Diễn Bích có thâm niên lâu năm gắn bó với nghề biển cho hay, trong quá trình khai thác hải sản ngư trường vùng khơi, nhiều con sam đã vào lưới của ngư dân. Trên địa bàn các xã này chưa có phương tiện nào chuyên đi đánh bắt, khai thác sam biển. Con so thì hiếm gặp hơn nên người dân ít nhìn thấy và mất đi cơ hội được đối sánh, quan sát trực quan. Đây cũng là nguyên nhân khiến cho việc nhầm lẫn giữa hai loài sinh vật này dễ xảy ra.

Để phân biệt con so và con sam, theo ngư dân cao tuổi Hồ Văn Thắng, xã Diễn Bích chia sẻ, bộ phận mai của con sam có màu nâu đồng, còn con so có màu nâu pha chút xanh lơ. Đuôi sam có 3 cạnh, trên mỗi cạnh có gai nhọn, cuối đuôi khá nhọn, nếu cắt ngang đuôi có tiết diện hình tam giác. Còn đuôi so khi cắt ngang có tiết diện tròn hoặc bầu dục, trên đuôi không có gai nhọn, cuối đuôi khum tròn. Con sam khi di chuyển thường đi theo cặp, sam đực bám lên lưng con cái. Con so thường đi đơn lẻ, chỉ đi theo cặp vào mùa giao phối.

vna_potal_nghe_an_can_nang_cao_canh_giac_de_phong_nguy_co_ngo_doc_tu_con_so_bien__7692402.jpg
Bộ phận mai của con sam (trong ảnh) hình tròn, có màu nâu đồng, khác với con so, mai có màu nâu pha chút xanh lơ. Ảnh: Xuân Tiến - TTXVN

Tử thần mang tên so biển

Cùng với cá nóc, sứa bắp cày, sứa lửa, bạch tuộc đốm xanh, ốc cối, rắn biển (đẻn biển)…, so biển được xếp vào danh sách những loài sinh vật nguy hiểm trong môi trường biển Việt Nam. Nước ta chưa có người nào bị ngộ độc, tử vong do ăn sam biển. Tuy nhiên đã ghi nhận nhiều trường người bị hợp ngộ độc và tử vong do ăn so biển. Nguyên nhân là do người dân nhầm so biển với sam, không biết so biển có chứa độc tố cực mạnh nên đã dùng so biển chế biến thức ăn.

Theo Y học, chất cực độc tetrodotoxin (độc tố này có trong cá nóc) ở so biển hầu như có ở các bộ phận và tập trung nhiều nhất ở buồng trứng của con cái. Độc tố tetrodotoxin không bị nhiệt phá hủy khi nấu, nướng chín, sấy hay phơi khô theo cách thông thường. Vào mùa sinh sản, lượng chất độc chứa trong buồng trứng càng nhiều và nguy hiểm hơn. Nếu nhầm con so thành con sam, khi chế biến, nguy cơ các bộ phận khác bị nhiễm độc tetrodotoxin từ trứng của con so càng lớn.

Qua các vụ ngộ độc so biển xảy ra trên cả nước đều cho thấy mức độ rất nặng. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, liều tử vong đối với người là 1- 2 miligam độc chất tetrodotoxin. Chất độc này được hấp thu nhanh qua đường tiêu hóa khoảng từ 10 - 15 phút, đạt nồng độ cao nhất trong máu sau 20 phút và chỉ từ 30 đến 60 phút, muộn nhất là khoảng 5 giờ sau khi ăn, các triệu chứng ngộ độc như: tê bì môi, lưỡi, quanh vùng miệng và chân, tay, dị cảm vùng mặt, đau bụng, đổ mồ hôi, buồn nôn, tăng tiết đờm nhớt, trạng thái lơ mơ, toàn thân mệt mỏi, huyết áp tụt, thở khó… sẽ xuất hiện. Nếu không được cứu chữa kịp thời chất độc sẽ gây ức chế thần kinh, suy hô hấp dẫn đến tử vong.

Hiện nay ở Việt Nam chưa có thuốc giải độc đặc hiệu cho chứng ngộ độc tetrodotoxin.

Ngày 7/6/2023, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã ban hành Công văn số 1281/ATTP-NĐTT về chủ động đảm bảo an toàn thực phẩm, phòng, chống ngộ độc. Trong đó, đặc biệt khuyến cáo người dân tuyệt đối không đánh bắt, kinh doanh, sử dụng so biển làm nguyên liệu thực phẩm dưới bất kỳ hình thức nào; không được ăn so biển khi chưa phân biệt rõ được đó là so biển hay sam biển. Đồng thời đề nghị các địa phương tăng cường giám sát, kiểm soát an toàn thực phẩm trong đánh bắt, kinh doanh và tiêu dùng thủy, hải sản….

Hải An

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Hỗ trợ xóa trên 206.000 căn nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước

Hỗ trợ xóa trên 206.000 căn nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước

Ngày 15/6, theo thông tin từ Bộ Dân tộc và Tôn giáo, tuần qua trên cả nước đã có thêm hai địa phương (Hải Dương và Cà Mau) hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát, qua đó nâng tổng số địa phương không còn nhà tạm, nhà dột nát trên toàn quốc là 23/63 địa phương.

'Ống tiết kiệm 3 sạch' gom góp nhỏ hiệu quả lớn

'Ống tiết kiệm 3 sạch' gom góp nhỏ hiệu quả lớn

Giữa núi non hùng vĩ của Hà Giang, nơi đời sống người dân còn nhiều vất vả, có một mô hình nhỏ bé nhưng mang sức mạnh lan tỏa to lớn, đó là “Ống tiết kiệm 3 sạch”. Không phải chương trình đầu tư khổng lồ, cũng không cần đến ngân sách dồi dào, mô hình này được nuôi dưỡng từ những đồng tiền lẻ, những tấm lòng sẻ chia, gom góp qua từng ngày nhưng lại góp phần thay đổi rõ rệt diện mạo nông thôn và nâng cao chất lượng sống cho hàng nghìn hội viên phụ nữ Hà Giang.

Hơn 70% hợp tác xã ở Thái Nguyên liên kết tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp

Hơn 70% hợp tác xã ở Thái Nguyên liên kết tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp

Tỉnh Thái Nguyên hiện có 804 hợp tác xã với hơn 42.000 thành viên, người lao động và 350 tổ hợp tác hoạt động theo Nghị định số 77/2019/NĐ-CP của Chính phủ với hơn 6.000 thành viên, người lao động. Bên cạnh đó, tỉnh còn có trên 4.000 tổ hợp tác đang hoạt động theo nhu cầu tự phát, không có đăng ký thành lập với khoảng 100.000 thành viên, người lao động tham gia.

Nghệ An: Cao điểm 90 ngày làm sạch dữ liệu hôn nhân

Nghệ An: Cao điểm 90 ngày làm sạch dữ liệu hôn nhân

Ngày 13/6, thông tin từ UBND tỉnh Nghệ An cho biết, tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 438/KH-UBND ngày 11/6/2025 về việc triển khai đợt cao điểm 90 ngày, đêm nhằm làm sạch dữ liệu tình trạng hôn nhân, đồng bộ hóa với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và tiến tới cắt giảm các thủ tục hành chính liên quan đến xác nhận tình trạng hôn nhân trên địa bàn tỉnh.

Yoga góp phần xây dựng một trái đất, một sức khỏe chung

Yoga góp phần xây dựng một trái đất, một sức khỏe chung

Ngày 14/6, tại Khu du lịch Mộc Châu Island, Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La phối hợp với Đại sứ quán nước Cộng hòa Ấn Độ tại Việt Nam tổ chức Ngày hội Quốc tế Yoga năm 2025, với chủ đề “Vì một trái đất, một sức khỏe chung”.

Bắc Kạn quyết định dừng tìm kiếm nạn nhân nghi mất tích tại 'hố tử thần'

Bắc Kạn quyết định dừng tìm kiếm nạn nhân nghi mất tích tại 'hố tử thần'

Sau hơn 16 ngày tìm kiếm tích cực bằng nhiều phương pháp, lực lượng cứu nạn không tìm thấy nạn nhân. Công tác tìm kiếm gặp rất nhiều khó khăn và nguy hiểm, UBND tỉnh Bắc Kạn đã đồng ý với đề xuất của UBND huyện Na Rì dừng các hoạt động tìm kiếm đối với nạn nhân nghi mất tích tại hố sụt lún ở thôn Hiệp Lực (xã Kim Lư, huyện Na Rì).

Quảng Trị: Mưa lũ khiến 2 người chết, 1 người bị thương, hàng nghìn hộ dân bị ngập sâu

Quảng Trị: Mưa lũ khiến 2 người chết, 1 người bị thương, hàng nghìn hộ dân bị ngập sâu

Chiều 13/6, theo Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Quảng Trị, do ảnh hưởng bão số 1, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã xảy ra mưa lớn kéo dài, lũ lên nhanh trên các sông đã gây thiệt hại nghiêm trọng khiến 2 người chết, tài sản người dân và cơ sở hạ tầng, sản xuất nông nghiệp bị hư hại nặng, mất trắng.

Quảng Bình: Mưa lớn khiến 4 người dân mất tích

Quảng Bình: Mưa lớn khiến 4 người dân mất tích

Đến 18 giờ chiều 13/6, mưa lớn do ảnh hưởng của bão số 1 đã khiến 4 người trên địa bàn tỉnh Quảng Bình mất tích; nhiều điểm vẫn ngập cục bộ gây chia cắt tại các huyện miền núi; sản xuất nông nghiệp thiệt hại nghiêm trọng.

Phát hiện sớm, xử lý kịp thời các ổ châu chấu tre gây hại cây trồng

Phát hiện sớm, xử lý kịp thời các ổ châu chấu tre gây hại cây trồng

Trước việc một số địa phương đã công bố dịch châu chấu tre gây hại cây rừng và cây trồng nông nghiệp, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành phố tập trung hướng dẫn điều tra phát hiện sớm và phun trừ kịp thời các ổ châu chấu trên địa bàn ngay khi châu chấu còn tuổi nhỏ.

Đào tạo nghề cho lao động nông thôn để phát triển nông nghiệp hiện đại

Đào tạo nghề cho lao động nông thôn để phát triển nông nghiệp hiện đại

Tỉnh Trà Vinh tranh thủ nguồn lực từ 3 Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 và các chương trình, đề án đang triển khai tập trung đào tạo nghề cho lao động nông thôn nhằm phát triển nông nghiệp công nghệ cao, hữu cơ, cơ giới hóa, chế biến, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị…

Nhiều sai sót khi cấp mã số vùng trồng sâm Ngọc Linh

Nhiều sai sót khi cấp mã số vùng trồng sâm Ngọc Linh

Đoàn kiểm tra, hậu kiểm tra sau cấp mã số vùng trồng do Chi cục Nông nghiệp (Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Kon Tum) chủ trì, phối hợp Ủy ban nhân dân Tu Mơ Rông đã có kết luận việc cấp mã số vùng trồng sâm Ngọc Linh tại Công ty cổ phần Rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum tại xã Ngọk Lây. Với sự phối hợp của các đơn vị ngoài ngành nông nghiệp, nhiều cái sai đã được điểm tên.

Thiên tai liên tiếp gây thiệt hại hơn 18 tỷ đồng tại Gia Lai

Thiên tai liên tiếp gây thiệt hại hơn 18 tỷ đồng tại Gia Lai

Từ đầu năm đến ngày 11/6/2025, thiên tai liên tiếp xảy ra trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã gây tổng thiệt hại ước tính hơn 18 tỷ đồng. Thiên tai với các hình thái như hạn hán, mưa dông, lốc sét, sương muối và mưa lớn đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, đời sống dân sinh và kết cấu hạ tầng ở nhiều địa phương trong tỉnh.

Các địa phương Tây Nguyên đề phòng với mưa lớn, lũ quét

Các địa phương Tây Nguyên đề phòng với mưa lớn, lũ quét

Theo thông tin từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, vào 8 giờ ngày 11/6, áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông đã mạnh lên thành bão số 1 (tên quốc tế là WUTIP). Hoàn lưu bão kết hợp với gió mùa Tây Nam gây ra một đợt mưa lớn trên diện rộng tại khu vực Tây Nguyên. Khu vực tỉnh Gia Lai, theo dự báo từ ngày 11 đến sáng 13/6 có mưa vừa đến mưa to và dông.

Bố trí kinh phí sửa chữa, tránh xảy ra sự cố công trình thủy lợi vùng hạ du

Bố trí kinh phí sửa chữa, tránh xảy ra sự cố công trình thủy lợi vùng hạ du

Nhận định mùa mưa lũ sắp tới có thể diễn biến phức tạp, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Phước Trần Tuệ Hiền đã chỉ đạo yêu cầu các sở, ban, ngành, đơn vị và địa phương đồng loạt tăng cường công tác quản lý nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hệ thống công trình thủy lợi trên toàn tỉnh. Mục tiêu là chủ động phòng ngừa, hạn chế tối đa thiệt hại do thiên tai gây ra.

Kon Tum tăng cường các biện pháp ứng phó mưa bão

Kon Tum tăng cường các biện pháp ứng phó mưa bão

Ngày 11/6, Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự tỉnh Kon Tum đã ban hành công văn số 29/PCTT về việc chủ động ứng phó với mưa, bão trên địa bàn tỉnh Kon Tum, nhằm ứng phó kịp thời nguy cơ mưa lớn gây sạt lở đất, lũ quét.

Đề phòng lũ quét, sạt lở đất ở 3 tỉnh Tây Nguyên

Đề phòng lũ quét, sạt lở đất ở 3 tỉnh Tây Nguyên

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, từ 19 giờ 30 ngày 11/6 đến 00 giờ 30 ngày 12/6, các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng tiếp tục có mưa với lượng mưa lũy tích phổ biến từ 20-40mm, có nơi trên 90mm. Nguy cơ xảy ra lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc tại các tỉnh trên, đặc biệt tại các huyện: Cư Kuin, Ea H'leo, Ea Súp, Krông A Na, Krông Bông, Krông Búk, Krông Năng, Lắk (tỉnh Đắk Lắk); Cư Jút, Đăk Glong, Đắk Mil, Đắk R'Lấp, Đắk Song, Krông Nô, thành phố Gia Nghĩa, Tuy Đức (tỉnh Đắk Nông); Bảo Lâm, Đam Rông, Đơn Dương, Lạc Dương, Lâm Hà (tỉnh Lâm Đồng). Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do lũ quét, sạt lở đất, sụt lún đất do mưa lũ hoặc dòng chảy cấp 1.

Gia Lai chỉ đạo xử lý vụ khai thác đất trái phép tại khu vực giáp ranh Chư Đang Ya – Biển Hồ

Gia Lai chỉ đạo xử lý vụ khai thác đất trái phép tại khu vực giáp ranh Chư Đang Ya – Biển Hồ

Sau phản ánh của TTXVN và người dân về tình trạng khai thác đất trái phép tại khu vực giáp ranh giữa xã Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) và xã Biển Hồ (thành phố Pleiku), UBND tỉnh Gia Lai đã chỉ đạo quyết liệt các cơ quan liên quan vào cuộc kiểm tra, làm rõ và xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.

Tìm thấy thi thể nạn nhân bị mất tích do lũ cuốn ở Lào Cai

Tìm thấy thi thể nạn nhân bị mất tích do lũ cuốn ở Lào Cai

Theo thông tin từ UBND thị trấn Mường Khương, tỉnh Lào Cai, vào khoảng 12 giờ ngày 11/6, các lực lượng chức năng đã tìm thấy thi thể nạn nhân bị mất tích do lũ cuốn trôi từ ngày 8/6 và đã bàn giao cho gia đình để lo mai táng theo phong tục địa phương.

Phát triển các vùng trồng cây ăn quả cho giá trị kinh tế cao

Phát triển các vùng trồng cây ăn quả cho giá trị kinh tế cao

Khai thác lợi thế về đất đai và điều kiện khí hậu, tỉnh Ninh Thuận đang đẩy mạnh phát triển và đa dạng hóa các loại cây ăn quả cho giá trị kinh tế cao, trở thành sản phẩm nông nghiệp thế mạnh của địa phương. Hướng đi này không chỉ giúp nông dân tránh phụ thuộc vào một loại cây duy nhất, mà còn giúp nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.

Thăm, chúc mừng Đại lễ kỷ niệm 86 năm Ngày khai sáng đạo Phật giáo Hòa Hảo

Thăm, chúc mừng Đại lễ kỷ niệm 86 năm Ngày khai sáng đạo Phật giáo Hòa Hảo

Sáng 11/6, tại chùa An Hòa Tự (thị trấn Phú Mỹ, huyện Phú Tân, tỉnh An Giang), Đoàn công tác của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh An Giang, do Bí thư Tỉnh ủy An Giang Lê Hồng Quang làm Trưởng đoàn, đã tới thăm, chúc mừng Ban Trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Hòa Hảo cùng toàn thể đồng bào Phật giáo Hòa Hảo nhân kỷ niệm 86 năm Ngày Đức Huỳnh Giáo chủ khai sáng đạo Phật giáo Hòa Hảo (18/5 năm Kỷ Mão 1939 - 18/5 năm Ất Tỵ 2025).

Mưa lớn kéo dài, Quốc lộ 25 bị chia cắt giao thông

Mưa lớn kéo dài, Quốc lộ 25 bị chia cắt giao thông

Mưa lớn kéo dài khiến nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Gia Lai bị cô lập, giao thông qua Quốc lộ 25 bị chia cắt. Hiện lực lượng chức năng đang nỗ lực khắc phục hậu quả và đảm bảo an toàn cho người dân.