Khúc tráng ca dân công hỏa tuyến Vĩnh Lộc

Hơn 50 năm trôi qua, đìa dứa Láng Sấu năm xưa đã trở thành Khu di tích lịch sử Dân công hỏa tuyến. Tuy nhiên, ký ức những tháng ngày tải lương, tải đạn của các dân công hỏa tuyến Vĩnh Lộc, đặc biệt là “đêm trắng ở đìa dứa” khiến 32 dân công hy sinh vẫn còn vẹn nguyên.

Dân công hỏa tuyến dâng đời cho quê hương

“Hò ơi…. Giã bàng cực lắm má ơi, con đi dân công hỏa tuyến… Hò ơi… con đi dân công hỏa tuyến, dâng đời cho quê hương”. Ở Vĩnh Lộc, Bình Chánh ngày nay, thỉnh thoảng các bà, các mẹ vẫn hát lại câu hò quen thuộc năm xưa của các dân công hỏa tuyến.

potal-khuc-trang-ca-dan-cong-hoa-tuyen-vinh-loc-7768783.jpg
Bà Nguyễn Thị Khỏi (81 tuổi), cựu nữ dân công hỏa tuyến Vĩnh Lộc thắp hương tưởng nhớ những người đồng đội đã hy sinh trong đêm trắng ở đìa dứa năm 1968. Ảnh: Xuân Khu - TTXVN

Bà Nguyễn Thị Khỏi (81 tuổi, tại xã Vĩnh Lộc A, Bình Chánh, một trong năm nữ dân công hỏa tuyến Vĩnh Lộc năm xưa còn sống) kể lại: “Hồi đó, chúng tôi mới 16,17 tuổi, hay tin nhiều anh chị em đi dân công hỏa tuyến thế là rủ nhau theo cùng. Cứ tối đến là chúng tôi lại tập trung ở ngã tư Tân Hòa 1 (xã Vĩnh Lộc, huyện Bình Chánh) để sinh hoạt tập thể, hát hò. Hôm nào nhận được lệnh vận chuyển súng đạn, thương binh là lại chia nhóm ra để lên đường”.

Cứ thế, bà Khỏi và lứa thanh niên làng ngày ấy hừng hực khí thế đi dân công hỏa tuyến. Trang phục chỉ là bộ quần áo nâu, chiếc khăn rằn, chân không có một đôi dép nhưng họ không một lời kêu ca, phàn nàn. Bà Khỏi cho biết: “Ban đầu, gia đình cấm không cho chúng tôi tham gia dân công hỏa tuyến đâu vì sợ bị bắn chết. Lúc đó gan lì lắm, nào biết sợ là gì đâu, tuổi thanh niên đương hừng hực mà”.

potal-khuc-trang-ca-dan-cong-hoa-tuyen-vinh-loc-7768780.jpg
Di ảnh những nữ dân công hỏa tuyến hy sinh khi còn rất trẻ trong lúc làm nhiệm vụ được đặt trang trọng tại Khu di tích lịch sử dân công hỏa tuyến Vĩnh Lộc. Ảnh: Xuân Khu - TTXVN

Những chuyến đi của dân công bắt buộc phải vào ban đêm để tránh địch phát hiện. Khoảng 6 giờ tối bắt đầu chia đội đi vận chuyển thương binh về tuyến sau; sau đó lại mang vác súng đạn ngược trở lại Sài Gòn, giao đến các điểm tập kết. Lúc bấy giờ, các dân công đều phải mặc 2 lớp áo, bên trong màu sáng còn bên ngoài màu tối. Chiếc áo màu tối mặc ngoài để lúc đi vào ban đêm địch không nhìn thấy, đến lúc trời sáng đi về thì cởi bỏ áo màu tối dính bùn sình bên ngoài, mặc chiếc áo sáng màu giả bộ như đi chơi về để địch không nghi ngờ. “Lúc chuyển thương phải lội xuống đồng bưng, chúng tôi phải nâng cáng lên quá đầu để các anh thương binh không bị ướt. Bản thân mình thì đứa nào cũng ướt nhẹp, bùn sình dính đầy người nhưng không ai bỏ cuộc”, bà Khỏi kể lại.

Rất nhiều lần trên đường vận chuyển, dân công bị địch phát hiện nhưng nhờ quen thuộc địa hình và có sự yểm trợ của lực lượng du kích nên đều thoát nạn thành công. Cho đến đêm định mệnh năm ấy.

“Đêm trắng” không quên ở đìa dứa bưng Láng Sấu

Đến tận bây giờ bà Khỏi vẫn không quên được sự kiện đêm 15/6/1968 tại đìa dứa trong bưng Láng Sấu. Bà kể, hôm đó, đoàn dân công 55 người nhận nhiệm vụ đưa 2 thương binh của Sư đoàn 9 vượt đồng bưng xuống Đức Hòa, Long An và từ đó tải đạn về Sài Gòn. Tuy nhiên, khi mới chỉ đi đến bưng Láng Sấu (thuộc xã Vĩnh Lộc) thì gặp trực thăng địch thả pháo sáng. Lúc đó, xung quanh là cánh đồng trống, chỉ có đìa dứa với nhiều cây dứa gai cao, cả đoàn đưa thương binh lên ghe, phủ rơm và núp vào các bụi dứa. “Ban đầu, chúng tôi nằm im không dám động đậy nhưng do quá nhiều người xuống đìa khiến cho mặt nước chao đảo và trực thăng địch đã phát hiện ra, chúng liền bắn xối xả vào đìa dứa”, bà Khỏi nhớ lại.

potal-khuc-trang-ca-dan-cong-hoa-tuyen-vinh-loc-7768781-1.jpg
Bà Nguyễn Thị Khỏi (81 tuổi), cựu nữ dân công hỏa tuyến Vĩnh Lộc năm xưa chia sẻ ký ức về thời tuổi trẻ oanh liệt của mình. Ảnh: Xuân Khu - TTXVN

“Lúc đó, chúng tôi bảo nhau lặn xuống nước, nhưng chỉ được một lúc lại phải ngoi lên. Trực thăng nó bay sát mặt nước, rọi đèn sáng trưng, đến con kiến chúng nó cũng nhìn thấy. Thế là chúng lại bắn lần thứ hai. Lúc này không thể nằm im được nữa, chúng tôi mạnh ai nấy chạy, tiếng kêu khóc vang lên rầm trời. Những tiếng la, tiếng khóc xen lẫn tiếng rốc - két bắn xuống: “Má ơi con chết mất má ơi, tụi bây ơi đứa nào sống về nói má giùm tao”. Cảnh tượng hỗn loạn vô cùng” - bà Khỏi chia sẻ.

“Do không ai có súng để bắn trả nên bọn địch không sợ, chúng nó cứ thế bay sát đìa dứa bắn xối xả vào chúng tôi. Lúc tôi bỏ chạy, tôi nhìn lại phía sau thì thấy trực thăng rượt theo bắn con Để, đến trưa hôm sau mới tìm thấy xác nó nằm trong lùm cỏ. Cảnh tượng này suốt đời tôi không thể nào quên được” - bà Khỏi nhớ lại.

Sau đêm kinh hoàng, ngày hôm sau, người dân Vĩnh Lộc ra đìa dứa để tìm xác của con em mình. Xác chết ngổn ngang, máu chảy nhuộm đỏ cả đìa dứa. Một vài người bị thương nặng được đưa về nhà cứu chữa nhưng cũng không qua khỏi. Gạt những giọt nước mắt khi nhớ về các đồng đội cũ, bà Khỏi bùi ngùi: “Tụi nó chết khi còn trẻ lắm. Con Bưởi, con Lan, con Vân đứa nào cũng nhỏ xíu; có những đứa mới tham gia được vài ba hôm thì đã hy sinh”.

Đến tận bây giờ, ký ức về đêm kinh hoàng đó vẫn thỉnh thoảng trở lại trong những giấc mơ của bà Khỏi. Bà cũng nhiều lần mơ thấy các đồng đội ngày đó tìm về. Mỗi lần như thế, bà lại gọi đứa cháu đưa bà đến khu đìa dứa năm xưa để thắp nhang cho những người đã khuất.

Đã có 32 dân công hỏa tuyến hy sinh trong “đêm trắng” định mệnh ở đìa dứa bưng Láng Sấu; trong đó có 25 nữ và 7 nam. Đa số họ đều ở tuổi 16, 17; người lớn nhất cũng chỉ mới 33 tuổi. Đìa dứa năm xưa hiện đã được xây dựng thành Khu di tích lịch sử dân công hỏa tuyến Vĩnh Lộc. Một tượng đài dân công tỏa tuyến được dựng lên, trong nhà tưởng niệm là tấm bia khắc tên 32 liệt sỹ dân công đã ngã xuống trong “đêm trắng” năm nào. Con đường đoàn dân công thường xuyên tải đạn, tải lương đi qua đã được đặt tên là đường Dân công hỏa tuyến (hay còn gọi là Nữ dân công).

Năm 2010, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã quyết định truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho tập thể 32 dân công hỏa tuyến Vĩnh Lộc hy sinh trong “đêm trắng” Mậu Thân 1968 như một sự tưởng nhớ về tinh thần bất khuất của các dân công hỏa tuyến Vĩnh Lộc.

Đinh Hằng - Xuân Khu

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Già làng, trưởng thôn là điểm tựa của đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên

Già làng, trưởng thôn là điểm tựa của đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên

Ngày 2/12, tại xã Phú Nghĩa (Đồng Nai), Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 778 (Quân Khu 7) tổ chức buổi gặp mặt già làng, trưởng thôn, người có uy tín tiêu biểu trên địa bàn đứng chân nhân dịp Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống của lực lượng vũ trang Quân khu 7 (10/12/1945 - 10/12/2025) và 81 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025).

Di tích Gò Thành - Bảo vật sống của nền văn hóa Óc Eo

Di tích Gò Thành - Bảo vật sống của nền văn hóa Óc Eo

Tọa lạc tại ấp Tân Thành, xã Chợ Gạo, tỉnh Đồng Tháp (trước đây là xã Tân Thuận Bình, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang), di chỉ khảo cổ Gò Thành đã được khai quật là di tích thuộc nền văn hóa Óc Eo, nền văn minh cổ từng phát triển rực rỡ tại khu vực Nam Bộ từ thế kỷ I đến thế kỷ VIII.

Người dân vùng chăn nuôi gia súc gượng dậy nơi cơn lũ đi qua

Người dân vùng chăn nuôi gia súc gượng dậy nơi cơn lũ đi qua

Những đợt lũ liên tiếp đã khiến các vùng chăn nuôi dê, cừu ở Khánh Hòa và vùng nuôi bò thịt ven sông Ngân Sơn (Đắk Lắk) thiệt hại nặng. Nước đã rút nhưng chuồng trại hư hỏng, đàn gia súc mất trắng khiến nhiều hộ rơi vào cảnh trắng tay, đang gượng dậy khôi phục sản xuất trong khó khăn.

Đưa hàng Việt tới người tiêu dùng vùng biên giới An Giang

Đưa hàng Việt tới người tiêu dùng vùng biên giới An Giang

Ở vùng biên giới Tây Nam, nơi hàng ngoại chỉ cần "qua một con nước" đã có thể tràn vào các chợ nội địa, nên việc giữ vững chỗ đứng cho hàng Việt chưa bao giờ là dễ. Giữa dòng chảy ấy, ông Tạ Minh Sơn, Giám đốc Siêu thị Tứ Sơn (phường Châu Đốc, An Giang) vẫn kiên định với hơn 20 năm dành trọn tâm huyết đưa hàng Việt, đặc sản vùng miền và sản phẩm OCOP đến gần người tiêu dùng vùng biên, vùng sâu, vùng xa.

Cao Bằng quy hoạch lại vùng sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Cao Bằng quy hoạch lại vùng sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Trước tình hình biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cao Bằng đã xác định chiến lược nâng cao khả năng chống chịu của ngành nông nghiệp dựa trên Kế hoạch hành động ứng phó biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.

Âm vang trống đồng trong đời sống người Lô Lô

Lào Cai: Khởi công xây dựng 6 điểm trường tại các xã biên giới

Ngày 29/11, tại điểm trường Mầm non Xà Khái Tủng, Trường Mầm non Tả Ngải Chồ, xã Pha Long, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai phối hợp với UBND các xã Pha Long, Trịnh Tường, Y Tý tổ chức Lễ khởi công xây dựng 6 điểm trường trên địa bàn 3 xã biên giới Pha Long, Trịnh Tường và Y Tý.

Thanh Hóa xử lý sạt lở chuẩn bị cho mùa du lịch cao điểm cuối năm

Thanh Hóa xử lý sạt lở chuẩn bị cho mùa du lịch cao điểm cuối năm

Ngày 28/11, ông Hà Văn Tung, Trưởng phòng Kinh tế UBND xã Pù Luông (tỉnh Thanh Hóa) cho biết, nhằm đảm bảo an toàn giao thông và phục vụ hoạt động du lịch mùa cao điểm cuối năm một cách tốt nhất, UBND xã Pù Luông đã huy động các lực lượng tại chỗ phối hợp với Hạt Giao thông đường bộ khắc phục các điểm sạt lở do ảnh hưởng của mưa bão số 10.

Những gia đình 'không về nhà' sau mưa lũ lịch sử

Những gia đình 'không về nhà' sau mưa lũ lịch sử

Khu vực phía Đông tỉnh Đắk Lắk vừa trải qua trận mưa lũ lịch sử với những thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Nước lũ rút đi, bà con ai nấy đều “nôn nóng” trở về nhà để kiểm tra tài sản, dọn dẹp nhà cửa, ổn định cuộc sống. Thế nhưng, có nhiều gia đình không thể trở về ngôi nhà của mình khi mưa lũ đã “xóa sổ” mái ấm mà hàng chục năm tích góp có được. Hơn lúc nào hết, những gia đình mất nơi an cư cần sự trợ giúp của Nhà nước, mạnh thường quân… để nhanh chóng “gượng dậy” sau mưa lũ kinh hoàng.

Đắk Lắk nỗ lực cấp điện, nước và xử lý lượng rác thải sau mưa lũ

Đắk Lắk nỗ lực cấp điện, nước và xử lý lượng rác thải sau mưa lũ

Sau mưa lũ lịch sử vừa qua tại tỉnh Đắk Lắk, các đơn vị điện lực, môi trường, nước sạch đã huy động hàng nghìn công nhân nỗ lực khôi phục hệ thống điện, cung cấp nước sạch cũng như xử lý lượng rác thải khổng lồ trôi dạt trên các tuyến đường thuộc các xã, phường bị ảnh hưởng. Qua đó, từng bước giúp ổn định cuộc sống người dân, khôi phục sản xuất.

Thiết thực chăm lo cho người dân vùng sâu, vùng xa

Thiết thực chăm lo cho người dân vùng sâu, vùng xa

Thời gian qua, các cấp, ngành tỉnh An Giang triển khai hiệu quả nhiều chủ trương, chính sách; tích cực vận động tăng thêm nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng giao thông, chăm lo nhà ở, tặng quà, trao vốn và phương tiện sản xuất… cho người dân. Những nỗ lực này góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào Khmer.

Đắk Lắk triển khai các phương án ứng phó với bão số 15

Đắk Lắk triển khai các phương án ứng phó với bão số 15

Chiều 27/11, UBND tỉnh Đắk Lắk đã ban hành công điện khẩn về việc chủ động triển khai phương án ứng phó với bão số 15 và mưa lũ trên địa bàn. Đây là cơn bão có cường độ mạnh, diễn biến phức tạp và được dự báo sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các khu vực trên địa bàn tỉnh.

Ngôi nhà Ánh Dương hỗ trợ phụ nữ và trẻ em bị bạo lực ở vùng cao

Ngôi nhà Ánh Dương hỗ trợ phụ nữ và trẻ em bị bạo lực ở vùng cao

Ngày 27/11, Quỹ Phát triển cộng đồng tỉnh Điện Biên phối hợp với Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam tổ chức lễ khánh thành và ra mắt mô hình dịch vụ Một cửa - Ngôi nhà Ánh Dương. Đây là mô hình hỗ trợ toàn diện dành cho phụ nữ và trẻ em gái bị bạo lực trên địa bàn, với mục tiêu nâng cao khả năng tiếp cận các dịch vụ thiết yếu và góp phần xây dựng môi trường sống an toàn hơn cho cộng đồng.

Chắp cánh ước mơ cho học sinh nghèo vùng biên

Chắp cánh ước mơ cho học sinh nghèo vùng biên

Những năm qua, bên cạnh nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biên giới, lực lượng Biên phòng Thanh Hóa tích cực triển khai nhiều chương trình an sinh xã hội ý nghĩa. Nổi bật là chương trình "Con nuôi Đồn Biên phòng" triển khai từ năm 2019, đã trở thành điểm sáng nhân văn, thắp lên hy vọng và mở lối tri thức cho nhiều học sinh vùng cao.

Bảo tồn nguồn gene dược liệu để xóa nghèo bền vững

Bảo tồn nguồn gene dược liệu để xóa nghèo bền vững

Với điều kiện tự nhiên và khí hậu đa dạng, Lào Cai sở hữu một kho báu dược liệu phong phú với hàng trăm loài cây thuốc quý hay còn được gọi là "vàng xanh", những sản phẩm không chỉ giúp người dân địa phương vươn lên xóa nghèo bền vững mà còn từng bước vươn xa, xây dựng thương hiệu dược liệu bản địa.

Khẩn trương xử lý sạt lở, thông tuyến Quốc lộ 27C và đèo Mimosa trước ngày 1/12

Khẩn trương xử lý sạt lở, thông tuyến Quốc lộ 27C và đèo Mimosa trước ngày 1/12

Trước tình hình mưa lũ kéo dài gây thiệt hại nặng nề cho kết cấu hạ tầng giao thông tại các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa và Lâm Đồng, Bộ Xây dựng vừa ban hành công điện yêu cầu các đơn vị liên quan tập trung mọi nguồn lực khắc phục hậu quả, bảo đảm giao thông an toàn, thông suốt trên các tuyến quốc lộ, trục giao thông chính và tuyến đường sắt Bắc - Nam qua khu vực Nam Trung Bộ.

Cà phê Sơn La được mùa, được giá, nông dân phấn khởi

Cà phê Sơn La được mùa, được giá, nông dân phấn khởi

Sơn La hiện có diện tích, sản lượng cà phê chè Arabica lớn nhất cả nước, với hơn 30.000 ha, sản lượng trung bình đạt 40.000 - 50.000 tấn quả tươi/năm. Thời điểm này, trên những nương đồi người dân đang rộn ràng bước vào vụ thu hoạch quả cà phê, với giá từ 30 nghìn đồng/kg trở lên mang lại thu nhập rất cao cho người trồng, nhân dân rất vui mừng, phấn khởi.

Đắk Lắk: Sạt lở núi gây thiệt hại lớn cho người dân vùng sâu

Đắk Lắk: Sạt lở núi gây thiệt hại lớn cho người dân vùng sâu

Mưa lớn kéo dài đã dẫn đến tình trạng sụt lún, sạt lở đất tại thôn Vĩnh Xuân, xã Tuy An Tây, tỉnh Đắk Lắk gây thiệt hại lớn cho người dân về nhà cửa, đường sá và các công trình hạ tầng khác. Hiện người dân nơi đây vẫn chưa thể quay về nhà ở do nguy cơ ngã đổ, mất an toàn tính mạng.

Hành trình đưa nông sản bước vào không gian số

Hành trình đưa nông sản bước vào không gian số

Vào một ngày cuối tháng 11, trung tâm xã Vĩnh Tuy (tỉnh Tuyên Quang) rộn ràng hơn thường lệ. Những quả cam vàng óng, hũ mật ong trong veo, các sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) được bày biện đẹp mắt dưới nắng nhẹ. Dòng người đổ về Hội chợ số lần đầu tiên của xã, nơi những trải nghiệm tưởng như xa xỉ đối với một vùng nông thôn bỗng trở nên gần gũi đến bất ngờ: quét mã QR mua hàng, thanh toán không tiền mặt, xem livestream bán sản phẩm ngay tại sân hội chợ.

Đắk Lắk: Sạt lở đồi Yang Yeh, nguy cơ mất an toàn cho người dân

Đắk Lắk: Sạt lở đồi Yang Yeh, nguy cơ mất an toàn cho người dân

Sáng 25/11, ông Huỳnh Viết Trung, Chủ tịch UBND xã Hòa Sơn, tỉnh Đắk Lắk, cho biết, tại khu vực Đồi thôn 4 Yang Reh nằm trên Quốc lộ 27 xuất hiện tình trạng sạt lở một mảng đất cùng nhiều vết nứt kéo dài, tiềm ẩn nguy cơ sạt lở lớn trong thời gian tới.

Quảng Ngãi kiểm tra các điểm sạt lở trên tuyến Quốc lộ 24

Quảng Ngãi kiểm tra các điểm sạt lở trên tuyến Quốc lộ 24

Chiều 24/11, ông Đỗ Tâm Hiển, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Quảng Ngãi đã trực tiếp kiểm tra tình hình thiệt hại và công tác khắc phục sau mưa lớn trên tuyến Quốc lộ 24 và hai xã Măng Đen, Kon Plông. Đây là 2 địa phương bị thiệt haị nặng nề do mưa bão, sạt lở trong những ngày qua của tỉnh Quảng Ngãi.