Nhân Ngày Khoa học và Công nghệ 18/5 năm 2019:

Phát triển nguồn nhân lực và nhân lực chất lượng cao vùng Tây Nam Bộ

Phát triển nguồn nhân lực và nhân lực chất lượng cao vùng Tây Nam Bộ
Mục tiêu tổng quát của đề tài là xây dựng chiến lược và đề xuất hệ giải pháp phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Nam Bộ đến 2020, tầm nhìn 2035. Cụ thể: Đánh giá thực trạng nguồn nhân lực vùng Tây Nam Bộ giai đoạn 1986-2015; làm rõ nhu cầu về nguồn nhân lực và nhân lực chất lượng cao đối với phát triển kinh tế xã hội vùng Tây Nam Bộ giai đoạn 2016-2020, tầm nhìn 2035. Đồng thời xây dựng luận cứ khoa học, đề xuất các giải pháp phát triển nguồn nhân lực nhằm phục vụ phát triển bền vững cho vùng Tây Nam Bộ giai đoạn 2015-2020, tầm nhìn 2035.

Những đóng góp mới

Đề tài nghiên cứu “Phát triển nguồn nhân lực và nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Nam Bộ”, được thực hiện trong bối cảnh khu vực đang trải qua những cơ hội và thách thức dưới tác động của biến đổi khí hậu và môi trường, đô thị hóa, di cư, tiến bộ kỹ thuật và Cách mạng công nghiệp 4.0… Do đó, đề tài tập trung giải quyết những vấn đề mà các công trình khoa học trước đây chưa đi sâu và chưa xem xét đầy đủ. Qua đây đề tài góp phần bổ sung vào hệ thống các công trình khoa học ở Việt Nam về lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực và nhân lực chất lượng cao trên địa bàn vùng Tây Nam Bộ.

Phát triển nguồn nhân lực và nhân lực chất lượng cao là nhân tố có ảnh hưởng quyết định đến sự phát triển bền vững của Tây Nam Bộ, cũng như của cả nước trong quá trình hội nhập. Đề tài đã góp phần xây dựng chiến lược và đề xuất hệ giải pháp phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Nam Bộ đến năm 2020, tầm nhìn 2035. Trên cơ sở đánh giá thực trạng nguồn nhân lực Tây Nam Bộ, đề tài đã làm rõ và dự báo được nhu cầu nhân lực đến 2040 nhằm phát triển bền vững vùng Tây Nam Bộ.

Có thể nói, nguồn nhân lực của khu vực này dồi dào về số lượng lao động khá lớn so với các khu vực khác do quy mô dân số đông, đang nằm trong thời kỳ “dân số vàng”. Trong thời gian qua việc phát triển nguồn nhân lực Tây Nam Bộ chủ yếu tập trung vào nâng cao dân trí, đào tạo kỹ năng, nâng cao quy mô đào tạo đại học phục vụ cho phát triển kinh tế, xã hội của vùng nói chung mà chưa thực sự dựa trên quan điểm phát triển bền vững. Cơ cấu kinh tế nhỏ và phân tán chưa cho phép phát huy được những lợi thế so sánh của vùng. Khi so sánh Tây Nam Bộ với các vùng miền khác thì ta thấy trình độ và chất lượng nguồn nhân lực khu vực này vẫn còn thấp, chưa đáp ứng được đúng yêu cầu phát triển của vùng.

Đặc trưng trên được thể hiện qua tỷ lệ lao động đã được đào tạo thấp trong khi tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm còn cao. Nông nghiệp là một thế mạnh của Tây Nam Bộ, nhưng xu hướng chuyển dịch từ nông nghiệp sang phi nông nghiệp đang thể hiện khá rõ nét, nhất là dịch chuyển sang khu vực không chính thức. Nhân lực đang làm nông nghiệp hiện nay ở các địa phương Tây Nam Bộ là những lao động lớn tuổi không có khả năng chuyển đổi công việc, đang bị tụt hậu so với mặt bằng chung của cả nước. Nhiều lao động bị nghỉ việc từ các khu công nghiệp (do quy định không tuyển dụng lao động phổ thông sau 35 tuổi), nay quay về quê hương, cần có thu nhập và việc làm nhưng không thể bố trí được, hậu quả là thất nghiệp và thiếu việc làm gia tăng ở nhiều địa phương trong vùng. Trong khi đó, cha mẹ và bản thân thanh niên có tâm lý không thích học nghề mà thi vào đại học khiến cho các trường cao đẳng nghề không thu hút và không đào tạo được các nhân lực trẻ cần thiết cho khu vực. Bởi vậy việc đào tạo nhân lực của Tây Nam Bộ chưa dựa trên cơ sở nhu cầu của thị trường và doanh nghiệp.

Kết quả phân tích của đề tài cho thấy phần đông các doanh nghiệp hiện có quy mô nhỏ và siêu nhỏ. Số lượng lao động đã qua đào tạo rất thấp, khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong tuyển dụng. Tình trạng nhân lực chưa đáp ứng được cả về số lượng và về chất lượng diễn ra phổ biến. Nhiều doanh nghiệp tuyển dụng lao động nhưng phải đào tạo lại, việc đào tạo lại nguồn lao động khiến cho các doanh nghiệp bị tốn kém thời gian và kinh phí nên họ quay lưng lại với tuyển dụng nhân lực. Bên cạnh đó, chỉ khi chất lượng nhân lực trong lĩnh vực nông nghiệp tốt mới có thể tạo ra sản phẩm nông nghiệp đáp ứng được các yêu cầu trong nước, cũng như trên thị trường quốc tế mà Tây Nam Bộ có ưu thế.

Theo kết quả dự báo của đề tài, để đáp ứng được yêu cầu phát triển mà cụ thể là để đạt được tốc độ tăng trưởng cao thì đến năm 2035 Tây Nam Bộ phải huy động được quy mô nhân lực tăng gấp năm lần quy mô nhân lực của năm 2015. Muốn vậy, các tỉnh vùng Tây Nam Bộ phải có những chính sách, cơ chế đột phá, có hiệu quả để đào tạo và thu hút nhân lực chất lượng cao nhằm tạo ra nguồn cung nhân lực chất lượng cao trong nội vùng. Rõ ràng là phát triển nhân lực vùng Tây Nam Bộ chưa dựa trên nhu cầu và xu hướng phát triển của vùng, chưa dựa trên dự báo trung hạn và dài hại, chưa xây dựng được hệ thống giám sát, đánh giá phát triển nhân lực và nhân lực chất lượng cao của vùng.

Kết quả của đề tài một lần nữa khẳng định rằng Tây Nam Bộ cần có cơ chế, chính sách để phát triển nguồn nhân lực theo hướng đáp ứng được yêu cầu phát triển bền vững. Cần cải thiện cả chất lượng đường xá, cơ sở hạ tầng, logistic và có một thị trường việc làm tương xứng với tiềm năng của vùng, trên cơ sở đó nâng cao năng suất nhằm cải thiện nguồn thu nhập và chất lượng cuộc sống của người lao động, các hộ gia đình, đồng thời nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để phát triển bền vững vùng Tây Nam Bộ.

Hiệu quả nghiên cứu, đào tạo

Kết quả khảo sát của đề tài tại năm tỉnh Tây Nam Bộ đã cho thấy hiệu quả của nhiệm vụ về nghiên cứu, đào tạo. Đề tài đã góp phần tăng cường năng lực cho các tổ chức tham gia, bao gồm cơ quan chủ trì thực hiện và các cơ quan phối hợp nghiên cứu, cũng như đội ngũ cán bộ nghiên cứu thuộc các cơ quan nói trên. Đề tài đã xem xét một số lý thuyết phát triển nguồn nhân lực với nội hàm bao gồm thuyết kinh tế học, thuyết tâm lý học và thuyết hệ thống, trên cơ sở đó lý giải và đánh giá vai trò của nguồn nhân lực trong phát triển bền vững ở cấp độ quốc gia, khu vực và tổ chức, trong đó có các tỉnh Tây Nam Bộ.

Đề tài cũng đã góp phần hoàn thiện các tư liệu và dữ liệu về nguồn nhân lực và nhân lực chất lượng cao, đóng góp quan trọng cho các cơ quan khoa học và hoạch định chính sách, cũng như các giảng viên và sinh viên tại các cơ sở đào tạo ở Việt Nam nói chung và Tây Nam Bộ nói riêng.  Đồng thời, đề tại cũng tạo điều kiện cho các học viên cao học, các nghiên cứu sinh tại cơ quan chù trì và tham gia có thể tiếp nhận được các tư liệu và sử dụng số liệu được thu thập từ cuộc khảo sát tại Tây Nam Bộ. Đề tài cũng góp phần đào tạo một học viên cao học và một nghiên cứu sinh trong  thời gian thực hiện.

Các kết quả nghiên cứu của đề tài, bao gồm các báo cáo tổng hợp, báo cáo tóm tắt, báo cáo kiến nghị và các bài báo khoa học được sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, học tập tại Học viện Khoa học xã hội và các cơ quan khác trong và ngoài Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam. Mặt khác, các báo cáo đề xuất, kiến nghị và cơ sở dữ liệu của đề tài cung cấp các luận cứ khoa học quan trọng cho việc xây dựng đường lối, chủ trương và giải pháp về đào tạo nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của khu vực Tây Nam Bộ, cũng như cho vùng Nam Bộ nói chung.
Văn Hào

Có thể bạn quan tâm

Hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định đời sống

Hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định đời sống

Đợt mưa lũ vừa qua, nhiều gia đình tại xã Chiềng Sơ (tỉnh Sơn La) bị mất nhà cửa, tài sản và đang đối mặt với nhiều khó khăn. Sự chung tay giúp đỡ của cộng đồng là vô cùng cần thiết để giúp họ vượt qua khó khăn, sớm ổn định cuộc sống, tái thiết sản xuất, xây dựng, phát triển kinh tế gia đình.

Đề xuất xây dựng 21 trường phổ thông nội trú liên cấp cho các xã biên giới Nghệ An

Đề xuất xây dựng 21 trường phổ thông nội trú liên cấp cho các xã biên giới Nghệ An

Thực hiện Thông báo số 81-TB/TW của Bộ Chính trị về thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học - trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền trên cả nước, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An đã đánh giá, thống kê và trình danh sách 21 trường dự kiến sẽ được đầu tư xây dựng.

Nhiều dự án lớn tại Lâm Đồng tiếp tục chậm tiến độ

Nhiều dự án lớn tại Lâm Đồng tiếp tục chậm tiến độ

Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng số 3 (trực thuộc UBND tỉnh Lâm Đồng), việc triển khai các dự án, công trình trên địa bàn tỉnh Đắk Nông (cũ) đang gặp nhiều khó khăn do thời tiết bất lợi. Thêm vào đó, một số dự án chưa được bố trí đủ vốn từ ngân sách địa phương, trong khi hạn định hoàn thành là vào cuối năm 2025.

Phát huy vai trò của nhân dân trong giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở

Phát huy vai trò của nhân dân trong giữ gìn an ninh trật tự từ cơ sở

Ngày 31/7, xã Quảng Uyên (tỉnh Cao Bằng) tổ chức Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc năm 2025. Đây là một trong 21 địa phương được Bộ Công an lựa chọn tổ chức điểm Ngày hội cấp tỉnh nhằm lan tỏa phong trào toàn dân tham gia giữ gìn an ninh trật tự ngay từ cơ sở.

Đắk Lắk quyết bứt tốc giải ngân vốn đầu tư công

Đắk Lắk quyết bứt tốc giải ngân vốn đầu tư công

Theo UBND tỉnh Đắk Lắk, tổng kế hoạch đầu tư công năm 2025 của tỉnh là 14.840 tỷ đồng (sau khi hợp nhất tỉnh Đắk Lắk và Phú Yên). Tỉnh Đắk Lắk xác định giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, do đó trong thời gian tới sẽ quyết liệt thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công.

Gia Lai đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động giám sát dịch sởi

Gia Lai đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động giám sát dịch sởi

Theo báo cáo của Sở Y tế tỉnh Gia Lai, từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh ghi nhận 4.075 ca nghi sởi, trong đó có 594 ca dương tính, 1 ca tử vong. Số ca mắc tăng 4.060 ca, tử vong tăng 1 ca so với cùng kỳ năm 2024 (cùng kỳ năm 2024 ghi nhận 15 ca mắc/0 ca tử vong).

Thanh niên Cà Mau hỗ trợ xóa nhà tạm cho hàng trăm gia đình chính sách

Thanh niên Cà Mau hỗ trợ xóa nhà tạm cho hàng trăm gia đình chính sách

Tuổi trẻ tỉnh Cà Mau đã triển khai chuỗi hoạt động "Đền ơn đáp nghĩa - Uống nước nhớ nguồn" với nhiều dấu ấn thiết thực nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025). Nổi bật nhất là việc ra quân cao điểm hỗ trợ phong trào "xóa nhà tạm, nhà dột nát", góp phần mang lại mái ấm khang trang cho nhiều gia đình chính sách.

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Vượt khó, tận tâm để gần dân

Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, tỉnh Khánh Hòa chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng trong công cuộc cải cách hành chính.

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Nghệ An: Hàng trăm ngôi nhà bị sạt lở, nằm cheo leo bên vực sông sau khi lũ dữ quét qua

Hoàn lưu bão số 3 đã gây ra đợt mưa lũ khốc liệt trên địa bàn các xã miền núi phía Tây của tỉnh Nghệ An, làm hơn 7.000 căn nhà bị ảnh hưởng, trong đó gần 420 căn sập, vùi lấp hoặc bị cuốn trôi hoàn toàn; 5.430 căn nhà khác bị ngập sâu trong nước, tài sản hư hỏng nặng, 1.240 căn tốc mái, nhiều căn bị thiệt hại trên 70%.

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Mưa lũ đi qua, tình người ở lại

Từ ngày 26 đến sáng 27/7, trên địa bàn tỉnh Sơn La đã xảy ra mưa vừa đến mưa to, có nơi mưa rất to. Mưa lớn kéo dài dẫn đến lũ ống, lũ quét, khiến người dân một số xã dọc sông Mã, tỉnh Sơn La bị bất ngờ, không kịp ứng phó, nhiều tài sản, diện tích lúa hoa màu, ao nuôi trồng thuỷ sản bi ngập và cuốn trôi. Nhiều công trình dân sinh bị ảnh hưởng, hệ thống điện, liên lạc, giao thông bị gián đoạn nghiêm trọng và nhiều tuyến đường bị hư hỏng… Nhưng trong mưa lũ, tình người, tình quân dân lại càng thêm gắn bó, qua đó phần nào giúp người dân có thêm động lực để vực dậy cuộc sống sau những đổ nát, hoang tàn.

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Khắc phục hậu quả mưa lũ: Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường

Với tinh thần "Bản giúp bản, xã giúp xã, trường giúp trường", những ngày này, hàng ngàn người dân, giáo viên tại các bản, xã, trường không bị ảnh hưởng, hoặc ít thiệt hại hơn bởi lũ lụt, đã tình nguyện về vùng lũ các xã miền Tây Nghệ An, mang theo cuốc, xẻng, hỗ trợ lương thực, đồ dùng thiết yếu để giúp đồng bào vùng ngập nặng dọn dẹp vệ sinh, khắc phục hậu quả mưa lũ, ổn định cuộc sống.

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ca mổ tái sinh cuộc đời cho thiếu nữ người Mông

Ngày 29/7, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, những ngày cuối tháng 7/2025, tại Trung tâm Phẫu thuật sọ mặt và Tạo hình của Bệnh viện đã diễn ra ca mổ kéo dài 9 giờ loại bỏ khối u và tái tạo gương mặt cho một thiếu nữ người Mông.

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa lũ

Cao Bằng là tỉnh miền núi, địa hình phức tạp, thường xuyên bị thiệt hại về công trình hạ tầng, công trình điện trong mùa mưa bão. Trước diễn biến thời tiết phức tạp, mưa bão, lũ quét và sạt lở đất gây thiệt hại nặng nề cho hệ thống lưới điện, đặc biệt là tại các xã vùng sâu vùng xa, Công ty Điện lực Cao Bằng đã chủ động triển khai nhiều biện pháp đồng bộ nhằm đảm bảo an toàn lưới điện trong mùa mưa bão năm 2025.

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Ấm lòng những nghĩa cử ở vùng tâm lũ

Từ đêm 22 đến sáng 23/7, hoàn lưu bão số 3 (WIPHA) và lũ lụt cực đoan đã gây thiệt hại lớn về tính mạng, tài sản, của cải đối với nhân dân các xã miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An. Những ngày qua, với tinh thần “tương thân, tương ái”, “lá lành đùm lá rách”, đồng bào các dân tộc ở các xã vùng cao Nghệ An đã chủ động, tích cực triển khai nhiều cách làm hay, ý nghĩa, nhân văn, hiệu quả trong việc hỗ trợ người dân trong khắc phục hậu quả thiên tai, sớm ổn định cuộc sống.

Giúp đồng bào dân tộc thiểu số tự tin sử dụng tiện ích số

Giúp đồng bào dân tộc thiểu số tự tin sử dụng tiện ích số

Tại xã Phú Nghĩa (tỉnh Đồng Nai), nơi đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 33,54%, với sự đồng lòng của cán bộ, công chức và nhiệt huyết của thanh niên, từ việc giúp người dân khai hồ sơ đến hỗ trợ công nghệ cho những người ít tiếp xúc với tin học, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang giúp xóa bỏ rào cản hành chính.

Phát triển cây sả theo hướng bền vững ở xã cù lao

Phát triển cây sả theo hướng bền vững ở xã cù lao

Là cây gia vị cũng như cây dược liệu, cây sả được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực, chế biến dược phẩm, mang lại giá trị kinh tế cao nên được Ủy ban nhân dân xã cù lao Tân Phú Đông, tỉnh Đồng Tháp lựa chọn làm cây trồng chủ lực trong mục tiêu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu tại vùng cồn bãi, cù lao nhiều khó khăn.

Nghệ An dồn sức khắc phục hậu quả lũ dữ

Nghệ An dồn sức khắc phục hậu quả lũ dữ

Tại khu vực miền núi phía Tây tỉnh Nghệ An, từ ngày 24/7, mực nước trên sông Lam, Nậm Mộ, Nậm Nơn... giảm mạnh. Tình trạng ngập lụt tại các vùng tâm lũ thuộc các xã Con Cuông, Mường Xén, Tương Dương, Mỹ Lý, Nhôn Mai... đã bớt căng thẳng, nhiều nơi nước đã rút cạn.