Sức sống mới ở làng gốm Chăm Bình Đức

Làng gốm Bình Đức (hay còn gọi là làng gốm Gọ) của người Chăm đã có từ rất lâu đời, nằm tại thôn Bình Đức, xã Bắc Bình, tỉnh Lâm Đồng.

Từ khi Nghệ thuật làm gốm của người Chăm được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp, nơi đây có những phát triển tích cực. Người dân địa phương càng ý thức hơn trong việc gìn giữ và phát triển nghề truyền thống mang những giá trị văn hóa độc đáo.

Sức sống mới ở làng gốm

gom-4.jpg
Người dân tất bật chất hàng lên xe để kịp cho những chuyến hàng gốm ra thị trường.

Những ngày đầu tháng 8, đến làng gốm Bình Đức, mọi người đều cảm nhận rõ sự thay đổi của làng nghề. Làng gốm Chăm xưa kia từng có thời gian rơi vào cảnh đìu hiu, đứng trước nguy cơ mai một, nay đã hồi sinh mạnh mẽ với sức sống mới. Các nghệ nhân, người làm gốm hăng say lao động. Không khí làm gốm những ngày này trở nên nhộn nhịp hơn. Những chuyến hàng gốm nối tiếp nhau rời làng, cung ứng cho các thị trường trong và ngoài tỉnh. Đây được xem là tín hiệu khởi sắc của làng gốm Chăm.

Sáng sớm, chị Tiền Thị Hoa cùng chồng và các con tất bật chất hơn 600 sản phẩm gốm lên xe tải để kịp giao cho thương lái. “Đây là chuyến hàng lớn nhất từ đầu năm 2025 đến nay, chủ yếu là đồ gia dụng như bếp lò, chảo, nồi đất, lò bánh… được đưa đi tiêu thụ trong tỉnh và một số tỉnh lân cận”, chị Hoa cho biết.

Gắn bó với nghề gần 40 năm, chị Hoa chia sẻ, khoảng hai năm trở lại đây, chị mới cảm nhận rõ sự chuyển mình của làng nghề. Sự quan tâm trong công tác bảo tồn di sản cùng với nhu cầu thị trường gia tăng đã góp phần đưa gốm Chăm đến gần hơn với người tiêu dùng. “Việc tiêu thụ sản phẩm dễ dàng hơn. Nhiều hộ trong làng đã quay lại làm gốm”, chị Hoa tâm sự.

Tạo hình là kỹ thuật độc đáo của nghề làm gốm Chăm.

Tạo hình là kỹ thuật độc đáo của nghề làm gốm Chăm.

Nắm bắt xu hướng mới, gia đình chị Hoa đã sử dụng mạng xã hội như: Facebook, TikTok và Zalo để quảng bá sản phẩm. Các video quay lại quá trình làm gốm, hình ảnh sản phẩm được đăng tải thường xuyên. Nhờ đó, số lượng khách hàng ngày càng tăng. “Hiện, gia đình tôi thuê thêm 3 nhân công để kịp đơn hàng. Nhiều chị em trong làng cũng theo đó mà có công ăn việc làm ổn định”, chị Hoa cho biết thêm.

Nếu trước đây, người dân Bình Đức chủ yếu sản xuất đồ gốm phục vụ đời sống sinh hoạt, lễ cúng của cộng đồng Chăm, thì hiện nay họ đã mở rộng sang các dòng sản phẩm mỹ nghệ, trang trí, cung ứng cho các cơ sở du lịch, quán cà phê và du khách. Không chỉ có các nghệ nhân lớn tuổi, giới trẻ Chăm cũng bắt đầu quan tâm và quay lại với nghề truyền thống. Chị Trần Thị Bão Hòa (người đã gắn bó với gốm hơn 10 năm) cho biết: “Lúc rảnh rỗi sau việc đồng áng, tôi tranh thủ làm gốm. Mỗi ngày tôi làm được khoảng 40 - 50 sản phẩm, bán lẻ ngoài chợ với giá từ 10.000 - 30.000 đồng/sản phẩm”.

Những nghệ nhân trình diễn kỹ thuật làm gốm tại Nhà trưng bày văn hóa của người Chăm tại thôn Bình Đức, xã Bắc Bình.

Những nghệ nhân trình diễn kỹ thuật làm gốm tại Nhà trưng bày văn hóa của người Chăm tại thôn Bình Đức, xã Bắc Bình.

Theo chị Hòa, thu nhập từ nghề làm gốm tuy chưa cao nhưng ổn định; quan trọng hơn cả là giữ được nghề truyền thống của dân tộc. “Tôi tin rằng sau này các bạn trẻ sẽ không còn cho rằng nghề gốm lạc hậu hay vất vả. Họ sẽ học kỹ thuật từ mẹ và biết kết hợp với cái mới để phát triển nghề, lan tỏa tinh hoa gốm Chăm đến cộng đồng”, chị Hòa bày tỏ.

Sự hồi sinh mạnh mẽ của làng gốm Bình Đức không chỉ góp phần cải thiện sinh kế cho người dân mà còn là minh chứng rõ ràng cho sức sống bền bỉ của văn hóa Chăm giữa dòng chảy hiện đại.

Phát huy giá trị làng nghề

Người dân sử dụng mạng xã hội để quảng bá sản phẩm Gốm.

Người dân sử dụng mạng xã hội để quảng bá sản phẩm Gốm.

Hiện nay, tỉnh Lâm Đồng có đông đồng bào Chăm sinh sống nhưng chỉ có người Chăm ở thôn Bình Đức (xã Bắc Bình) còn làm gốm với kỹ thuật và quy trình thủ công truyền thống. Theo các nghệ nhân ở đây, không biết làng gốm, nghề gốm có từ bao giờ, chỉ biết nó được nối tiếp từ đời này sang đời khác, kéo dài hàng trăm năm. Đến nay, nghề gốm của người Chăm được bảo lưu khá nguyên vẹn theo lối thủ công truyền thống từ xa xưa và ít có sự biến đổi. Từ khâu chọn đất sét, pha trộn đất, nhào nặn sản phẩm, chỉnh hình cho đến khâu nung, trang trí. Nét độc đáo là người làm gốm Chăm không dùng bàn xoay, chỉ với đôi bàn tay khéo léo và những bước chân nhịp nhàng, người làm xoay người di chuyển quanh chiếc bàn kê cố định.

Kỹ thuật nung gốm lộ thiên là nét đặc trưng hiếm có của gốm Chăm bởi nó mang tính cộng đồng cao. Bãi nung là bãi đất trống để đón nắng, đón gió và vị trí gần mương nước. Từ sáng sớm, gốm được đưa về đây tập kết để phơi nắng. Sau khi khô, gốm được chất lên thành đống cao, xen kẽ lớp gốm, lớp củi và bỏ rơm, củi bọc xung quanh. Sau một giờ nung, gốm ở lớp ngoài sẽ “chín” trước và được lấy ra trước, lần lượt theo từng lớp. Gốm sau khi nung vừa lấy ra khỏi lò được vảy lên một loại nước từ trái thị hoặc vỏ hạt điều ngâm, tạo ra những vết loang lấm tấm đen. Cách trang trí này khiến gốm Chăm khác biệt với các sản phẩm gốm khác.

Làng gốm Bình Đức hiện có 43 hộ với hơn 60 người còn duy trì nghề làm gốm Chăm thường xuyên. Ngoài ra còn có khoảng 60 hộ làm theo thời vụ, những lúc cao điểm lễ hội, Tết Nguyên đán.

Ông Trần Quốc Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã Bắc Bình cho biết, sau khi Nghệ thuật làm gốm của người Chăm được UNESCO ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp, thực hiện chỉ đạo của tỉnh, địa phương đã có nhiều giải pháp để bảo tồn và phát huy giá trị làng nghề gốm. Trong đó, giải pháp lớn nhất là quy hoạch được khu vực khai thác đất sét phục vụ người dân làm nghề. Bên cạnh đó, địa phương đã xây dựng được Nhà trưng bày văn hóa của người Chăm; trong đó có trưng bày các sản phẩm làng gốm. Hiện, địa phương đang rà soát vị trí và quy hoạch đất bãi nung gốm cho người dân…

Những sản phẩm gốm Bình Đức được vận chuyển lên xe đưa đi tiêu thụ.

Những sản phẩm gốm Bình Đức được vận chuyển lên xe đưa đi tiêu thụ.

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Bắc Bình, thời gian tới, xã tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền cho nhân dân, nhất là người dân trong vùng di sản nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm để bảo vệ nguyên vẹn những giá trị làng nghề đang có. Địa phương sẽ triển khai các hoạt động hỗ trợ đào tạo nghề; hỗ trợ người dân tiếp cận vốn vay để có điều kiện đầu tư nguyên liệu, mở rộng cơ sở sản xuất, trưng bày; từ đó góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, đồng thời giúp thị trường gốm được nhiều người biết đến.

Bên cạnh đó, để giữ gìn và phát huy giá trị làng nghề gắn với phát triển du lịch, nhiều năm nay, Trung tâm Trưng bày văn hóa Chăm (Bảo tàng tỉnh Lâm Đồng) đã tổ chức các hoạt động kết nối du khách về với làng nghề; tổ chức trình diễn nghệ thuật làm gốm; hội thi làm gốm; trưng bày và giới thiệu các sản phẩm gốm…/.

Có thể bạn quan tâm

Nâng bước học trò dân tộc Chứt giữa đại ngàn

Nâng bước học trò dân tộc Chứt giữa đại ngàn

Dưới chân dãy Giăng Màn, bản Rào Tre (xã Phúc Trạch) là nơi sinh sống của hơn 150 nhân khẩu đồng bào Chứt, một trong những cộng đồng dân tộc rất ít người ở tỉnh Hà Tĩnh. Từ lối sống hoang dã, tách biệt, đồng bào được lực lượng biên phòng và địa phương vận động định cư, ổn định đời sống. Từ đó, hành trình mang con chữ đến với trẻ em dân tộc Chứt bắt đầu, được viết nên bằng sự kiên trì của thầy, cô giáo, sự sát cánh của bộ đội biên phòng và sự hỗ trợ của nhiều tấm lòng hảo tâm.

Khẩn trương khắc phục ngập úng ở Buôn Nu sau bão 13 và mưa lũ

Khẩn trương khắc phục ngập úng ở Buôn Nu sau bão 13 và mưa lũ

Ảnh hưởng của bão số 13 cùng với đợt mưa lũ lịch sử (từ ngày 16-20/11) đã khiến Buôn Nu, xã Uar (tỉnh Gia Lai) ngập sâu trong nước nhiều ngày, buộc hàng trăm hộ dân phải sơ tán khẩn cấp. Cho đến thời điểm hiện tại, Buôn Nu vẫn còn 30 hộ dân với gần 100 nhân khẩu sinh sống trong điều kiện nước ngập từ 0,2-0,5m, đời sống bị đảo lộn nghiêm trọng.

Dứa chết hàng loạt, người nông dân thiệt hại nặng nề

Dứa chết hàng loạt, người nông dân thiệt hại nặng nề

Hàng trăm ha cây dứa của người dân trên địa bàn xã Hà Long và phường Quang Trung, tỉnh Thanh Hóa, đang trong giai đoạn phát triển xanh tốt, bỗng nhiên héo úa và chết hàng loạt trong khoảng một tháng trở lại đây, gây thiệt hại nặng nề cho người nông dân. Hiện chính quyền địa phương đang thống kê mức thiệt hại, tìm giải pháp hỗ trợ giúp nông dân giảm thiệt hại do cây dứa bị chết.

Điện Biên: Tăng cường trên 100 y, bác sĩ để củng cố y tế cơ sở

Điện Biên: Tăng cường trên 100 y, bác sĩ để củng cố y tế cơ sở

Ngày 5/12, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Điện Biên Phạm Giang Nam cho biết, đơn vị đang tập trung triển khai đợt tăng cường trên 100 y, bác sĩ từ các bệnh viện tuyến tỉnh và trung tâm y tế xuống hỗ trợ các trạm y tế xã. Đây là bước đi quan trọng nhằm nâng cao năng lực chăm sóc sức khỏe ban đầu, đặc biệt tại các xã vùng sâu, vùng xa nơi tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao và nhu cầu khám, chữa bệnh tại chỗ ngày càng lớn.

Khám bệnh và phát thuốc miễn phí cho người dân vùng sạt lở

Khám bệnh và phát thuốc miễn phí cho người dân vùng sạt lở

Trong hai ngày 4 - 5/12, đoàn y bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam đã tổ chức chương trình quân - dân y kết hợp, thăm khám và phát thuốc miễn phí cho người dân xã Trà My, thành phố Đà Nẵng. Đây chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, sinh sống tại khu vực bị ảnh hưởng bởi lũ quét, sạt lở núi trong đợt mưa lũ vừa qua.

75 ngầm tràn miền núi Thanh Hóa hư hỏng, xuống cấp

75 ngầm tràn miền núi Thanh Hóa hư hỏng, xuống cấp

Theo thống kê của Sở Xây dựng tỉnh Thanh Hóa, trên địa bàn có tổng số 561 công trình ngầm tràn; trong đó có 90 tràn trên các tuyến đường tỉnh, 471 tràn trên các tuyến đường giao thông nông thôn. Mặc dù Thanh Hóa đã dành các nguồn lực để nâng cấp, sửa chữa ngầm tràn xuống cấp, tuy nhiên, tỉnh vẫn còn khoảng 75 ngầm tràn tại các xã miền núi đang bị hư hỏng, xuống cấp mà chưa được sửa chữa.

Tập trung tăng trưởng kinh tế và đảm bảo đời sống nhân dân

Tập trung tăng trưởng kinh tế và đảm bảo đời sống nhân dân

Sáng 5/12, đoàn công tác của Quốc hội do Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Đỗ Văn Chiến làm Trưởng đoàn đã làm việc tại tỉnh Tuyên Quang về các dự án, chương trình chào mừng 80 năm Quốc hội Việt Nam (1946 - 2026) và về tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh.

Hỗ trợ sinh kế giúp đồng bào thoát nghèo

Hỗ trợ sinh kế giúp đồng bào thoát nghèo

Thời gian qua, công tác giảm nghèo tại tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, ghi nhận nhiều chuyển biến nhờ mô hình hỗ trợ sinh kế theo nhu cầu và điều kiện thực tế của người dân. Từ việc hỗ trợ con giống, cây trồng, đến tập huấn kỹ thuật và giám sát quá trình sản xuất, các mô hình giảm nghèo đã tạo sinh kế bền vững, giúp nhiều hộ vươn lên ổn định kinh tế.

Phát huy giá trị văn hóa cồng chiêng và dệt thổ cẩm của người Ba Na

Phát huy giá trị văn hóa cồng chiêng và dệt thổ cẩm của người Ba Na

Tại thôn Xí Thoại (xã Xuân Lãnh, tỉnh Đắk Lắk), loại hình nghệ thuật đặc sắc “Trống đôi, cồng ba, chiêng năm” của người Ba Na - Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia được ghi danh từ năm 2016 cùng với nghề dệt thổ cẩm truyền thống đã tạo nên bản sắc độc đáo của cộng đồng nơi đây. Việc triển khai Dự án Dịch vụ du lịch cộng đồng thôn Xí Thoại không chỉ góp phần phát huy các nét văn hóa đặc trưng mà còn mở ra sinh kế bền vững, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

OCOP Tuyên Quang: Từ sản vật bản địa đến thương hiệu vùng miền

OCOP Tuyên Quang: Từ sản vật bản địa đến thương hiệu vùng miền

Miền đất Tuyên Quang sau hợp nhất hiện lên như một dải lụa xanh thẳm, nơi non cao trùng điệp ôm lấy những thung lũng êm đềm, nơi triền đá tai mèo, nếp nhà trình tường, những tầng ruộng bậc thang mùa nối mùa tạo nên vẻ đẹp vừa hoang sơ, vừa phồn thực. Khí hậu phân tầng theo độ cao, nguồn nước tinh khiết chảy ra từ dãy Tây Côn Lĩnh đã nuôi dưỡng những loại cây trồng, loài hoa chỉ sinh trưởng được trên miền đá này.

Già làng, trưởng thôn là điểm tựa của đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên

Già làng, trưởng thôn là điểm tựa của đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên

Ngày 2/12, tại xã Phú Nghĩa (Đồng Nai), Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 778 (Quân Khu 7) tổ chức buổi gặp mặt già làng, trưởng thôn, người có uy tín tiêu biểu trên địa bàn đứng chân nhân dịp Kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống của lực lượng vũ trang Quân khu 7 (10/12/1945 - 10/12/2025) và 81 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2025).

Di tích Gò Thành - Bảo vật sống của nền văn hóa Óc Eo

Di tích Gò Thành - Bảo vật sống của nền văn hóa Óc Eo

Tọa lạc tại ấp Tân Thành, xã Chợ Gạo, tỉnh Đồng Tháp (trước đây là xã Tân Thuận Bình, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang), di chỉ khảo cổ Gò Thành đã được khai quật là di tích thuộc nền văn hóa Óc Eo, nền văn minh cổ từng phát triển rực rỡ tại khu vực Nam Bộ từ thế kỷ I đến thế kỷ VIII.

Người dân vùng chăn nuôi gia súc gượng dậy nơi cơn lũ đi qua

Người dân vùng chăn nuôi gia súc gượng dậy nơi cơn lũ đi qua

Những đợt lũ liên tiếp đã khiến các vùng chăn nuôi dê, cừu ở Khánh Hòa và vùng nuôi bò thịt ven sông Ngân Sơn (Đắk Lắk) thiệt hại nặng. Nước đã rút nhưng chuồng trại hư hỏng, đàn gia súc mất trắng khiến nhiều hộ rơi vào cảnh trắng tay, đang gượng dậy khôi phục sản xuất trong khó khăn.

Đưa hàng Việt tới người tiêu dùng vùng biên giới An Giang

Đưa hàng Việt tới người tiêu dùng vùng biên giới An Giang

Ở vùng biên giới Tây Nam, nơi hàng ngoại chỉ cần "qua một con nước" đã có thể tràn vào các chợ nội địa, nên việc giữ vững chỗ đứng cho hàng Việt chưa bao giờ là dễ. Giữa dòng chảy ấy, ông Tạ Minh Sơn, Giám đốc Siêu thị Tứ Sơn (phường Châu Đốc, An Giang) vẫn kiên định với hơn 20 năm dành trọn tâm huyết đưa hàng Việt, đặc sản vùng miền và sản phẩm OCOP đến gần người tiêu dùng vùng biên, vùng sâu, vùng xa.

Cao Bằng quy hoạch lại vùng sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Cao Bằng quy hoạch lại vùng sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu

Trước tình hình biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cao Bằng đã xác định chiến lược nâng cao khả năng chống chịu của ngành nông nghiệp dựa trên Kế hoạch hành động ứng phó biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.

Âm vang trống đồng trong đời sống người Lô Lô

Lào Cai: Khởi công xây dựng 6 điểm trường tại các xã biên giới

Ngày 29/11, tại điểm trường Mầm non Xà Khái Tủng, Trường Mầm non Tả Ngải Chồ, xã Pha Long, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai phối hợp với UBND các xã Pha Long, Trịnh Tường, Y Tý tổ chức Lễ khởi công xây dựng 6 điểm trường trên địa bàn 3 xã biên giới Pha Long, Trịnh Tường và Y Tý.