Bài 3: Cai nghiện ma túy bằng chất thay thế Suboxone - những hiệu quả bước đầu
Những kết quả khả quan
Nghiện ma túy 12 năm và từng 3 lần đi cai nghiện tập trung nhưng anh Th, ngụ huyện Hóc Môn vẫn tái nghiện khi trở về cộng đồng. Hơn 1 năm trước, với sự giới thiệu của bạn bè, anh đăng ký cai nghiện tại cộng đồng theo chương trình thuốc Suboxone tại Trung tâm y tế quận Gò Vấp. Chỉ sau 1 tuần điều trị bằng Suboxone anh đã hoàn toàn cắt được cơn nghiện đối với “nàng tiên trắng”. “Không chơi ma túy nữa, mình ăn ngủ tốt hơn nên cảm thấy khỏe mạnh hơn và tăng được 5 kg. Bây giờ ngoài thời gian đi uống Suboxone mình phụ gia đình buôn bán, bắt đầu có đồng ra đồng vào, cuộc sống vui vẻ hơn trước nhiều”, anh Th. chia sẻ.
Còn anh H, ngụ quận Gò Vấp đã có bước tiến ngoạn mục hơn khi chỉ sau 3 ngày điều trị bằng Suboxone anh có thể thoát hẳn khỏi ma túy. Anh H cho biết: Đã một năm trôi qua rồi, giờ mình không còn nhớ đến ma túy nữa, mình cũng chủ động tránh xa bạn bè rủ rê.
Theo Tiến sỹ, Bác sỹ Nguyễn Trung Hòa - Giám đốc Trung tâm Y tế quận Gò Vấp, hiện có 48 bệnh nhân đang được cai nghiện ma túy bằng chất thay thế Suboxone và có đến 80% trong số đó từ bỏ được ma túy. Đây là chương trình thí điểm dành riêng cho các đối tượng nghiện heroin lâu năm và nghiện nặng, người sử dụng heroin dưới dạng chích nhằm mục đích giúp người nghiện thoát khỏi ma túy đồng thời ngăn ngừa sự lây nhiễm của HIV trong cộng đồng. “Những người sử dụng ma túy bằng con đường tiêm chích là đối tượng nguy cơ cao có thể lây nhiễm HIV, khi họ bỏ được ma túy, không tiêm chích thì sẽ làm giảm đi khả năng lây lan của HIV”, Bác sỹ Nguyễn Trung Hòa nhấn mạnh.
Theo Tiến sỹ, Bác sỹ Nguyễn Trung Hòa, Suboxone là một chất bán tổng hợp được sử dụng để điều trị nghiện giống như Methadone nhưng được đánh giá là an toàn hơn. Suboxone là hợp thuốc của buprenorphine và naloxone, trong đó, buprenorphine là một dạng thuốc phiện tổng hợp đồng vận bán phần, có tác dụng dược lý tương tự như các dạng thuốc phiện khác nhưng không gây nhiễm độc hệ thần kinh trung ương và không gây khoái cảm ở liều điều trị.
Một trong những ưu điểm của Suboxone được ghi nhận là thời gian cắt cơn nhanh, thông thường một tuần, thậm chí chỉ cần 3 ngày là bệnh nhân đã có thể hoàn toàn dứt được heroin mà không vật vã, trong khi với Methadone có khi cả năm bệnh nhân vẫn thèm nhớ ma túy. Bên cạnh đó, thuốc Suboxone có thời gian bán thải kéo dài, thuốc có tác dụng tới 48 giờ, thậm chí tới 72 giờ. Do đó, điều trị bằng Suboxone người nghiện có thể chỉ cần ngậm thuốc 3-4 lần là đủ hiệu quả điều trị trong 1 tuần thay vì phải uống hàng ngày như Methadone.
Ngoài ra, Suboxone cũng được ghi nhận ít tương tác đối với một số loại thuốc khác. “Suboxone không tương tác với thuốc điều trị ARV (thuốc kháng vi rút HIV), thuốc điều trị lao, viêm gan siêu vi B, C…Trong khi với Methadone, do thành phần của thuốc này thường làm giảm đi hiệu lực của thuốc ARV, thuốc điều trị lao, viêm gan nên thường xuyên phải tăng liều cho các bệnh nhân mắc bệnh lý kèm theo và nguy cơ gây ra ngộ độc cao hơn nhiều”, Tiến sỹ, bác sỹ Nguyễn Trung Hòa lý giải.
Nhờ những đặc điểm ưu việt trên nên Suboxone được chấp thuận để điều trị cai nghiện ma túy tại nhiều nước trên thế giới từ hơn 10 năm qua.
*Cần mở rộng cơ sở điều trị
Qua thực tế điều trị cho các bệnh nhân, các bác sỹ cũng ghi nhận một số hạn chế nhất định của phương pháp điều trị bằng Suboxone. Theo Bác sỹ Thạch Thị Ca, Trưởng phòng khám cơ sở Methadone Gò Vấp, Suboxone có vị đắng, hơi tanh, khi sử dụng bắt buộc phải ngậm dưới lưỡi trong 15 phút nên nhiều bệnh nhân cảm thấy khó chịu. Đây cũng chính là một trong những lý do mà một số bệnh nhân bỏ điều trị Suboxone và chuyển qua điều trị Methadone trong thời gian qua.
Do đây là cơ sở duy nhất trên cả nước điều trị bằng Suboxone nên các bệnh nhân ở các quận, huyện khác hoặc các địa phương khác chưa thể tiếp cận được bởi phải đi xa mới có thuốc. Hoặc khi bệnh nhân đi du lịch, đi công tác ở những địa phương khác họ cũng không thể tìm được nguồn thuốc thay thế.
Quan trọng nhất của mọi liệu trình điều trị cai nghiện ma túy bằng chất thay thế là việc tuân thủ điều trị, sử dụng thuốc liên tục đều đặn, việc phải đi quá xa để uống thuốc hay không tìm được thuốc thay thế khiến nhiều bệnh nhân bỏ trị giữa chừng. Do vậy, Bác sỹ Thạch Thị Ca cho rằng để tăng hiệu quả điều trị bằng thuốc Suboxone rất cần thiết phải mở thêm các cơ sở điều trị tại Thành phố Hồ Chí Minh và các địa phương khác nhằm tạo thuận lợi hơn cho các bệnh nhân trong việc tiếp cận nguồn thuốc.
Được biết, theo kế hoạch đến hết tháng 7/2017, chương trình thí điểm điều trị cai nghiện bằng Suboxone sẽ chấm dứt tại Trung tâm Y tế quận Gò Vấp. Do vậy, các bên liên quan gồm Bộ Y tế, tổ chức E’sther (Pháp), Viện Quốc gia Hoa Kỳ về lạm dụng ma túy (NIDA) và Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh sẽ phải cùng xem xét, đánh giá hiệu quả của chương trình và đưa ra quyết định có nên tiếp tục điều trị, mở rộng điều trị bằng Suboxone tại Việt Nam hay không.
Trong khi khi chờ đợi các quyết định của các cơ quan chức năng thì nhiều bệnh nhân vô cùng lo lắng. Họ lo sợ sẽ phải quay lại điều trị bằng Methadone như ban đầu.
Tham gia chương trình điều trị bằng Suboxone từ những ngày đầu tiên, anh B. ngụ quận 12 cho biết anh hy vọng chương trình sẽ tiếp tục kéo dài và nhân rộng rãi. “Uống Suboxone tôi không phải ngày nào cũng đi uống thuốc, có thời gian đi làm kiếm tiền lo cho gia đình và quan trọng hơn nhờ Suboxone mà tôi đoạn tuyệt được với ma túy”, anh B chia sẻ./.
Những kết quả khả quan
Nghiện ma túy 12 năm và từng 3 lần đi cai nghiện tập trung nhưng anh Th, ngụ huyện Hóc Môn vẫn tái nghiện khi trở về cộng đồng. Hơn 1 năm trước, với sự giới thiệu của bạn bè, anh đăng ký cai nghiện tại cộng đồng theo chương trình thuốc Suboxone tại Trung tâm y tế quận Gò Vấp. Chỉ sau 1 tuần điều trị bằng Suboxone anh đã hoàn toàn cắt được cơn nghiện đối với “nàng tiên trắng”. “Không chơi ma túy nữa, mình ăn ngủ tốt hơn nên cảm thấy khỏe mạnh hơn và tăng được 5 kg. Bây giờ ngoài thời gian đi uống Suboxone mình phụ gia đình buôn bán, bắt đầu có đồng ra đồng vào, cuộc sống vui vẻ hơn trước nhiều”, anh Th. chia sẻ.
Còn anh H, ngụ quận Gò Vấp đã có bước tiến ngoạn mục hơn khi chỉ sau 3 ngày điều trị bằng Suboxone anh có thể thoát hẳn khỏi ma túy. Anh H cho biết: Đã một năm trôi qua rồi, giờ mình không còn nhớ đến ma túy nữa, mình cũng chủ động tránh xa bạn bè rủ rê.
 |
| Phát thuốc điều trị bằng Methadone cho người sử dụng ma túy. Ảnh: Mạnh Linh-TTXVN |
Theo Tiến sỹ, Bác sỹ Nguyễn Trung Hòa, Suboxone là một chất bán tổng hợp được sử dụng để điều trị nghiện giống như Methadone nhưng được đánh giá là an toàn hơn. Suboxone là hợp thuốc của buprenorphine và naloxone, trong đó, buprenorphine là một dạng thuốc phiện tổng hợp đồng vận bán phần, có tác dụng dược lý tương tự như các dạng thuốc phiện khác nhưng không gây nhiễm độc hệ thần kinh trung ương và không gây khoái cảm ở liều điều trị.
Một trong những ưu điểm của Suboxone được ghi nhận là thời gian cắt cơn nhanh, thông thường một tuần, thậm chí chỉ cần 3 ngày là bệnh nhân đã có thể hoàn toàn dứt được heroin mà không vật vã, trong khi với Methadone có khi cả năm bệnh nhân vẫn thèm nhớ ma túy. Bên cạnh đó, thuốc Suboxone có thời gian bán thải kéo dài, thuốc có tác dụng tới 48 giờ, thậm chí tới 72 giờ. Do đó, điều trị bằng Suboxone người nghiện có thể chỉ cần ngậm thuốc 3-4 lần là đủ hiệu quả điều trị trong 1 tuần thay vì phải uống hàng ngày như Methadone.
Ngoài ra, Suboxone cũng được ghi nhận ít tương tác đối với một số loại thuốc khác. “Suboxone không tương tác với thuốc điều trị ARV (thuốc kháng vi rút HIV), thuốc điều trị lao, viêm gan siêu vi B, C…Trong khi với Methadone, do thành phần của thuốc này thường làm giảm đi hiệu lực của thuốc ARV, thuốc điều trị lao, viêm gan nên thường xuyên phải tăng liều cho các bệnh nhân mắc bệnh lý kèm theo và nguy cơ gây ra ngộ độc cao hơn nhiều”, Tiến sỹ, bác sỹ Nguyễn Trung Hòa lý giải.
Nhờ những đặc điểm ưu việt trên nên Suboxone được chấp thuận để điều trị cai nghiện ma túy tại nhiều nước trên thế giới từ hơn 10 năm qua.
 |
| Phát thuốc điều trị bằng suboxone cho người nghiện ma túy. Ảnh: Mạnh Linh-TTXVN |
Qua thực tế điều trị cho các bệnh nhân, các bác sỹ cũng ghi nhận một số hạn chế nhất định của phương pháp điều trị bằng Suboxone. Theo Bác sỹ Thạch Thị Ca, Trưởng phòng khám cơ sở Methadone Gò Vấp, Suboxone có vị đắng, hơi tanh, khi sử dụng bắt buộc phải ngậm dưới lưỡi trong 15 phút nên nhiều bệnh nhân cảm thấy khó chịu. Đây cũng chính là một trong những lý do mà một số bệnh nhân bỏ điều trị Suboxone và chuyển qua điều trị Methadone trong thời gian qua.
Do đây là cơ sở duy nhất trên cả nước điều trị bằng Suboxone nên các bệnh nhân ở các quận, huyện khác hoặc các địa phương khác chưa thể tiếp cận được bởi phải đi xa mới có thuốc. Hoặc khi bệnh nhân đi du lịch, đi công tác ở những địa phương khác họ cũng không thể tìm được nguồn thuốc thay thế.
Quan trọng nhất của mọi liệu trình điều trị cai nghiện ma túy bằng chất thay thế là việc tuân thủ điều trị, sử dụng thuốc liên tục đều đặn, việc phải đi quá xa để uống thuốc hay không tìm được thuốc thay thế khiến nhiều bệnh nhân bỏ trị giữa chừng. Do vậy, Bác sỹ Thạch Thị Ca cho rằng để tăng hiệu quả điều trị bằng thuốc Suboxone rất cần thiết phải mở thêm các cơ sở điều trị tại Thành phố Hồ Chí Minh và các địa phương khác nhằm tạo thuận lợi hơn cho các bệnh nhân trong việc tiếp cận nguồn thuốc.
 |
| Bác sỹ kiểm tra sức khỏe của bệnh nhân khi đến điều trị tại cơ sở. Ảnh: Mạnh Linh-TTXVN |
Trong khi khi chờ đợi các quyết định của các cơ quan chức năng thì nhiều bệnh nhân vô cùng lo lắng. Họ lo sợ sẽ phải quay lại điều trị bằng Methadone như ban đầu.
Tham gia chương trình điều trị bằng Suboxone từ những ngày đầu tiên, anh B. ngụ quận 12 cho biết anh hy vọng chương trình sẽ tiếp tục kéo dài và nhân rộng rãi. “Uống Suboxone tôi không phải ngày nào cũng đi uống thuốc, có thời gian đi làm kiếm tiền lo cho gia đình và quan trọng hơn nhờ Suboxone mà tôi đoạn tuyệt được với ma túy”, anh B chia sẻ./.
TTXVN/Báo ảnh Dân tộc và Miền núi
