Canh tác lúa thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu

Canh tác lúa thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu
Theo đánh giá của các nhà khoa học, năng suất lúa ở một số tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long có xu hướng giảm, nguyên nhân một phần là do ảnh hưởng của thời tiết. Ngoài ra, kỹ thuật canh tác chưa hợp lý cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên. 
Canh tác lúa thông minh. Nguồn ảnh: TNMT
Canh tác lúa thông minh. Nguồn ảnh: TNMT
Đất suy kiệt dinh dưỡng

Tỉnh An Giang có 617 tiểu vùng (xây dựng đê bao) với hơn 254.210 ha đất lúa được bảo vệ trong mùa lũ; trong đó 281 tiểu vùng bao với diện tích trên 133.023 ha được bảo đảm tuyệt đối và 336 tiểu vùng với diện tích khoảng 121.187 ha có đê bao bảo vệ diện tích lúa Hè Thu đến đầu mùa lũ (cuối tháng 8).

Ở các vùng có đê bao, những năm gần đây, việc sản xuất lúa 3 vụ/năm giúp giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho nông dân, nhưng tình trạng này kéo dài và bị lạm dụng khiến nguồn dinh dưỡng trong đất ngày càng bị vắt kiệt. Thời gian gần đây, nông dân phải sử dụng phân bón nhiều hơn nhưng năng suất lúa vẫn có chiều hướng sụt giảm.

Ông Bùi Thanh Tùng, ở xã Vĩnh Lộc, huyện An Phú, tỉnh An Giang, cho biết: Trước đây trung bình mỗi công lúa (khoảng 1.000m2) ông chỉ sử dụng khoảng 50kg phân bón/vụ, hiện nay phải bón gần 100kg, lúa mới phát triển tốt. Nếu vụ nào lúa được mùa, được giá sẽ có lãi, còn mất mùa thì lỗ vốn.

Phân tích về những nguyên nhân ảnh hưởng đến năng suất lúa cũng như chi phí giá thành của nông dân ngày một tăng, Tiến sĩ Thái Huỳnh Phương Lan, Trường Đại học An Giang cho rằng, ngoài ảnh hưởng từ các yếu tố thời tiết, đất đai, cung cấp dinh dưỡng không hợp lý, chế độ làm đất và tình trạng sản xuất lúa liên tục cũng là nguyên nhân khiến việc sản xuất lúa kém hiệu quả.

Khoảng 10 năm trở lại đây, việc cày sâu, phơi ải sau mỗi vụ mùa không còn phổ biến trên những cánh đồng thuộc tỉnh An Giang. Thay vì phải có thời gian cách ly, phơi ải để đất nghỉ ngơi, nông dân cho đất sản xuất lúa liên tục. Tình trạng đất bị ẩm ướt kéo dài từ vụ mùa này đến vụ mùa khác khiến đất bị chặt lại, rễ lúa khó phát triển và hấp thu chất dinh dưỡng, từ đó dễ dẫn đến tình trạng thất thoát phân bón, làm giảm năng suất lúa.

Một trong những nguyên nhân chính khiến đất lúa đang nghèo chất dinh dưỡng là do tình trạng lũ thấp, lượng phù sa giảm, gây ảnh hưởng đến việc bổ sung nguồn dưỡng chất thiết yếu cho đất nông nghiệp.

Theo Tiến sĩ Thái Huỳnh Phương Lan, phù sa đóng vai trò quan trọng đối với canh tác lúa nói riêng và sản xuất nông nghiệp nói chung. Nhiều nông dân nhận định, nếu so sánh lợi nhuận của cánh đồng được xả lũ và sản xuất 2 vụ/năm với cánh đồng không được xả lũ, sản xuất 3 vụ/năm, hiệu quả kinh tế gần như tương đương. Tuy nhiên, sản xuất 3 vụ lúa, không những không tăng lợi nhuận kinh tế mà còn làm cho đất ngày một bạc màu, khó canh tác hơn.

Hướng tới nền nông nghiệp bền vững

Trong nông nghiệp, nguồn tài nguyên đất đóng vai trò vô cùng quan trọng, do đó sử dụng nguồn tài nguyên này đúng cách, hợp lý, nhưng vẫn mang lại hiệu quả kinh tế cao là cách làm thông minh mà nông dân cần hướng tới.

Theo Giáo sư Võ Tòng Xuân, Hiệu trưởng Trường Đại học Nam Cần Thơ, có nhiều cách để nông dân trồng lúa tiết kiệm chi phí, tăng lợi nhuận như: Việc sử dụng phân bón hợp lý, hạn chế bón phân hóa học (Ure) và phải cân đối giữa phân hữu cơ, phân tổng hợp (NPK), chú trọng khâu bón lót. Bên cạnh đó, việc tận dụng nguồn phù sa từ sông Cửu Long là một trong những giải pháp hữu hiệu giúp bổ sung nguồn dinh dưỡng cho đất lúa, giúp rửa độc cho đồng ruộng, cân bằng hệ vi sinh có lợi cho đất.

Ngoài ra, việc tận dụng rơm rạ để trả lại nguồn dinh dưỡng cho đất cũng là một giải pháp tích cực, giúp đất trở nên màu mỡ hơn. Trung bình mỗi ha lúa, nông dân sẽ thu được từ 5 - 7 tấn phụ phẩm, nguồn phụ phẩm này có giá trị dinh dưỡng tương đương 5 - 7 bao phân NPK, nếu tận dụng được nguồn dinh dưỡng từ rơm rạ (không đốt rơm, thay vào đó, sử dụng rơm và gốc rạ nuôi trâu bò; lấy phân trâu bò ủ thành phân hoặc dùng cho biogas… sau đó trả rơm mục trở về đất ruộng) như vậy nông dân sẽ tiết giảm được nhiều chi phí, tăng lợi nhuận (từ chăn nuôi) và đất không bị bạc màu, cây lúa vẫn phát triển tốt.

Ngoài ra, sản xuất lúa theo hướng hữu cơ cũng là một trong những giải pháp bền vững hiện nay, trên địa bàn tỉnh An Giang đã có một số nông dân ở huyện An Phú áp dụng thành công mô hình sản xuất lúa an toàn sinh học. Mô hình này không chỉ giúp nông dân không còn lệ thuộc vào phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, mà nguồn tài nguyên đất cũng được trả lại sự màu mỡ vốn có. Bên cạnh đó, một số mô hình sản xuất lúa áp dụng “1 phải 5 giảm”, “3 giảm 3 tăng”… được triển khai trên địa bàn tỉnh An Giang thời gian gần đây đã và đang mang lại những hiệu quả tích cực trên đồng ruộng, được ngành nông nghiệp tỉnh An Giang nhân rộng.

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang Lâm Quang Thi, thời gian tới, tỉnh sẽ giảm diện tích sản xuất lúa 3 vụ. Ngành nông nghiệp An Giang đang có các giải pháp giúp nông dân chuyển đổi mô hình cây trồng, vật nuôi phù hợp với đặc điểm của từng vùng và thị trường, từng bước hướng tới phát triển nền nông nghiệp bền vững.
Công Mạo
(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Thu nhập cao từ trồng nhãn chín sớm, trái vụ

Thu nhập cao từ trồng nhãn chín sớm, trái vụ

Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Ngoan Hậu, xã Chiềng Khương, tỉnh Sơn La đã đầu tư hệ thống tưới nước vảy gốc, áp dụng kỹ thuật vào canh tác, chăm sóc, ghép các giống nhãn chín sớm, trái vụ, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Nhờ đó, giá trị của quả nhãn được nâng lên, có đầu ra ổn định.

OCOP tạo 'cú hích' chuyển đổi từ sản xuất nhỏ lẻ sang chuỗi giá trị

OCOP tạo 'cú hích' chuyển đổi từ sản xuất nhỏ lẻ sang chuỗi giá trị

Tại tỉnh Vĩnh Long, Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã tạo “cú hích” thúc đẩy mạnh mẽ sự chuyển đổi từ sản xuất nhỏ lẻ sang chuỗi giá trị bài bản, ứng dụng công nghệ, truy xuất nguồn gốc và cải tiến bao bì... Từ đó, nhiều đặc sản địa phương vươn tầm thành sản phẩm OCOP 4-5 sao, mở rộng thị trường trong nước và hướng tới xuất khẩu.

Nâng tầm tài nguyên bản địa

Nâng tầm tài nguyên bản địa

Nhiều hợp tác xã tại Quảng Ngãi đã phát triển các sản phẩm OCOP từ thế mạnh địa phương, góp phần nâng cao giá trị tài nguyên bản địa, thúc đẩy sản xuất, tăng thu nhập cho người dân và xây dựng nông thôn mới.

Nâng tầm thương hiệu hồ tiêu Gia Lai

Nâng tầm thương hiệu hồ tiêu Gia Lai

Sau nhiều năm gặp khó khăn do giá cả bấp bênh và dịch bệnh gây hại cây trồng, người trồng hồ tiêu tại tỉnh Gia Lai đang bước vào một vụ mùa thắng lợi khi vừa được mùa, vừa được giá. Cùng với đó, các hợp tác xã và doanh nghiệp địa phương cũng đang đẩy mạnh sản xuất theo hướng hữu cơ bền vững, gia tăng giá trị và mở rộng thị trường cho sản phẩm hồ tiêu Gia Lai.

Phong trào 'Bình dân học vụ số' lan tỏa sâu rộng ở vùng cao Điện Biên

Phong trào 'Bình dân học vụ số' lan tỏa sâu rộng ở vùng cao Điện Biên

Nhằm phổ cập kiến thức và kỹ năng số cho mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, nơi người dân ít tiếp xúc với công nghệ, tại tỉnh Điện Biên, phong trào “Bình dân học vụ số” đang được triển khai và lan tỏa sâu rộng. Điều này không chỉ giúp người dân vùng cao chủ động tiếp cận và làm chủ công nghệ số, mà còn hình thành cộng đồng thích ứng với chuyển đổi số, góp phần phục vụ hiệu quả công cuộc chuyển đổi số quốc gia.

Biến nông sản ít giá trị thành sản phẩm OCOP

Biến nông sản ít giá trị thành sản phẩm OCOP

Tận dụng các nguồn nguyên liệu sẵn có tại địa phương, nhất là các loại nông sản có giá trị kinh tế thấp, nhiều người dân ở tỉnh An Giang đã đầu tư phát triển ngành nghề sản xuất, chế biến, vừa nâng cao thu nhập gia đình, vừa góp phần tiêu thụ nông sản, tạo việc làm, thu nhập ổn định cho nhiều người dân khu vực nông thôn.

Chuyển đổi số tạo đà phát triển cho các hợp tác xã

Chuyển đổi số tạo đà phát triển cho các hợp tác xã

Tại tỉnh Cà Mau, chuyển đổi số đã và đang đóng vai trò quan trọng trong sản xuất, kinh doanh của các hợp tác xã khi góp phần thay đổi phương thức sản xuất, giải phóng sức lao động; giúp các hợp tác xã nâng cao năng lực cạnh tranh, hiệu quả sản xuất, tham gia vào chuỗi giá trị. Với tầm quan trọng như vậy, Liên minh Hợp tác xã tỉnh Cà Mau đang đẩy mạnh các giải pháp để giúp các hợp tác xã thực hiện thành công chuyển đổi số, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh.

Chuyển đổi cây trồng cho hiệu quả cao trên vùng phèn trũng

Chuyển đổi cây trồng cho hiệu quả cao trên vùng phèn trũng

Long Hưng là xã được hợp nhất trên cơ sở 2 xã Long Hưng và Hưng Phú, thuộc thành phố Cần Thơ. Địa bàn xã nằm trên vùng phèn trũng cách trung tâm thành phố Cần Thơ hơn 40 km. Xã có diện tích gần 80 km2, dân số hơn 33.500 người, là xã thuần nông nên nên điều kiện kinh tế - xã hội, đi lại còn rất nhiều khó khăn, nhất là sau khi hợp nhất.

Vùng chuyên canh mắc ca ở xã vùng biên Lâm Đồng

Vùng chuyên canh mắc ca ở xã vùng biên Lâm Đồng

Với hơn 1.500 ha đất trồng mắc ca, xã Quảng Trực đã hình thành một vùng chuyên canh với diện tích, sản lượng lớn nhất tỉnh Lâm Đồng. Loại cây này cũng giúp nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số thoát nghèo, và góp phần nâng cao độ che phủ rừng tại nơi phên dậu Tổ quốc.

Hợp tác xã ở Điện Biên chủ động chuyển đổi, tăng giá trị sản xuất

Hợp tác xã ở Điện Biên chủ động chuyển đổi, tăng giá trị sản xuất

Trước những biến động của thị trường, giá cả nông sản thiếu ổn định, nhiều hợp tác xã trên địa bàn tỉnh Điện Biên đã chủ động tìm hướng đi mới: mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng kỹ thuật hiện đại, mở rộng kênh bán hàng trực tuyến. Những giải pháp này không chỉ giúp nâng cao giá trị sản xuất mà còn góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho thành viên, người lao động địa phương.

Cơ cấu mùa vụ sản xuất tránh hạn và mặn xâm nhập mặn

Cơ cấu mùa vụ sản xuất tránh hạn và mặn xâm nhập mặn

Sóc Trăng là địa phương trực tiếp và chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu (hạn hán và nước mặn xâm nhập) đến sản xuất nông nghiệp. Chính vì vậy, ngành chức năng tỉnh đã xây dựng kế hoạch cơ cấu mùa vụ sản xuất trong năm đối với từng địa phương, đem lại hiệu quả cho nhiều hộ nông dân.

Nuôi cá tầm - hướng đi xóa nghèo cho đồng bào vùng cao

Nuôi cá tầm - hướng đi xóa nghèo cho đồng bào vùng cao

Sau nhiều năm cố gắng, nỗ lực với nghề nuôi cá tầm, ông Giàng A Hồ ở bản Xím Vàng, xã Xím Vàng, huyện Bắc Yên (Sơn La) đã thoát nghèo, từng bước vươn lên trở thành hộ khá. Ông trở thành tấm gương trong phát triển kinh tế gia đình của cộng đồng các dân tộc vùng cao nơi còn rất nhiều khó khăn.

Đẩy mạnh chế biến sâu, nâng cao giá trị nông sản đặc thù

Đẩy mạnh chế biến sâu, nâng cao giá trị nông sản đặc thù

Để thiết lập chuỗi liên kết chặt chẽ từ khâu sản xuất đến chế biến, nhằm nâng cao chất lượng, đảm bảo truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu sản phẩm để gia tăng giá trị cho nông sản địa phương, tỉnh Ninh Thuận đang tập trung xây dựng các vùng sản xuất nông sản quy mô lớn; đồng thời thu hút doanh nghiệp đầu tư vào công nghiệp chế biến.

Nông dân thu nhập hàng trăm triệu đồng từ mùa chuối 'ngọt'

Nông dân thu nhập hàng trăm triệu đồng từ mùa chuối 'ngọt'

Chuối xiêm là cây trồng chủ lực tại khu vực vùng đệm Vườn quốc gia U Minh Thượng hơn 20 năm qua. Nơi đây được mệnh danh là vương quốc chuối của tỉnh Kiên Giang. Từ đầu năm 2025 đến nay, giá chuối xiêm ở huyện U Minh Thượng duy trì ở mức cao mang lại niềm vui và nguồn thu nhập khá cho người dân.

Chuyển trên 15.800 ha đất lúa kém hiệu quả sang trồng mít xuất khẩu

Chuyển trên 15.800 ha đất lúa kém hiệu quả sang trồng mít xuất khẩu

Nhằm chuyển đổi sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu, giảm nhẹ thiên tai những địa bàn canh tác khó khăn, các huyện vùng ngập lũ và vùng Đồng Tháp Mười phía Tây tỉnh Tiền Giang: Cái Bè, Cai Lậy, Châu Thành, Tân Phước, thị xã Cai Lậy đã chuyển trên 15.800 ha đất trồng lúa hiệu quả thấp, bị ảnh hưởng lũ lụt hàng năm trước đây sang trồng mít Thái chuyên canh phục vụ nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu.

Nâng cao kỹ năng sống cho trẻ em vùng dân tộc thiểu số

Nâng cao kỹ năng sống cho trẻ em vùng dân tộc thiểu số

Sóc Trăng có trên 35% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó có 30% dân số là đồng bào Khmer. Việc chăm sóc, bảo vệ trẻ em vùng dân tộc thiểu số được quan tâm triển khai thực hiện. Trong dịp Hè năm 2025, ngành chức năng tỉnh Sóc Trăng tổ chức nhiều hoạt động nhằm giúp trẻ em có điều kiện vui chơi, nâng cao kỹ năng sống.

Sản phẩm chuối Gia Lai chinh phục các thị trường khó tính

Sản phẩm chuối Gia Lai chinh phục các thị trường khó tính

Sản phẩm chuối của tỉnh Gia Lai đã có mặt tại nhiều thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Đông… Điều này khẳng định chất lượng và vị thế ngày càng cao của nông sản Việt Nam nói chung và Gia Lai nói riêng trên trường quốc tế. Tuy nhiên, để giữ vững và phát huy thành quả này, các doanh nghiệp trồng cây ăn quả, đặc biệt là chuối cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình sản xuất, từ khâu chọn giống, trồng, chăm sóc đến khâu thu hoạch và bảo quản.

Điện lực Đắk Nông nâng cao năng lực xử lý sự cố, ứng phó thiên tai

Điện lực Đắk Nông nâng cao năng lực xử lý sự cố, ứng phó thiên tai

Nhằm chủ động ứng phó với thiên tai và nâng cao khả năng xử lý sự cố trên lưới điện, Công ty Điện lực Đắk Nông vừa tổ chức diễn tập phương án phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2025. Cùng với đó, Công ty cũng triển khai nhiều giải pháp nhằm góp phần nâng cao năng lực ứng phó trước các tình huống bất ngờ do thiên tai gây ra.

Chuyển đổi số là cơ hội để Lào Cai bứt phá, vươn lên

Chuyển đổi số là cơ hội để Lào Cai bứt phá, vươn lên

Ngày 21/5, tại Hội nghị trực tuyến triển khai Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, triển khai phong trào “Bình dân học vụ số”, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Trịnh Xuân Trường khẳng định, chuyển đổi số là cơ hội để tỉnh bứt phá vươn lên, rút ngắn khoảng cách với các tỉnh, thành phố phát triển trong cả nước.