Để sân khấu truyền thống thành sản phẩm du lịch hấp dẫn (Bài 1)

Để sân khấu truyền thống thành sản phẩm du lịch hấp dẫn (Bài 1)

Trên thế giới, việc đưa nghệ thuật truyền thống vào khai thác du lịch đã được nhiều quốc gia triển khai hiệu quả. Ở Việt Nam, một số loại hình nghệ thuật truyền thống như như chèo, tuồng, cải lương, múa rối… cũng đã và đang được một số nhà hát khai thác để phát triển du lịch. Tuy nhiên, con đường này vẫn còn nhiều gian nan.

Để sân khấu truyền thống thành sản phẩm du lịch hấp dẫn (Bài 1) ảnh 1Thủy đình của Phường múa rối nước Đào Thục, huyện Đông Anh, Hà Nội. Ảnh: TTXVN

Bài 1: Hiệu quả chưa cao

Nhiều chương trình nghệ thuật truyền thống hấp dẫn đã được các Nhà hát dàn dựng và đưa vào biểu diễn phục vụ khách du lịch, tuy nhiên, hiệu quả chưa cao.

Nhiều chương trình phục vụ du lịch

Giám đốc Nhà hát Tuồng Việt Nam Phạm Ngọc Tuấn cho biết, để đưa nghệ thuật tuồng đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là với khách du lịch, Nhà hát vẫn tổ chức biểu diễn nghệ thuật tuồng vào các tối thứ Hai và thứ Năm hàng tuần. Đây là chương trình nghệ thuật đặc biệt mà Nhà hát kết nối với Ban Quản lý phố cổ và phố đi bộ Hoàn Kiếm để biểu diễn cho du khách với những trích đoạn: "Ông già cõng vợ đi xem hội", "Hồ Nguyệt Cô hóa cáo", các tiết mục nhạc dân tộc... đã thu hút sự quan tâm của du khách. Nhận thấy đây là một sản phẩm tốt cho du lịch, ngay sau khi hoạt động trở lại sau thời gian dài nghỉ do dịch COVID-19, Ban Quản lý Phố cổ và phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm lại tiếp tục bắt tay với Nhà hát để biểu diễn phục vụ du khách.

Tuy nhiên, ông Phạm Ngọc Tuấn thừa nhận, cái bắt tay này chưa vẫn chưa hẳn là ra tiền, chưa được coi là một "tour" đi xem nghệ thuật tuồng của du lịch.

Nghệ sỹ Nhân dân Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam chia sẻ: Nhà hát đã thử nghiệm thành công một số chương trình, vở diễn theo hình thức mới kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, giữa rối nước và rối cạn, nhằm làm mới hơn, hấp dẫn hơn múa rối nước truyền thống. Nhiều tác phẩm như "Hồn quê", "Đồng vọng rối Việt", "Âm vang đồng quê", "Trăng đất Việt", "Thân phận nàng Kiều"... đã mang đến một diện mạo mới cho nghệ thuật múa rối truyền thống. Nhiều chương trình được dàn dựng và kể những câu chuyện mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam để thu hút khách du lịch trong và ngoài nước.

Hiện Nhà hát Múa rối Việt Nam có 5 sân khấu biểu diễn, nằm trong khuôn viên của Nhà hát tại địa chỉ 361 đường Trường Chinh, Hà Nội. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2022, Nhà hát đã thực hiện được 300 suất diễn phục vụ công chúng, có thời điểm, cả 3 sân khấu biểu diễn của Nhà hát cùng sáng đèn. Đây là tín hiệu đáng mừng của việc khởi động hoạt động trở lại của sân khấu truyền thống, đặc biệt là đối với nghệ thuật múa rối.

Với nghệ thuật chèo, Nghệ sỹ Nhân dân Thanh Ngoan, Giám đốc Nhà hát Chèo Việt Nam cho biết, cách đây 3 năm, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đồng ý để Nhà hát Chèo Việt Nam làm đề án du lịch tại chỗ, tức là tổ chức các show diễn chèo tại Nhà hát (số 1 phố Giang Văn Minh, quận Ba Đình, Hà Nội). Nhà hát đã nỗ lực kết nối hợp tác với các tour của Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu... được các công ty lữ hành quốc tế tư vấn xây dựng những chương trình có thời lượng 20-30 phút hoặc 50-60 phút, tùy theo từng đối tượng hợp đồng với các tour khác nhau. Mỗi tour "chào giá" 4-6 triệu đồng, nhưng vẫn khó thu hút khách.

Hai năm trở lại đây, Nhà hát Cải lương Việt Nam đã kết hợp với Liên đoàn Xiếc Việt Nam dựng những vở cải lương - xiếc với cách thể hiện mới, như vở "Cây gậy thần", "Thượng thiên thánh mẫu". Theo Nghệ sỹ Nhân dân Triệu Trung Kiên, Giám đốc Nhà hát Cải lương Việt Nam, hai vở này là học theo mô hình nổi tiếng Cirque du Soleil (Gánh xiếc tỷ đô) của Canada. Tuy nhiên, đến nay, những vở diễn dày công dàn dựng vẫn chưa có "đất diễn" cho du lịch, bởi việc tiếp cận và kết nối giữa sân khấu truyền thống với các đơn vị lữ hành vẫn là bài toán khó.

Bắt tay chưa chặt

Kể từ năm 2008 đến nay, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức nhiều cuộc gặp mặt giữa lãnh đạo, nghệ sỹ của 12 nhà hát trực thuộc Bộ với hàng trăm doanh nghiệp lữ hành, khách sạn trên địa bàn Hà Nội nhằm tạo cơ hội để các nhà hát gắn kết với ngành Du lịch, vừa bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của các loại hình truyền thống, vừa góp phần làm phong phú thêm sản phẩm du lịch văn hóa. Thế nhưng, đến nay đã 13 năm, hai ngành này vẫn chưa thực sự "bắt tay" chặt chẽ để đạt hiệu quả như mong muốn.

Nói về nguyên nhân của tình trạng này, ông Phạm Ngọc Tuấn, Giám đốc Nhà hát Tuồng Việt Nam cho rằng: Một trong những lý do khiến sân khấu truyền thống nói chung, nghệ thuật tuồng nói riêng kết nối với du lịch chưa hiệu quả, là do cơ chế chính sách để tạo lực gắn kết chưa có. Theo ông Tuấn, nhà nước ta chưa có chính sách để khuyến khích được các công ty du lịch và lữ hành khai thác các sản phẩm của sân khấu truyền thống thành những sản phẩm du lịch. Nhiều năm nay, các doanh nghiệp lữ hành, du lịch chủ yếu khai thác và đưa vào các tour, chương trình du lịch là chương trình múa rối nước. Khách du lịch đến Hà Nội chỉ đi tham quan các thắng cảnh, chưa đến với các điểm nghệ thuật biểu diễn. Việc khám phá tìm hiểu giá trị của nghệ thuật truyền thống chưa có trong kế hoạch phát triển của các công ty du lịch và lữ hành…

Giám đốc Nhà hát Chèo Việt Nam, Nghệ sỹ Nhân dân Thanh Ngoan cho biết, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch yêu cầu ngành Du lịch và nghệ thuật biểu diễn phải có sự kết nối. Mặc dù đã có sự chỉ đạo nhưng hiện nay vẫn chưa có tour du lịch nào có sự tham gia của nghệ thuật chèo truyền thống… Theo Nghệ sỹ Nhân dân Thanh Ngoan, một trong những nguyên nhân khiến các chương trình chưa hút khách là do thiếu nguồn nhân lực truyền thông để tiếp thị, quảng bá sân khấu truyền thống đến các công ty du lịch, du khách. Trang web của Nhà hát cũng chỉ có tiếng Việt mà chưa có tiếng Anh, cách thể hiện cũng thiếu hấp dẫn…

Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam Nguyễn Tiến Dũng thừa nhận, sân khấu truyền thống (tuồng, chèo, cải lương, múa rối…) từ bao đời nay không chỉ là hồn cốt của văn hóa dân tộc mà hiện còn đang trở thành "đặc sản" dành cho du khách trong và ngoài nước. Thế nhưng, dù đang sở hữu từ nguồn lực cho đến chất liệu sân khấu phong phú, nhưng đến nay, câu chuyện kết nối với du lịch vẫn đang loay hoay ở vạch xuất phát. (Xem tiếp Bài 2: Cần một "tổng chỉ huy" đủ mạnh)

Phương Lan

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Mùa quả chín 'đánh thức' du lịch nông nghiệp

Mùa quả chín 'đánh thức' du lịch nông nghiệp

Những ngày cuối năm, “thủ phủ cam, bưởi” của Bắc Ninh bước vào vụ chín rộ, phủ lên triền đồi sắc vàng óng ả đặc trưng. Những vườn cây trĩu nặng, từng chùm quả căng mọng đung đưa trong nắng nhẹ hấp dẫn du khách dừng chân tham quan, trải nghiệm. Sắc vàng ấy không chỉ báo hiệu một mùa vàng bội thu mà còn mở ra cơ hội để địa phương phát triển du lịch nông nghiệp, xây dựng các sản phẩm trải nghiệm gần gũi, gắn với lợi thế vùng cây ăn quả.

Phát triển du lịch cộng đồng gắn với giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Thái

Phát triển du lịch cộng đồng gắn với giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Thái

Vùng đất Mai Châu (Hòa Bình cũ) nay là tỉnh Phú Thọ từ lâu đã nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên nguyên sơ, khí hậu trong lành cùng không gian văn hóa độc đáo của đồng bào người Thái. Sau sáp nhập, chính quyền xã Mai Châu đang từng bước định hình phát triển không gian du lịch cộng đồng mới song hành với bảo tồn bản sắc văn hóa bền vững, đưa Mai Châu trở thành điểm đến hàng đầu trên bản đồ du lịch cộng đồng miền núi phía bắc.

Tổ chức không gian du lịch Sa Pa trong mối liên kết vùng

Tổ chức không gian du lịch Sa Pa trong mối liên kết vùng

Tốc độ đô thị hóa nhanh, áp lực du lịch ngày càng lớn, hạ tầng chưa đồng bộ, nguy cơ sạt lở, suy giảm cảnh quan, bản sắc văn hóa đang là những vấn đề cấp bách đặt ra cho phường Sa Pa nói riêng và tỉnh Lào Cai nói chung.

Khai thác hiệu quả du lịch dựa trên nền tảng văn hóa đặc sắc

Khai thác hiệu quả du lịch dựa trên nền tảng văn hóa đặc sắc

Thời gian qua, tỉnh Đắk Lắk từng bước khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch dựa trên nền tảng văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Việc giữ gìn, phục dựng và phát huy bản sắc văn hóa bản địa không chỉ góp phần bảo tồn di sản mà còn mở ra hướng phát triển kinh tế, xã hội bền vững cho người dân, đặc biệt tại các buôn làng.

Đưa di sản văn hóa Chăm trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng

Đưa di sản văn hóa Chăm trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng

Trong định hướng phát triển du lịch bền vững, tỉnh Khánh Hòa đẩy mạnh việc bảo tồn, khai thác giá trị di sản văn hóa Chăm nhằm đa dạng hóa sản phẩm du lịch, phát huy bản sắc văn hóa bản địa trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng của địa phương.

Cao nguyên đá Đồng Văn bước vào kỷ nguyên du lịch thông minh

Cao nguyên đá Đồng Văn bước vào kỷ nguyên du lịch thông minh

Giữa những dãy núi trầm mặc của Công viên Địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn - nơi đá xếp lớp như trang sách ngàn năm, xã Đồng Văn (tỉnh Tuyên Quang) đang đổi thay bằng một cách rất riêng: đem công nghệ số hòa vào mạch sống du lịch.

Bình minh giữa biển mây trên đèo Keo Lôm (Điện Biên)

Bình minh giữa biển mây trên đèo Keo Lôm (Điện Biên)

Mỗi sáng sớm, đèo Keo Lôm thuộc xã Na Son (tỉnh Điện Biên) lại bừng tỉnh giữa biển mây trắng xóa dưới thung lũng. Trong ánh bình minh vàng óng, những dãy núi nối tiếp nhau hiện lên mờ ảo, tạo nên bức tranh thiên nhiên vừa hùng vĩ vừa thơ mộng. Vẻ đẹp nguyên sơ ấy khiến Keo Lôm trở thành điểm đến hấp dẫn với du khách và những người yêu cảnh quan núi rừng Tây Bắc.

Mùa hoa đánh thức bước chân về miền cực Bắc Tổ quốc

Mùa hoa đánh thức bước chân về miền cực Bắc Tổ quốc

Khi những cơn gió đông đầu mùa khe khẽ lùa qua các khe núi, Cao nguyên đá Đồng Văn lại thức dậy trong một vẻ đẹp rất riêng. Đá vẫn xám, núi vẫn cao, nhưng sắc hoa Tam giác mạch trải xuống những thung lũng, triền đá, khiến cả vùng biên ải như khoác lên tấm áo mỏng phớt hồng - tím - trắng, mềm mại đến ngỡ ngàng. Từ Quản Bạ, Yên Minh đến Đồng Văn, Mèo Vạc, loài hoa nhỏ bé ấy như sợi chỉ nối những tầng đá lạnh thành một miền ký ức dịu dàng.

Rộn ràng hội thi Bò đẹp ở xã biên giới Phố Bảng, Tuyên Quang

Rộn ràng hội thi Bò đẹp ở xã biên giới Phố Bảng, Tuyên Quang

Ngày 29/11, giữa không gian hùng vĩ của những dãy núi đá tai mèo dựng đứng và thung lũng nhỏ xen giữa mùa cỏ xanh, xã Phố Bảng (Tuyên Quang) tổ chức hội thi "Bò đẹp lần thứ I năm 2025". Sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động của Lễ hội Hoa Tam giác mạch Đồng Văn năm 2025.

Lũng Cẩm - Điểm nhấn của du lịch văn hóa trên Cao nguyên đá Đồng Văn

Lũng Cẩm - Điểm nhấn của du lịch văn hóa trên Cao nguyên đá Đồng Văn

Giữa thung lũng xanh mướt của xã Sủng Là (tỉnh Tuyên Quang), thôn Lũng Cẩm hiện lên như một mảnh ghép độc đáo giữa "miền đá xám". Nơi đây từ lâu là chốn cư trú của cộng đồng người Mông, cùng một số hộ Hoa, Nùng, Giáy…, tạo nên sự phong phú về văn hóa và nếp sống. Những ngôi nhà trình tường dày màu đất vàng, những hàng rào đá xếp tay qua nhiều thế hệ và cánh đồng hoa trải rộng đã làm nên bản sắc riêng biệt của vùng đất này.

Kết hợp văn hóa và du lịch trong không gian liên kết mới

Kết hợp văn hóa và du lịch trong không gian liên kết mới

Sau hợp nhất, tỉnh Phú Thọ mới không chỉ là vùng đất Tổ linh thiêng mà còn là vùng đất có bề dày về những giá trị lịch sử, văn hóa đa sắc tộc cùng với cảnh quan thiên nhiên và hàng loạt các mô hình du lịch cộng đồng, giải trí và nghỉ dưỡng hiện đại. Phú Thọ đang từng bước định hình vị thế là trung tâm du lịch mới của miền Bắc, nơi văn hóa và du lịch song hành, tạo nên sức hút riêng biệt.

Tạo sức hấp dẫn riêng biệt, phát triển du lịch cộng đồng bền vững

Tạo sức hấp dẫn riêng biệt, phát triển du lịch cộng đồng bền vững

Phát triển du lịch cộng đồng tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là một trong những hướng đi chiến lược, gắn bảo tồn bản sắc văn hóa với thiên nhiên, góp phần nâng cao đời sống nhân dân. Tỉnh Quảng Ngãi sở hữu tiềm năng to lớn về du lịch miền núi nhưng vẫn đang ở giai đoạn khai mở, chưa tương xứng với dư địa. Chính vì vậy, việc tìm được những giải pháp để phát triển du lịch cộng đồng bền vững là nhiệm vụ quan trọng của ngành văn hóa, thể thao và du lịch địa phương trong những năm tới.

Bảo tồn văn hóa truyền thống các dân tộc với phát triển du lịch bền vững

Bảo tồn văn hóa truyền thống các dân tộc với phát triển du lịch bền vững

Ngày 22/11, Hội thảo khoa học “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” diễn ra tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đoài Phương, Hà Nội). Sự kiện do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức, trong khuôn khổ Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam” năm 2025 và “Ngày hội Văn hóa Mường lần thứ II”.

Sắc hồng Tam Cốc thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế

Sắc hồng Tam Cốc thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế

Ngày 22/11, tại Khu du lịch Tam Cốc, tỉnh Ninh Bình đã diễn ra chương trình “Sắc hồng Tam Cốc 2025 - Bản tình ca mùa thu”. Sự kiện nhằm tôn vinh vẻ đẹp thiên nhiên, văn hóa và con người vùng đất cố đô, đồng thời khẳng định Tam Cốc là điểm đến lễ hội bốn mùa của Việt Nam.

'Thung lũng trường thọ' lưu giữ văn hóa Mường cổ

'Thung lũng trường thọ' lưu giữ văn hóa Mường cổ

Giữa những giải mây bảng lảng và những dãy núi trùng điệp của núi rừng Tây Bắc, xã Vân Sơn, còn được gọi là “nóc nhà xứ Mường” của tỉnh Phú Thọ, hiện lên như một bản giao hòa của thiên nhiên, con người. Với cảnh sắc nguyên sơ, khí hậu mát lành và những giá trị văn hóa của vùng Mường cổ được lưu giữ vẹn nguyên, xã Vân Sơn đang trở thành điểm sáng du lịch mới của tỉnh Phú Thọ.

Xóm Mường cổ Lũy Ải - bản giao hưởng của di sản văn hóa và du lịch

Xóm Mường cổ Lũy Ải - bản giao hưởng của di sản văn hóa và du lịch

Vùng đất cổ Mường Bi là vùng Mường lớn nhất trong bốn Mường (Mường Bi, Mường Vang, Mường Thàng, Mường Động). Nơi đây với những nếp nhà sàn cổ, thửa ruộng bậc thang cùng các điệu múa Mường trong thanh âm trầm hùng của chiêng Mường vẫn đang lưu giữ nhiều nét văn hóa nguyên bản của dân tộc Mường Hòa Bình cũ, được xem như “trái tim” của người Mường.

Đặc sắc Lễ hội du lịch mùa vàng Bắc Sơn năm 2025

Đặc sắc Lễ hội du lịch mùa vàng Bắc Sơn năm 2025

Tối 7/11, UBND xã Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn, tổ chức khai mạc Lễ hội du lịch mùa vàng Bắc Sơn năm 2025 và công bố giải thưởng Làng du lịch tốt nhất năm 2025 của tổ chức du lịch Liên hợp quốc (UN Tourism) đối với Làng du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn.

Sa Pa tăng tốc hút khách mùa du lịch lễ hội cuối năm

Sa Pa tăng tốc hút khách mùa du lịch lễ hội cuối năm

Sở hữu nền nhiệt thấp với thời tiết giá lạnh, sương mù và băng tuyết, Lễ hội Mùa Đông là sản phẩm du lịch, thương hiệu riêng có của Sa Pa - một điểm đến cực kỳ lý tưởng với trải nghiệm du lịch "ôn đới trong lòng nhiệt đới”; đồng thời, tạo động lực kích cầu du lịch, đóng góp không nhỏ vào sự tăng trưởng của ngành "công nghiệp không khói" tại địa phương.

Mùa vàng rực rỡ ở Mù Cang Chải

Mùa vàng rực rỡ ở Mù Cang Chải

Hằng năm, vào tháng 9 - 10, thời điểm đẹp nhất trong năm khi những thửa ruộng bậc thang ở các xã Mù Cang Chải, Púng Luông (tỉnh Lào Cai) chuyển màu vàng óng, rực rỡ cả núi rừng Tây Bắc. Sắc vàng trải dài uốn lượn theo triền núi tạo nên bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, thơ mộng giữa núi rừng. Đây là thời điểm thu hút hàng nghìn du khách và nhiếp ảnh gia đến chiêm ngưỡng và cảm nhận.

Đánh thức tiềm năng phát triển du lịch cao nguyên Sìn Hồ

Đánh thức tiềm năng phát triển du lịch cao nguyên Sìn Hồ

Được mệnh danh là “Sa Pa thứ hai” của vùng Tây Bắc, Cao nguyên Sìn Hồ (Lai Châu) không chỉ hấp dẫn bởi khí hậu mát mẻ quanh năm và cảnh quan hùng vĩ, mà còn là nơi lưu giữ nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc Mông, Dao. Những năm gần đây, xã Sìn Hồ đã và đang khai thác hiệu quả tiềm năng phát triển du lịch gắn với bảo tồn thiên nhiên và bản sắc văn hóa, từng bước đưa du lịch trở thành hướng phát triển kinh tế bền vững của địa phương.

Nông nghiệp tuần hoàn gắn với du lịch trải nghiệm ở nông thôn

Nông nghiệp tuần hoàn gắn với du lịch trải nghiệm ở nông thôn

Khu bảo tồn Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải (xã Tân Cương, tỉnh Thái Nguyên) là một trong những điển hình về công tác bảo tồn di sản sống gắn với phát triển kinh tế tuần hoàn ở vùng nông thôn Việt Nam. Đến đây, du khách sẽ được trải nghiệm cuộc sống vùng nông thôn tươi đẹp của văn hóa người Tày; trải nghiệm cuộc sống hằng ngày với các hoạt động như làm thuốc nam, nấu rượu, xay thóc, giã gạo, chơi đàn tính và các trò chơi dân gian…

Giang Mỗ bảo tồn văn hóa Mường gắn với phát triển du lịch

Giang Mỗ bảo tồn văn hóa Mường gắn với phát triển du lịch

Nằm cách trung tâm phường Hòa Bình, tỉnh Phú Thọ khoảng 10km, bản Giang Mỗ mang trong mình vẻ đẹp nguyên sơ và thanh bình. Đây là một không gian bản làng mang đậm nét văn hóa Mường cổ vẫn đang được người dân nơi đây gìn giữ và phát triển.

Sắc màu chợ phiên Dào San

Sắc màu chợ phiên Dào San

Chợ phiên Dào San họp vào sáng Chủ nhật hằng tuần, là nét sinh hoạt văn hóa đặc trưng của đồng bào vùng biên giới Lai Châu. Không chỉ đơn thuần là nơi trao đổi, mua bán hàng hóa, chợ còn là điểm giao thoa văn hóa độc đáo của các dân tộc thiểu số như Dao, Mông, Hà Nhì.