Độc đáo lễ tế cá trắm sống ở Lễ hội đền Gin

Lễ hội đền Gin, thôn Chiền, xã Nam Dương, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định diễn ra trong 3 ngày từ mùng 8 - 10 tháng Chạp hằng năm là một trong những lễ hội tiêu biểu của tỉnh Nam Định.

Lễ hội nhằm tri ân công đức tướng quân Kiều Công Hãn - người “hiến kế” cho Ngô Quyền đánh tan quân giặc Nam Hán trên sông Bạch Đằng năm 938, mở đầu thời kỳ tự chủ của dân tộc. Lễ hội có nhiều nghi lễ độc đáo, trong đó lễ tế cá trắm sống, thu hút sự quan tâm, tham gia của đông đảo nhân dân, du khách thập phương...

potal-le-hoi-den-gin-o-nam-dinh-7798420.jpg
Cá trắm sống dâng tế lễ hội đền Gin. Ảnh: Nguyễn Lành - TTXVN

Lễ hội độc đáo

Lễ hội đền Gin là một lễ hội liên làng khá lớn với sự tham gia của 19 xóm thuộc hai xã Nam Dương và Bình Minh, huyện Nam Trực. Mặc dù lễ hội chính diễn ra vào ngày mùng 10 tháng Chạp, song công tác chuẩn bị được đông đảo nhân dân tham gia, trở thành ngày hội lớn.

Từ đầu tháng Chạp, nhân dân đã gấp rút chuẩn bị các công việc như làm bánh chưng, bánh dày, làm giò… Điểm nhấn của lễ hội là tục tế cá trắm sống. Cá để dâng lên Đức thánh vào ngày chính kỵ mùng 10 tháng Chạp là cá trắm đen. Những con cá đủ tiêu chuẩn dâng cúng được người dân trong vùng dành nhiều thời gian tìm kiếm ở các địa phương, có những năm ghi nhận cá dâng tế lễ có con to nặng gần 20kg.

potal-le-hoi-den-gin-o-nam-dinh-7798421.jpg
Lễ xôi gà được người dân chuẩn bị công phu. Ảnh: Nguyễn Lành - TTXVN

Vào ngày chính hội – mùng 10, các làng rước kiệu cỗ, đặc biệt là rước cá về đền, sau đó tế chính kỵ. Trên kiệu thường có một mâm cỗ Các và một mâm cỗ Ngọc. Mâm cỗ Ngọc là cỗ mặn dùng để tế kính thiên, mâm cỗ Các có các loại bánh trái hoa quả làm lễ vật tế thần. Sau khi tế lễ xong, cá và các vật phẩm được đưa về thôn, xóm để người dân thụ lộc.

Ông Trần Văn Huấn, thôn Phúc Thiện, xã Nam Dương cho biết, việc tế cá trắm sống nhằm ôn lại sự tích nhân dân địa phương dâng gỏi cá trắm cho tướng quân Kiều Công Hãn và binh sĩ ăn khi ngài về đến vùng đất này. Bên cạnh đó, các vật phẩm cúng tế đều là những đặc sản mang đặc trưng văn hóa, ẩm thực của vùng đất, được trình bày mang tính nghệ thuật cao, thể hiện lòng thành của người dân nơi đây tri ân bậc tiền nhân.

potal-nam-dinh-le-hoi-den-gin-7798404.jpg
Lễ tế tại lễ hội đền Gin, Nam Định. Ảnh: Nguyễn Lành - TTXVN

Cùng với phần lễ, phần hội diễn ra các trò chơi dân gian, những sinh hoạt văn hóa văn nghệ mang tính truyền thống dân tộc trong suốt ba ngày hội như diễn các tích chèo cổ, xới vật, cờ tướng, tổ tôm điếm…. Lễ hội đền Gin trở thành nét sinh hoạt văn hóa đặc sắc của người dân nơi đây, là một trong 10 lễ hội nổi bật của tỉnh Nam Định.

Di tích tri ân tiền nhân

Theo các tư liệu lịch sử, đền Gin là nơi nhân dân địa phương thờ phụng và tri ân công đức tướng quân Kiều Công Hãn - người được Ngô Quyền tin tưởng, phong làm “Đề sát Giám quốc sự”. Sau này, khi triều đình nhà Ngô sụp đổ, do điều kiện lịch sử lúc bấy giờ, tướng quân Kiều Công Hãn trở thành thủ lĩnh một trong 12 sứ quân. Năm Đinh Mão (967), Đinh Bộ Lĩnh được Trần Lãm trao binh quyền ở Bố Hải Khẩu (Thái Bình ngày nay). Với tiềm lực quân sự ngày một lớn mạnh Đinh Bộ Lĩnh liên tục đánh bại nhiều sứ quân…

Khi đó, thành Phong Châu (Phú Thọ), nơi sứ quân Kiều Công Hãn đóng giữ bị lực lượng của Đinh Bộ Lĩnh vây hãm. Trong tình thế nguy cấp, ông đã đem vài trăm thân binh mở đường máu, thoát vòng vây chạy về phía Nam theo hướng Thanh Hóa. Đầu tháng Chạp năm Đinh Mão (967), khi về đến thôn Chiền (xã Nam Dương, huyện Nam Trực ngày nay), đoàn tướng sĩ của Kiều Công Hãn được một người dân mời vào quán nghỉ ngơi, dâng rượu ngon, gỏi cá trắm.

potal-le-hoi-den-gin-o-nam-dinh-7798418.jpg
Nhân dân, du khách tham gia lễ hội đền Gin. Ảnh: Nguyễn Lành - TTXVN

Sau khi ăn xong, Kiều Công Hãn cởi áo bào và lấy những đồ quý giá tặng lại cho người đã giúp đỡ đoàn quân sau đó hóa mệnh hiển thần là “Thành Hoàng Long Kiều” vào ngày mùng 10 tháng Chạp. Sáng hôm sau, mối đã đùn thành mộ che kín khắp người; nhân dân gọi là mộ thiên táng. Để ghi nhớ công lao to lớn của tướng quân Kiều Công Hãn với dân, với nước, nhân dân địa phương đã lập đền thờ ngay trên phần mộ của ông để bốn mùa hương khói.

Lễ hội truyền thống đền Gin hằng năm thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc, giáo dục tình yêu nước và lòng tự hào cho thế hệ trẻ. Đây cũng là dịp để nhân dân và du khách thập phương đến dâng hương, bày tỏ lòng thành kính, tri ân các bậc tiền nhân đã có công gây dựng đất nước.

potal-nam-dinh-le-hoi-den-gin-7798405.jpg
Chơi cờ tướng ở lễ hội đền Gin. Ảnh: Nguyễn Lành - TTXVN

Ông Phạm Văn Dụng, Thủ nhang đền Gin thông tin, năm 1962, đền được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích cấp quốc gia. Đền là di tích còn bảo lưu được gần như trọn vẹn phong cách kiến trúc nghệ thuật thời Hậu Lê, thế kỷ 17- 18. Những hiện vật được lưu giữ tại di tích rất phong phú và đa dạng như thần tích, sắc phong, nhang án, ngai và bài vị, tượng thờ, nghê đá...

Cùng với hệ thống các đền, chùa nổi tiếng của Nam Định như đền Trần, chùa Phổ Minh, chùa Cổ Lễ, chùa Đại Bi, đền Gin là một trong những điểm du lịch tâm linh thu hút du khách gần xa, nhất là vào dịp lễ hội chợ Viềng mùa Xuân. Theo ghi chép lưu lại tại đây, ngôi đền được xây dựng, lưu truyền đến nay đã hơn 1.000 năm và nhiều lần được trùng tu, nâng cấp, để đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng, tâm linh của nhân dân, du khách..

Nguyễn Lành

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI năm 2025 diễn ra tại tỉnh Khánh Hòa

Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI năm 2025 diễn ra tại tỉnh Khánh Hòa

Ngày 11/9, thông tin từ Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết, Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI năm 2025 sẽ diễn ra tại tỉnh Khánh Hòa từ ngày 17-19/10/2025, với sự tham gia của 6 tỉnh, thành phố gồm: Khánh Hòa, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng, An Giang và Thành phố Hồ Chí Minh.

Bảo tồn các giá trị di sản ở vùng đất Mường Vang

Bảo tồn các giá trị di sản ở vùng đất Mường Vang

Nằm ẩn mình trong thung lũng với cảnh sắc bình dị, nguyên sơ của núi rừng và những thửa ruộng bậc thang lúa đang trổ bông là cụm di tích khảo cổ đặc biệt bãi đá có hình khắc cổ Suối Cỏ (xã Nhân Nghĩa, tỉnh Phú Thọ).

Phát huy vai trò nghệ nhân trong bảo tồn văn hóa dân tộc

Phát huy vai trò nghệ nhân trong bảo tồn văn hóa dân tộc

Điện Biên là vùng đất hội tụ 19 dân tộc anh em cùng chung sống, tạo nên bức tranh văn hóa rực rỡ sắc màu, từ trang phục truyền thống đến phong tục, lễ hội đặc sắc. Nhiều giá trị văn hóa được tôn vinh là di sản của quốc gia, nhân loại. Người thổi niềm đam mê, là “linh hồn sống” của các di sản ấy chính là những nghệ nhân, họ thắp lên ngọn lửa đam mê, gìn giữ và truyền dạy tinh hoa văn hóa, để mạch nguồn di sản mãi lan tỏa, trường tồn cùng thời gian.

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Tháng Văn hóa đường phố Lâm Đồng

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Tháng Văn hóa đường phố Lâm Đồng

Tối 6/9, Tháng Văn hóa đường phố với chủ đề “Lâm Đồng - Hội tụ tinh hoa, Kết nối cảm xúc” đã diễn ra tại phường Phan Thiết. Đây là hoạt động chính nằm trong chương trình “Tháng trải nghiệm điểm đến du lịch tỉnh Lâm Đồng năm 2025” do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng tổ chức.

Trưng bày 200 bức ảnh, tư liệu chống rác thải nhựa

Trưng bày 200 bức ảnh, tư liệu chống rác thải nhựa

Ngày 5/9, tại phường Phú Yên (tỉnh Đắk Lắk), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh tổ chức trưng bày tư liệu chống rác thải nhựa; tập huấn công tác thông tin đối ngoại, tuyên truyền chủ quyền biên giới biển, đảo Việt Nam.

Rực rỡ sắc màu văn hóa dân tộc trong chuỗi sự kiện "Vui Tết độc lập"

Rực rỡ sắc màu văn hóa dân tộc trong chuỗi sự kiện "Vui Tết độc lập"

Từ ngày 30/8 đến 2/9/2025, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Hà Nội), diễn ra chuỗi hoạt động đặc sắc với chủ đề “Vui Tết độc lập”, nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Sự kiện có sự tham gia của gần 200 nghệ nhân, đồng bào đến từ 18 dân tộc trên cả nước, tái hiện không gian văn hóa truyền thống qua phiên chợ vùng cao, trình diễn dân ca, dân vũ, ẩm thực, trò chơi dân gian, giới thiệu sản vật địa phương...Ảnh: Vân Chi/TTXVN

80 năm Quốc khánh: Đa dạng hoạt động văn hóa, trải nghiệm tại Đắk Lắk

80 năm Quốc khánh: Đa dạng hoạt động văn hóa, trải nghiệm tại Đắk Lắk

Dịp Quốc khánh 2/9 năm nay, tỉnh Đắk Lắk sôi động với nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật đặc sắc. Các chương trình không chỉ tạo không gian vui tươi, gắn kết cộng đồng mà còn mang đến cho du khách những trải nghiệm mới mẻ về vùng đất và con người nơi đây. Qua đó, hình ảnh Đắk Lắk ngày càng thêm gần gũi, hấp dẫn trong mắt bạn bè và du khách gần xa.

Tôn vinh, lan tỏa giá trị của di sản Then

Tôn vinh, lan tỏa giá trị của di sản Then

Chiều 31/8, tại tỉnh Thái Nguyên, Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam phối hợp với Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc; Trung tâm cung ứng dịch vụ xã Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh; Hội Tinh hoa Việt Nam đến từ Cộng hòa Pháp tổ chức chương trình nghệ thuật “Sắc Then Việt Bắc”. Sự kiện với sự tham gia của nhiều nghệ nhân, nghệ sỹ, nhà nghiên cứu và đông đảo công chúng yêu mến di sản Then.

Khai mạc Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025

Khai mạc Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025

Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, tối 29/8, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức khai mạc Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025 với chủ đề: "Khát vọng biển xanh - Đại ngàn tỏa sáng".

Hát Xoan - Di sản lan tỏa từ miền đất Tổ

Hát Xoan - Di sản lan tỏa từ miền đất Tổ

Trong kho tàng nghệ thuật dân gian Việt Nam, Hát Xoan Phú Thọ là loại hình độc đáo, gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương - cội nguồn dựng nước của dân tộc. Với giai điệu mộc mạc, ca từ dung dị nhưng giàu chiều sâu văn hóa, Hát Xoan không chỉ phản ánh đời sống tinh thần của cư dân vùng đất Tổ mà còn góp phần khẳng định bản sắc Việt Nam trên bản đồ di sản thế giới.

Độc đáo ngôi đình có một không hai ở Đồng Tháp

Độc đáo ngôi đình có một không hai ở Đồng Tháp

Hai cây bồ đề buông rễ ôm toàn bộ ngôi đình là một trong những nét độc đáo, cổ kính của đình Tân Đông ở xã Tân Đông, tỉnh Đồng Tháp. Hơn 100 năm qua, dù qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo nhưng các giá trị lịch sử, văn hóa của ngôi đình này vẫn còn vẹn nguyên đến hôm nay. Ngày nay, đình Tân Đông là một trong những địa điểm thu hút, đón khách tham quan, du lịch nổi tiếng ở xã Tân Đông, tỉnh Đồng Tháp.

Trên 2.500 người sẽ tham gia màn đại xòe trong Tết Độc lập

Trên 2.500 người sẽ tham gia màn đại xòe trong Tết Độc lập

Ban Tổ chức Tết Độc lập tỉnh Lai Châu cho biết, chương trình Tết Độc lập năm 2025 tại xã Than Uyên ở quy mô cấp tỉnh sẽ diễn ra từ ngày 30/8 đến hết ngày 2/9. Chủ tịch UBND xã Than Uyên Phan Văn Ngọc nêu rõ, điểm nhấn trong dịp Tết Độc lập năm nay là màn đại xòe, với sự tham gia của trên 2.500 người. Trước khi diễn ra màn múa xòe sẽ diễn ra màn múa khèn, múa ô của dân tộc Mông.

Lào Cai: Xây dựng văn hóa trở thành động lực phát triển bền vững

Lào Cai: Xây dựng văn hóa trở thành động lực phát triển bền vững

“Trong giai đoạn phát triển mới, ngành Văn hóa cần nhận thức sâu sắc văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là cội nguồn sức mạnh nội sinh, là động lực thúc đẩy phát triển bền vững. Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, gắn với nâng cao chỉ số hạnh phúc của nhân dân, chính là con đường đưa Lào Cai vươn lên phát triển xanh, hài hòa, bản sắc và hạnh phúc, trở thành một cực tăng trưởng mới, một trung tâm kết nối kinh tế - văn hóa của cả vùng”. Đó là nội dung được Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Lào Cai Trịnh Xuân Trường nhấn mạnh tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa (28/8/1945 - 28/8/2025) diễn ra sáng 24/8.

'Vui Tết Độc lập' tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

'Vui Tết Độc lập' tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Thông tin từ Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết, từ ngày 30/8-2/9, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đoài Phương, Hà Nội), sẽ diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.

Tập thơ Gia huấn ca nam được sáng tác theo thể loại Brahmakite (thể thơ 5-6 chữ), một thể thơ truyền thống phổ biến trong văn học dân gian Khmer. Ảnh: Sơn Hên

Giá trị giáo dục độc đáo trong "Gia huấn ca nam" của người Khmer Nam Bộ

“Gia huấn ca nam” là tác phẩm thơ giáo huấn đặc sắc của người Khmer Nam Bộ, được truyền từ đời này sang đời khác để răn dạy nam giới về đạo lý, nhân cách và cách ứng xử trong gia đình, xã hội. Với ngôn ngữ giản dị, thể thơ truyền thống dễ thuộc, dễ nhớ, tác phẩm được dạy trong gia đình, chùa chiền và trường học. Không chỉ mang giá trị đạo đức, “Gia huấn ca nam” còn là nền tảng văn hóa giáo dục, đồng thời là kho tàng tri thức dân gian của cộng đồng người Khmer.

Nhiều hoạt động sôi nổi tại Ngày hội văn hóa, thể thao tôn giáo tại Thái Nguyên

Nhiều hoạt động sôi nổi tại Ngày hội văn hóa, thể thao tôn giáo tại Thái Nguyên

Ngày 20/8, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Thái Nguyên phối hợp với các sở, ngành, địa phương, các tổ chức tôn giáo trên địa bàn tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao tôn giáo lần thứ IV năm 2025, với sự tham gia của hơn 400 vận động viên là chức sắc, chức việc, nhà tu hành và tín đồ các tôn giáo.

Giữ gìn giá trị văn hóa từ lớp học tiếng Khmer

Giữ gìn giá trị văn hóa từ lớp học tiếng Khmer

Mỗi dịp hè, nhiều điểm chùa Phật giáo Nam tông Khmer tại thành phố Cần Thơ tổ chức các lớp dạy chữ Khmer cho học sinh đồng bào dân tộc thiểu số. Các lớp học này giúp truyền dạy tiếng nói, chữ viết, góp phần giữ gìn, phát huy những giá trị truyền thống, văn hóa tốt đẹp của đồng bào Khmer qua từng thế hệ.