Ông Chu Tuần Ngân gần 40 năm miệt mài giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa đặc sắc của dân tộc Dao

Ông Chu Tuần Ngân gần 40 năm miệt mài giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa đặc sắc của dân tộc Dao
Ông Chu Tuần Ngân nghiên cứu, dạy lại chữ Nôm - Dao cho học trò và các cháu trong gia đình. Ảnh: Quang Đán - TTXVN
Ông Chu Tuần Ngân nghiên cứu, dạy lại chữ Nôm - Dao cho học trò và các cháu trong gia đình. Ảnh: Quang Đán - TTXVN

Với mong muốn giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa đặc sắc của dân tộc Dao tránh nguy cơ bị mai một, gần 40 năm qua, ông Chu Tuần Ngân, người dân tộc Dao đã dày công nghiên cứu và truyền dạy lại những giá trị văn hóa đặc sắc của người Dao cho thế hệ trẻ. Qua đó, góp phần lưu giữ, quảng bá giá trị văn hóa dân tộc Dao trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang.

Ông Ngân chia sẻ: Ông may mắn có ông nội và bố đều làm thầy cúng, biết chữ Nôm – Dao và am hiểu về văn hóa của dân tộc mình. Ngay từ nhỏ, ông đã được bố và ông nội truyền dạy cho chữ Nôm - Dao và những nét văn hóa đặc sắc của người Dao như hát Páo dung, cách thực hiện các nghi lễ cấp sắc, lễ cầu mùa… Tuy nhiên, thế trẻ người Dao ở Trung Minh hiện chỉ học tiếng phổ thông, học ngoại ngữ giỏi mà không nhớ nổi mặt chữ của tổ tiên cũng như nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình. Những người biết chữ Nôm -Dao như ông còn lại rất ít, đa phần là những người đã lớn tuổi. Vì vậy, ông quyết định phải tìm cách để truyền dạy lại văn hóa của người Dao cho thế hệ trẻ, tránh nguy cơ bị mai một.

Thực hiện mong muốn của mình, năm 2013, ông Ngân mở lớp dạy chữ Nôm - Dao miễn phí cho người dân tại ngay nhà mình. Ông đã bàn bạc cùng với vợ, con đóng thêm bàn, ghế, mua thêm giấy bút để phục vụ việc dạy chữ. Lớp học của ông thu hút hơn 30 người theo học. Ban đầu, học sinh trong lớp học của ông chủ yếu là con em người Dao trên địa bàn xã. Sau đó, tiếng lành đồn xa, nhiều người ở các huyện trong tỉnh như Chiêm Hóa, Hàm Yên, có người ở tận tỉnh Bắc Kạn đã tìm về nhà ông để học chữ. Sách học được ông Ngân dịch ra từ những cuốn sách cổ mà ông, cha để lại.

Tham gia học chữ ở nhà ông Ngân, anh Bàn Văn Huỳnh, dân tộc Dao, thôn Vàng Ngược, xã Trung Minh cho biết: Khi biết thầy Ngân mở lớp dạy chữ Nôm -Dao, anh đã sắp xếp thời gian, công việc đến nhà thầy theo học. Học được chữ, anh sẽ đọc được nhiều tài liệu quý trong sách cổ như: các đạo lý làm người mà tổ tiên để lại, các phong tục, tập quán, những lời hát Páo dung… từ đó, sẽ hiểu thêm về văn hóa dân tộc. Nếu học giỏi, sau này, anh có thể truyền dạy lại cho người khác, giống như thầy Ngân đang làm để góp phần bảo tồn văn hóa của người Dao. Đến với lớp học của thầy Ngân, anh không chỉ học được chữ mà còn học được ở thầy những đức tính tốt đẹp…

Bên cạnh ngôn ngữ đặc trưng, người Dao còn có một “báu vật” khác, đó là hát Páo dung. Theo chia sẻ của ông Chu Tuần Ngân, "Páo dung" trong tiếng Dao có nghĩa là "ca hát", hát Páo dung là hát dân ca của dân tộc Dao, là phương tiện để truyền tải những tâm tư, tình cảm và ước muốn của người Dao trong cuộc sống thường ngày. Giá trị văn hóa lớn nhất của hát Páo dung chính là định hướng giáo dục con người hiểu biết cội nguồn dân tộc, quê hương mình...

Để gìn giữ giá trị văn hóa dân tộc Dao, năm 2014, ông Ngân đã thành lập Câu lạc bộ hát Páo dung đầu tiên ở xã Trung Minh, với 40 thành viên. Năm 2015, ông tiếp tục thành lập thêm hai Câu lạc bộ Bảo tồn văn hóa người Dao với tổng số 80 thành viên. Qua các buổi sinh hoạt Câu lạc bộ, ông Ngân hướng dẫn cho các thành viên cách hát Páo dung, cách múa các điệu múa truyền thống của người Dao… góp phần bảo tồn văn hóa của đồng bào Dao tại địa phương.

Ông Chu Tuần Ngân nghiên cứu văn hóa dân tộc Dao. Ảnh: Quang Đán - TTXVN
Ông Chu Tuần Ngân nghiên cứu văn hóa dân tộc Dao.
Ảnh: Quang Đán - TTXVN

Là thành viên trong Câu lạc bộ Bảo tồn bản sắc văn hóa người Dao, thôn Vàng Ngược, xã Trung Minh, chị Đặng Thị Thoa cho biết: Trước đây, chị không biết hát Páo dung như thế nào. Sau khi tham gia Câu lạc bộ, được bác Ngân chỉ dạy, chị đã biết hát Páo dung. Ngoài dạy hát, bác Ngân còn dạy các điệu múa truyền thống của dân tộc nữa. Từ ngày có các Câu lạc bộ hát Páo dung, Câu lạc bộ Bảo tồn bản sắc văn hóa, phong trào văn hóa văn nghệ trong xã phát triển mạnh. Người Dao ở Trung Minh đã ý thức hơn trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc mình.

Năm nay đã ngoài 70 tuổi, ông Ngân đã có gần 40 năm học tập, nghiên cứu và truyền dạy những giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc Dao cho thế hệ trẻ. Với sự am hiểu và những đóng góp cho việc bảo tồn văn hóa dân tộc Dao, năm 2019, ông Ngân đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú trong lĩnh vực Di sản văn hóa phi vật thể. Đối với người Dao ở Trung Minh, ông Ngân không chỉ là nghệ nhân văn hóa dân tộc mà còn là người uy tín trong cộng đồng. Song song với việc truyền dạy các giá trị văn hóa, ông còn vận động bà con bỏ các hủ tục lạc hậu, sống tuân thủ pháp luật, tập trung phát triển kinh tế, xây dựng quê hương…

Chia sẻ với về những dự định trong thời gian tới, ông Ngân cho biết: Mong muốn lớn nhất của mình là có thể vận động được cộng đồng người Dao trên địa bàn tỉnh cùng bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; tạo được phong trào văn hóa văn nghệ sôi nổi, lành mạnh, bài trừ các hủ tục lạc hậu, mê tín; đoàn kết, nỗ lực trong phát triển kinh tế từng bước nâng cao đời sống...

Ông Nguyễn Văn Hòa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Tuyên Quang cho biết: Ông Chu Tuần Ngân là một trong 8 người của tỉnh Tuyên Quang đã được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú. Ông là người có uy tín của đồng bào dân tộc Dao và có đóng góp rất quan trọng trong việc bảo tồn phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của người Dao. Đóng góp nổi bật của ông là bảo tồn, phát huy được chữ viết, dạy lại chữ viết cho con em đồng bào Dao tại địa phương. Bên cạnh đó, ông còn rất tích cực trong việc bảo tồn các di sản văn hóa liên quan đến dân ca, dân vũ của dân tộc. Ông là người đi đầu trong thành lập các Câu lạc bộ để vận động bà con người Dao bảo tồn di sản văn hóa, qua đó, góp phần tạo nên sự phong phú, đặc sắc cho “bức tranh” văn hóa các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang.
Vũ Quang

Có thể bạn quan tâm

Ngày hội văn hoá Mông tại Hà Nội

Ngày hội văn hoá Mông tại Hà Nội

Ngày 13/12/2025, tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Hà Nội) diễn ra Ngày hội văn hoá Mông 2025. Sự kiện do doanh nghiệp Xã hội CRAFT LINK tổ chức quy tụ 8 nhóm Mông đến từ Cao Bằng, Lào Cai, Tuyên Quang, Điện Biên, Phú Thọ, Nghệ An với những trưng bày đặc sắc về trang phục, hoa văn và nghề thủ công truyền thống, nhằm tôn vinh bản sắc văn hóa, nghề thủ công truyền thống và đời sống tinh thần phong phú của cộng đồng người Mông trên cả nước.

Dệt văn hóa Thái trên những khung cửi Pù Luông

Dệt văn hóa Thái trên những khung cửi Pù Luông

Nằm trong vùng lõi của Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, làng nghề dệt thổ cẩm thôn Lặn Ngoài (xã Pù Luông, tỉnh Thanh Hóa) đang trở thành điểm đến hấp dẫn khách du lịch quốc tế bởi những câu chuyện văn hóa qua từng khung cửi. Ở đó, bên nếp nhà sàn, những người phụ nữ dân tộc Thái mỗi ngày cần mẫn đưa thoi, dệt nên những nét hoa văn đặc trưng của núi rừng Pù Luông.

Đồng bào Si La tưng bừng đón Lễ hội mừng cơm mới

Đồng bào Si La tưng bừng đón Lễ hội mừng cơm mới

Ngày 12/12, UBND xã Mường Nhé (tỉnh Điện Biên) tổ chức Lễ công bố quyết định và đón nhận Giấy chứng nhận Di sản văn hóa Phi vật thể quốc gia “Lễ mừng cơm mới của người Si La” và tổ chức Lễ hội mừng cơm mới năm 2025 tại bản Nậm Sin.

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Ngày 12/12, UBND tỉnh Cao Bằng phối hợp với Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức Lễ Tổng kết, trao giải và khai mạc triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24 với chủ đề “Vẻ đẹp đất nước - con người miền núi phía Bắc”.

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Ngày 12/12, UBND tỉnh Cao Bằng phối hợp với Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức Lễ Tổng kết, trao giải và khai mạc triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc lần thứ 24 với chủ đề “Vẻ đẹp đất nước - con người miền núi phía Bắc”

Liên hoan câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng

Liên hoan câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng

Tối 11/12, tại nhà truyền thống tổ dân phố N’Jriêng (phường Đông Gia Nghĩa), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng tổ chức khai mạc Liên hoan các câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh lần thứ nhất, năm 2025 với chủ đề “Sắc màu hội tụ và lan tỏa”.

Người giữ nhịp dân ca Bru - Vân Kiều giữa đại ngàn Trường Sơn

Người giữ nhịp dân ca Bru - Vân Kiều giữa đại ngàn Trường Sơn

Cứ mỗi buổi chiều đến, trong căn Nhà sinh hoạt văn hóa cộng đồng ở khóm 6, xã Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị lại vang lên những âm thanh mộc mạc mà quen thuộc. Đó là tiếng đàn, tiếng hát của lớp học dân ca Bru - Vân Kiều. Giữa không gian ấy, hình ảnh ông Hồ Văn Mang, chỉnh từng câu hát, từng âm, từng vần, bắt từng nhịp đàn, vẫn cần mẫn truyền dạy cho thanh thiếu niên trong bản đã trở nên quen thuộc với bao thế hệ học trò.

Nét văn hóa dân tộc Chứt mở hướng du lịch vùng biên

Nét văn hóa dân tộc Chứt mở hướng du lịch vùng biên

Dân tộc Chứt ở tỉnh Quảng Trị hiện có 2.054 hộ với 8.227 nhân khẩu, sinh sống tập trung chủ yếu tại các xã Kim Phú, Kim Điền, Tuyên Lâm, Dân Hóa và Thượng Trạch. Tỉnh Quảng Trị đang nỗ lực bảo tồn các nét văn hóa dân tộc Chứt thông qua việc xây dựng các Câu lạc bộ văn hóa dân gian, mở ra hướng phát triển du lịch văn hóa vùng biên.

Rộn ràng chợ phiên vùng cao Keo Lôm

Rộn ràng chợ phiên vùng cao Keo Lôm

Trong tiết trời se lạnh của buổi sớm mai nơi vùng cao Na Son (Điện Biên), chợ phiên Keo Lôm bừng lên sức sống khi đồng bào các dân tộc mang nông sản, sản vật rừng xuống chợ trao đổi, mua bán. Phiên chợ được họp vào ngày thứ 7 hàng tuần, không chỉ là nơi giao thương quen thuộc của người dân địa phương mà còn trở thành điểm đến hấp dẫn để du khách khám phá, trải nghiệm những nét văn hóa đặc trưng của vùng cao Điện Biên.

Giữ tiếng chiêng linh thiêng giữa đại ngàn Trường Sơn

Giữ tiếng chiêng linh thiêng giữa đại ngàn Trường Sơn

Giữa đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, ở phía Tây tỉnh Quảng Trị, nơi những ngọn núi trùng điệp xanh mướt nối tiếp nhau trập trùng, có những bản làng bình yên của người Pa Cô, Vân Kiều sinh sống bao đời nay. Ở nơi đây, tiếng hát, tiếng đàn, điệu khèn vẫn ngân vang mỗi buổi sớm, chiều. Giữa nhịp sống hiện đại, vẫn có những con người thầm lặng, bền bỉ cống hiến cả cuộc đời để bảo tồn tiếng hát, điệu múa, tiếng cồng chiêng và linh hồn của núi rừng quê hương. Đó chính là cội nguồn, bản sắc độc đáo riêng của dân tộc không thể nào bị lãng quên.

“Dáng giày nét Giáy”: Khi người trẻ tham gia bảo tồn nghề làm giày truyền thống của người Giáy

“Dáng giày nét Giáy”: Khi người trẻ tham gia bảo tồn nghề làm giày truyền thống của người Giáy

Trước nguy cơ mai một của một trong những di sản văn hóa độc đáo, dự án “Dáng giày nét Giáy” do InterArts Agency thực hiện đã mang đến một hướng tiếp cận mới mẻ thông qua chuỗi hoạt động trải nghiệm thực tế. Nổi bật trong số đó là workshop làm giày thủ công, nơi kết nối các nghệ nhân bản địa với thế hệ trẻ, biến di sản thành chất liệu sáng tạo đầy sức sống trong bối cảnh hiện đại.

Gần 400 nghệ nhân, diễn viên thi tài ở các tiết mục Then cổ

Gần 400 nghệ nhân, diễn viên thi tài ở các tiết mục Then cổ

Tối 26/11 tại Trung tâm Văn hoá - Triển lãm tỉnh, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức khai mạc Liên hoan hát Then, đàn Tính tỉnh Bắc Ninh lần thứ nhất năm 2025 với chủ đề “Bảo tồn, phát huy nghệ thuật hát Then, đàn Tính các dân tộc Tày, Nùng trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn hiện nay”.

Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor

Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor

Nhân Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11), Bảo tàng Đà Nẵng tổ chức “Ngày hội Di sản văn hóa Đà Nẵng năm 2025” với chủ đề “Đa dạng sắc màu văn hóa vùng cao Đà Nẵng”, nhằm giới thiệu, tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor đang sinh sống tại khu vực miền núi phía Tây thành phố.

Tái hiện đời sống và tín ngưỡng các dân tộc thiểu số qua hàng trăm hình ảnh, hiện vật

Tái hiện đời sống và tín ngưỡng các dân tộc thiểu số qua hàng trăm hình ảnh, hiện vật

Ngày 21/11, tại Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh số 1, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề “Kỷ niệm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam 23/11 và kết quả khảo sát, kiểm kê, sưu tầm, tư liệu hóa di sản văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Sán Dìu tỉnh Bắc Ninh”. Sự kiện thu hút sự tham dự của đông đảo đại biểu các sở, ngành, địa phương cùng nhiều nghệ nhân, cán bộ văn hóa, đại diện cộng đồng các dân tộc thiểu số.

Đặc sắc không gian văn hóa nhà dài Ê Đê

Đặc sắc không gian văn hóa nhà dài Ê Đê

Ngày 17/11, tại khuôn viên Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk, Bảo tàng tỉnh tổ chức khai mạc không gian trưng bày, trải nghiệm nhà dài truyền thống và tái hiện “Lễ lên nhà mới” của người Ê Đê. Đây là một trong những nét đặc sặc trong đời sống văn hóa của dân tộc Ê Đê trên cao nguyên Đắk Lắk.

Triển lãm ảnh 'Sắc màu các dân tộc Việt Nam'

Triển lãm ảnh 'Sắc màu các dân tộc Việt Nam'

Chiều 15/11, tại Công viên bờ biển Nha Trang (cạnh Tháp Trầm Hương – Quảng trường 2/4), phường Nha Trang, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa khai mạc trưng bày triển lãm 250 bức ảnh với chủ đề “Sắc màu các dân tộc Việt Nam”. Đây là hoạt động góp phần gìn giữ, tôn vinh, lan tỏa và phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc, quý báu của các dân tộc Việt Nam.

Gìn giữ sợi dây văn hóa kết nối quá khứ với hiện tại

Gìn giữ sợi dây văn hóa kết nối quá khứ với hiện tại

Múa dân gian của đồng bào các dân tộc thiểu số Tây Nguyên không chỉ là loại hình nghệ thuật mà còn là biểu tượng văn hóa gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần, tín ngưỡng và phong tục của cộng đồng. Tại tỉnh Đắk Lắk, thời gian qua, ngành Văn hóa đã nỗ lực gìn giữ và lan tỏa những điệu múa, nhịp xoang của các dân tộc để tiếp tục “giữ hồn” múa dân gian Tây Nguyên.

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Với mục tiêu gìn giữ, trao truyền và quảng bá những giá trị văn hóa của người Dao, thông qua nghệ thuật trình diễn kết hợp công nghệ hiện đại như ánh sáng, sắp đặt sân khấu, 3D mapping, nhưng vẫn tôn trọng nguyên bản văn hóa…, vở diễn thực cảnh “Thiêng”, diễn ra tại Sân Quần (Sa Pa, Lào Cai), đã trở thành sự kiện đặc biệt, không chỉ bởi quy mô và công nghệ trình diễn hiện đại, mà bởi thông điệp sâu sắc về văn hóa, niềm tin và bản sắc dân tộc.