Phát triển bền vững văn hóa dân tộc thiểu số ở vùng Nam bộ

Đoàn chủ tịch chủ trì hội thảo. Ảnh: Thanh Hòa- TTXVN
Đoàn chủ tịch chủ trì hội thảo. Ảnh: Thanh Hòa- TTXVN

Ngày 22/12, tại Trà Vinh, Viện Khoa học xã hội vùng Nam bộ phối hợp với Trường Trung cấp Pali-Khmer tỉnh Trà Vinh tổ chức Hội thảo “Ngôn ngữ và sự phát triển bền vững văn hóa dân tộc thiểu số ở vùng Nam bộ”.

Phát triển bền vững văn hóa dân tộc thiểu số ở vùng Nam bộ ảnh 1Đoàn chủ tịch chủ trì hội thảo. Ảnh: Thanh Hòa- TTXVN

Tại Hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Lê Thanh Sang, Viện trưởng Viện Khoa học xã hội vùng Nam bộ cho biết, thời gian qua, Viện đã đóng góp tích cực vào nhiệm vụ bảo tồn và phát huy, phát triển ngôn ngữ các dân tộc thiểu số ở vùng Nam Bộ. Cùng với việc nghiên cứu, giảng dạy về ngôn ngữ dân tộc thiểu số, nhiều cán bộ khoa học của Viện đã tham gia các đề tài, dự án, chương trình, biên soạn tài liệu, sách, giáo trình dạy và học tiếng dân tộc cho một số trường Đại học phía Nam, các tỉnh vùng Nam bộ và Thành phố Hồ Chí Minh.

Đến nay, Viện đã xuất bản gần 100 đầu sách về ngôn ngữ học, trong đó nhiều sách về ngôn ngữ dân tộc thiểu số. Viện và các chuyên gia ngôn ngữ học của Viện đã đào tạo, tham gia đào tạo cho khoảng 1.000 học viên và nghiên cứu sinh chuyên ngành ngôn ngữ học, trong đó có trên 100 thạc sĩ và tiến sỹ chuyên ngành ngôn ngữ dân tộc thiểu số.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sỹ Lê Thanh Sang, thời gian tới, Viện Khoa học xã hội vùng Nam bộ tiếp tục đóng góp vào sự nghiệp bảo tồn, phát huy, phát triển bền vững ngôn ngữ, văn hóa các dân tộc thiểu số vùng Nam bộ, đồng thời giải quyết những vấn đề khoa học xã hội nhân văn, phục vụ sự nghiệp bảo vệ và xây dựng, phát triển bền vững đất nước.

Phát triển bền vững văn hóa dân tộc thiểu số ở vùng Nam bộ ảnh 2Đại biểu dự hội thảo. Ảnh: Thanh Hòa - TTXVN

Nghiên cứu của Tiến sỹ Võ Công Nguyện, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học xã hội cho thấy, vùng Nam bộ, Tây Nam bộ là vùng cư dân hỗn hợp đa tộc người, đa ngôn ngữ. Quan hệ giữa các tộc người ngày càng hòa hợp thông qua quan hệ giao tiếp ngôn ngữ bằng tiếng Việt và các ngôn ngữ của đồng bào dân tộc thiểu số. Mặc dù khả năng nghe, nói, đọc, viết tiếng Việt của các tộc người thiểu số ở vùng Tây Nam bộ khác nhau, nhưng đây là ngôn ngữ giao tiếp phổ biến giữa người Kinh và người Khmer, Hoa, Chăm. Trong khi đó, người Kinh sử dụng các ngôn ngữ của người Khmer, Hoa, Chăm, làm ngôn ngữ giao tiếp tại các cộng đồng đa tộc người vẫn còn hạn chế, đặc biệt là những người đang làm việc trong hệ thống chính trị cấp cơ sở ở vùng này.

Tiến sỹ Võ Công Nguyện cho rằng, cần mở rộng chức năng của tiếng Việt phục vụ sự phát triển cộng đồng các dân tộc thiểu số. Để đảm bảo sự thống nhất trong đa dạng ngôn ngữ giữa tiếng Việt, tiếng phổ thông - ngôn ngữ quốc gia và tiếng mẹ đẻ của các tộc người thiểu số, cần tăng cường hệ thống giáo dục song ngữ trong nhà trường và học tiếng mẹ đẻ tại các các cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng như chùa Khmer, hội quán Hoa, thánh đường Chăm...

Thạc sỹ Lâm So Rone, Trường Trung cấp Pali- Khmer tỉnh Trà Vinh và Tiến sỹ Phú Văn Hẳn, Viện Khoa học xã hội vùng Nam bộ đề xuất một số giải pháp bảo tồn và phát triển ngôn ngữ dân tộc thiểu số như: Luật Dân tộc nên thể thiện đầy đủ nội dung về tiếng nói, chữ viết các dân tộc thiểu số; thống nhất quan điểm, nhận thức chung về lý luận đối với việc bảo tồn, phát huy ngôn ngữ các dân tộc ở nước ta. Theo Thạc sỹ Lâm So Rone, Chính phủ cần ban hành cơ chế, chính sách thực hiện bảo tồn, phát huy tiếng nói, chữ viết các dân tộc thiểu số; mở rộng các chương trình phát thanh, truyền hình bằng ngôn ngữ dân tộc thiểu số trên sóng phát thanh truyền hình quốc gia và địa phương có đông đồng bào dân tộc thiểu số…

Năm 2013, Trường Đại học Trà Vinh được Thủ tướng Chính phủ đồng ý chủ trương đầu tư xây dựng khoa Ngôn ngữ- Văn hóa- Nghệ thuật Khmer Nam bộ, thực hiện nhiệm vụ trọng điểm quốc gia đào tạo nguồn nhân lực ở lĩnh vực này. Thạc sỹ Lâm Quang Vinh, Phó Trưởng khoa Ngôn ngữ- Văn hóa- Nghệ thuật Khmer Nam bộ, Trường Đại học Trà Vinh cho biết, đến nay Khoa đã đào tạo 1.000 cử nhân khoa học các chuyên ngành, hiện công tác tại nhiều địa phương trong khu vực. Thời gian tới, nhà trường tiếp tục nghiên cứu đào tạo, phát triển văn hóa ngôn ngữ, nghệ thuật Khmer và một số dân tộc khác, đóng góp vào nhiệm vụ bảo tồn, phát triển bền vững văn hóa dân tộc thiểu số ở vùng Nam bộ.

Thạc sỹ, Đại đức Kim Chane Tha, Trường Trung cấp Pali-Khmer tỉnh Trà Vinh, cũng giới thiệu nét văn hóa viết kinh trên lá buông (Satra) của người Khmer. Loại cây này có hình dáng (cả thân và lá) khá giống với cây thốt nốt. Kinh lá buông được lưu giữ tại nhiều chùa Phật giáo Nam tông Khmer, rất có giá trị trong văn hóa người Khmer Nam bộ. Văn bản Satra phần lớn mang nội dung giáo dục đạo đức con người, lời răn dạy thực hành tôn giáo Phật, khuyên con người sống tốt, tránh xa điều ác…

Tại Hội thảo, các nhà khoa học đã đóng góp nhiều ý kiến trong nghiên cứu ngôn ngữ dân tộc thiểu số, đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát triển ngôn ngữ dân tộc thiểu số...

Thanh Hòa

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI năm 2025 diễn ra tại tỉnh Khánh Hòa

Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI năm 2025 diễn ra tại tỉnh Khánh Hòa

Ngày 11/9, thông tin từ Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết, Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI năm 2025 sẽ diễn ra tại tỉnh Khánh Hòa từ ngày 17-19/10/2025, với sự tham gia của 6 tỉnh, thành phố gồm: Khánh Hòa, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng, An Giang và Thành phố Hồ Chí Minh.

Bảo tồn các giá trị di sản ở vùng đất Mường Vang

Bảo tồn các giá trị di sản ở vùng đất Mường Vang

Nằm ẩn mình trong thung lũng với cảnh sắc bình dị, nguyên sơ của núi rừng và những thửa ruộng bậc thang lúa đang trổ bông là cụm di tích khảo cổ đặc biệt bãi đá có hình khắc cổ Suối Cỏ (xã Nhân Nghĩa, tỉnh Phú Thọ).

Phát huy vai trò nghệ nhân trong bảo tồn văn hóa dân tộc

Phát huy vai trò nghệ nhân trong bảo tồn văn hóa dân tộc

Điện Biên là vùng đất hội tụ 19 dân tộc anh em cùng chung sống, tạo nên bức tranh văn hóa rực rỡ sắc màu, từ trang phục truyền thống đến phong tục, lễ hội đặc sắc. Nhiều giá trị văn hóa được tôn vinh là di sản của quốc gia, nhân loại. Người thổi niềm đam mê, là “linh hồn sống” của các di sản ấy chính là những nghệ nhân, họ thắp lên ngọn lửa đam mê, gìn giữ và truyền dạy tinh hoa văn hóa, để mạch nguồn di sản mãi lan tỏa, trường tồn cùng thời gian.

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Tháng Văn hóa đường phố Lâm Đồng

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Tháng Văn hóa đường phố Lâm Đồng

Tối 6/9, Tháng Văn hóa đường phố với chủ đề “Lâm Đồng - Hội tụ tinh hoa, Kết nối cảm xúc” đã diễn ra tại phường Phan Thiết. Đây là hoạt động chính nằm trong chương trình “Tháng trải nghiệm điểm đến du lịch tỉnh Lâm Đồng năm 2025” do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng tổ chức.

Trưng bày 200 bức ảnh, tư liệu chống rác thải nhựa

Trưng bày 200 bức ảnh, tư liệu chống rác thải nhựa

Ngày 5/9, tại phường Phú Yên (tỉnh Đắk Lắk), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh tổ chức trưng bày tư liệu chống rác thải nhựa; tập huấn công tác thông tin đối ngoại, tuyên truyền chủ quyền biên giới biển, đảo Việt Nam.

Rực rỡ sắc màu văn hóa dân tộc trong chuỗi sự kiện "Vui Tết độc lập"

Rực rỡ sắc màu văn hóa dân tộc trong chuỗi sự kiện "Vui Tết độc lập"

Từ ngày 30/8 đến 2/9/2025, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Hà Nội), diễn ra chuỗi hoạt động đặc sắc với chủ đề “Vui Tết độc lập”, nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Sự kiện có sự tham gia của gần 200 nghệ nhân, đồng bào đến từ 18 dân tộc trên cả nước, tái hiện không gian văn hóa truyền thống qua phiên chợ vùng cao, trình diễn dân ca, dân vũ, ẩm thực, trò chơi dân gian, giới thiệu sản vật địa phương...Ảnh: Vân Chi/TTXVN

80 năm Quốc khánh: Đa dạng hoạt động văn hóa, trải nghiệm tại Đắk Lắk

80 năm Quốc khánh: Đa dạng hoạt động văn hóa, trải nghiệm tại Đắk Lắk

Dịp Quốc khánh 2/9 năm nay, tỉnh Đắk Lắk sôi động với nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật đặc sắc. Các chương trình không chỉ tạo không gian vui tươi, gắn kết cộng đồng mà còn mang đến cho du khách những trải nghiệm mới mẻ về vùng đất và con người nơi đây. Qua đó, hình ảnh Đắk Lắk ngày càng thêm gần gũi, hấp dẫn trong mắt bạn bè và du khách gần xa.

Tôn vinh, lan tỏa giá trị của di sản Then

Tôn vinh, lan tỏa giá trị của di sản Then

Chiều 31/8, tại tỉnh Thái Nguyên, Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam phối hợp với Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc; Trung tâm cung ứng dịch vụ xã Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh; Hội Tinh hoa Việt Nam đến từ Cộng hòa Pháp tổ chức chương trình nghệ thuật “Sắc Then Việt Bắc”. Sự kiện với sự tham gia của nhiều nghệ nhân, nghệ sỹ, nhà nghiên cứu và đông đảo công chúng yêu mến di sản Then.

Khai mạc Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025

Khai mạc Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025

Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, tối 29/8, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức khai mạc Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025 với chủ đề: "Khát vọng biển xanh - Đại ngàn tỏa sáng".

Hát Xoan - Di sản lan tỏa từ miền đất Tổ

Hát Xoan - Di sản lan tỏa từ miền đất Tổ

Trong kho tàng nghệ thuật dân gian Việt Nam, Hát Xoan Phú Thọ là loại hình độc đáo, gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương - cội nguồn dựng nước của dân tộc. Với giai điệu mộc mạc, ca từ dung dị nhưng giàu chiều sâu văn hóa, Hát Xoan không chỉ phản ánh đời sống tinh thần của cư dân vùng đất Tổ mà còn góp phần khẳng định bản sắc Việt Nam trên bản đồ di sản thế giới.

Độc đáo ngôi đình có một không hai ở Đồng Tháp

Độc đáo ngôi đình có một không hai ở Đồng Tháp

Hai cây bồ đề buông rễ ôm toàn bộ ngôi đình là một trong những nét độc đáo, cổ kính của đình Tân Đông ở xã Tân Đông, tỉnh Đồng Tháp. Hơn 100 năm qua, dù qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo nhưng các giá trị lịch sử, văn hóa của ngôi đình này vẫn còn vẹn nguyên đến hôm nay. Ngày nay, đình Tân Đông là một trong những địa điểm thu hút, đón khách tham quan, du lịch nổi tiếng ở xã Tân Đông, tỉnh Đồng Tháp.

Trên 2.500 người sẽ tham gia màn đại xòe trong Tết Độc lập

Trên 2.500 người sẽ tham gia màn đại xòe trong Tết Độc lập

Ban Tổ chức Tết Độc lập tỉnh Lai Châu cho biết, chương trình Tết Độc lập năm 2025 tại xã Than Uyên ở quy mô cấp tỉnh sẽ diễn ra từ ngày 30/8 đến hết ngày 2/9. Chủ tịch UBND xã Than Uyên Phan Văn Ngọc nêu rõ, điểm nhấn trong dịp Tết Độc lập năm nay là màn đại xòe, với sự tham gia của trên 2.500 người. Trước khi diễn ra màn múa xòe sẽ diễn ra màn múa khèn, múa ô của dân tộc Mông.

Lào Cai: Xây dựng văn hóa trở thành động lực phát triển bền vững

Lào Cai: Xây dựng văn hóa trở thành động lực phát triển bền vững

“Trong giai đoạn phát triển mới, ngành Văn hóa cần nhận thức sâu sắc văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là cội nguồn sức mạnh nội sinh, là động lực thúc đẩy phát triển bền vững. Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, gắn với nâng cao chỉ số hạnh phúc của nhân dân, chính là con đường đưa Lào Cai vươn lên phát triển xanh, hài hòa, bản sắc và hạnh phúc, trở thành một cực tăng trưởng mới, một trung tâm kết nối kinh tế - văn hóa của cả vùng”. Đó là nội dung được Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Lào Cai Trịnh Xuân Trường nhấn mạnh tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa (28/8/1945 - 28/8/2025) diễn ra sáng 24/8.

'Vui Tết Độc lập' tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

'Vui Tết Độc lập' tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Thông tin từ Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết, từ ngày 30/8-2/9, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đoài Phương, Hà Nội), sẽ diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.

Tập thơ Gia huấn ca nam được sáng tác theo thể loại Brahmakite (thể thơ 5-6 chữ), một thể thơ truyền thống phổ biến trong văn học dân gian Khmer. Ảnh: Sơn Hên

Giá trị giáo dục độc đáo trong "Gia huấn ca nam" của người Khmer Nam Bộ

“Gia huấn ca nam” là tác phẩm thơ giáo huấn đặc sắc của người Khmer Nam Bộ, được truyền từ đời này sang đời khác để răn dạy nam giới về đạo lý, nhân cách và cách ứng xử trong gia đình, xã hội. Với ngôn ngữ giản dị, thể thơ truyền thống dễ thuộc, dễ nhớ, tác phẩm được dạy trong gia đình, chùa chiền và trường học. Không chỉ mang giá trị đạo đức, “Gia huấn ca nam” còn là nền tảng văn hóa giáo dục, đồng thời là kho tàng tri thức dân gian của cộng đồng người Khmer.

Nhiều hoạt động sôi nổi tại Ngày hội văn hóa, thể thao tôn giáo tại Thái Nguyên

Nhiều hoạt động sôi nổi tại Ngày hội văn hóa, thể thao tôn giáo tại Thái Nguyên

Ngày 20/8, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Thái Nguyên phối hợp với các sở, ngành, địa phương, các tổ chức tôn giáo trên địa bàn tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao tôn giáo lần thứ IV năm 2025, với sự tham gia của hơn 400 vận động viên là chức sắc, chức việc, nhà tu hành và tín đồ các tôn giáo.

Giữ gìn giá trị văn hóa từ lớp học tiếng Khmer

Giữ gìn giá trị văn hóa từ lớp học tiếng Khmer

Mỗi dịp hè, nhiều điểm chùa Phật giáo Nam tông Khmer tại thành phố Cần Thơ tổ chức các lớp dạy chữ Khmer cho học sinh đồng bào dân tộc thiểu số. Các lớp học này giúp truyền dạy tiếng nói, chữ viết, góp phần giữ gìn, phát huy những giá trị truyền thống, văn hóa tốt đẹp của đồng bào Khmer qua từng thế hệ.

Sóc Bom Bo - Không gian văn hóa S’tiêng sống động

Sóc Bom Bo - Không gian văn hóa S’tiêng sống động

Sóc Bom Bo (xã Bom Bo, tỉnh Đồng Nai) là địa danh đã đi vào lịch sử hào hùng của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ cứu nước. Tiếng chày trên Sóc Bom Bo không chỉ là âm thanh của sự sống mà còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết, ý chí kiên cường của quân và dân nơi đây. Ngày nay, du khách đến Bom Bo vẫn có thể nghe thấy tiếng chày, tiếng cồng chiêng vang vọng khắp nơi, cảm nhận rõ nét hơi thở văn hóa và lịch sử trên mảnh đất anh hùng.