Phục dựng, bảo tồn không gian nhà rông truyền thống ở Kon Tum

Đối với cộng đồng người dân tộc thiểu số tại Tây Nguyên nói chung và tỉnh Kon Tum nói riêng, nhà rông được xem như “trái tim” của cả ngôi làng. Với yếu tố quan trọng trong tín ngưỡng, đời sống, nhà rông luôn được đồng bào dân tộc thiểu số giữ gìn nhằm phát huy các giá trị truyền thống, tạo nên không gian văn hóa mang nét đặc trưng riêng của mỗi dân tộc.

potal-bao-ton-nha-rong-truyen-thong-tai-kon-tum-7797812.jpg
Tu sửa nhà Rông truyền thống tại Kon Tum. Ảnh: Khoa Chương - TTXVN

Vui mừng bên nhà rông mới

Với lối kiến trúc độc đáo, nhà rông tại làng Đăk Wâk (xã Đăk Kroong) được xem như nhà rông đẹp nhất, lưu giữ được nét văn hóa đặc trưng của người Gié-Triêng ở huyện Đăk Glei. Người Gié-Triêng quan niệm nhà rông là ngôi nhà chung của cả dân làng, bởi đây thường là nơi họp làng, sinh hoạt và giải quyết các vấn đề quan trọng của cộng đồng.

Trải qua thời gian, phần mái của nhà rông đã dần xuống cấp nên Hội đồng già làng Đăk Wâk họp bàn và quyết định sửa chữa lại ngôi nhà rông ngay sau mùa thu hoạch. Để sửa chữa nhà rông, dân làng Đăk Wâk đã bầu chọn và thành lập Ban điều hành với 25 người cùng chia nhau phụ trách, hướng dẫn các công việc. Có hơn 260 phụ nữ và 300 nam giới trong độ tuổi lao động của làng được chia làm 4 đội để thu gom tranh, mây, tre, nứa.

potal-bao-ton-nha-rong-truyen-thong-tai-kon-tum-7797796.jpg
Đan tranh, lợp mái để sửa chữa nhà Rông truyền thống tại tỉnh Kon Tum. Ảnh: Khoa Chương - TTXVN

Ông A Quốc (làng Đăk Wâk, xã Đăk Kroong) cho biết, già làng phân công mỗi người một việc, ai nấy đều hăng hái tham gia với mong muốn góp một phần công sức để sửa chữa lại nhà rông truyền thống. Đây là một việc làm quan trọng đối với người dân nơi đây, bởi nhà rông chính là “linh hồn” của cả ngôi làng, được thế hệ đi trước để lại như một nét văn hóa đặc trưng, cần ra sức gìn giữ, bảo tồn.

Với sự quyết tâm, đồng lòng của dân làng, trong 1 tháng, hơn 5.000 ngày công đã được người dân đóng góp để hoàn thành việc sửa chữa nhà rông có chiều dài 12m, rộng 8m, cao 12m.

potal-bao-ton-khong-gian-nha-rong-truyen-thong-tai-kon-tum-7797791.jpg
Đan tranh, lợp mái để sửa chữa nhà Rông truyền thống tại tỉnh Kon Tum. Ảnh: Khoa Chương - TTXVN

Ông A Thông (già làng Đăk Wâk, xã Đăk Kroong) phấn khởi cho biết, việc hoàn thành sửa chữa nhà rông đã thể hiện sự đoàn kết, gắn bó trong cộng đồng và cũng là nét đẹp vốn có của người Gié-Triêng. Giờ đây, người dân vui mừng khi nhà rông đã được khang trang, đẹp đẽ hơn, có nơi để tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, lễ hội.

Những ngày này, người Xơ Đăng, nhánh Tơ Đrá, tại làng Kon Rôn (xã Ngọk Réo, huyện Đăk Hà) đang vui mừng sinh hoạt cộng đồng bên nhà rông mới vừa được hoàn thành sửa chữa trên nền nhà rông cũ. Trong đó, nhà rông mới có 6 trụ, sàn, mái và cầu thang được làm từ gỗ, tre, nứa, mây.

potal-bao-ton-nha-rong-truyen-thong-tai-kon-tum-7797789.jpg
Nhà Rông truyền thống được người Xơ Đăng tại làng Tu Thó, xã Tê Xăng (Tu Mơ Rông, Kon Tum) phục dựng. Ảnh: Khoa Chương - TTXVN

Để đảm bảo giữ nguyên bản nhà rông truyền thống, người dân đã họp để lấy ý kiến của Hội đồng già làng, người có kinh nghiệm, trong việc lựa chọn vật liệu tự nhiên, đến việc trang trí, hoàn thiện các chi tiết, hoa văn. Với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, người dân làng Kon Kôn đã đóng góp thêm 41 triệu đồng và gần 3.000 ngày công để thi công.

Anh U Nam Huế (Trưởng thôn Kon Rôn, xã Ngọk Réo, huyện Đăk Hà) cho biết, việc sửa chữa nhà rông được cả cộng đồng tại địa phương chung tay cùng làm. Các già làng, người có uy tín luôn tận tâm chỉ bảo, truyền dạy lại cho con cháu hiểu và biết cách làm nhà rông truyền thống. Thế hệ trẻ rất phấn khởi vì được trực tiếp làm và trải nghiệm các việc như đan tranh, lợp mái, góp phần bảo tồn nét đẹp văn hóa của người Xơ Đăng, nhánh Tơ Đrá.

potal-bao-ton-khong-gian-nha-rong-truyen-thong-tai-kon-tum-7797786.jpg
Nhà Rông truyền thống của người Rơ Măm, một trong 5 dân tộc đặc biệt ít người ở xã Mô Rai (Sa Thầy, Kon Tum). Ảnh: Khoa Chương - TTXVN

Phát huy giá trị văn hóa

Trước đây, đa phần người dân tộc thiểu số không mặn mà với việc sinh hoạt cộng đồng tại nhà rông, do nhà được xây bằng các vật liệu hiện đại như gạch, đá, mái lợp tôn. Nhờ nguồn lực đầu tư Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, nhiều nhà rông truyền thống tại tỉnh Kon Tum đã được phục dựng, tạo sự phấn khởi trong cộng đồng.

Theo thống kê của ngành Văn hóa Kon Tum, toàn tỉnh hiện có 503 làng đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ, có 479 nhà rông, nhà sàn cộng đồng; trong đó, có 221 nhà sử dụng nguyên liệu truyền thống để xây dựng như gỗ, tre, mái lợp tranh.

potal-bao-ton-khong-gian-nha-rong-truyen-thong-tai-kon-tum-7797787.jpg
Công đồng người Brâu, một trong năm dân tộc đặc biệt ít người ở làng Đăk Mế, xã Pờ Y (Ngọc Hồi, Kon Tum) sinh hoạt cồng chiêng tại nhà Rông truyền thống. Ảnh: Khoa Chương - TTXVN

Khi các nhà rông truyền thống được phục dựng là lúc người dân mang đến nơi đây những giá trị văn hóa đặc sắc khác như: dệt vải, đan lát, cồng chiêng, múa xoang. Bởi lẽ, cộng đồng người dân tộc thiểu số quan niệm rằng, cho dù đi đâu, làm gì, dân làng cũng luôn hướng về “ngôi nhà chung” hùng vĩ của mình. Nhà rông không chỉ là tín ngưỡng, mà còn mang những giá trị văn hóa đặc trưng như lễ hội, nghề truyền thống…

Già làng Blong Vẽ (làng Đăk Răng, xã Đăk Dục, huyện Ngọc Hồi) cho biết, với nguồn lực đầu tư của Đảng, Nhà nước, người Gié-Triêng tại làng rất phấn khởi khi những nét đẹp văn hóa của cộng đồng đã được bảo tồn, phát huy. Làng Đăk Răng cũng đã được công nhận là Làng du lịch cộng đồng, giúp người dân có thêm thu nhập từ văn hóa, đời sống ngày càng phấn khởi.

potal-giu-nep-nha-rong-truyen-thong-7238784.jpg
Nhà Rông truyền thống là biểu tượng trong văn hóa của đồng bào Kon Jơ Dri, xã Đăk Rơ Wa, thành phố Kon Tum. Ảnh: Dư Toán - TTXVN

Ông Josh Herman (du khách Australia) chia sẻ: “Ngôi nhà rông của người dân được làm bằng các vật liệu tự nhiên khiến tôi cảm thấy rất thích thú vì nó thân thiện với môi trường. Cách xây dựng độc đáo, nhất là phần mái lợp tranh đã trở thành nét văn hóa rất ấn tượng và hùng vĩ”.

Thông qua Dự án 6, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum đã thực hiện nhiều chương trình khôi phục, bảo tồn và phát triển bản sắc văn hóa truyền thống người dân tộc thiểu số; bảo tồn các lễ hội, khai thác, xây dựng sản phẩm phục vụ phát triển du lịch; hỗ trợ chương trình nghiên cứu, phục dựng, bảo tồn nhạc cụ truyền thống; xây dựng một câu lạc bộ văn hóa dân gian.

Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum Phan Văn Hoàng cho biết, để đảm bảo nhà rông truyền thống được bảo tồn, phát huy, nhiều địa phương tại tỉnh đã chủ động xây dựng các vùng nguyên liệu; tuyên truyền, vận động người dân khai thác tre, mây, tranh đủ dùng, tránh tình trạng khan hiếm nguyên liệu truyền thống về sau.

potal-van-hoa-soi-duong-giu-nep-nha-rong-truyen-thong-7238807.jpg
Người dân làng Đăk Đe, xã Rờ Kơi, huyện Sa Thầy làm lễ mừng nhà Rông mới. Ảnh: Dư Toán - TTXVN

Thời gan tới, Sở tiếp tục tăng cường bảo tồn, phục dựng nhà rông truyền thống tại vùng dân tộc thiểu số. Từ đó, tạo điều kiện cho các di sản văn hóa có không gian để phát triển, kéo theo nhiều giá trị văn hóa khác như nghề truyền thống, cồng chiêng, xoang, lễ hội cũng được bảo tồn. Sở còn xây dựng, hoàn thiện, nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách về phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc và miền núi theo hướng toàn diện, bền vững, gắn với việc tuyên truyền, quảng bá, xúc tiến du lịch tại địa phương.

Khoa Chương

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

Tối 19/7, tại quảng trường Tháp Nghinh Phong (phường Tuy Hòa, tỉnh Đắk Lắk) diễn ra chương trình nghệ thuật - thời trang với chủ đề “Đắk Lắk - Âm vang ngày mới”.

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Đã thành thông lệ, vào dịp hè, các chùa Phật giáo Nam tông Khmer tại tỉnh Vĩnh Long tổ chức các lớp dạy chữ Khmer cho học sinh là con em đồng bào Khmer tại địa phương. Hoạt động này không chỉ góp phần bảo tồn tiếng nói, chữ viết của dân tộc thiểu số mà còn tạo nên sân chơi bổ ích trong dịp hè, giúp các em gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc.

Tiếng nói đầy cảm hứng của những em gái dân tộc thiểu số

Tiếng nói đầy cảm hứng của những em gái dân tộc thiểu số

Tại Hà Nội, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp cùng Văn phòng UNESCO Hà Nội đã tổ chức triển lãm tranh “Chúng tôi CÓ THỂ”. Sự kiện đặc biệt này giới thiệu gần 30 tác phẩm do các em học sinh thực hiện, được tuyển chọn từ hai cuộc thi “Vươn xa - Tỏa sáng” và “Trẻ em gái làm chủ tương lai”, một sáng kiến nhằm hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại vùng khó khăn tiếp cận cơ hội học tập và phát triển toàn diện.

Nhạc cụ truyền thống giữ hồn văn hóa dân tộc

Nhạc cụ truyền thống giữ hồn văn hóa dân tộc

Trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào các dân tộc vùng cao Lào Cai, nhạc cụ truyền thống đã giúp truyền tải nét đẹp tâm hồn với các thanh âm, điệu múa và nhạc điệu của tâm linh hiện hữu trong những nghi lễ thiêng liêng của đồng bào nơi đây, thể hiện sức sống bền bỉ, mộc mạc, tính gắn kết cộng đồng cao.

Yên Bái khát vọng vào thời kỳ đổi mới

Yên Bái khát vọng vào thời kỳ đổi mới

Tối 29/6, tại Quảng trường 19/8, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái tổ chức Chương trình nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “80 năm - Sáng mãi niềm tin” nhân kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Yên Bái (30/6/1945 - 30/6/2025) và chào mừng thành lập tỉnh Lào Cai mới.

UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn

UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn

Chiều 28/6, UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức đón nhận Danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. Danh hiệu này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng đưa tỉnh Lạng Sơn gia nhập Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu UNESCO gồm 229 điểm đến thuộc 50 quốc gia trên thế giới.

Tháp Bà Ponagar: Tinh hoa kiến trúc Chăm và giá trị tâm linh được vinh danh

Tháp Bà Ponagar: Tinh hoa kiến trúc Chăm và giá trị tâm linh được vinh danh

Với tư cách là một trong những quần thể kiến trúc Chăm tiêu biểu và nguyên vẹn nhất còn lại, Tháp Bà Ponagar (Nha Trang, Khánh Hòa) hội tụ những giá trị đặc sắc của nghệ thuật xây dựng và điêu khắc. Sự độc đáo thể hiện ở cấu trúc tháp nhiều tầng, kỹ thuật xử lý vật liệu và sự hòa quyện giữa tín ngưỡng bản địa với ảnh hưởng Ấn Độ giáo. Việc được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt tháng 1/2025, không chỉ vinh danh giá trị vật thể mà còn là sự thừa nhận tầm quan trọng của một trung tâm tâm linh đã tồn tại và phát triển qua nhiều thế kỷ.

Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025

Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025

Tối 25/6, tại Trung tâm Văn hóa - Du lịch tỉnh Đắk Lắk (thành phố Buôn Ma Thuột), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025.

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Từ TP.HCM, 10 thành viên Câu lạc bộ Nhiếp ảnh Thiên nhiên Hoang dã Việt Nam đã lên đường sang Malaysia, tham dự Cuộc thi nổi tiếng Fraser's Hill International Birdrace 2025. Đây là sân chơi lớn nhất Đông Nam Á dành cho những người yêu chim hoang dã và bảo tồn thiên nhiên. Đoàn Việt Nam do nhiếp ảnh gia Nguyễn Hoài Bảo, Giảng viên Trường ĐH Khoa học tự nhiên - ĐH Quốc gia TP.HCM làm trưởng đoàn đã xuất sắc giành Giải Nhì chung cuộc (First Runner-up) hạng mục Advanced - hạng mục cao nhất dành cho các đội chuyên nghiệp.

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Trong những năm qua, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã có những chuyển biến quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội. Đời sống vật chất của đồng bào các dân tộc thiểu số ngày càng được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh hằng năm. Những thành tựu đó có đóng góp to lớn của các cơ quan báo chí, trong đó có báo Tin tức và Dân tộc, TTXVN trong việc tuyên truyền, cổ vũ, phổ biến kiến thức tới đồng bào.

Báo chí góp sức vì Đất Sen hồng bền vững và nhân văn

Báo chí góp sức vì Đất Sen hồng bền vững và nhân văn

Ngày 19/6, Hội Nhà báo tỉnh Đồng Tháp tổ chức trao Giải báo chí tỉnh lần thứ VIII năm 2025. Năm nay, Ban Tổ chức nhận được 339 tác phẩm của 226 tác giả, nhóm tác giả thuộc các loại hình báo in, báo điện tử, báo nói, báo hình, ảnh báo chí. Kết quả, có 81 tác phẩm đoạt giải, gồm 5 giải A, 9 giải B, 15 giải C, 23 giải Khuyến khích và các giải thưởng theo thể loại gồm 4 giải Nhất, 7 giải Nhì, 12 giải Ba và 6 giải Khuyến khích.

Long An trao Giải Báo chí Nguyễn An Ninh lần thứ I

Long An trao Giải Báo chí Nguyễn An Ninh lần thứ I

Ngày 19/6, UBND tỉnh Long An long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025). Tham dự có nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; lãnh đạo tỉnh Long An; đại diện các đơn vị, địa phương cùng đại diện lãnh đạo, phóng viên cơ quan báo chí.

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên đã ban hành kế hoạch tổ chức triển lãm ảnh đẹp du lịch “Sắc màu Tây Bắc”; Trưng bày, giới thiệu điểm đến du lịch đặc sắc và Liên hoan ẩm thực Tây Bắc. Đây là một trong chuỗi những hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia

Giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia

Tối 13/6, Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long phối hợp với Đoàn Bộ Văn hóa và Nghệ thuật Vương quốc Campuchia tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia.

Sôi nổi Giải đua ngựa truyền thống trên Cao nguyên trắng Bắc Hà

Sôi nổi Giải đua ngựa truyền thống trên Cao nguyên trắng Bắc Hà

Ngày 7/6, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đã tổ chức Giải đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà lần thứ 18. Đây được xem là cuộc đua "độc nhất vô nhị" ở Việt Nam bởi những nài ngựa tham gia cuộc thi là những nông dân thực thụ ở các xã vùng cao của huyện Bắc Hà, huyện Si Ma Cai, huyện Bát Xát tỉnh Lào Cai và các nài ngựa đến từ tỉnh Tuyên Quang và Sơn La.

Sau ánh hào quang là những em thơ nơi bản làng

Sau ánh hào quang là những em thơ nơi bản làng

Với các giải thưởng tại Liên hoan phim tài liệu quốc tế Amsterdam và tác phẩm lọt vào danh sách rút gọn Oscar, đạo diễn Hà Lệ Diễm (dân tộc Tày, Bắc Kạn) đang khẳng định tên tuổi ở những sân khấu điện ảnh lớn nhất thế giới. Sau ánh đèn hào quang, chị lại lặng lẽ quay về những bản làng xa xôi, truyền cảm hứng về hành trình theo đuổi con chữ, vun đắp mơ ước cho những em nhỏ.

Người Cơ Tu gửi lời tạ ơn thần núi, thần rừng

Người Cơ Tu gửi lời tạ ơn thần núi, thần rừng

Lễ hội Tấc Giàng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (Cúng thần núi, thần rừng), nghi lễ tâm linh quan trọng của đồng bào Cơ Tu huyện A Lưới (Huế) vừa được tái hiện tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Giữ hồn khèn Mông ở vùng cao Trạm Tấu

Giữ hồn khèn Mông ở vùng cao Trạm Tấu

Người Mông ở vùng cao Trạm Tấu (Yên Bái) hiện còn giữ được nhiều nét văn hóa đặc sắc của đồng bào. Cây khèn với họ không chỉ là nhạc cụ, mà còn là tiếng nói của núi rừng, tiếng lòng của người Mông và sợi dây kết nối giữa quá khứ, hiện tại với tương lai. Để tiếng khèn trường tồn với thời gian, các thế hệ người Mông huyện Trạm Tấu luôn miệt mài gìn giữ nét văn hóa đặc sắc này.

Bảo tồn, phát huy giá trị gốm Quảng Đức gắn với du lịch làng nghề

Bảo tồn, phát huy giá trị gốm Quảng Đức gắn với du lịch làng nghề

Gốm cổ Quảng Đức là một trong những di sản văn hóa tiêu biểu của tỉnh Phú Yên. Tỉnh đang tổ chức nhiều hội thảo, triển lãm chuyên đề và nghiên cứu nhằm đánh giá, nhận diện một cách tổng quan, đầy đủ về giá trị di sản văn hóa gốm Quảng Đức, từ đó đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch làng nghề trong thời gian tới.

Thúc đẩy văn hóa đọc trong cộng đồng gắn với giáo dục truyền thống yêu nước

Thúc đẩy văn hóa đọc trong cộng đồng gắn với giáo dục truyền thống yêu nước

Tối 27/5, tại thành phố Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ Khai mạc Liên hoan Cán bộ thư viện toàn quốc tuyên truyền phát triển văn hóa đọc và giới thiệu sách- Kỷ niệm các ngày Lễ lớn và sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước trong năm 2025 với Chủ đề “Bản hùng ca đất nước”.

Phát huy giá trị quần thể di tích Thổ Hà gắn với phát triển du lịch

Phát huy giá trị quần thể di tích Thổ Hà gắn với phát triển du lịch

Chiều 23/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Giang, UBND thị xã Việt Yên phối hợp tổ chức tọa đàm “Bảo tồn, phát huy giá trị quần thể di tích đình, chùa, từ chỉ Thổ Hà, xã Vân Hà, thị xã Việt Yên gắn với phát triển du lịch”. Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bắc Giang Mai Sơn, cùng đông đảo chuyên gia về lịch sử, văn hóa Trung ương và địa phương tham dự.