Tiếc thương nhà văn Nguyễn Huy Thiệp!

Tiếc thương nhà văn Nguyễn Huy Thiệp!

Thông tin nhà văn Nguyễn Huy Thiệp ra đi ở tuổi 71 khiến cho giới văn học và công chúng không khỏi bàng hoàng, tiếc thương.

“Hiện tượng” văn học những năm 80


Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp sinh ngày 20/4/1950 ở Thái Nguyên, quê gốc của ông ở huyện Thanh Trì, Hà Nội. Ông tốt nghiệp Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1970, sau đó ông đã có 10 năm làm thầy giáo ở một địa phương miền núi phía Bắc; rồi làm rất nhiều nghề để kiếm sống trước khi chuyển hẳn sang nghiệp viết.

Tiếc thương nhà văn Nguyễn Huy Thiệp! ảnh 1

Xuất hiện trên văn đàn Việt Nam khá muộn, bắt đầu từ những truyện ngắn đăng trên Báo Văn nghệ năm 1986. Nhưng chỉ sau vài năm, khi truyện ngắn “Tướng về hưu” (1987) và “Những ngọn gió Hua Tát” (1989) ra đời, thì nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đã trở thành một “hiện tượng” của văn học Việt Nam.

Sở trường của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp là truyện ngắn với mảng đề tài đa dạng gồm lịch sử và văn học, hơi hướng huyền thoại và cổ tích, xã hội Việt Nam đương đại, làng quê và người lao động.

Tên tuổi của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp gắn liền với các truyện ngắn như: “Tướng về hưu”, “Những người thợ xẻ”, “Thương nhớ đồng quê”, “Sang sông”… Ba cuốn tiểu thuyết của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đã được xuất bản gồm: “Tiểu long nữ”, “Gạ tình lấy điểm”, “Tuổi 20 yêu dấu”.

Ngoài ra, nhà văn Nguyễn Huy Thiệp còn viết kịch, thơ và tiểu luận đăng trên nhiều báo, tạp chí trong nước. Điểm đặc sắc, tạo nên dấu ấn riêng trong văn chương của Nguyễn Huy Thiệp là ông dám vạch trần cái ác, cái xấu xa của con người.

Trong truyện ngắn “Không có vua", Nguyễn Huy Thiệp thể hiện thành công một bức tranh hiện thực đầy tính chân thực trong gia đình thời kỳ đó qua câu chuyện xoay quanh những hỗn loạn, không có tôn ti trật tự trong gia đình lão Kiền. Có thể nói, “Không có vua” được Nguyễn Huy Thiệp viết với ngòi bút tỉnh táo, sắc lạnh, là tác phẩm điển hình cho phong cách, giọng văn của Nguyễn Huy Thiệp.

Truyện ngắn “Tướng về hưu” đã khắc họa một điển hình về bi kịch của người lính sau chiến tranh. Vốn quen với cuộc sống trong quân đội, cùng đồng đội gắn kết, hy sinh, san sẻ cả vật chất lẫn tinh thần, ít vụ lợi cá nhân… thì khi về với đời thường, ông tướng về hưu không thể hòa nhập được với lối sống giành giật từng chén cơm manh áo, ích kỷ cá nhân, nếp sống thực dụng lan tràn… Nhưng dù vậy, ông Bổng - một con người bị lãng quên từ lâu bởi những toan tính thấp hèn, bởi sự táng tận lương tâm, lại có lúc nghĩ đến huyết thống họ hàng, cũng có lúc khóc như một đứa trẻ khi được coi “là người”…

Công chúng cũng ấn tượng với truyện ngắn “Thương nhớ đồng quê” của Nguyễn Huy Thiệp, tác phẩm này đã được đạo diễn, Nghệ sỹ Nhân dân Đặng Nhật Minh dựng thành bộ phim nổi tiếng cùng tên. "Thương nhớ đồng quê" là một áng văn mượt mà, đưa người đọc vào những tình cảm vừa êm đềm xen lẫn ái ngại, xót thương; nhưng vượt lên tất cả là tình cảm với làng quê yêu dấu.

“Chảy đi sông ơi” là tuyển tập gồm 10 truyện ngắn được Nguyễn Huy thiệp sáng tác trong giai đoạn từ 1982-2004, có nội dung tư tưởng và đề tài phong phú, lấy cảm hứng từ những cảnh đời đặc biệt để làm bật lên nét nhân văn, hướng thiện trong mỗi con người…

Không chỉ nổi tiếng trong nước, Nguyễn Huy Thiệp còn có rất nhiều tác phẩm được ra mắt ở nước ngoài. Trong đó, “Trái tim hổ” (Le coeur du tigre) ra mắt ở Pháp vào năm 1993 và tại Hà Lan vào năm 1995.

Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp từng được nhận Huân chương Văn học Nghệ thuật Pháp (năm 2007), Giải thưởng Premio Nonino, Italy (năm 2008).

Tháng 3/2021, nhà văn Nguyễn Huy Thiệp có tên trong danh sách đề nghị xét tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.

Mất mát lớn của văn học Việt Nam

Trong con mắt của bạn bè và những người đã từng tiếp xúc, nhà văn Nguyễn Huy Thiệp là người hiền lành, giản dị. Ngoài đời ông ít nói nhưng trong văn chương và khi tranh luận về văn chương, ông rất quyết liệt, mạnh dạn và khá sắc sảo. Có người bạn của ông đã từng nhận xét rằng, dường như mọi sự sắc sảo của Nguyễn Huy Thiệp đều dành hết cho văn chương…

Nhà văn Nguyễn Văn Thọ là một người bạn lâu năm của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp. Ông chia sẻ, Nguyễn Huy Thiệp mất là ông mất đi một bạn văn lớn, người chia sẻ với ông rất nhiều về bút pháp, về vị trí và vai trò của nhà văn trong xã hội. Đây cũng là một tổn thất lớn đối với văn học Việt Nam. Nguyễn Huy Thiệp có giọng văn lạ, chẳng giống ai từ trước tới nay. Ông có biệt tài trong đối thoại cũng như xây dựng không khí, cấu trúc, nhân vật. Văn chương của Nguyễn Huy Thiệp là một tiếng nói đầy khác biệt, ông nhìn thẳng vào những bề bộn của xã hội, vào cái ác, lẫn chiều sâu của thân phận mỗi người trong chiều dài thân phận đất nước, dân tộc… Có thể thấy rõ những điều đó trong “Tướng về hưu”, “Những ngọn gió Hua Tát”, “Những người thợ xẻ”, “Chảy đi sông ơi”…

Phó Giáo sư, Tiến sỹ, nhà văn, nhà phê bình Ngô Văn Giá, nguyên Trưởng khoa Viết văn – Báo chí, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội cho rằng, sự ra đi của Nguyễn Huy Thiệp đã tạo ra khoảng trống lớn với “làng văn” Việt Nam. Nguyễn Huy Thiệp đã làm mới tất cả, từ cái nhìn, thi pháp đến quan niệm, ngôn ngữ. Ông hiện diện như một sự đổi mới, dứt khoát, chói sáng, góp phần mạnh mẽ vào tiến trình đổi mới văn học của đất nước.

“Hơn 60 truyện ngắn trong một đời văn, trong đó có khoảng hơn 20 truyện ngắn xuất sắc, có những truyện ngắn không chỉ là đỉnh cao trong sự nghiệp của nhà văn mà còn là đỉnh cao trong truyện ngắn của văn học Việt Nam hiện đại”, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Ngô Văn Giá khẳng định.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Trưởng ban lễ tang cho biết cho biết: Tang lễ của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp sẽ diễn ra sáng 24/3 (tức ngày 12/2 âm lịch) tại Nhà tang lễ Quốc gia, số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội. Lễ an táng vào chiều cùng ngày tại nghĩa trang thôn Tằng My, xã Nam Hồng, huyện Đông Anh, Hà Nội.

Phương Lan

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Nghệ nhân Thạch Tung truyền dạy cách đánh trống Chhay Dăm cho em Thạch Sen, con út trong gia đình

Người giữ nhịp trống Chhay Dăm nơi phum sóc

Mỗi dịp lễ hội về trên phum sóc, tiếng trống Chhay Dăm lại vang lên rộn ràng qua đôi tay điêu luyện của nghệ nhân Thạch Tung. Ông đã dành hơn nửa đời mình gắn bó với điệu múa trống truyền thống, góp phần gìn giữ và truyền lửa đam mê văn hóa Khmer cho thế hệ trẻ.

Sapa mùa lúa xanh: Bình yên nép giữa thung lũng mây

Sapa mùa lúa xanh: Bình yên nép giữa thung lũng mây

Nếu mùa lúa chín vào tháng 9, 10 là thời điểm Sapa rực rỡ trong sắc vàng, mùa lúa xanh lại mang đến vẻ đẹp nguyên sơ, dịu dàng và đầy sức sống. Những thửa ruộng bậc thang mướt mát trải dài theo triền núi như mời gọi du khách dừng chân, hít hà hương đồng gió núi và tận hưởng vẻ thanh bình của núi rừng Tây Bắc.

Giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị Đờn ca tài tử Nam Bộ

Giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị Đờn ca tài tử Nam Bộ

Được xem là cái nôi của nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, Long An (nay là Tây Ninh mới) đã và đang từng bước khẳng định vai trò trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát triển loại hình nghệ thuật truyền thống được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại.

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

Tối 19/7, tại quảng trường Tháp Nghinh Phong (phường Tuy Hòa, tỉnh Đắk Lắk) diễn ra chương trình nghệ thuật - thời trang với chủ đề “Đắk Lắk - Âm vang ngày mới”.

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Đã thành thông lệ, vào dịp hè, các chùa Phật giáo Nam tông Khmer tại tỉnh Vĩnh Long tổ chức các lớp dạy chữ Khmer cho học sinh là con em đồng bào Khmer tại địa phương. Hoạt động này không chỉ góp phần bảo tồn tiếng nói, chữ viết của dân tộc thiểu số mà còn tạo nên sân chơi bổ ích trong dịp hè, giúp các em gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc.

Tiếng nói đầy cảm hứng của những em gái dân tộc thiểu số

Tiếng nói đầy cảm hứng của những em gái dân tộc thiểu số

Tại Hà Nội, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp cùng Văn phòng UNESCO Hà Nội đã tổ chức triển lãm tranh “Chúng tôi CÓ THỂ”. Sự kiện đặc biệt này giới thiệu gần 30 tác phẩm do các em học sinh thực hiện, được tuyển chọn từ hai cuộc thi “Vươn xa - Tỏa sáng” và “Trẻ em gái làm chủ tương lai”, một sáng kiến nhằm hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại vùng khó khăn tiếp cận cơ hội học tập và phát triển toàn diện.

Nhạc cụ truyền thống giữ hồn văn hóa dân tộc

Nhạc cụ truyền thống giữ hồn văn hóa dân tộc

Trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào các dân tộc vùng cao Lào Cai, nhạc cụ truyền thống đã giúp truyền tải nét đẹp tâm hồn với các thanh âm, điệu múa và nhạc điệu của tâm linh hiện hữu trong những nghi lễ thiêng liêng của đồng bào nơi đây, thể hiện sức sống bền bỉ, mộc mạc, tính gắn kết cộng đồng cao.

Yên Bái khát vọng vào thời kỳ đổi mới

Yên Bái khát vọng vào thời kỳ đổi mới

Tối 29/6, tại Quảng trường 19/8, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái tổ chức Chương trình nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “80 năm - Sáng mãi niềm tin” nhân kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Yên Bái (30/6/1945 - 30/6/2025) và chào mừng thành lập tỉnh Lào Cai mới.

UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn

UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn

Chiều 28/6, UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức đón nhận Danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. Danh hiệu này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng đưa tỉnh Lạng Sơn gia nhập Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu UNESCO gồm 229 điểm đến thuộc 50 quốc gia trên thế giới.

Tháp Bà Ponagar: Tinh hoa kiến trúc Chăm và giá trị tâm linh được vinh danh

Tháp Bà Ponagar: Tinh hoa kiến trúc Chăm và giá trị tâm linh được vinh danh

Với tư cách là một trong những quần thể kiến trúc Chăm tiêu biểu và nguyên vẹn nhất còn lại, Tháp Bà Ponagar (Nha Trang, Khánh Hòa) hội tụ những giá trị đặc sắc của nghệ thuật xây dựng và điêu khắc. Sự độc đáo thể hiện ở cấu trúc tháp nhiều tầng, kỹ thuật xử lý vật liệu và sự hòa quyện giữa tín ngưỡng bản địa với ảnh hưởng Ấn Độ giáo. Việc được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt tháng 1/2025, không chỉ vinh danh giá trị vật thể mà còn là sự thừa nhận tầm quan trọng của một trung tâm tâm linh đã tồn tại và phát triển qua nhiều thế kỷ.

Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025

Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025

Tối 25/6, tại Trung tâm Văn hóa - Du lịch tỉnh Đắk Lắk (thành phố Buôn Ma Thuột), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025.

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Từ TP.HCM, 10 thành viên Câu lạc bộ Nhiếp ảnh Thiên nhiên Hoang dã Việt Nam đã lên đường sang Malaysia, tham dự Cuộc thi nổi tiếng Fraser's Hill International Birdrace 2025. Đây là sân chơi lớn nhất Đông Nam Á dành cho những người yêu chim hoang dã và bảo tồn thiên nhiên. Đoàn Việt Nam do nhiếp ảnh gia Nguyễn Hoài Bảo, Giảng viên Trường ĐH Khoa học tự nhiên - ĐH Quốc gia TP.HCM làm trưởng đoàn đã xuất sắc giành Giải Nhì chung cuộc (First Runner-up) hạng mục Advanced - hạng mục cao nhất dành cho các đội chuyên nghiệp.

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Trong những năm qua, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã có những chuyển biến quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội. Đời sống vật chất của đồng bào các dân tộc thiểu số ngày càng được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh hằng năm. Những thành tựu đó có đóng góp to lớn của các cơ quan báo chí, trong đó có báo Tin tức và Dân tộc, TTXVN trong việc tuyên truyền, cổ vũ, phổ biến kiến thức tới đồng bào.

Báo chí góp sức vì Đất Sen hồng bền vững và nhân văn

Báo chí góp sức vì Đất Sen hồng bền vững và nhân văn

Ngày 19/6, Hội Nhà báo tỉnh Đồng Tháp tổ chức trao Giải báo chí tỉnh lần thứ VIII năm 2025. Năm nay, Ban Tổ chức nhận được 339 tác phẩm của 226 tác giả, nhóm tác giả thuộc các loại hình báo in, báo điện tử, báo nói, báo hình, ảnh báo chí. Kết quả, có 81 tác phẩm đoạt giải, gồm 5 giải A, 9 giải B, 15 giải C, 23 giải Khuyến khích và các giải thưởng theo thể loại gồm 4 giải Nhất, 7 giải Nhì, 12 giải Ba và 6 giải Khuyến khích.

Long An trao Giải Báo chí Nguyễn An Ninh lần thứ I

Long An trao Giải Báo chí Nguyễn An Ninh lần thứ I

Ngày 19/6, UBND tỉnh Long An long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025). Tham dự có nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; lãnh đạo tỉnh Long An; đại diện các đơn vị, địa phương cùng đại diện lãnh đạo, phóng viên cơ quan báo chí.

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên đã ban hành kế hoạch tổ chức triển lãm ảnh đẹp du lịch “Sắc màu Tây Bắc”; Trưng bày, giới thiệu điểm đến du lịch đặc sắc và Liên hoan ẩm thực Tây Bắc. Đây là một trong chuỗi những hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia

Giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia

Tối 13/6, Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long phối hợp với Đoàn Bộ Văn hóa và Nghệ thuật Vương quốc Campuchia tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia.

Sôi nổi Giải đua ngựa truyền thống trên Cao nguyên trắng Bắc Hà

Sôi nổi Giải đua ngựa truyền thống trên Cao nguyên trắng Bắc Hà

Ngày 7/6, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đã tổ chức Giải đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà lần thứ 18. Đây được xem là cuộc đua "độc nhất vô nhị" ở Việt Nam bởi những nài ngựa tham gia cuộc thi là những nông dân thực thụ ở các xã vùng cao của huyện Bắc Hà, huyện Si Ma Cai, huyện Bát Xát tỉnh Lào Cai và các nài ngựa đến từ tỉnh Tuyên Quang và Sơn La.

Sau ánh hào quang là những em thơ nơi bản làng

Sau ánh hào quang là những em thơ nơi bản làng

Với các giải thưởng tại Liên hoan phim tài liệu quốc tế Amsterdam và tác phẩm lọt vào danh sách rút gọn Oscar, đạo diễn Hà Lệ Diễm (dân tộc Tày, Bắc Kạn) đang khẳng định tên tuổi ở những sân khấu điện ảnh lớn nhất thế giới. Sau ánh đèn hào quang, chị lại lặng lẽ quay về những bản làng xa xôi, truyền cảm hứng về hành trình theo đuổi con chữ, vun đắp mơ ước cho những em nhỏ.

Người Cơ Tu gửi lời tạ ơn thần núi, thần rừng

Người Cơ Tu gửi lời tạ ơn thần núi, thần rừng

Lễ hội Tấc Giàng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (Cúng thần núi, thần rừng), nghi lễ tâm linh quan trọng của đồng bào Cơ Tu huyện A Lưới (Huế) vừa được tái hiện tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Giữ hồn khèn Mông ở vùng cao Trạm Tấu

Giữ hồn khèn Mông ở vùng cao Trạm Tấu

Người Mông ở vùng cao Trạm Tấu (Yên Bái) hiện còn giữ được nhiều nét văn hóa đặc sắc của đồng bào. Cây khèn với họ không chỉ là nhạc cụ, mà còn là tiếng nói của núi rừng, tiếng lòng của người Mông và sợi dây kết nối giữa quá khứ, hiện tại với tương lai. Để tiếng khèn trường tồn với thời gian, các thế hệ người Mông huyện Trạm Tấu luôn miệt mài gìn giữ nét văn hóa đặc sắc này.

Bảo tồn, phát huy giá trị gốm Quảng Đức gắn với du lịch làng nghề

Bảo tồn, phát huy giá trị gốm Quảng Đức gắn với du lịch làng nghề

Gốm cổ Quảng Đức là một trong những di sản văn hóa tiêu biểu của tỉnh Phú Yên. Tỉnh đang tổ chức nhiều hội thảo, triển lãm chuyên đề và nghiên cứu nhằm đánh giá, nhận diện một cách tổng quan, đầy đủ về giá trị di sản văn hóa gốm Quảng Đức, từ đó đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch làng nghề trong thời gian tới.