Vợ chồng nghệ nhân người Bahnar nặng tình với văn hóa dân tộc

Nghệ nhân Đinh Bi (làng Kgiang, xã Kông Lòng Không, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai) dù đã ở tuổi 65 nhưng đôi tay vẫn lanh lợi, đôi mắt sáng trau chuốt từng đường nan. Ảnh: Quang Thái- TTXVN
Nghệ nhân Đinh Bi (làng Kgiang, xã Kông Lòng Không, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai) dù đã ở tuổi 65 nhưng đôi tay vẫn lanh lợi, đôi mắt sáng trau chuốt từng đường nan. Ảnh: Quang Thái- TTXVN

Dù đã bước qua tuổi “tri mệnh chi niên” nhưng đôi vợ chồng Đinh Bi và Đinh Thị Hiền, làng Kgiang, xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang (tỉnh Gia Lai) vẫn ngày ngày miệt mài với công tác gìn giữ, bảo tồn văn hóa của dân tộc Bahnar.

Vợ chồng nghệ nhân người Bahnar nặng tình với văn hóa dân tộc ảnh 1Nghệ nhân Đinh Bi (làng Kgiang, xã Kông Lòng Không, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai) dù đã ở tuổi 65 nhưng đôi tay vẫn lanh lợi, đôi mắt sáng trau chuốt từng đường nan. Ảnh: Quang Thái- TTXVN

Giữa bức tranh muôn màu của vô vàn nét văn hóa đặc sắc, bản làng nơi gia đình đôi vợ chồng nghệ nhân sinh sống vẫn luôn vang âm thanh kẽo kẹt của khung quay sợi, tiếng tí tách của tre, mây qua đôi bàn tay đã vằn vện những vết nhăn của thời gian.

Hơn 40 năm trước, bà Đinh Thị Hiền khi đó là cô gái trẻ được người làng mai mối với 1 thanh niên mồ côi lại bị tật nguyền - Đinh Bi. Bà nhận lời bởi cảm mến người đàn ông có đôi tay tài hoa biết vượt qua nghịch cảnh, ông mến bà không chỉ vì bà xinh đẹp mà còn là cô gái dệt đẹp nhất vùng. Suốt chừng ấy năm gắn bó, những nét đẹp văn hóa của dân tộc mình được ông bà nâng niu, trau chuốt. Mặc cho những guồng quay bên ngoài hối hả, trong căn nhà của đôi vợ chồng già này vẫn dìu dặt thanh âm của khung cửi, của tiếng chuốt tre mỗi ngày.

Dù đã ở tuổi 65 nhưng đôi tay gầy guộc của già Đinh Bi vẫn thuần thục với những đường dao sắc lẹm. Trải qua 40 năm “thực hành”, thao tác chuốt nan, lên hình hài cho gùi, nong, nia, rỏ, rá… nay đã đạt đến độ tinh xảo. Tỉ mẩn với những đường dao, rít mạnh tẩu thuốc, nghệ nhân Đinh Bi cho biết, để phục vụ sinh hoạt hàng ngày, người Bahnar tự tạo ra các vật dụng như gùi đựng, rổ, rá, nong, nia… Sinh ra và lớn lên trong cái nôi văn hóa giàu bản sắc văn hóa của người Bahnar, được thấy cha ông lên hình hài cho các vật dụng, nét văn hóa đó đã ăn sâu vào ông. Đến nay đã hơn 40 năm tôi luyện trong kho tàng tri thức dân gian, ông đã không ngừng sáng tạo và đạt đến trình độ cao về kỹ nghệ trong nghề.

Vợ chồng nghệ nhân người Bahnar nặng tình với văn hóa dân tộc ảnh 2Nghệ nhân Đinh Thị Hiền tỉ mẩn với công việc dệt vải - một trong những công đoạn để lưu truyền cho thế hệ mai sau. Ảnh: Quang Thái- TTXVN

“Trước đây, còn khỏe còn đi lấy tre, nứa, lồ ô về làm vật liệu đan lát, nhưng giờ muốn đi cũng không được nữa. May có con cái trong nhà phụ giúp việc lấy nguyên liệu. Nhờ thường xuyên đi tìm nguyên liệu, giúp mình việc này việc khác mà con cái cũng yêu thích nghề truyền thống này. Mình không đi lại được nhưng ngày nào cũng đan và dạy cho người khác. Nhiều người trong làng được mình truyền dạy giờ đã biết làm ra một số sản phẩm có hoa văn rất đẹp”- ông Đinh Bi rít nhẹ tẩu thuốc, hào sảng chia sẻ.

Chồng tài hoa, vợ cũng chẳng kém. Trau chuốt với từng đường chỉ muôn vàn màu sắc, hình hài của tấm thổ cẩm rực rỡ hiện lên qua từng đợt dập sợi, nghệ nhân Đinh Thị Hiền cho rằng, chất liệu thổ cẩm phải giữ được bản sắc của dân tộc. Vì thế, dù khi hầu hết phụ nữ làng Kgiang mua chỉ công nghiệp để giản lược các công đoạn làm ra một tấm thổ cẩm thì nghệ nhân Đinh Thị Hiền vẫn giữ cách làm cũ, tự trồng bông dệt vải, kéo sợi, nhuộm màu.

Vợ chồng nghệ nhân người Bahnar nặng tình với văn hóa dân tộc ảnh 3Nghệ nhân Đinh Thị Hiền (bên phải ảnh) tỉ mẩn với công việc dệt vải. Ảnh: Quang Thái- TTXVN

Bà Hiền cho biết: Dùng sợi dệt do mình làm ra, tấm thổ cẩm mới có hồn. Nên mình vẫn sử dụng vật liệu dệt truyền thống. Cây bông trồng 1 năm mới thu hoạch (thường từ tháng 3 năm này đến tháng 3 năm sau). Loại cây này có thể thu hoạch trong 5 năm mới phải trồng lại. Sau mỗi lần thu hoạch bông, mình thường cất hạt để trồng vụ mới dù hiện trong làng giờ không còn mấy người làm như vậy.

Cũng vì tâm niệm đó mà sau khi lập gia đình và sinh liên tiếp 4 đứa con, nghệ nhân Đinh Thị Hiền vẫn luôn dành thời gian cho nghề dệt, đặc biệt các con gái và con dâu đều được bà truyền nghề. Nặng tình với văn hóa dân tộc, bà còn say mê dạy cho người dân trong làng và vùng lân cận để lưu giữ, nhân rộng nghề. Các sản phẩm của bà làm ra đều thể hiện trình độ kỹ thuật, mỹ thuật cao.

Dành trọn cả cuộc đời để bảo tồn bản sắc, văn hóa nghề truyền thống tuy nhiên ông bà vẫn còn đó nỗi trăn trở. Theo ông bà, hiện nay người dân trong làng chủ yếu dùng hàng nhựa, hàng sản xuất sẵn bởi vậy không còn nhiều người mặn mà với nghề đan lát, dệt vải. Bên cạnh đó, giá thành của các sản phẩm do mình làm ra cao, trong khi đời sống còn nhiều khó khăn. Vì thế, để duy trì và phát triển nghề đòi hỏi mọi người cần phải nêu cao tinh thần dân tộc, tự tôn với nghề. Trên tất cả, đó là ước nguyện giữ gìn bản sắc văn hóa không bị mai một và nghề đan lát, dệt vải mãi là niềm tự hào, nét đẹp của văn hóa Bahnar.

Vợ chồng nghệ nhân người Bahnar nặng tình với văn hóa dân tộc ảnh 4Các sản phẩm của nghệ nhân Đinh Đi đạt đến độ tinh xảo, mỹ thuật cao. Ảnh: Quang Thái- TTXVN

Với trình độ cũng như những đóng góp của mình, gia đình vợ chồng nghệ nhân là địa chỉ tin cậy thu hút các đoàn tham quan, nghiên cứu về nghề thủ công truyền thống của người Bahnar tìm đến. Đóng vai trò nòng cốt nên ông bà thường xuyên góp mặt tại các sự kiện văn hóa quan trọng của xã, huyện Kbang và tỉnh Kon Tum. Năm 2018, ông bà vinh dự được chọn là nghệ nhân tiêu biểu tham gia hoạt động trình diễn dệt thổ cẩm, đan lát tại Bảo tàng tỉnh nhân kỷ niệm 15 năm “Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên” được UNESCO vinh danh. Đặc biệt, ông bà đã có tên trong danh sách hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú ở lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể năm 2021 của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch.

Quang Thái - Thu Hiền

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Ngày hội văn hoá Mông tại Hà Nội

Ngày hội văn hoá Mông tại Hà Nội

Ngày 13/12/2025, tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Hà Nội) diễn ra Ngày hội văn hoá Mông 2025. Sự kiện do doanh nghiệp Xã hội CRAFT LINK tổ chức quy tụ 8 nhóm Mông đến từ Cao Bằng, Lào Cai, Tuyên Quang, Điện Biên, Phú Thọ, Nghệ An với những trưng bày đặc sắc về trang phục, hoa văn và nghề thủ công truyền thống, nhằm tôn vinh bản sắc văn hóa, nghề thủ công truyền thống và đời sống tinh thần phong phú của cộng đồng người Mông trên cả nước.

Dệt văn hóa Thái trên những khung cửi Pù Luông

Dệt văn hóa Thái trên những khung cửi Pù Luông

Nằm trong vùng lõi của Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, làng nghề dệt thổ cẩm thôn Lặn Ngoài (xã Pù Luông, tỉnh Thanh Hóa) đang trở thành điểm đến hấp dẫn khách du lịch quốc tế bởi những câu chuyện văn hóa qua từng khung cửi. Ở đó, bên nếp nhà sàn, những người phụ nữ dân tộc Thái mỗi ngày cần mẫn đưa thoi, dệt nên những nét hoa văn đặc trưng của núi rừng Pù Luông.

Đồng bào Si La tưng bừng đón Lễ hội mừng cơm mới

Đồng bào Si La tưng bừng đón Lễ hội mừng cơm mới

Ngày 12/12, UBND xã Mường Nhé (tỉnh Điện Biên) tổ chức Lễ công bố quyết định và đón nhận Giấy chứng nhận Di sản văn hóa Phi vật thể quốc gia “Lễ mừng cơm mới của người Si La” và tổ chức Lễ hội mừng cơm mới năm 2025 tại bản Nậm Sin.

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Ngày 12/12, UBND tỉnh Cao Bằng phối hợp với Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức Lễ Tổng kết, trao giải và khai mạc triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24 với chủ đề “Vẻ đẹp đất nước - con người miền núi phía Bắc”.

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Ngày 12/12, UBND tỉnh Cao Bằng phối hợp với Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức Lễ Tổng kết, trao giải và khai mạc triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc lần thứ 24 với chủ đề “Vẻ đẹp đất nước - con người miền núi phía Bắc”

Liên hoan câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng

Liên hoan câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng

Tối 11/12, tại nhà truyền thống tổ dân phố N’Jriêng (phường Đông Gia Nghĩa), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng tổ chức khai mạc Liên hoan các câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh lần thứ nhất, năm 2025 với chủ đề “Sắc màu hội tụ và lan tỏa”.

Người giữ nhịp dân ca Bru - Vân Kiều giữa đại ngàn Trường Sơn

Người giữ nhịp dân ca Bru - Vân Kiều giữa đại ngàn Trường Sơn

Cứ mỗi buổi chiều đến, trong căn Nhà sinh hoạt văn hóa cộng đồng ở khóm 6, xã Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị lại vang lên những âm thanh mộc mạc mà quen thuộc. Đó là tiếng đàn, tiếng hát của lớp học dân ca Bru - Vân Kiều. Giữa không gian ấy, hình ảnh ông Hồ Văn Mang, chỉnh từng câu hát, từng âm, từng vần, bắt từng nhịp đàn, vẫn cần mẫn truyền dạy cho thanh thiếu niên trong bản đã trở nên quen thuộc với bao thế hệ học trò.

Nét văn hóa dân tộc Chứt mở hướng du lịch vùng biên

Nét văn hóa dân tộc Chứt mở hướng du lịch vùng biên

Dân tộc Chứt ở tỉnh Quảng Trị hiện có 2.054 hộ với 8.227 nhân khẩu, sinh sống tập trung chủ yếu tại các xã Kim Phú, Kim Điền, Tuyên Lâm, Dân Hóa và Thượng Trạch. Tỉnh Quảng Trị đang nỗ lực bảo tồn các nét văn hóa dân tộc Chứt thông qua việc xây dựng các Câu lạc bộ văn hóa dân gian, mở ra hướng phát triển du lịch văn hóa vùng biên.

Rộn ràng chợ phiên vùng cao Keo Lôm

Rộn ràng chợ phiên vùng cao Keo Lôm

Trong tiết trời se lạnh của buổi sớm mai nơi vùng cao Na Son (Điện Biên), chợ phiên Keo Lôm bừng lên sức sống khi đồng bào các dân tộc mang nông sản, sản vật rừng xuống chợ trao đổi, mua bán. Phiên chợ được họp vào ngày thứ 7 hàng tuần, không chỉ là nơi giao thương quen thuộc của người dân địa phương mà còn trở thành điểm đến hấp dẫn để du khách khám phá, trải nghiệm những nét văn hóa đặc trưng của vùng cao Điện Biên.

Giữ tiếng chiêng linh thiêng giữa đại ngàn Trường Sơn

Giữ tiếng chiêng linh thiêng giữa đại ngàn Trường Sơn

Giữa đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, ở phía Tây tỉnh Quảng Trị, nơi những ngọn núi trùng điệp xanh mướt nối tiếp nhau trập trùng, có những bản làng bình yên của người Pa Cô, Vân Kiều sinh sống bao đời nay. Ở nơi đây, tiếng hát, tiếng đàn, điệu khèn vẫn ngân vang mỗi buổi sớm, chiều. Giữa nhịp sống hiện đại, vẫn có những con người thầm lặng, bền bỉ cống hiến cả cuộc đời để bảo tồn tiếng hát, điệu múa, tiếng cồng chiêng và linh hồn của núi rừng quê hương. Đó chính là cội nguồn, bản sắc độc đáo riêng của dân tộc không thể nào bị lãng quên.

“Dáng giày nét Giáy”: Khi người trẻ tham gia bảo tồn nghề làm giày truyền thống của người Giáy

“Dáng giày nét Giáy”: Khi người trẻ tham gia bảo tồn nghề làm giày truyền thống của người Giáy

Trước nguy cơ mai một của một trong những di sản văn hóa độc đáo, dự án “Dáng giày nét Giáy” do InterArts Agency thực hiện đã mang đến một hướng tiếp cận mới mẻ thông qua chuỗi hoạt động trải nghiệm thực tế. Nổi bật trong số đó là workshop làm giày thủ công, nơi kết nối các nghệ nhân bản địa với thế hệ trẻ, biến di sản thành chất liệu sáng tạo đầy sức sống trong bối cảnh hiện đại.

Gần 400 nghệ nhân, diễn viên thi tài ở các tiết mục Then cổ

Gần 400 nghệ nhân, diễn viên thi tài ở các tiết mục Then cổ

Tối 26/11 tại Trung tâm Văn hoá - Triển lãm tỉnh, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức khai mạc Liên hoan hát Then, đàn Tính tỉnh Bắc Ninh lần thứ nhất năm 2025 với chủ đề “Bảo tồn, phát huy nghệ thuật hát Then, đàn Tính các dân tộc Tày, Nùng trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn hiện nay”.

Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor

Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor

Nhân Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11), Bảo tàng Đà Nẵng tổ chức “Ngày hội Di sản văn hóa Đà Nẵng năm 2025” với chủ đề “Đa dạng sắc màu văn hóa vùng cao Đà Nẵng”, nhằm giới thiệu, tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor đang sinh sống tại khu vực miền núi phía Tây thành phố.

Tái hiện đời sống và tín ngưỡng các dân tộc thiểu số qua hàng trăm hình ảnh, hiện vật

Tái hiện đời sống và tín ngưỡng các dân tộc thiểu số qua hàng trăm hình ảnh, hiện vật

Ngày 21/11, tại Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh số 1, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề “Kỷ niệm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam 23/11 và kết quả khảo sát, kiểm kê, sưu tầm, tư liệu hóa di sản văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Sán Dìu tỉnh Bắc Ninh”. Sự kiện thu hút sự tham dự của đông đảo đại biểu các sở, ngành, địa phương cùng nhiều nghệ nhân, cán bộ văn hóa, đại diện cộng đồng các dân tộc thiểu số.

Đặc sắc không gian văn hóa nhà dài Ê Đê

Đặc sắc không gian văn hóa nhà dài Ê Đê

Ngày 17/11, tại khuôn viên Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk, Bảo tàng tỉnh tổ chức khai mạc không gian trưng bày, trải nghiệm nhà dài truyền thống và tái hiện “Lễ lên nhà mới” của người Ê Đê. Đây là một trong những nét đặc sặc trong đời sống văn hóa của dân tộc Ê Đê trên cao nguyên Đắk Lắk.

Triển lãm ảnh 'Sắc màu các dân tộc Việt Nam'

Triển lãm ảnh 'Sắc màu các dân tộc Việt Nam'

Chiều 15/11, tại Công viên bờ biển Nha Trang (cạnh Tháp Trầm Hương – Quảng trường 2/4), phường Nha Trang, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa khai mạc trưng bày triển lãm 250 bức ảnh với chủ đề “Sắc màu các dân tộc Việt Nam”. Đây là hoạt động góp phần gìn giữ, tôn vinh, lan tỏa và phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc, quý báu của các dân tộc Việt Nam.

Gìn giữ sợi dây văn hóa kết nối quá khứ với hiện tại

Gìn giữ sợi dây văn hóa kết nối quá khứ với hiện tại

Múa dân gian của đồng bào các dân tộc thiểu số Tây Nguyên không chỉ là loại hình nghệ thuật mà còn là biểu tượng văn hóa gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần, tín ngưỡng và phong tục của cộng đồng. Tại tỉnh Đắk Lắk, thời gian qua, ngành Văn hóa đã nỗ lực gìn giữ và lan tỏa những điệu múa, nhịp xoang của các dân tộc để tiếp tục “giữ hồn” múa dân gian Tây Nguyên.

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Với mục tiêu gìn giữ, trao truyền và quảng bá những giá trị văn hóa của người Dao, thông qua nghệ thuật trình diễn kết hợp công nghệ hiện đại như ánh sáng, sắp đặt sân khấu, 3D mapping, nhưng vẫn tôn trọng nguyên bản văn hóa…, vở diễn thực cảnh “Thiêng”, diễn ra tại Sân Quần (Sa Pa, Lào Cai), đã trở thành sự kiện đặc biệt, không chỉ bởi quy mô và công nghệ trình diễn hiện đại, mà bởi thông điệp sâu sắc về văn hóa, niềm tin và bản sắc dân tộc.