Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa đồng bào Khmer Nam Bộ

Đồng bằng sông Cửu Long hiện có 44 thành phần dân tộc cùng sinh sống, trong đó có đồng bào dân tộc Khmer cư trú tập trung chủ yếu ở các tỉnh Sóc Trăng, Trà Vinh, An Giang, Kiên Giang... Cùng với quan tâm, tạo điều kiện để phát triển kinh tế - xã hội, công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa luôn được các địa phương tích cực thực hiện, đóng góp vào phát triển toàn diện kinh tế- xã hội gắn với gìn giữ bản sắc văn hóa.

Xã Đại Tâm (huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng) là một trong hai xã đầu tiên của tỉnh Sóc Trăng vừa được công nhận là xã nông nông thôn mới kiểu mẫu. Xã có trên 85% số dân là người Khmer. Trong niềm vui cùng chuẩn bị đón Tết Chôl Chnăm Thmây năm 2024 (Lễ hội mừng năm mới) của đồng bào Khmer sẽ diễn ra từ ngày 13-16/4, bà Lâm Thị Thanh Trúc, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam xã Đại Tâm cho biết: Xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu, được sự quan tâm của các cấp, các ngành, người dân Đại Tâm, trong đó có đồng bào Khmer đã nỗ lực phát triển sản xuất, trồng lúa, rau màu, phát triển dịch vụ, nâng cao đời sống. Hiện nay, người dân trong xã có mức thu nhập đạt gần 76,2 triệu đồng/người/ năm.

Cùng với phát triển kinh tế, xây dựng đời sống văn hóa, bảo tồn bản sắc văn hóa của cộng đồng các dân tộc gắn với xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu được Đại Tâm chú trọng thực hiện. Tiêu chí kiểu mẫu mà xã chọn và đã thực hiện thành công chính là tiêu chí “Văn hóa- du lịch” với sản phẩm du lịch được xây dựng từ điểm đến thể hiện nét văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Khmer, đó là chùa Chén Kiểu. Ngôi chùa được xây dựng mang đậm nét văn hóa Khmer Nam Bộ với kiến trúc nghệ thuật độc đáo, những bức tường được trang trí bằng những mảnh chén, dĩa rất thẩm mỹ, đẹp mắt, đã được công nhận là di tích lịch sử- văn hóa cấp tỉnh. Mỗi năm có khoảng 200.000 lượt khách du lịch đến chiêm ngưỡng, tham quan chùa Chén Kiểu và tìm hiểu các nét văn hóa nghệ thuật, văn hóa ẩm thực của đồng bào Khmer.

Quan tâm phát triển đời sống văn hóa tinh thần của người dân, xã Đại Tâm duy trì hoạt động của các câu lạc bộ nhạc ngũ âm, câu lạc bộ múa truyền thống dân tộc Khmer, sân luyện tập các môn thể thao như bóng chuyền, bóng đá, cầu lông, phục vụ đông đảo người dân.

Ông Sơn Thanh Liêm, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Sóc Trăng thông tin: Chùa Chén Kiểu - ngôi chùa Khmer được trang trí bằng các mảnh chén, bát, đĩa hết sức độc đáo là một trong những điểm nhấn của du lịch Sóc Trăng. Hiện nay, Sóc Trăng có trên 50 di tích lịch sử - văn hóa đã được xếp hạng cấp tỉnh và cấp quốc gia, trong đó có nhiều di tích của đồng bào dân tộc Khmer. Công tác trùng tu, tôn tạo di tích luôn được các cấp chính quyền, mặt trận, đoàn thể quan tâm bảo quản và phục hồi, gìn giữ và phát huy, lan tỏa giá trị. Mỗi năm trung bình có trên 3,6 triệu lượt khách tham quan, du lịch đến các di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh.

Song song đó, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Sóc Trăng thực hiện tốt công tác bảo tồn và phát huy giá trị của 8 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trong đó có các di sản văn hóa phi vật thể của đồng bào Khmer như: Lễ hội đua ghe ngo, nghệ thuật trình diễn sân khấu dù kê, nghệ thuật trình diễn dân gian múa rom vong (múa lâm thôn), nghệ thuật sân khấu rô băm... Đây không chỉ là niềm tự hào của riêng đồng bào Khmer mà là niềm vui gắn với ý thức trân trọng, phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc của cộng đồng các dân tộc đang sinh sống trên địa bàn tỉnh.

Theo ông Nguyễn Trung Nhân, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Cần Thơ thì toàn vùng Đồng bằng sông Cửu Long có trên 220 xã thuộc vùng dân tộc thiểu số ở 9/13 tỉnh, thành phố. Thời gian qua, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm, chăm lo, đầu tư hỗ trợ, cùng với đó là sự nỗ lực của từng địa phương và đồng bào các dân tộc chung tay phát triển kinh tế, văn hóa- xã hội ở địa phương.

Cùng với quan tâm, tạo thuận lợi, hỗ trợ đồng bào các dân tộc, trong đó có đồng bào Khmer phát triển sinh kế, nâng cao đời sống, nhiều giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của đồng bào đã và đang được gìn giữ, phát huy. Các nghi lễ chính trong năm của người Khmer với nhiều văn hóa đặc sắc như Tết Chôl Chnăm Thmây, lễ hội Sen Dolta, lễ hội Ok-Om-Bok… luôn được tổ chức trang trọng, có sự tham dự của đại diện các cấp, các ngành, đoàn thể, cộng đồng các dân tộc cùng với đồng bào Khmer, thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó của cộng đồng các dân tộc ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Gắn với đời sống sinh hoạt văn hóa tâm linh, đồng bào Khmer ở Đồng bằng sông Cửu Long đã bảo tồn được hệ thống kiến trúc chùa Phật giáo Nam Tông. Đây vừa là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng và là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống của người Khmer. Các cấp ủy Đảng, chính quyền luôn quan tâm, tạo thuận lợi, dành nguồn kinh phí để bảo tồn và phát huy nhiều giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Khmer.

Ngoài việc bảo tồn, trùng tu các ngôi chùa Khmer, các địa phương đã có nhiều đề án, kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị của nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống dân tộc Khmer. Các tỉnh, thành xây dựng đội văn nghệ quần chúng, đoàn nghệ thuật Khmer làm nòng cốt phát triển phong trào luyện tập, biểu diễn nghệ thuật truyền thống và chọn một số lễ hội tiêu biểu để tổ chức, quảng bá, vừa thiết thực bảo tồn, vừa từng bước đưa nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống Khmer thành sản phẩm du lịch văn hóa, góp phần lan tỏa hình ảnh quê hương, con người vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến bạn bè trong và ngoài nước.

Thanh Trà

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Ngày hội văn hoá Mông tại Hà Nội

Ngày hội văn hoá Mông tại Hà Nội

Ngày 13/12/2025, tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Hà Nội) diễn ra Ngày hội văn hoá Mông 2025. Sự kiện do doanh nghiệp Xã hội CRAFT LINK tổ chức quy tụ 8 nhóm Mông đến từ Cao Bằng, Lào Cai, Tuyên Quang, Điện Biên, Phú Thọ, Nghệ An với những trưng bày đặc sắc về trang phục, hoa văn và nghề thủ công truyền thống, nhằm tôn vinh bản sắc văn hóa, nghề thủ công truyền thống và đời sống tinh thần phong phú của cộng đồng người Mông trên cả nước.

Dệt văn hóa Thái trên những khung cửi Pù Luông

Dệt văn hóa Thái trên những khung cửi Pù Luông

Nằm trong vùng lõi của Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, làng nghề dệt thổ cẩm thôn Lặn Ngoài (xã Pù Luông, tỉnh Thanh Hóa) đang trở thành điểm đến hấp dẫn khách du lịch quốc tế bởi những câu chuyện văn hóa qua từng khung cửi. Ở đó, bên nếp nhà sàn, những người phụ nữ dân tộc Thái mỗi ngày cần mẫn đưa thoi, dệt nên những nét hoa văn đặc trưng của núi rừng Pù Luông.

Đồng bào Si La tưng bừng đón Lễ hội mừng cơm mới

Đồng bào Si La tưng bừng đón Lễ hội mừng cơm mới

Ngày 12/12, UBND xã Mường Nhé (tỉnh Điện Biên) tổ chức Lễ công bố quyết định và đón nhận Giấy chứng nhận Di sản văn hóa Phi vật thể quốc gia “Lễ mừng cơm mới của người Si La” và tổ chức Lễ hội mừng cơm mới năm 2025 tại bản Nậm Sin.

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Ngày 12/12, UBND tỉnh Cao Bằng phối hợp với Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức Lễ Tổng kết, trao giải và khai mạc triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24 với chủ đề “Vẻ đẹp đất nước - con người miền núi phía Bắc”.

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực Miền núi phía Bắc lần thứ 24

Ngày 12/12, UBND tỉnh Cao Bằng phối hợp với Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức Lễ Tổng kết, trao giải và khai mạc triển lãm Liên hoan Ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc lần thứ 24 với chủ đề “Vẻ đẹp đất nước - con người miền núi phía Bắc”

Liên hoan câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng

Liên hoan câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh Lâm Đồng

Tối 11/12, tại nhà truyền thống tổ dân phố N’Jriêng (phường Đông Gia Nghĩa), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng tổ chức khai mạc Liên hoan các câu lạc bộ cồng chiêng tỉnh lần thứ nhất, năm 2025 với chủ đề “Sắc màu hội tụ và lan tỏa”.

Người giữ nhịp dân ca Bru - Vân Kiều giữa đại ngàn Trường Sơn

Người giữ nhịp dân ca Bru - Vân Kiều giữa đại ngàn Trường Sơn

Cứ mỗi buổi chiều đến, trong căn Nhà sinh hoạt văn hóa cộng đồng ở khóm 6, xã Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị lại vang lên những âm thanh mộc mạc mà quen thuộc. Đó là tiếng đàn, tiếng hát của lớp học dân ca Bru - Vân Kiều. Giữa không gian ấy, hình ảnh ông Hồ Văn Mang, chỉnh từng câu hát, từng âm, từng vần, bắt từng nhịp đàn, vẫn cần mẫn truyền dạy cho thanh thiếu niên trong bản đã trở nên quen thuộc với bao thế hệ học trò.

Nét văn hóa dân tộc Chứt mở hướng du lịch vùng biên

Nét văn hóa dân tộc Chứt mở hướng du lịch vùng biên

Dân tộc Chứt ở tỉnh Quảng Trị hiện có 2.054 hộ với 8.227 nhân khẩu, sinh sống tập trung chủ yếu tại các xã Kim Phú, Kim Điền, Tuyên Lâm, Dân Hóa và Thượng Trạch. Tỉnh Quảng Trị đang nỗ lực bảo tồn các nét văn hóa dân tộc Chứt thông qua việc xây dựng các Câu lạc bộ văn hóa dân gian, mở ra hướng phát triển du lịch văn hóa vùng biên.

Rộn ràng chợ phiên vùng cao Keo Lôm

Rộn ràng chợ phiên vùng cao Keo Lôm

Trong tiết trời se lạnh của buổi sớm mai nơi vùng cao Na Son (Điện Biên), chợ phiên Keo Lôm bừng lên sức sống khi đồng bào các dân tộc mang nông sản, sản vật rừng xuống chợ trao đổi, mua bán. Phiên chợ được họp vào ngày thứ 7 hàng tuần, không chỉ là nơi giao thương quen thuộc của người dân địa phương mà còn trở thành điểm đến hấp dẫn để du khách khám phá, trải nghiệm những nét văn hóa đặc trưng của vùng cao Điện Biên.

Giữ tiếng chiêng linh thiêng giữa đại ngàn Trường Sơn

Giữ tiếng chiêng linh thiêng giữa đại ngàn Trường Sơn

Giữa đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, ở phía Tây tỉnh Quảng Trị, nơi những ngọn núi trùng điệp xanh mướt nối tiếp nhau trập trùng, có những bản làng bình yên của người Pa Cô, Vân Kiều sinh sống bao đời nay. Ở nơi đây, tiếng hát, tiếng đàn, điệu khèn vẫn ngân vang mỗi buổi sớm, chiều. Giữa nhịp sống hiện đại, vẫn có những con người thầm lặng, bền bỉ cống hiến cả cuộc đời để bảo tồn tiếng hát, điệu múa, tiếng cồng chiêng và linh hồn của núi rừng quê hương. Đó chính là cội nguồn, bản sắc độc đáo riêng của dân tộc không thể nào bị lãng quên.

“Dáng giày nét Giáy”: Khi người trẻ tham gia bảo tồn nghề làm giày truyền thống của người Giáy

“Dáng giày nét Giáy”: Khi người trẻ tham gia bảo tồn nghề làm giày truyền thống của người Giáy

Trước nguy cơ mai một của một trong những di sản văn hóa độc đáo, dự án “Dáng giày nét Giáy” do InterArts Agency thực hiện đã mang đến một hướng tiếp cận mới mẻ thông qua chuỗi hoạt động trải nghiệm thực tế. Nổi bật trong số đó là workshop làm giày thủ công, nơi kết nối các nghệ nhân bản địa với thế hệ trẻ, biến di sản thành chất liệu sáng tạo đầy sức sống trong bối cảnh hiện đại.

Gần 400 nghệ nhân, diễn viên thi tài ở các tiết mục Then cổ

Gần 400 nghệ nhân, diễn viên thi tài ở các tiết mục Then cổ

Tối 26/11 tại Trung tâm Văn hoá - Triển lãm tỉnh, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức khai mạc Liên hoan hát Then, đàn Tính tỉnh Bắc Ninh lần thứ nhất năm 2025 với chủ đề “Bảo tồn, phát huy nghệ thuật hát Then, đàn Tính các dân tộc Tày, Nùng trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn hiện nay”.

Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor

Tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor

Nhân Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11), Bảo tàng Đà Nẵng tổ chức “Ngày hội Di sản văn hóa Đà Nẵng năm 2025” với chủ đề “Đa dạng sắc màu văn hóa vùng cao Đà Nẵng”, nhằm giới thiệu, tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu, Xơ Đăng, Giẻ Triêng, Cor đang sinh sống tại khu vực miền núi phía Tây thành phố.

Tái hiện đời sống và tín ngưỡng các dân tộc thiểu số qua hàng trăm hình ảnh, hiện vật

Tái hiện đời sống và tín ngưỡng các dân tộc thiểu số qua hàng trăm hình ảnh, hiện vật

Ngày 21/11, tại Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh số 1, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề “Kỷ niệm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam 23/11 và kết quả khảo sát, kiểm kê, sưu tầm, tư liệu hóa di sản văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Sán Dìu tỉnh Bắc Ninh”. Sự kiện thu hút sự tham dự của đông đảo đại biểu các sở, ngành, địa phương cùng nhiều nghệ nhân, cán bộ văn hóa, đại diện cộng đồng các dân tộc thiểu số.

Đặc sắc không gian văn hóa nhà dài Ê Đê

Đặc sắc không gian văn hóa nhà dài Ê Đê

Ngày 17/11, tại khuôn viên Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk, Bảo tàng tỉnh tổ chức khai mạc không gian trưng bày, trải nghiệm nhà dài truyền thống và tái hiện “Lễ lên nhà mới” của người Ê Đê. Đây là một trong những nét đặc sặc trong đời sống văn hóa của dân tộc Ê Đê trên cao nguyên Đắk Lắk.

Triển lãm ảnh 'Sắc màu các dân tộc Việt Nam'

Triển lãm ảnh 'Sắc màu các dân tộc Việt Nam'

Chiều 15/11, tại Công viên bờ biển Nha Trang (cạnh Tháp Trầm Hương – Quảng trường 2/4), phường Nha Trang, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa khai mạc trưng bày triển lãm 250 bức ảnh với chủ đề “Sắc màu các dân tộc Việt Nam”. Đây là hoạt động góp phần gìn giữ, tôn vinh, lan tỏa và phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc, quý báu của các dân tộc Việt Nam.

Gìn giữ sợi dây văn hóa kết nối quá khứ với hiện tại

Gìn giữ sợi dây văn hóa kết nối quá khứ với hiện tại

Múa dân gian của đồng bào các dân tộc thiểu số Tây Nguyên không chỉ là loại hình nghệ thuật mà còn là biểu tượng văn hóa gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần, tín ngưỡng và phong tục của cộng đồng. Tại tỉnh Đắk Lắk, thời gian qua, ngành Văn hóa đã nỗ lực gìn giữ và lan tỏa những điệu múa, nhịp xoang của các dân tộc để tiếp tục “giữ hồn” múa dân gian Tây Nguyên.

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Với mục tiêu gìn giữ, trao truyền và quảng bá những giá trị văn hóa của người Dao, thông qua nghệ thuật trình diễn kết hợp công nghệ hiện đại như ánh sáng, sắp đặt sân khấu, 3D mapping, nhưng vẫn tôn trọng nguyên bản văn hóa…, vở diễn thực cảnh “Thiêng”, diễn ra tại Sân Quần (Sa Pa, Lào Cai), đã trở thành sự kiện đặc biệt, không chỉ bởi quy mô và công nghệ trình diễn hiện đại, mà bởi thông điệp sâu sắc về văn hóa, niềm tin và bản sắc dân tộc.