Di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc trong hành trình trở thành di sản thế giới

Di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc trong hành trình trở thành di sản thế giới

Mới đây, lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Dương cho biết, trong quá trình khảo sát thực hiện hồ sơ khoa học trình Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận Quần thể di tích di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc" là di sản văn hóa thế giới”, các chuyên gia của Việt Nam và UNESCO đều đánh giá, khu di tích Côn Sơn-Kiếp Bạc đáp ứng rất tốt các tiêu chí của di sản thế giới, đề cao tính xác thực, tính toàn vẹn của di tích. Đây là điều kiện thuận lợi để khu di tích này có cơ sở cho hành trình trở thành một di sản thế giới, đáp ứng mong mỏi và niềm tự hào của người dân Việt Nam nói chung và người dân tỉnh Hải Dương nói riêng.

Di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc trong hành trình trở thành di sản thế giới ảnh 1Hồ sen trước cửa đền Kiếp Bạc tỏa hương thơm ngát thu hút du khách thập phương. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN
 


Vùng đất địa linh, nhân kiệt


Khu di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc (thành phố Chí Linh) được biết đến như một địa chỉ văn hóa tâm linh quan trọng trong tâm thức mỗi người dân Việt Nam. Sự giàu có về các giá trị văn hóa vật thể hội tụ cùng những giá trị văn hóa phi vật thể đặc sắc thể hiện ở các lễ hội gắn với di tích là lý do nơi đây thu hút hàng chục vạn lượt du khách mỗi năm.

Khu di tích bao gồm hai khu vực chính là chùa Côn Sơn và đền Kiếp Bạc. Nếu như chùa Côn Sơn được biết đến là chốn Tổ của Thiền phái Trúc Lâm và là nơi lưu dấu cuộc đời vị danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Trãi thì đền Kiếp Bạc gắn với tên tuổi người anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn với kỳ tích 3 lần đánh thắng giặc Nguyên Mông. Trải qua bao biến thiên lịch sử, các di tích và những lễ hội truyền thống ở Côn Sơn – Kiếp Bạc còn vẹn nguyên các giá trị và có sức thu hút đặc biệt.

Nỗ lực bảo tồn


Giữa những ngày thu tháng 9/2022, chị Nguyễn Thị Yến (ở Yên Bái) hòa trong dòng người tấp nập về đền Kiếp Bạc. Chị Yến nhận thấy, so với 10 năm trước, khi chị lần đầu về đây, di tích nay đã có nhiều thay đổi. Bên cạnh nét cổ kính, trang nghiêm là các vườn hoa, thảm cỏ, cây xanh được chăm sóc cẩn thận xanh tươi đầy sức sống.

Cảm nhận của chị Yến cũng là nhận xét của đa số du khách đến với Côn Sơn – Kiếp Bạc thời gian gần đây. Điều đó phần nào minh chứng cho hiệu quả của công tác bảo tồn di tích được tỉnh Hải Dương triển khai suốt những năm qua. Cùng với nỗ lực bảo vệ các di tích hiện hữu, Hải Dương đã nghiên cứu, phục dựng các công trình kiến trúc của di tích từng có trong lịch sử, dựa theo những tư liệu và kết quả khảo cổ học.

Theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Dương Nguyễn Trường Thắng, thực hiện Quyết định số 920/QĐ-TTg ngày 18/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Quy hoạch tổng thể khu di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc, Hải Dương đã phục dựng các công trình kiến trúc tại đền Kiếp Bạc và chùa Côn Sơn. Việc phục dựng đều tuân thủ chặt chẽ các quy định của Luật Di sản văn hóa và các tiêu chí xếp hạng di sản thế giới của UNESCO.

Phó Trưởng Ban Quản lý di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc Lê Duy Mạnh cho biết thêm: “Các di tích đã được tu bổ, tôn tạo đúng với các hệ thống di tích đã ghi trong văn bia và các tài liệu lịch sử. Tại di tích Côn Sơn, đã khôi phục lại gác chuông, tòa Cửu phẩm liên hoa, Hậu đường, Lầu thờ Đức Phật Quán thế âm Bồ Tát, Am Bạch Vân. Tại di tích Kiếp Bạc, đã khôi phục lại nhà giải vũ, đền chính và các di tích liên quan đến thái ấp Vạn Kiếp của Đức Thánh Trần ở thế kỷ XIII…”

Cùng với đó, công tác bảo tồn, nâng cấp lễ hội chùa Côn Sơn vào tháng giêng, lễ hội đền Kiếp Bạc vào tháng tám âm lịch hàng năm cũng được Hải Dương quan tâm. Thực hiện Đề án nâng cấp lễ hội từ năm 2006, Hải Dương đã phục dựng các nghi lễ, diễn xướng hầu Thánh, Hội quân trên sông Lục Đầu, lễ tưởng niệm ngày mất của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn... Đến năm 2012, Côn Sơn – Kiếp Bạc đã được xếp hạng là di tích Lịch sử và Kiến trúc nghệ thuật Quốc gia đặc biệt. Lễ hội chùa Côn Sơn và Lễ hội đền Kiếp Bạc được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của Quốc gia.

Công tác bảo tồn di tích cũng được chính quyền địa phương tham gia tích cực và trách nhiệm. Lê Lợi là một trong hai xã có di tích nằm trên địa bàn. Ông Nguyễn Văn Luận, Bí thư Đảng ủy xã Lê Lợi chia sẻ: “Chúng tôi đã chỉ đạo Ủy ban Nhân dân xã hàng năm phối hợp với Ban Quản lý di tích tổ chức tốt hai kỳ lễ hội mùa Xuân và mùa Thu Côn Sơn – Kiếp Bạc như: cử người tham gia thực hiện các nghi lễ trong lễ hội, đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường… Đồng thời, chỉ đạo Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể vận động nhân dân, hội viên nâng cao ý thức trong giữ gìn, phát huy tốt các giá trị của di tích. Gần đây nhất là vận động nhân dân ủng hộ chủ trương mở rộng tuyến đường vào Côn Sơn – Kiếp Bạc”.

Phát huy các giá trị của di tích

Hiện nay, mỗi năm, khu di tích Quốc gia đặc biệt Côn Sơn – Kiếp Bạc thu hút hàng chục vạn lượt du khách thập phương về tham quan, chiêm bái. Riêng kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9/2022, có trên 7,2 vạn lượt khách về với di tích. Để nơi đây trở thành một địa chỉ tâm linh có sức hấp dẫn với nhân dân cả nước, bên cạnh công tác bảo tồn, Hải Dương đã làm tốt công tác thông tin, quảng bá để giá trị của di tích được lan tỏa và ngày càng phát huy.

Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Dương Nguyễn Trường Thắng cho biết: Chúng tôi cũng chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ về giá trị văn hóa, về công tác duy tu, bảo tồn, phát huy giá trị các di sản cho cán bộ các cấp, đội ngũ làm tại Ban Quản lý di tích.

Để nâng tầm giá trị của di tích, hiện nay, tỉnh Hải Dương cùng hai tỉnh Quảng Ninh, Bắc Giang đang khẩn trương phối hợp xây dựng Hồ sơ khoa học “Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc” để trình UNESCO công nhận là di sản thế giới. Đến tháng 8/2022, việc xây dựng Hồ sơ đã hoàn thành giai đoạn 1. Lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch mới đây đã thống nhất điều chỉnh lùi tiến độ xây dựng Hồ sơ 12 tháng so với kế hoạch đã được phê duyệt nhằm đảm bảo chất lượng hồ sơ.

Theo ông Lê Duy Mạnh, Ban Quản lý di tích cũng phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam nghiên cứu thám sát và khai quật khảo cổ học tại chùa Thanh Mai và chùa Huyền Thiên, chùa Sùng Nghiêm thuộc thành phố Chí Linh. Đồng thời, phối hợp với Viện Địa chất khảo sát toàn bộ các di tích của Chí Linh liên quan đến căn cứ Vạn Kiếp và Thái ấp Vạn Kiếp của Đức Thánh Trần ở thế kỷ XIII.

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, Ban Quản lý đã chỉnh trang lại di tích, di chuyển hàng quán, hoàn thiện lại hồ sơ liên quan, đặc biệt là các hồ sơ khai quật khảo cổ học tại di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc từ năm 1972 đến nay.

Cùng với đó, đơn vị đã hoàn thiện các biển, bảng tuyên truyền bằng tiếng Anh và tiếng Việt trên các phương tiện thông tin đại chúng, trang thông tin điện tử của Ban Quản lý và Fanpage để quảng bá đến đông đảo nhân dân về giá trị của di tích, về danh nhân và vùng đất Chí Linh gắn với thiền phái Trúc Lâm và cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông xâm lược vào thế kỷ XIII.

Hy vọng rằng Quần thể di tích sẽ sớm được công nhận là di sản thế giới. Đây sẽ là danh hiệu xứng tầm với những giá trị về nhiều mặt của Quần thể di tích nói chung, Côn Sơn – Kiếp Bạc nói riêng. Điều này cũng đáp ứng mong mỏi và niềm tự hào của của người dân Việt Nam nói chung và người dân tỉnh Hải Dương nói riêng.

Mạnh Minh

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Di sản văn hóa Dao trên sân khấu: Từ nghệ thuật đến du lịch bền vững

Với mục tiêu gìn giữ, trao truyền và quảng bá những giá trị văn hóa của người Dao, thông qua nghệ thuật trình diễn kết hợp công nghệ hiện đại như ánh sáng, sắp đặt sân khấu, 3D mapping, nhưng vẫn tôn trọng nguyên bản văn hóa…, vở diễn thực cảnh “Thiêng”, diễn ra tại Sân Quần (Sa Pa, Lào Cai), đã trở thành sự kiện đặc biệt, không chỉ bởi quy mô và công nghệ trình diễn hiện đại, mà bởi thông điệp sâu sắc về văn hóa, niềm tin và bản sắc dân tộc.

Nhiều hoạt động đặc sắc tại Ngày hội văn hóa - Tết cổ truyền dân tộc Hà Nhì

Nhiều hoạt động đặc sắc tại Ngày hội văn hóa - Tết cổ truyền dân tộc Hà Nhì

Ngày 6/11/2025, tại Trung tâm xã biên giới Thu Lũm (Lai Châu) diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ đặc sắc tại Ngày hội văn hóa – Tết cổ truyền dân tộc Hà Nhì năm 2026 như: Trình diễn cách thức làm bánh dầy truyền thống, trích đoạn Nghi lễ cúng tổ tiên – chúc Tết ông bà, cha mẹ trong ngày đầu năm mới, nghề thủ công truyền thống, tạo hình trang phục, lễ hội ẩm thực, trình diễn kỹ thuật chế tác nhạc cụ truyền thống... 

Đồng bào Cống nơi biên giới Nậm Kè vui Tết Hoa mào gà

Đồng bào Cống nơi biên giới Nậm Kè vui Tết Hoa mào gà

Khi sắc hoa mào gà rực đỏ trên những sườn đồi, cũng là lúc đồng bào Cống ở xã Nậm Kè, tỉnh Điện Biên nô nức đón Tết Hoa mào gà, hay còn gọi là Tết Hoa. Đây là dịp để bà con sum họp, vui Tết truyền thống, đồng thời gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa đặc sắc, thể hiện đời sống tinh thần phong phú, tình đoàn kết của cộng đồng người Cống nơi cực Tây Tổ quốc.

Lan tỏa giá trị văn hóa Đất Tổ, thúc đẩy hợp tác quốc tế

Lan tỏa giá trị văn hóa Đất Tổ, thúc đẩy hợp tác quốc tế

Với vị thế là vùng đất cội nguồn của dân tộc Việt Nam, những năm qua, Phú Thọ đã chủ động, sáng tạo trong ngoại giao văn hóa và đạt được nhiều kết quả quan trọng; góp phần lan tỏa giá trị văn hóa Đất Tổ, thúc đẩy hợp tác quốc tế và phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Tưng bừng giải đua ghe Ngo của đồng bào Khmer Vĩnh Long

Tưng bừng giải đua ghe Ngo của đồng bào Khmer Vĩnh Long

Chiều 3/11, tại sông Long Bình (phường Long Đức và Hòa Thuận), Giải đua ghe Ngo tỉnh Vĩnh Long tranh cúp 620 Châu Thới năm 2025 được khai mạc. Đây là hoạt động trọng điểm chào mừng Lễ hội Ok Om Bok năm 2025, một trong số lễ hội lớn của đồng bào Khmer Nam Bộ.

Hội chợ mùa Thu 2025: Điểm hẹn sắc màu dân tộc

Hội chợ mùa Thu 2025: Điểm hẹn sắc màu dân tộc

Hội chợ mùa Thu 2025 tại Trung tâm triển lãm Quốc gia (Đông Anh, Hà Nội) không chỉ là sự kiện xúc tiến thương mại quy mô quốc gia mà còn là nơi hội tụ và quảng bá những giá trị văn hóa, những sắc màu dân tộc Việt Nam. Tại đây, có thể bắt gặp rất nhiều đồng bào các dân tộc với những nét văn hoá đặc trưng, cùng các sản vật địa phương phong phú.

Văn hóa - nguồn lực nội sinh quan trọng vùng đồng bào DTTS

Văn hóa - nguồn lực nội sinh quan trọng vùng đồng bào DTTS

Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm, chỉ đạo việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số trong suốt quá trình lãnh đạo, điều hành đất nước với phương châm "Văn hóa các dân tộc thiểu số là một bộ phận quan trọng của nền văn hóa Việt Nam thống nhất, đa dạng". Các chủ trương, chính sách đã ban hành, thực hiện thời gian qua đã góp phần quan trọng vào việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, tạo điều kiện để các dân tộc thiểu số phát triển kinh tế - xã hội.

Công bố di sản văn hóa phi vật thể quốc gia nghề làm mão, mặt nạ của đồng bào Khmer

Công bố di sản văn hóa phi vật thể quốc gia nghề làm mão, mặt nạ của đồng bào Khmer

Ngày 1/11, tại lễ kỷ niệm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11) gắn với Tuần lễ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chào mừng Lễ hội Ok Om Bok năm 2025 diễn ra tại phường Nguyệt Hóa, tỉnh Vĩnh Long, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh công bố quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc đưa nghề thủ công mỹ nghệ “Nghề làm mão (mũ), mặt nạ của đồng bào Khmer” vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

'Giữ lửa' Then giữa miền quan họ

'Giữ lửa' Then giữa miền quan họ

Giữa miền quan họ mượt mà câu hát, tiếng đàn tính của người Tày, Nùng vang lên như một nét riêng trong bức tranh văn hóa Kinh Bắc. Mỗi làn điệu Then cất lên là một nhịp nối giữa quá khứ và hiện tại, mang theo tình yêu quê hương và khát vọng gìn giữ cội nguồn. Trong nhịp sống hiện đại, những người con nơi đây vẫn lặng lẽ “giữ lửa”, để làn điệu Then tiếp tục ngân vang giữa miền di sản thắm tình người quan họ.

Đặc sắc Lễ hội Katê 2025 của đồng bào Chăm

Đặc sắc Lễ hội Katê 2025 của đồng bào Chăm

Sáng 21/10, đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn tại Khánh Hòa và Lâm Đồng cùng du khách thập phương nô nức tham dự Lễ hội Katê năm 2025 - một sự kiện văn hóa truyền thống quan trọng nhất trong năm của người Chăm.

Nhiều hoạt động chào mừng Lễ hội Katê

Nhiều hoạt động chào mừng Lễ hội Katê

Nhằm tôn vinh bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào Chăm, tỉnh Khánh Hòa tổ chức nhiều hoạt động đặc sắc chào mừng Lễ hội Katê năm 2025 diễn ra trong 3 ngày (từ 20 - 22/10). Sự kiện không chỉ là dịp để cộng đồng người Chăm theo đạo Bàlamôn thể hiện lòng biết ơn các vị thần linh và tổ tiên, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi mà còn là cơ hội quảng bá văn hóa, du lịch địa phương.

Đánh thức tiềm năng du lịch đập thủy lợi Phước Hòa

Đánh thức tiềm năng du lịch đập thủy lợi Phước Hòa

Không chỉ là nơi điều tiết, cung cấp nước ngọt cho cả vùng rộng lớn, đập thủy lợi Phước Hoà (xã Nha Bích, tỉnh Đồng Nai) với diện tích hơn 2.000 ha được đánh giá có tiềm năng lớn để phát triển du lịch. Tuy nhiên, đến nay khu vực này mới ở dạng tiềm năng, cần được "đánh thức" để phát triển xứng tầm.

Tết Trung thu nơi phên giậu của Tổ quốc

Tết Trung thu nơi phên giậu của Tổ quốc

Những ngày đầu tháng 10, khi không khí Tết Trung thu lan tỏa khắp nơi, tại các xã biên giới của tỉnh Gia Lai, tiếng trống múa lân, lời ca tiếng hát của các em nhỏ lại rộn ràng vang lên giữa núi rừng.

Đánh thức giá trị di sản bằng công nghệ

Đánh thức giá trị di sản bằng công nghệ

Tây Ninh được biết đến là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa đồng thời sở hữu kho tàng di sản phong phú với 223 di tích được xếp hạng từ cấp quốc gia đặc biệt đến cấp tỉnh, cùng 14 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và một di sản văn hóa phi vật thể nhân loại. Những giá trị quý báu ấy đang từng ngày được “đánh thức” và lan tỏa mạnh mẽ nhờ ứng dụng công nghệ số, mở ra hướng đi mới trong bảo tồn, phát huy di sản, đồng thời hòa nhịp cùng dòng chảy phát triển trong kỷ nguyên số.

Phát triển du lịch xanh gắn với văn hóa bản địa

Phát triển du lịch xanh gắn với văn hóa bản địa

Sau sáp nhập, tỉnh Vĩnh Long trở thành vùng đất giàu tiềm năng về du lịch nhờ vị trí địa lý chiến lược, tài nguyên phong phú và bản sắc văn hóa đặc trưng. Địa phương đang từng bước khẳng định vị thế là trung tâm du lịch của vùng Tây Nam Bộ.

Lâm Đồng chú trọng dạy tiếng Chăm, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa

Lâm Đồng chú trọng dạy tiếng Chăm, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa

Tại tỉnh Lâm Đồng, nơi có đông đồng bào Chăm sinh sống, công tác dạy tiếng Chăm trong trường học vùng dân tộc thiểu số đang được chú trọng triển khai. Đây không chỉ là bước đi quan trọng nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của cộng đồng người Chăm, mà còn góp phần hỗ trợ học sinh nâng cao kỹ năng ngôn ngữ, đặc biệt là trong học tiếng Việt và tiếp cận kiến thức mới một cách hiệu quả hơn.

Phát huy giá trị Lễ hội Thành Tuyên

Phát huy giá trị Lễ hội Thành Tuyên

Sức ảnh hưởng của Lễ hội Thành Tuyên ngày càng lớn và có sự lan tỏa rộng rãi, thu hút hàng nghìn người tham gia mỗi năm. Bên cạnh thành công đó, Lễ hội Thành Tuyên 2025 cũng ghi nhận một số ý kiến trái chiều, phản án liên quan đến các hoạt động rước diễu.

Sôi nổi Ngày hội thể thao các dân tộc thiểu số

Sôi nổi Ngày hội thể thao các dân tộc thiểu số

Ngày 25/9, tại Nhà thi đấu Thể dục Thể thao tỉnh Thái Nguyên, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức khai mạc Ngày hội thể thao các dân tộc thiểu số tỉnh Thái Nguyên năm 2025 với hai môn thi đấu: Tung còn và Bắn nỏ.

Triển lãm hơn 230 hình ảnh, tư liệu quý về Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk

Triển lãm hơn 230 hình ảnh, tư liệu quý về Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk

Ngày 25/9, chào mừng Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk lần thứ I và Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, tại Bảo tàng tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh khai mạc Triển lãm chuyên đề “Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk - Những chặng đường lịch sử”.