Nét độc đáo trong hôn nhân của người K'ho

Nét độc đáo trong hôn nhân của người K'ho
Nhà trai có quyền thách cưới

Trong đám cưới nhà trai có quyền thách cưới và nhà gái phải đáp ứng đầy đủ yêu cầu của nhà trai. Thông thường các lễ vật là trâu, bò, heo, gà, chóe, chuỗi cườm, vòng chân, vòng tay… tất cả số lễ vật này đôi khi cũng được quy ra số lượng trâu hay bò. Nếu nhà gái không có đủ thì có thể xin khất nợ trả sau khi cưới.
Cảnh sinh hoạt thường ngày của người K’ho xưa. Ảnh: Tư liệu
Cảnh sinh hoạt thường ngày của người K’ho xưa. Ảnh: Tư liệu

Hôn lễ được tiến hành qua hai giai đoạn là lễ hỏi và lễ cưới. Lễ hỏi được diễn ra ở nhà trai và thường tổ chức vào ban đêm. Bởi nhà gái giữ ý để khỏi bị điều tiếng với bên ngoài nếu đi hỏi (bắt chồng) không thành. Nghi lễ này thường do ông cậu của nhà gái chủ trì. Lễ vật trong đám hỏi của người Chil gồm gạo nếp (đồ thành xôi đựng trong trái bầu), 10 sợi cườm, 10 vòng đồng… Tại đây đã diễn ra cuộc trò chuyện trao đổi và hát đối đáp rất tế nhị giữa hai họ nhằm để nhà trai đồng ý cho nhà gái “bắt chồng”.

Người mai mối quyết định sự thành bại của hôn nhân

Đối với người K’ho Chil, Lạch, trong đám hỏi vai trò của người mai mối rất quan trọng và quyết định sự thành bại của hôn nhân. Người mai mối phải là người có uy tín giỏi ăn nói trong dòng tộc nhà gái. Đám hỏi thường tổ chức vào ban đêm, đi hỏi cưới phải đi từ hai đến ba lần mới được nhà trai đồng ý.
Lễ vật để đi hỏi nhà trai của người Lạch rất đơn giản, người làm mối chỉ đem theo sợi cườm và vòng đồng đeo tay. Nhưng quan trọng là người làm mối phải trổ tài ăn nói, hát những bài hát đối đáp để thuyết phục nhà trai cho con về làm rể gia đình nhà gái. Từng bước một, người mai mối phải dùng những câu ví von, lời hát đối đáp với nội dung: Đầu tiên là thăm viếng nhà trai và ngỏ lời muốn kết nối tình cảm giữa hai bên và cuối cùng là việc tìm một chàng rể về để lo việc cho gia đình nhà gái.
Khi đến nhà trai, đầu tiên người mai mối thường hát những câu có nội dung như: “Tôi đi ngắm ngọn Lang Bian be bé/ Tôi đi ngắm ngọn Lang Bian nho nhỏ/ Tôi đi ngắm ngọn Lang Bian trai tơ”. Và tiếp theo là: “Nước tràn trề tôi muốn rủ nhau đi bắt cá tôm/ Nước đầy vơi tôi muốn rủ nhau đi đơm bắt cua/ Nước vừa tầm tôi muốn rủ nhau đi đơm bắt ốc”… Vừa hát người mối vừa làm thủ tục lấy dây cườm choàng vào cổ và đeo vòng tay cho chàng trai.
Hạnh phúc giản đơn.
Hạnh phúc giản đơn.

Gia đình nhà trai bước đầu cũng từ chối khéo để giữ giá cho con trai mình với những lời ví von cho rằng con mình còn non dại chưa đủ sức gánh vác, chăm lo cuộc sống gia đình, con cái, chưa thể làm rể được: “Tuy tay dài mà không giỏi bắt cá/ Tuy già đầu mà chẳng biết câu ca cổ/ Có vợ chăng chắc chẳng biết nuôi con”.
Người mai mối nhà gái lại phải tiếp tục kiên nhẫn thuyết phục, lấy lòng nhà trai và xin nhà trai đừng gây cản trở như: “Đừng chia lìa nồi đất với cơm niêu/ Đừng chia lìa nồi đun với cháo”. Hoặc đừng né tránh nhau:“Đừng xa lánh như gà bới trấu/ Đừng xa lánh như gà dẫn con trốn/ Đừng xa lánh như gà ấp dấu trứng”. Khi người làm mối đã thuyết phục được nhà trai ưng thuận cho con về làm rể nhà gái thì đại diện nhà trai có thể là người cậu hoặc chú sẽ dặn dò nhắc nhở chàng trai: “Mẹ bồng bế thì mới tồn tại/ Cha nuôi nấng mới thành người/ Bầu có trồng thì mới ra trái/ Ăn chuối nhớ gốc, ăn trâu nhớ cây nêu/ Trả nợ nhớ làng buôn/ Được anh được em, được lòng cả cha con”
Sau đó đại diện nhà gái mới hỏi nhà trai có yêu cầu gì về đồ cưới, lúc này nhà trai sẽ thách cưới bằng một số lễ vật. Tùy vào hoàn cảnh và mối quan hệ giữa hai bên mà nhà trai đề nghị xin một con trâu vì công sinh thành cùng với hai đến ba bộ khăn (ùi) cho mẹ đẻ và chị em gái chàng rể cùng một bộ quần áo đàn ông (cho bố đẻ). Đây là những lễ vật thông thường nếu người Lạch lấy người Lạch với nhau.

Nhà gái đem của hồi môn đến nhà trai đón rể

Lễ cưới được định ngày và diễn ra sau đó. Lúc này nhà gái phải mang của hồi môn tới nhà trai và đón rể. Thông thường thì nhà trai cũng cho lại đôi vợ chồng trẻ một số đồ vật có giá trị. Nhưng điều này không bắt buộc mà phụ thuộc vào điều kiện của nhà trai. Lễ cưới thường kéo dài trong 1 ngày 1 đêm tại nhà gái, do ông cậu lớn nhất trong gia đình nhà gái hoặc già làng đứng ra tổ chức.
Trong hôn nhân, người con gái K’ho phải mang lễ vật đi hỏi chồng. Ảnh: Bích Ngọ
Trong hôn nhân, người con gái K’ho phải mang lễ vật đi hỏi chồng. Ảnh: Bích Ngọ

Khách mời là những người bà con dòng họ hai bên, bạn bè gần xa, tùy điều kiện kinh tế và mối quan hệ của gia đình với bên ngoài có thể mời dự tiệc nhiều hay ít khách. Thường đám cưới phải làm từ một đến hai con heo 60 -70 kg và gà vịt cùng vài ba chục chóe rượu cần để đãi khách. Mọi người vừa ăn uống vừa hát đối đáp và nhảy múa với nhau. Những lời hát đối đáp lúc này chủ yếu xoay quanh chủ đề đố về các con vật, đồ vật và sự vật, vũ trụ.
Ngày nay, người K’ho vẫn giữ tục “bắt chồng” cho con gái nhưng các thủ tục trong cưới hỏi đã giản lược đi nhiều không còn quá khó khăn và rườm rà như xưa. Những lời hát đối đáp ý nhị trước đây cũng gần như đã vắng bóng cùng với sự ra đi của thế hệ người già, thay vào đó là những bài hát, bản nhạc mới phù hợp với sở thích của giới trẻ. Thiết nghĩ trong thời gian tới chúng ta cần tiếp tục sưu tầm để bảo tồn và khai thác những giá trị văn hóa này trong phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương. Bởi đây cũng là một trong những tiềm năng để phát triển du lịch gắn với bảo tồn văn hóa dân tộc.
langvietonline.vn (Làng Văn hóa Du lịch Các dân tộc Việt Nam)

Có thể bạn quan tâm

Bảo tồn, phát triển văn hóa Khmer gắn với phát triển du lịch

Bảo tồn, phát triển văn hóa Khmer gắn với phát triển du lịch

Tại Bạc Liêu, đồng bào dân tộc Khmer có trên 78.000 người, chiếm 7,6% dân số. Đồng bào nơi đây có đời sống tinh thần phong phú với những ngôi chùa Khmer kiến trúc lộng lẫy, các loại hình nghệ thuật truyền thống và nhiều lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Duy trì mức sinh thay thế, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực

Duy trì mức sinh thay thế, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực

Vĩnh Phúc hiện là một trong nhiều địa phương trên cả nước có mức sinh chênh lệch giữa các vùng, đối tượng ngày càng lớn. Trước tình hình đó, tỉnh đã nỗ lực triển khai các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình; từ đó đạt mức sinh thay thế, góp phần ổn định quy mô dân số.

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang Lưu Văn Phi cho biết: Hiện nay, tỉnh nỗ lực khai thác những tiềm năng và thế mạnh xuất khẩu các sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh; tích cực nắm bắt cơ hội, mở rộng thị trường, nhằm đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu bền vững, thu hút ngoại tệ.

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

Ngày 6/6, UBND tỉnh Lai Châu và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã ký kết thỏa thuận hợp tác đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh giai đoạn 2025 - 2030.

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Ngày 4/6, tại tỉnh Sóc Trăng, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức Hội nghị đóng góp ý kiến vào dự thảo Đề án sắp xếp, hợp nhất Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng 3 tỉnh, thành phố (hội nghị lần thứ 3).

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Trong những ngày đầu tháng này, các phương tiện truyền thông Campuchia đăng tải nhiều chủ đề bài viết đính kèm hình ảnh đa dạng, giới thiệu về cuộc sống mới với nhiều khởi sắc, đổi thay toàn diện trong vùng đồng bào Khmer tại các tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tiền Giang Trần Hoàng Nhật Nam, nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, địa phương đã tổ chức được mạng lưới 198 hợp tác xã nông nghiệp - thủy sản, thu hút gần 55.000 thành viên; giải quyết công ăn việc làm cho gần 2.000 lao động. Đến đầu tháng 6/2025, các hợp tác xã trên lĩnh vực nông nghiệp - thủy sản đã đạt doanh thu khoảng 140 tỷ đồng, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm trước.

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Ngày 30/5, tại Sóc Trăng, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tổ chức Hội nghị tổng kết công tác thi đua khen thưởng Cụm thi đua số 6 (gồm 10 địa phương: Vĩnh Long, Trà Vinh, Long An, Kiên Giang, An Giang, Hậu Giang, Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ) về công tác dân tộc.

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Được thành lập từ năm 2019, mô hình “Họ đạo bình yên - Gia đình hạnh phúc” ở buôn B’laosire thuộc tổ dân phố 14, phường B’Lao (thành phố Bảo Lộc, Lâm Đồng) được đánh giá cao bởi tính hiệu quả. Từ nhiều năm qua, mô hình góp phần bảo đảm an ninh trật tự, người dân tập trung làm ăn phát triển kinh tế, hàng chục hộ vươn lên thoát nghèo, Họ đạo được Bộ Công an khen thưởng vào năm 2024.

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Chiếc áo mộc mạc, được làm từ những tàu lá cọ khô, không chỉ là vật dụng che mưa nắng quen thuộc của người dân thôn Yên Lạc (xã Quang Lộc, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) suốt hàng trăm năm, mà còn là biểu tượng của sự cần cù, khéo léo và nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc. Giữa nhịp sống hối hả, nghề chằm áo tơi truyền thống vẫn được người dân lặng lẽ “giữ lửa”, trao truyền qua bao thế hệ, bảo tồn một phần hồn quê hương trong từng sợi lá.

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Đồng bào dân tộc Hà Nhì có nhiều phong tục đặc sắc, trong đó có Tết mùa mưa (Dế Khừ Chà) là một trong bảy Tết trong năm theo phong tục cổ truyền của người Hà Nhì.

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Vào độ xuân về khi hoa ban nở trắng rừng, người Xinh Mun ở Sơn La lại tổ chức Lễ Mạng Ma – một nghi lễ tâm linh truyền thống cầu sức khỏe, giải hạn, thể hiện niềm tin sâu sắc vào sự kết nối giữa con người với thần linh, tổ tiên và vạn vật thiên nhiên.

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Dân tộc Lự là một trong những dân tộc rất ít người có số dân dưới 10 nghìn người hiện đang sinh sống chủ yếu ở huyện Tam Đường và huyện Sìn Hồ tỉnh Lai Châu, đã từ lâu, tục nhuộm răng đen của phụ nữ dân tộc Lự là một trong những nét văn hóa đặc trưng. Hiện, các cấp ủy, chính quyền huyện tăng cường tuyên truyền vận động người dân tiếp tục truyền dậy, phát huy những giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc Lự trước nguy cơ bị mai một.

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Trong khuôn khổ các hoạt động của Ngày Văn hoá các dân tộc Việt Nam (19/4), tại Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Ê Đê đã tái hiện nghi lễ trưởng thành đặc sắc của dân tộc mình.

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Cao Bằng, một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Một trong những món ăn truyền thống nổi bật của người Tày, người Nùng ở đây là bánh Khẩu Sli, món bánh mang đậm hương vị quê hương và được người dân nơi đây coi là món quà tuyệt vời trong những dịp lễ, Tết.

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Đồng bào Raglai sở hữu một kho tàng tri thức dân gian đồ sộ, từ sử thi, truyện cổ, dân ca đến luật tục… Không chỉ vậy, đồng bào còn lưu giữ nhiều lễ hội dân gian đặc sắc như Lễ ăn mừng đầu lúa mới, lễ bỏ mả, các nghi lễ vòng đời… Trong đó lễ ăn mừng đầu lúa mới đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, khẳng định gái trị văn hóa sâu sắc và vai trò quan trọng trong đời sống, tinh thần của cộng đồng người Ragalai.

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Ẩm thực của người Jrai ở Gia Lai luôn độc đáo với những món ăn ngon, dân dã, đậm nét truyền thống. Trong số đó, món cà đắng lòng gà bọc lá chuối nổi bật như một biểu tượng của sự sáng tạo và gắn kết với thiên nhiên.

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Đến hẹn lại lên, cứ vào ngày cuối cùng của tháng Giêng hằng năm, đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên (Yên Bái) nô nức hội tụ tại các điểm trung tâm bản để tổ chức Lễ Cúng rừng hay còn gọi Tết rừng.

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Văn hóa ẩm thực của người Sán Dìu tại Quảng Ninh sở hữu những đặc trưng riêng, thể hiện sự khéo léo, tinh tế trong chế biến, phối hợp các thực phẩm. Một trong những món ăn đặc sắc đó là bánh bạc đầu đã trở thành đặc sản nổi tiếng. Thưởng thức các món bánh thơm ngon và tìm hiểu về văn hóa độc đáo của người Sán Dìu ở vùng cao Quảng Ninh là trải nghiệm đáng nhớ.

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội " Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc" xuân Ất Tỵ 2025, tại làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Mường đến từ tỉnh Hòa Bình đã tổ chức tái hiện lễ hội Khai hạ đặc sắc.

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội “Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc” xuân Ất Tỵ 2025, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) bà con đồng bào dân tộc Thái đến từ huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức tái hiện trích đoạn nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông (Kin Chiêng Boọc Mạy) đặc sắc.

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp trang phục truyền thống của người Dao Thanh Y

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp trang phục truyền thống của người Dao Thanh Y

Người Dao Thanh Y sinh sống trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh nhiều năm qua vẫn luôn giữ được bản sắc văn hóa riêng thông qua phong tục, tập quán hay nếp sinh hoạt hằng ngày và đặc sắc trong đó có bộ trang phục truyền thống của phụ nữ Dao Thanh Y là một di sản văn hóa độc đáo, mang đậm nét đặc trưng.

Lễ cúng rừng của người Mông nơi đại ngàn xanh Nà Hẩu

Lễ cúng rừng của người Mông nơi đại ngàn xanh Nà Hẩu

Đối với đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu (huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái), lễ cúng rừng hay còn gọi Tết rừng có từ khi tổ tiên di cư đến nơi đây lập làng, lập bản và trở thành bản sắc văn hóa, tín ngưỡng dân gian độc đáo riêng có.