Bảo tồn nét đẹp văn hóa đặc sắc của phiên chợ "độc nhất vô nhị" Khâu Vai, Hà Giang

Các chàng trai cô gái đến với Chợ Phong lưu Khâu Vai. Ảnh: Minh Tiến - TTXVN phát
Các chàng trai cô gái đến với Chợ Phong lưu Khâu Vai. Ảnh: Minh Tiến - TTXVN phát

“Chàng ơi xuống núi cùng em
Nhớ mang theo ngựa và đi một mình
Em đây tuy chẳng còn xinh
Có ô che nắng chợ tình phong lưu”...

Bảo tồn nét đẹp văn hóa đặc sắc của phiên chợ "độc nhất vô nhị" Khâu Vai, Hà Giang ảnh 1Các chàng trai cô gái đến với Chợ Phong lưu Khâu Vai. Ảnh: Minh Tiến - TTXVN phát

Khi những ngọn gió giao mùa rủ nhau về hong ấm từng vạt mưa cuối Xuân ẩm ướt, cũng là lúc đá núi cao nguyên lại như thức giấc bởi những bàn chân hẹn về Khâu Vai, nơi có phiên chợ “độc nhất vô nhị” trên Công viên Địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn - Hà Giang.

Khâu Vai… có thương, có nhớ thì về

Ở cực Bắc của Tổ quốc, Hà Giang là nơi được thiên nhiên ưu đãi với nền văn hóa lâu đời thuộc niên đại đồ đồng Đông Sơn. Ở đây, phong cảnh hùng vĩ với những con đường uốn lượn quanh co dài bất tận, có 19 dân tộc anh em sinh sống như Mông, Dao, Tày, Lô Lô, PuPéo, Cờ Lao, Giáy… Hà Giang gắn liền với nhiều tên đất, tên người và những sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước. Là “phên dậu” của Tổ quốc với nhiều phong tục tập quán, văn hóa truyền thống và những lễ hội sinh động tạo nên một vùng văn hóa đa sắc màu, Hà Giang trở thành điểm đến của mỗi du khách.

Bảo tồn nét đẹp văn hóa đặc sắc của phiên chợ "độc nhất vô nhị" Khâu Vai, Hà Giang ảnh 2Các chàng trai cô gái đến với Chợ Phong lưu Khâu Vai. Ảnh: Minh Tiến - TTXVN phát

Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Giang Triệu Thị Tình cho biết: Chợ Phong lưu Khâu Vai (dân gian còn gọi tên khác là Háng Phúng Lìu) tồn tại cách hiện nay khoảng trên 100 năm, với huyền thoại về chuyện tình của nàng Út - người dân tộc Giáy và chàng Ba - người dân tộc Nùng. Đây là phiên chợ đặc biệt, mỗi năm chỉ tổ chức một lần vào ngày 27/3 âm lịch.

Truyền thuyết kể rằng, ngày ấy, mảnh đất Khâu Vai (xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc) có nhiều dân tộc sống thành từng làng, từng bản riêng biệt gồm người Nùng, Giáy, Mông. Một gia đình nông dân nghèo dân tộc Nùng có ba người con đang độ tuổi đôi mươi. Riêng người con thứ ba tên là chàng Ba đẹp trai, khôi ngô, tuấn tú, siêng năng, chăm chỉ và có giọng hát hay, tài thổi khèn, thổi sáo đã làm say đắm biết bao cô gái trong làng.

Ở làng bên, nhà tộc trưởng làng người Giáy có nàng Út xinh đẹp đã đến tuổi thích ra bờ suối soi mình. Nàng có bộ tóc dài, dày và óng mượt, có giọng hát rất hay trong trẻo vút cao và mang vẻ đẹp rực rỡ của bông hoa rừng. Qua tiếng khèn, tiếng sáo và các câu hát giao duyên của từng mùa trăng, hai người đã đem lòng yêu thương nhau say đắm.

Tình yêu bị cấm đoán, ngăn cản, đôi trai gái đã bỏ bản và bàn nhau trốn lên đèo Mây (nơi thờ tự miếu Ông, miếu Bà bây giờ) để được gặp nhau. Tuy nhiên, do tập tục xưa là khi chưa tổ chức cưới và làm lễ nhập ma nhà thì không được sống chung nên chàng trai và cô gái đã dựng hai túp lều ở hai bên đồi.

Bảo tồn nét đẹp văn hóa đặc sắc của phiên chợ "độc nhất vô nhị" Khâu Vai, Hà Giang ảnh 3
Bảo tồn nét đẹp văn hóa đặc sắc của phiên chợ "độc nhất vô nhị" Khâu Vai, Hà Giang ảnh 4Các chàng trai, cô gái du lịch hẻm Tu Sản - nơi đây được xem là “đệ nhất hùng quan”, danh thắng kỳ vĩ độc nhất của Cao nguyên đá Đồng Văn. Ảnh: Minh Tiến - TTXVN

Cuộc chạy trốn của đôi trai gái càng làm cho mâu thuẫn giữa hai dòng tộc, hai gia đình ngày một trầm trọng hơn. Từ trên đỉnh đèo Mây nhìn xuống, đôi trai gái thấy cảnh tượng xô xát giữa hai dòng họ, hai dân tộc, hai người đành ngậm ngùi chia tay nhau, quay về can ngăn, hàn gắn lại mối đoàn kết xóm làng giữa hai bên. Đôi trai gái hẹn ước sẽ lại gặp nhau vào ngày 27/3 âm lịch. Đến hẹn lại lên, mỗi năm chàng Ba và nàng Út lại lên ngọn núi để gặp gỡ, giãi bày tâm sự. Năm tháng qua đi, vào ngày cuối cùng của cuộc đời, họ tìm đến với nhau dưới gốc cây rừng, trên hòn đá thề, ôm chặt lấy nhau mà đi vào cõi vĩnh hằng vào đúng ngày 27/3 âm lịch.

Cảm phục trước câu chuyện tình yêu của đôi trai gái, dòng họ và dân làng quanh vùng đã làm lễ tang ma cho họ và dựng lên đôi miếu thờ, nay được gọi là miếu Ông, miếu Bà và mở chợ tại ngọn núi - nơi đôi trai gái hẹn hò. Chợ Phong lưu Khâu Vai từ đó đã được mở ra và mỗi năm chỉ có duy nhất một lần; là nơi hò hẹn của các trai tài, gái sắc. Tại phiên chợ này, nhiều đôi trai gái dân tộc thiểu số trên Cao nguyên đá Đồng Văn nên duyên vợ chồng.

Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia

Theo ông Trần Đức Quý, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang: Chợ Phong lưu Khâu Vai không chỉ là nơi bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, giá trị nhân văn cao đẹp mà còn là nơi ca ngợi mối tình trong sáng, tạo sức lan tỏa trong cộng đồng về những giá trị tốt đẹp, góp phần xây dựng và phát triển chuẩn mực đạo đức xã hội, gia đình, tình yêu đôi lứa. Đây cũng là nơi giao lưu, gặp gỡ để bảo tồn những nét đẹp văn hóa dân gian đặc sắc riêng có của đồng bào các dân tộc thiểu số và quảng bá thu hút du khách đến với Công viên Địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn.

Bảo tồn nét đẹp văn hóa đặc sắc của phiên chợ "độc nhất vô nhị" Khâu Vai, Hà Giang ảnh 5Hoa tam giác mạch ở xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc (Hà Giang). Ảnh: Minh Tiến - TTXVN phát

Mới đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có Quyết định số 1952/QĐ-BVHTTDL đưa "Tập quán xã hội và tín ngưỡng Chợ Phong lưu Khâu Vai", xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Đến với Chợ Phong lưu Khâu Vai - 2022, du khách sẽ được thưởng thức chương trình văn hóa nghệ thuật đặc sắc với chủ đề “Phiên chợ tình ca trên cao nguyên đá” tái hiện truyền thuyết “Chuyện tình Khâu Vai”; dâng hương tại miếu Ông, miếu Bà; thưởng thức những câu hát đối giao duyên, điệu múa đặc sắc, nghe tiếng khèn Mông gọi bạn, hát dân ca của đồng bào dân tộc Nùng, Giáy. Ngoài ra, du khách còn được tham gia trải nghiệm cuộc sống sinh hoạt và thưởng thức những món ăn truyền thống mang đậm bản sắc của đồng bào dân tộc thiểu số.

Trong khuôn khổ lễ hội năm 2022 (từ ngày 25 - 27/4), du khách còn được tham quan các danh lam thắng cảnh nổi tiếng của Công viên Địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn; trải nghiệm và cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp nguyên sơ, thanh bình với những con người hiền hòa, chất phác và được khám phá muôn vàn điều thú vị của đồng bào các dân tộc thiểu số nơi đây.

Bảo tồn nét đẹp văn hóa đặc sắc của phiên chợ "độc nhất vô nhị" Khâu Vai, Hà Giang ảnh 6Khẩn trương hoàn tất công tác chuẩn bị cho chương trình nghệ thuật tại Lễ hội Chợ Phong lưu Khâu Vai. Ảnh: TTXVN

Ông Nguyễn Cao Cường, Chủ tịch UBND huyện Mèo Vạc cho biết: Đến nay, mọi công tác chuẩn bị cho Lễ hội Chợ Phong lưu Khâu Vai - 2022 đã sẵn sàng. Công tác tổ chức sự kiện đang được đẩy nhanh tiến độ như trang trí khánh tiết, lắp đặt sân khấu, âm thanh ánh sáng... Chương trình nghệ thuật theo kịch bản đã được phê duyệt. Công tác an ninh trật tự, vệ sinh an toàn thực phẩm, an toàn giao thông, phòng, chống cháy nổ cũng được bảo đảm. UBND huyện Mèo Vạc phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành và các địa phương lên phương án đảm bảo an ninh, nguồn điện phục vụ lễ hội; triển khai thực hiện tốt công tác lễ tân, hậu cần và đón tiếp các đại biểu, du khách gần xa...

Với sự chuẩn bị chu đáo của tỉnh Hà Giang, các sở, ban, ngành, địa phương và sự hưởng ứng của nhân dân các dân tộc vùng Cao nguyên đá, Lễ hội Chợ Phong lưu Khâu Vai - 2022 sẽ là nơi tái hiện những giá trị bản sắc văn hóa, mang đậm tính nhân văn cao đẹp truyền thống của đồng bào các dân tộc; nơi giao lưu, gặp gỡ trao đổi những nét đẹp văn hóa dân gian đặc sắc riêng. Lễ hội là điểm nhấn trong hoạt động văn hóa, du lịch, hứa hẹn sẽ mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị khi đến Hà Giang, đến với Công viên Địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn.

Minh Tâm

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI năm 2025 diễn ra tại tỉnh Khánh Hòa

Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI năm 2025 diễn ra tại tỉnh Khánh Hòa

Ngày 11/9, thông tin từ Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết, Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI năm 2025 sẽ diễn ra tại tỉnh Khánh Hòa từ ngày 17-19/10/2025, với sự tham gia của 6 tỉnh, thành phố gồm: Khánh Hòa, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng, An Giang và Thành phố Hồ Chí Minh.

Bảo tồn các giá trị di sản ở vùng đất Mường Vang

Bảo tồn các giá trị di sản ở vùng đất Mường Vang

Nằm ẩn mình trong thung lũng với cảnh sắc bình dị, nguyên sơ của núi rừng và những thửa ruộng bậc thang lúa đang trổ bông là cụm di tích khảo cổ đặc biệt bãi đá có hình khắc cổ Suối Cỏ (xã Nhân Nghĩa, tỉnh Phú Thọ).

Phát huy vai trò nghệ nhân trong bảo tồn văn hóa dân tộc

Phát huy vai trò nghệ nhân trong bảo tồn văn hóa dân tộc

Điện Biên là vùng đất hội tụ 19 dân tộc anh em cùng chung sống, tạo nên bức tranh văn hóa rực rỡ sắc màu, từ trang phục truyền thống đến phong tục, lễ hội đặc sắc. Nhiều giá trị văn hóa được tôn vinh là di sản của quốc gia, nhân loại. Người thổi niềm đam mê, là “linh hồn sống” của các di sản ấy chính là những nghệ nhân, họ thắp lên ngọn lửa đam mê, gìn giữ và truyền dạy tinh hoa văn hóa, để mạch nguồn di sản mãi lan tỏa, trường tồn cùng thời gian.

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Tháng Văn hóa đường phố Lâm Đồng

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Tháng Văn hóa đường phố Lâm Đồng

Tối 6/9, Tháng Văn hóa đường phố với chủ đề “Lâm Đồng - Hội tụ tinh hoa, Kết nối cảm xúc” đã diễn ra tại phường Phan Thiết. Đây là hoạt động chính nằm trong chương trình “Tháng trải nghiệm điểm đến du lịch tỉnh Lâm Đồng năm 2025” do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng tổ chức.

Trưng bày 200 bức ảnh, tư liệu chống rác thải nhựa

Trưng bày 200 bức ảnh, tư liệu chống rác thải nhựa

Ngày 5/9, tại phường Phú Yên (tỉnh Đắk Lắk), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh tổ chức trưng bày tư liệu chống rác thải nhựa; tập huấn công tác thông tin đối ngoại, tuyên truyền chủ quyền biên giới biển, đảo Việt Nam.

Rực rỡ sắc màu văn hóa dân tộc trong chuỗi sự kiện "Vui Tết độc lập"

Rực rỡ sắc màu văn hóa dân tộc trong chuỗi sự kiện "Vui Tết độc lập"

Từ ngày 30/8 đến 2/9/2025, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Hà Nội), diễn ra chuỗi hoạt động đặc sắc với chủ đề “Vui Tết độc lập”, nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Sự kiện có sự tham gia của gần 200 nghệ nhân, đồng bào đến từ 18 dân tộc trên cả nước, tái hiện không gian văn hóa truyền thống qua phiên chợ vùng cao, trình diễn dân ca, dân vũ, ẩm thực, trò chơi dân gian, giới thiệu sản vật địa phương...Ảnh: Vân Chi/TTXVN

80 năm Quốc khánh: Đa dạng hoạt động văn hóa, trải nghiệm tại Đắk Lắk

80 năm Quốc khánh: Đa dạng hoạt động văn hóa, trải nghiệm tại Đắk Lắk

Dịp Quốc khánh 2/9 năm nay, tỉnh Đắk Lắk sôi động với nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật đặc sắc. Các chương trình không chỉ tạo không gian vui tươi, gắn kết cộng đồng mà còn mang đến cho du khách những trải nghiệm mới mẻ về vùng đất và con người nơi đây. Qua đó, hình ảnh Đắk Lắk ngày càng thêm gần gũi, hấp dẫn trong mắt bạn bè và du khách gần xa.

Tôn vinh, lan tỏa giá trị của di sản Then

Tôn vinh, lan tỏa giá trị của di sản Then

Chiều 31/8, tại tỉnh Thái Nguyên, Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam phối hợp với Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc; Trung tâm cung ứng dịch vụ xã Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh; Hội Tinh hoa Việt Nam đến từ Cộng hòa Pháp tổ chức chương trình nghệ thuật “Sắc Then Việt Bắc”. Sự kiện với sự tham gia của nhiều nghệ nhân, nghệ sỹ, nhà nghiên cứu và đông đảo công chúng yêu mến di sản Then.

Khai mạc Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025

Khai mạc Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025

Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, tối 29/8, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức khai mạc Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025 với chủ đề: "Khát vọng biển xanh - Đại ngàn tỏa sáng".

Hát Xoan - Di sản lan tỏa từ miền đất Tổ

Hát Xoan - Di sản lan tỏa từ miền đất Tổ

Trong kho tàng nghệ thuật dân gian Việt Nam, Hát Xoan Phú Thọ là loại hình độc đáo, gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương - cội nguồn dựng nước của dân tộc. Với giai điệu mộc mạc, ca từ dung dị nhưng giàu chiều sâu văn hóa, Hát Xoan không chỉ phản ánh đời sống tinh thần của cư dân vùng đất Tổ mà còn góp phần khẳng định bản sắc Việt Nam trên bản đồ di sản thế giới.

Độc đáo ngôi đình có một không hai ở Đồng Tháp

Độc đáo ngôi đình có một không hai ở Đồng Tháp

Hai cây bồ đề buông rễ ôm toàn bộ ngôi đình là một trong những nét độc đáo, cổ kính của đình Tân Đông ở xã Tân Đông, tỉnh Đồng Tháp. Hơn 100 năm qua, dù qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo nhưng các giá trị lịch sử, văn hóa của ngôi đình này vẫn còn vẹn nguyên đến hôm nay. Ngày nay, đình Tân Đông là một trong những địa điểm thu hút, đón khách tham quan, du lịch nổi tiếng ở xã Tân Đông, tỉnh Đồng Tháp.

Trên 2.500 người sẽ tham gia màn đại xòe trong Tết Độc lập

Trên 2.500 người sẽ tham gia màn đại xòe trong Tết Độc lập

Ban Tổ chức Tết Độc lập tỉnh Lai Châu cho biết, chương trình Tết Độc lập năm 2025 tại xã Than Uyên ở quy mô cấp tỉnh sẽ diễn ra từ ngày 30/8 đến hết ngày 2/9. Chủ tịch UBND xã Than Uyên Phan Văn Ngọc nêu rõ, điểm nhấn trong dịp Tết Độc lập năm nay là màn đại xòe, với sự tham gia của trên 2.500 người. Trước khi diễn ra màn múa xòe sẽ diễn ra màn múa khèn, múa ô của dân tộc Mông.

Lào Cai: Xây dựng văn hóa trở thành động lực phát triển bền vững

Lào Cai: Xây dựng văn hóa trở thành động lực phát triển bền vững

“Trong giai đoạn phát triển mới, ngành Văn hóa cần nhận thức sâu sắc văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là cội nguồn sức mạnh nội sinh, là động lực thúc đẩy phát triển bền vững. Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, gắn với nâng cao chỉ số hạnh phúc của nhân dân, chính là con đường đưa Lào Cai vươn lên phát triển xanh, hài hòa, bản sắc và hạnh phúc, trở thành một cực tăng trưởng mới, một trung tâm kết nối kinh tế - văn hóa của cả vùng”. Đó là nội dung được Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Lào Cai Trịnh Xuân Trường nhấn mạnh tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa (28/8/1945 - 28/8/2025) diễn ra sáng 24/8.

'Vui Tết Độc lập' tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

'Vui Tết Độc lập' tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Thông tin từ Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết, từ ngày 30/8-2/9, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đoài Phương, Hà Nội), sẽ diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.

Tập thơ Gia huấn ca nam được sáng tác theo thể loại Brahmakite (thể thơ 5-6 chữ), một thể thơ truyền thống phổ biến trong văn học dân gian Khmer. Ảnh: Sơn Hên

Giá trị giáo dục độc đáo trong "Gia huấn ca nam" của người Khmer Nam Bộ

“Gia huấn ca nam” là tác phẩm thơ giáo huấn đặc sắc của người Khmer Nam Bộ, được truyền từ đời này sang đời khác để răn dạy nam giới về đạo lý, nhân cách và cách ứng xử trong gia đình, xã hội. Với ngôn ngữ giản dị, thể thơ truyền thống dễ thuộc, dễ nhớ, tác phẩm được dạy trong gia đình, chùa chiền và trường học. Không chỉ mang giá trị đạo đức, “Gia huấn ca nam” còn là nền tảng văn hóa giáo dục, đồng thời là kho tàng tri thức dân gian của cộng đồng người Khmer.

Nhiều hoạt động sôi nổi tại Ngày hội văn hóa, thể thao tôn giáo tại Thái Nguyên

Nhiều hoạt động sôi nổi tại Ngày hội văn hóa, thể thao tôn giáo tại Thái Nguyên

Ngày 20/8, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Thái Nguyên phối hợp với các sở, ngành, địa phương, các tổ chức tôn giáo trên địa bàn tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao tôn giáo lần thứ IV năm 2025, với sự tham gia của hơn 400 vận động viên là chức sắc, chức việc, nhà tu hành và tín đồ các tôn giáo.

Giữ gìn giá trị văn hóa từ lớp học tiếng Khmer

Giữ gìn giá trị văn hóa từ lớp học tiếng Khmer

Mỗi dịp hè, nhiều điểm chùa Phật giáo Nam tông Khmer tại thành phố Cần Thơ tổ chức các lớp dạy chữ Khmer cho học sinh đồng bào dân tộc thiểu số. Các lớp học này giúp truyền dạy tiếng nói, chữ viết, góp phần giữ gìn, phát huy những giá trị truyền thống, văn hóa tốt đẹp của đồng bào Khmer qua từng thế hệ.