Đặc sắc trò chơi pháo đất Ninh Giang

Với người dân Ninh Giang, Hải Dương, đặc biệt là bà con làng Trịnh Xuyên, xã Nghĩa An, hội thi pháo đất trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu tại mỗi kỳ lễ hội Xuân ở địa phương.

potal-hai-duong-dac-sac-tro-choi-phao-dat-tai-cac-le-hoi-o-huyen-ninh-giang-7905007.jpg
Các pháo thủ làm pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Sức hút đặc biệt

Về với Lễ hội đền Tranh và Lễ hội đình Trịnh Xuyên những ngày tháng Hai âm lịch, người dân, du khách như bị cuốn vào không khí sôi động của hội thi pháo đất. Góp mặt trong các đội thi không chỉ là các thanh niên mà có cả những người trung niên khỏe mạnh. Sau khi nặn pháo là phần thi gieo pháo, các pháo thủ sẽ được đồng đội hỗ trợ nâng quả pháo lên, sau đó, pháo thủ chính phụ trách gieo thực hiện động tác gieo quả pháo xuống đất. Manh pháo văng xuống càng dài, tiếng hò reo và vỗ tay càng lớn. Tiếng “nổ” của quả pháo mỗi lần được gieo xuống cộng hưởng với sự cổ vũ của khán giả tạo nên không khí náo nhiệt tưng bừng.

potal-hai-duong-dac-sac-tro-choi-phao-dat-tai-cac-le-hoi-o-huyen-ninh-giang-7905027.jpg
Các pháo thủ chuẩn bị ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Tại lễ hội đình Trịnh Xuyên, trong dòng người cổ vũ các pháo thủ đội thi của thôn Do Nghĩa thực hiện gieo quả pháo cuối cùng kết thúc phần thi, chúng tôi gặp một cụ ông đang rất chăm chú. Cụ cho biết, năm nay đã bước sang tuổi 91. Cụ biết đến pháo đất từ năm 17 tuổi và ở đâu có hội thi pháo đất đều tham gia cùng thôn đến năm 80 tuổi, sức yếu mới nhường sân chơi cho những lứa pháo thủ trẻ hơn. Tuy không còn tham gia thi đấu nhưng mỗi khi hội làng, nghe tiếng pháo đất rền vang, cụ lại ra sân đình dõi theo và chung vui với mọi người.

Pháo thủ Nguyễn Văn Chiễu, thành viên đội pháo thôn Do Nghĩa - đội vô địch tại hội thi pháo đất Lễ hội đình Trịnh Xuyên hai năm liền (năm 2024 và 2025) chia sẻ, ông biết đến pháo đất từ bé và mê say đến nay, hầu như không năm nào bỏ lỡ hội thi.

Các pháo thủ chuẩn bị ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Các pháo thủ chuẩn bị ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

“Đầu tiên, tôi chỉ đến hội làng xem các cụ đánh pháo. Về sau, tôi và anh em khác được các cụ chỉ bảo cách chơi, cách lấy đất, làm đất. Trước kia, đất chỉ dùng một năm nhưng những năm gần đây, chúng tôi bảo quản kỹ và đã dùng được 4 năm”, ông Nguyễn Văn Chiễu chia sẻ.

Thôn Trịnh Xuyên nơi có đình Trịnh Xuyên được xem là cái nôi của pháo đất Ninh Giang. Thành tích đội pháo đất thôn Trịnh Xuyên nổi tiếng trong tỉnh bởi truyền thống chơi pháo đất được các thế hệ người dân làng Trịnh Xuyên gìn giữ.

potal-hai-duong-dac-sac-tro-choi-phao-dat-tai-cac-le-hoi-o-huyen-ninh-giang-7905005-1.jpg
Các pháo thủ chuẩn bị ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Pháo thủ Nguyễn Đức Bôn - đội trưởng đội pháo đất thôn Trịnh Xuyên cho biết, gia đình ông có 9 người, tất cả đều biết chơi pháo đất, kể cả phụ nữ. Ông Bôn năm nay đã 55 tuổi nhưng vẫn rất say mê bộ môn này.

Lý giải về sức hấp dẫn của trò chơi pháo đất, ông Bôn cho biết, không chỉ mang lại sức khỏe cho người dân, trò chơi và hội thi pháo đất còn là chất keo làm gia tăng tình đoàn kết giữa các làng, xã.

Đội pháo thôn Trịnh Xuyên có hơn 30 thành viên. Từ năm 2011 đến nay, đội pháo Trịnh Xuyên đã 8 lần vô địch Hội thi do tỉnh tổ chức.

Bí quyết để vô địch là các thành viên tập luyện rất bền bỉ. Trong đội, anh em rất gắn kết và hiểu ý nhau...

Các pháo thủ ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Các pháo thủ ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Đào tạo thế hệ kế cận

Pháo đất là trò chơi dân gian lâu đời xuất phát từ các vùng nông thôn ở Hải Dương. Có nhiều giả thuyết về sự ra đời của trò chơi này. Trong đó, có truyền thuyết kể rằng, trong trận đánh giặc Nguyên Mông năm 1288, để cứu con voi chiến của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, nhân dân đã ném đất xuống khúc sông Luộc nơi tiếp giáp Hải Phòng, Thái Bình để voi thoát lên. Về sau, những lúc nông nhàn, người dân thường tụ tập diễn lại cảnh này.

Trong tâm niệm của người dân Hải Dương, trò chơi pháo đất thể hiện tinh thần thượng võ của dân tộc cũng là để trai tráng trong làng rèn luyện sức khỏe. Trong các hội thi, tiếng pháo nổ to sẽ dự báo mùa mùa màng bội thu, công việc thuận lợi.

Hiện nay, nhiều nơi trong tỉnh Hải Dương vẫn gìn giữ, bảo tồn được trò chơi pháo đất như: Nghĩa An, Ứng Hòe, Tân Quang (Ninh Giang), Đức Xương (Gia Lộc), Minh Đức, Quang Khải (huyện Tứ Kỳ)… Thi pháo đất thường được các địa phương tổ chức vào dịp lễ hội tháng Giêng đến hết tháng Ba âm lịch.

potal-hai-duong-dac-sac-tro-choi-phao-dat-tai-cac-le-hoi-o-huyen-ninh-giang-7905019-1.jpg
Màn ra pháo hấp dẫn người xem. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Hiện nay, nhiều nơi trong tỉnh Hải Dương vẫn gìn giữ, bảo tồn được trò chơi pháo đất như: Nghĩa An, Ứng Hòe, Tân Quang (Ninh Giang), Đức Xương (Gia Lộc), Minh Đức, Quang Khải (huyện Tứ Kỳ)… Thi pháo đất thường được các địa phương tổ chức vào dịp lễ hội tháng Giêng đến hết tháng Ba âm lịch.

Năm 2023, pháo đất xã Nghĩa An được tỉnh Hải Dương công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao thuộc lĩnh vực văn hóa, du lịch. Nghệ nhân Nguyễn Đức Bôn chia sẻ, "từ khi trò chơi pháo đất của địa phương được công nhận là OCOP 4 sao, mọi người rất phấn khởi".

Cùng các đơn vị văn nghệ của thị trấn Ninh Giang, rối nước xã Hồng Phong, trò chơi pháo đất của xã Nghĩa An cùng biểu diễn đã làm phong phú thêm sản phẩm du lịch cho địa phương, thu hút du khách.

potal-hai-duong-dac-sac-tro-choi-phao-dat-tai-cac-le-hoi-o-huyen-ninh-giang-7905002.jpg
Các pháo thủ ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Các hội thi pháo đất đều nhận được sự ủng hộ tinh thần và vật chất của người dân, du khách đến xem. Đại diện đội pháo đất thôn Trịnh Xuyên cho rằng, để duy trì được môn này, các địa phương rất cần sự hỗ trợ. Đội rất vui mừng vì mới đây, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch của tỉnh đã về khảo sát, hướng dẫn địa phương hoàn thiện hồ sơ để nhận hỗ trợ của tỉnh thời gian tới. Tin tưởng với sự quan tâm của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các cấp chính quyền địa phương, trò chơi pháo đất - nét đẹp văn hóa trong lễ hội ở các miền quê Ninh Giang, Hải Dương sẽ được gìn giữ, phát triển.

Mạnh Minh

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị Đờn ca tài tử Nam Bộ

Giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị Đờn ca tài tử Nam Bộ

Được xem là cái nôi của nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, Long An (nay là Tây Ninh mới) đã và đang từng bước khẳng định vai trò trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát triển loại hình nghệ thuật truyền thống được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại.

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

Tối 19/7, tại quảng trường Tháp Nghinh Phong (phường Tuy Hòa, tỉnh Đắk Lắk) diễn ra chương trình nghệ thuật - thời trang với chủ đề “Đắk Lắk - Âm vang ngày mới”.

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Đã thành thông lệ, vào dịp hè, các chùa Phật giáo Nam tông Khmer tại tỉnh Vĩnh Long tổ chức các lớp dạy chữ Khmer cho học sinh là con em đồng bào Khmer tại địa phương. Hoạt động này không chỉ góp phần bảo tồn tiếng nói, chữ viết của dân tộc thiểu số mà còn tạo nên sân chơi bổ ích trong dịp hè, giúp các em gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc.

Tiếng nói đầy cảm hứng của những em gái dân tộc thiểu số

Tiếng nói đầy cảm hứng của những em gái dân tộc thiểu số

Tại Hà Nội, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp cùng Văn phòng UNESCO Hà Nội đã tổ chức triển lãm tranh “Chúng tôi CÓ THỂ”. Sự kiện đặc biệt này giới thiệu gần 30 tác phẩm do các em học sinh thực hiện, được tuyển chọn từ hai cuộc thi “Vươn xa - Tỏa sáng” và “Trẻ em gái làm chủ tương lai”, một sáng kiến nhằm hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại vùng khó khăn tiếp cận cơ hội học tập và phát triển toàn diện.

Nhạc cụ truyền thống giữ hồn văn hóa dân tộc

Nhạc cụ truyền thống giữ hồn văn hóa dân tộc

Trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào các dân tộc vùng cao Lào Cai, nhạc cụ truyền thống đã giúp truyền tải nét đẹp tâm hồn với các thanh âm, điệu múa và nhạc điệu của tâm linh hiện hữu trong những nghi lễ thiêng liêng của đồng bào nơi đây, thể hiện sức sống bền bỉ, mộc mạc, tính gắn kết cộng đồng cao.

Yên Bái khát vọng vào thời kỳ đổi mới

Yên Bái khát vọng vào thời kỳ đổi mới

Tối 29/6, tại Quảng trường 19/8, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái tổ chức Chương trình nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “80 năm - Sáng mãi niềm tin” nhân kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Yên Bái (30/6/1945 - 30/6/2025) và chào mừng thành lập tỉnh Lào Cai mới.

UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn

UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn

Chiều 28/6, UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức đón nhận Danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. Danh hiệu này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng đưa tỉnh Lạng Sơn gia nhập Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu UNESCO gồm 229 điểm đến thuộc 50 quốc gia trên thế giới.

Tháp Bà Ponagar: Tinh hoa kiến trúc Chăm và giá trị tâm linh được vinh danh

Tháp Bà Ponagar: Tinh hoa kiến trúc Chăm và giá trị tâm linh được vinh danh

Với tư cách là một trong những quần thể kiến trúc Chăm tiêu biểu và nguyên vẹn nhất còn lại, Tháp Bà Ponagar (Nha Trang, Khánh Hòa) hội tụ những giá trị đặc sắc của nghệ thuật xây dựng và điêu khắc. Sự độc đáo thể hiện ở cấu trúc tháp nhiều tầng, kỹ thuật xử lý vật liệu và sự hòa quyện giữa tín ngưỡng bản địa với ảnh hưởng Ấn Độ giáo. Việc được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt tháng 1/2025, không chỉ vinh danh giá trị vật thể mà còn là sự thừa nhận tầm quan trọng của một trung tâm tâm linh đã tồn tại và phát triển qua nhiều thế kỷ.

Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025

Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025

Tối 25/6, tại Trung tâm Văn hóa - Du lịch tỉnh Đắk Lắk (thành phố Buôn Ma Thuột), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025.

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Từ TP.HCM, 10 thành viên Câu lạc bộ Nhiếp ảnh Thiên nhiên Hoang dã Việt Nam đã lên đường sang Malaysia, tham dự Cuộc thi nổi tiếng Fraser's Hill International Birdrace 2025. Đây là sân chơi lớn nhất Đông Nam Á dành cho những người yêu chim hoang dã và bảo tồn thiên nhiên. Đoàn Việt Nam do nhiếp ảnh gia Nguyễn Hoài Bảo, Giảng viên Trường ĐH Khoa học tự nhiên - ĐH Quốc gia TP.HCM làm trưởng đoàn đã xuất sắc giành Giải Nhì chung cuộc (First Runner-up) hạng mục Advanced - hạng mục cao nhất dành cho các đội chuyên nghiệp.

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Trong những năm qua, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã có những chuyển biến quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội. Đời sống vật chất của đồng bào các dân tộc thiểu số ngày càng được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh hằng năm. Những thành tựu đó có đóng góp to lớn của các cơ quan báo chí, trong đó có báo Tin tức và Dân tộc, TTXVN trong việc tuyên truyền, cổ vũ, phổ biến kiến thức tới đồng bào.

Báo chí góp sức vì Đất Sen hồng bền vững và nhân văn

Báo chí góp sức vì Đất Sen hồng bền vững và nhân văn

Ngày 19/6, Hội Nhà báo tỉnh Đồng Tháp tổ chức trao Giải báo chí tỉnh lần thứ VIII năm 2025. Năm nay, Ban Tổ chức nhận được 339 tác phẩm của 226 tác giả, nhóm tác giả thuộc các loại hình báo in, báo điện tử, báo nói, báo hình, ảnh báo chí. Kết quả, có 81 tác phẩm đoạt giải, gồm 5 giải A, 9 giải B, 15 giải C, 23 giải Khuyến khích và các giải thưởng theo thể loại gồm 4 giải Nhất, 7 giải Nhì, 12 giải Ba và 6 giải Khuyến khích.

Long An trao Giải Báo chí Nguyễn An Ninh lần thứ I

Long An trao Giải Báo chí Nguyễn An Ninh lần thứ I

Ngày 19/6, UBND tỉnh Long An long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025). Tham dự có nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; lãnh đạo tỉnh Long An; đại diện các đơn vị, địa phương cùng đại diện lãnh đạo, phóng viên cơ quan báo chí.

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên đã ban hành kế hoạch tổ chức triển lãm ảnh đẹp du lịch “Sắc màu Tây Bắc”; Trưng bày, giới thiệu điểm đến du lịch đặc sắc và Liên hoan ẩm thực Tây Bắc. Đây là một trong chuỗi những hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia

Giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia

Tối 13/6, Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long phối hợp với Đoàn Bộ Văn hóa và Nghệ thuật Vương quốc Campuchia tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia.

Sôi nổi Giải đua ngựa truyền thống trên Cao nguyên trắng Bắc Hà

Sôi nổi Giải đua ngựa truyền thống trên Cao nguyên trắng Bắc Hà

Ngày 7/6, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đã tổ chức Giải đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà lần thứ 18. Đây được xem là cuộc đua "độc nhất vô nhị" ở Việt Nam bởi những nài ngựa tham gia cuộc thi là những nông dân thực thụ ở các xã vùng cao của huyện Bắc Hà, huyện Si Ma Cai, huyện Bát Xát tỉnh Lào Cai và các nài ngựa đến từ tỉnh Tuyên Quang và Sơn La.

Sau ánh hào quang là những em thơ nơi bản làng

Sau ánh hào quang là những em thơ nơi bản làng

Với các giải thưởng tại Liên hoan phim tài liệu quốc tế Amsterdam và tác phẩm lọt vào danh sách rút gọn Oscar, đạo diễn Hà Lệ Diễm (dân tộc Tày, Bắc Kạn) đang khẳng định tên tuổi ở những sân khấu điện ảnh lớn nhất thế giới. Sau ánh đèn hào quang, chị lại lặng lẽ quay về những bản làng xa xôi, truyền cảm hứng về hành trình theo đuổi con chữ, vun đắp mơ ước cho những em nhỏ.

Người Cơ Tu gửi lời tạ ơn thần núi, thần rừng

Người Cơ Tu gửi lời tạ ơn thần núi, thần rừng

Lễ hội Tấc Giàng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (Cúng thần núi, thần rừng), nghi lễ tâm linh quan trọng của đồng bào Cơ Tu huyện A Lưới (Huế) vừa được tái hiện tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Giữ hồn khèn Mông ở vùng cao Trạm Tấu

Giữ hồn khèn Mông ở vùng cao Trạm Tấu

Người Mông ở vùng cao Trạm Tấu (Yên Bái) hiện còn giữ được nhiều nét văn hóa đặc sắc của đồng bào. Cây khèn với họ không chỉ là nhạc cụ, mà còn là tiếng nói của núi rừng, tiếng lòng của người Mông và sợi dây kết nối giữa quá khứ, hiện tại với tương lai. Để tiếng khèn trường tồn với thời gian, các thế hệ người Mông huyện Trạm Tấu luôn miệt mài gìn giữ nét văn hóa đặc sắc này.

Bảo tồn, phát huy giá trị gốm Quảng Đức gắn với du lịch làng nghề

Bảo tồn, phát huy giá trị gốm Quảng Đức gắn với du lịch làng nghề

Gốm cổ Quảng Đức là một trong những di sản văn hóa tiêu biểu của tỉnh Phú Yên. Tỉnh đang tổ chức nhiều hội thảo, triển lãm chuyên đề và nghiên cứu nhằm đánh giá, nhận diện một cách tổng quan, đầy đủ về giá trị di sản văn hóa gốm Quảng Đức, từ đó đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch làng nghề trong thời gian tới.

Thúc đẩy văn hóa đọc trong cộng đồng gắn với giáo dục truyền thống yêu nước

Thúc đẩy văn hóa đọc trong cộng đồng gắn với giáo dục truyền thống yêu nước

Tối 27/5, tại thành phố Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ Khai mạc Liên hoan Cán bộ thư viện toàn quốc tuyên truyền phát triển văn hóa đọc và giới thiệu sách- Kỷ niệm các ngày Lễ lớn và sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước trong năm 2025 với Chủ đề “Bản hùng ca đất nước”.