Di tích lịch sử - khảo cổ học cấp quốc gia Hoàng thành Yên Bái đang bị bỏ hoang

Di tích lịch sử - khảo cổ học cấp quốc gia Hoàng thành Yên Bái đang bị bỏ hoang

Di tích lịch sử - khảo cổ học Hắc Y nằm trên địa bàn xã Tân Lĩnh, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái được đánh giá là quần thể di tích quan trọng, lưu giữ nhiều di vật khảo cổ học quý hiếm, thuộc nhiều thời kỳ lịch sử khác nhau. Điều đáng nói là di tích này đang rơi vào cảnh hoang hóa.

Di tích lịch sử - khảo cổ học cấp quốc gia Hoàng thành Yên Bái đang bị bỏ hoang ảnh 1 Khu vực xung quanh di tích đã trở thành nơi chăn thả gia súc của người dân. Ảnh: TTXVN

Nơi lưu giữ nhiều di vật khảo cổ học quý hiếm

Ông Hoàng Tiến Long, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Yên Bái cho biết, Di tích lịch sử - khảo cổ học Hắc Y nằm trên địa bàn xã Tân Lĩnh, huyện Lục Yên được phát hiện năm 1995. Năm 2001, di tích được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là di tích quốc gia. Trải qua 8 lần khai quật di tích đã phát lộ nhiều giá trị văn hóa khảo cổ quý giá. Di tích được Viện Khảo cổ Việt Nam đánh giá là quần thể di tích quan trọng, lưu giữ nhiều di vật khảo cổ học quý hiếm, thuộc nhiều thời kỳ lịch sử khác nhau, từ thời nguyên thủy đến thời kỳ lịch sử phong kiến tự chủ.

Cũng theo ông Hoàng Tiến Long, điều đặc biệt là nhiều hiện vật khai quật ở đây có hình dạng và niên đại giống những hiện vật kiến trúc đất nung được khai quật ở Hoàng thành Thăng Long. Đó là các vật liệu kiến trúc gồm gạch, ngói, đá chân cột, lá đề, sen, cúc..., tượng đất nung linh vật các loại: đầu rồng, phượng, uyên ương, lân, voi, garuda... cùng đồ thờ, đồ gốm sứ, tiền đồng... Nhiều di vật mang phong cách vương triều. Chính giá trị lịch sử văn hóa đó cùng các điểm tương đồng của hiện vật khai quật về hình dạng và niên đại giống những hiện vật được khai quật ở Hoàng thành Thăng Long nên quần thể khu di tích này còn được gọi là Hoàng thành Yên Bái.

Di tích lịch sử - khảo cổ học cấp quốc gia Hoàng thành Yên Bái đang bị bỏ hoang ảnh 2Nhiều hiện vật khai quật có hình dạng và niên đại giống với những hiện vật kiến trúc đất nung được khai quật ở Hoàng thành Thăng Long. Ảnh: TTXVN

Các nhà khoa học lịch sử nhận định, đây là quần thể kiến trúc Phật giáo quy mô lớn, như một Trung tâm văn hóa Phật giáo thời bấy giờ. Đặc biệt, trong quá trình khai quật các nhà khoa học đã tìm thấy 2 bài minh bằng chữ Hán, khắc vào tháp đất nung đã cung cấp thông tin rất quý. Đó là Hoàng Lục Thiện ở Thượng Lâm Trường, sinh năm Mậu Ngọ (năm 1258), năm 45, tuổi đã cung tiến cho chùa Thượng Miện 40 tòa tháp cửu phẩm liên hoa, loại bảo tháp biểu tượng của nhà Phật. Cây tháp đất nung lớn Hắc Y mang đậm ảnh hưởng của nghệ thuật thời Lý với những đường nét hoa văn mềm mại, tinh tế và độc đáo.

Di tích lịch sử - khảo cổ học Hắc Y cho thấy, đạo Phật là quốc đạo đã được triều đại Lý - Trần mở rộng, kinh dinh thành công tới tận vùng rừng núi, vốn là địa bàn chiến lược trong sự nghiệp bảo vệ đất nước. Theo đoán định của nhiều nhà nghiên cứu lịch sử, vùng đất này có thể là đại bản doanh hoặc trang ấp của thủ lĩnh được triều đình cử trấn giữ miền biên viễn phía Bắc, khi xây dựng bản doanh đã dựng chùa để phật tử là binh lính và gia tộc có nơi hành đạo. Điều này có thể liên quan đến vai trò của Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật (1255 - 1330), là bậc thân vương tôn quý, có tài thao lược đánh quân Nguyên, thu phục các thổ tù, biết nhiều ngôn ngữ các dân tộc, được dân miền núi nể phục, khi ông trấn giữ trại Thu Vật, dọc lưu vực sông Chảy. Việc Hoàng Lục Thiện cung tiến bảo tháp chứng tỏ sự thần phục của trăm họ với triều đình...

Không chỉ có giá trị quan trọng về lịch sử và văn hóa, quần thể di tích này còn là nơi có danh lam thắng cảnh như núi Bạch Mã... uy nghi, hùng vĩ cùng với đó là dòng nước ngòi Đại Cại nhập vào sông Chảy, đầu nguồn thắng cảnh hồ Thác Bà. Ở đây còn có ngôi đền Đại Cại nổi tiếng về linh thiêng, nhân dân khắp nơi tới chiêm bái. Nơi này còn tạo nên khung cảnh sơn thủy hữu tình, tiềm năng lớn trong phát triển du lịch văn hóa, tâm linh của tỉnh Yên Bái.

Di tích lịch sử - khảo cổ học cấp quốc gia Hoàng thành Yên Bái đang bị bỏ hoang ảnh 3Di tích lịch sử - khảo cổ học cấp quốc gia Hoàng thành Yên Bái rơi vào cảnh hoang hóa. Ảnh: TTXVN phát

Hoang tàn khu di tích

Theo bà Nông Thu Hà, Phó Chủ tịch UBND huyện, Trưởng ban Quản lý Di tích lịch sử - khảo cổ học Hắc Y huyện Lục Yên, từ khi phát hiện đến nay, tỉnh và huyện Lục Yên đã đầu tư nhiều lần bằng các nguồn vốn khác nhau để xây dựng đền Đại Cại, chùa Đại Cại, cổng Tam quan, nhà ở cho tăng, ni bằng ngồn vốn xã hội hóa... Đặc biệt, năm 2009, huyện Lục Yên đầu tư để gia cố hàng rào dây thép gai và làm mái che bằng tôn khung thép tại các hố khai quật dưới chân núi Hắc Y, không khác một "bảo tàng" ngoài trời ở khu vực này. Hằng năm, huyện tổ chức Lễ hội Đền Đại Cại với hàng chục nghìn du khách đến tham quan, chiêm bái. Điều đó khẳng định: Công tác quản lý và tổ chức lễ hội tại đền Đại Cại đã có những chuyển biến tích cực.

Tuy nhiên, tại các khu vực khảo cổ như "bảo tàng" ngoài trời dưới chân núi Hắc Y khi chúng tôi đến đã chìm khuất bởi cỏ chè vè, lau lách. Để vào quan sát khu vực này, chúng tôi phải dùng cây gạt cỏ dại. Các di vật là những tảng đá kê chân cột vẫn còn được giữ nguyên mặc dù không có người trông coi, bảo vệ.

Di tích lịch sử - khảo cổ học cấp quốc gia Hoàng thành Yên Bái đang bị bỏ hoang ảnh 4 Di tích lịch sử - khảo cổ học cấp quốc gia Hoàng thành Yên Bái rơi vào cảnh hoang hóa. Ảnh: TTXVN

Ngoài khu "bảo tàng" ngoài trời vài chục mét, một đơn vị của Tập đoàn Lực Việt Nam đã xây móng cột điện truyền tải cao thế với diện tích hàng chục mét vuông, còn lại trở thành bãi đất chăn thả gia súc, bãi trồng ngô... Riêng khu vực khảo cổ trên đồi Hắc Y nơi phát hiện nhiều di vật lịch sử văn hóa đã trở thành một cánh rừng rậm rạp. 

Lý giải điều này, ông Phùng Trung Hải, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Lục Yên cho biết, nhiều năm nay, do không được đầu tư kinh phí nên đơn vị không thuê người trông coi, phát dọn cỏ dại, làm vệ sinh. Vì vậy, tại hố khai quật ngoài trời dưới chân núi Hắc Y cỏ mọc um tùm. Còn khu vực đồi Hắc Y, nơi phát hiện các di vật khảo cổ học quý hiếm, Bảo tàng tỉnh Yên Bái đưa các di vật về trưng bày, lưu giữ. Toàn bộ đất đồi trong khu vực này là đất giao cho người dân canh tác từ xưa nên hiện là rừng trồng, rừng khoanh nuôi của nhân dân trong khu vực.

Về Dự án truyền tải điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã xây dựng ngay trong khu đất liền kề với các hố khai quật núi Hắc Y, ông Hải cho rằng, không hiểu vị trí đó có nằm trong vùng lõi của quần thể khu di tích hay không.

Trao đổi với phóng viên TTXVN, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Yên Bái Lê Thị Thanh Bình cho biết, Sở đã thành lập đoàn Thanh tra tới Lục Yên để tìm hiểu vấn đề này khi có kết luận sẽ cung cấp thông tin cho báo chí.

Quần thể Di tích lịch sử khảo cổ học Hắc Y gồm hàng loạt các di tích như: Chùa Dõng, Ao vua, Trường đua, chùa Thượng Miện, đồi Hắc Y (Pù Lường Lục), miếu Hắc Y, đền Hắc Y (xây mới)... đã được xếp hạng Di tích cấp quốc gia. Lẽ ra nơi đây phải được bảo vệ, tôn tạo nhưng trên thực tế khu di tích này phần nhiều lại rơi vào cảnh hoang hóa, xâm hại. Rất mong các cấp chính quyền, ngành chức năng tỉnh Yên Bái sớm có giải pháp để bảo tồn và phát huy giá trị di tích.

Đức Tưởng

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Tưng bừng giải đua ghe Ngo của đồng bào Khmer Vĩnh Long

Tưng bừng giải đua ghe Ngo của đồng bào Khmer Vĩnh Long

Chiều 3/11, tại sông Long Bình (phường Long Đức và Hòa Thuận), Giải đua ghe Ngo tỉnh Vĩnh Long tranh cúp 620 Châu Thới năm 2025 được khai mạc. Đây là hoạt động trọng điểm chào mừng Lễ hội Ok Om Bok năm 2025, một trong số lễ hội lớn của đồng bào Khmer Nam Bộ.

Hội chợ mùa Thu 2025: Điểm hẹn sắc màu dân tộc

Hội chợ mùa Thu 2025: Điểm hẹn sắc màu dân tộc

Hội chợ mùa Thu 2025 tại Trung tâm triển lãm Quốc gia (Đông Anh, Hà Nội) không chỉ là sự kiện xúc tiến thương mại quy mô quốc gia mà còn là nơi hội tụ và quảng bá những giá trị văn hóa, những sắc màu dân tộc Việt Nam. Tại đây, có thể bắt gặp rất nhiều đồng bào các dân tộc với những nét văn hoá đặc trưng, cùng các sản vật địa phương phong phú.

Văn hóa - nguồn lực nội sinh quan trọng vùng đồng bào DTTS

Văn hóa - nguồn lực nội sinh quan trọng vùng đồng bào DTTS

Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm, chỉ đạo việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số trong suốt quá trình lãnh đạo, điều hành đất nước với phương châm "Văn hóa các dân tộc thiểu số là một bộ phận quan trọng của nền văn hóa Việt Nam thống nhất, đa dạng". Các chủ trương, chính sách đã ban hành, thực hiện thời gian qua đã góp phần quan trọng vào việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, tạo điều kiện để các dân tộc thiểu số phát triển kinh tế - xã hội.

Công bố di sản văn hóa phi vật thể quốc gia nghề làm mão, mặt nạ của đồng bào Khmer

Công bố di sản văn hóa phi vật thể quốc gia nghề làm mão, mặt nạ của đồng bào Khmer

Ngày 1/11, tại lễ kỷ niệm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11) gắn với Tuần lễ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chào mừng Lễ hội Ok Om Bok năm 2025 diễn ra tại phường Nguyệt Hóa, tỉnh Vĩnh Long, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh công bố quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc đưa nghề thủ công mỹ nghệ “Nghề làm mão (mũ), mặt nạ của đồng bào Khmer” vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

'Giữ lửa' Then giữa miền quan họ

'Giữ lửa' Then giữa miền quan họ

Giữa miền quan họ mượt mà câu hát, tiếng đàn tính của người Tày, Nùng vang lên như một nét riêng trong bức tranh văn hóa Kinh Bắc. Mỗi làn điệu Then cất lên là một nhịp nối giữa quá khứ và hiện tại, mang theo tình yêu quê hương và khát vọng gìn giữ cội nguồn. Trong nhịp sống hiện đại, những người con nơi đây vẫn lặng lẽ “giữ lửa”, để làn điệu Then tiếp tục ngân vang giữa miền di sản thắm tình người quan họ.

Đặc sắc Lễ hội Katê 2025 của đồng bào Chăm

Đặc sắc Lễ hội Katê 2025 của đồng bào Chăm

Sáng 21/10, đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn tại Khánh Hòa và Lâm Đồng cùng du khách thập phương nô nức tham dự Lễ hội Katê năm 2025 - một sự kiện văn hóa truyền thống quan trọng nhất trong năm của người Chăm.

Nhiều hoạt động chào mừng Lễ hội Katê

Nhiều hoạt động chào mừng Lễ hội Katê

Nhằm tôn vinh bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào Chăm, tỉnh Khánh Hòa tổ chức nhiều hoạt động đặc sắc chào mừng Lễ hội Katê năm 2025 diễn ra trong 3 ngày (từ 20 - 22/10). Sự kiện không chỉ là dịp để cộng đồng người Chăm theo đạo Bàlamôn thể hiện lòng biết ơn các vị thần linh và tổ tiên, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi mà còn là cơ hội quảng bá văn hóa, du lịch địa phương.

Đánh thức tiềm năng du lịch đập thủy lợi Phước Hòa

Đánh thức tiềm năng du lịch đập thủy lợi Phước Hòa

Không chỉ là nơi điều tiết, cung cấp nước ngọt cho cả vùng rộng lớn, đập thủy lợi Phước Hoà (xã Nha Bích, tỉnh Đồng Nai) với diện tích hơn 2.000 ha được đánh giá có tiềm năng lớn để phát triển du lịch. Tuy nhiên, đến nay khu vực này mới ở dạng tiềm năng, cần được "đánh thức" để phát triển xứng tầm.

Tết Trung thu nơi phên giậu của Tổ quốc

Tết Trung thu nơi phên giậu của Tổ quốc

Những ngày đầu tháng 10, khi không khí Tết Trung thu lan tỏa khắp nơi, tại các xã biên giới của tỉnh Gia Lai, tiếng trống múa lân, lời ca tiếng hát của các em nhỏ lại rộn ràng vang lên giữa núi rừng.

Đánh thức giá trị di sản bằng công nghệ

Đánh thức giá trị di sản bằng công nghệ

Tây Ninh được biết đến là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa đồng thời sở hữu kho tàng di sản phong phú với 223 di tích được xếp hạng từ cấp quốc gia đặc biệt đến cấp tỉnh, cùng 14 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và một di sản văn hóa phi vật thể nhân loại. Những giá trị quý báu ấy đang từng ngày được “đánh thức” và lan tỏa mạnh mẽ nhờ ứng dụng công nghệ số, mở ra hướng đi mới trong bảo tồn, phát huy di sản, đồng thời hòa nhịp cùng dòng chảy phát triển trong kỷ nguyên số.

Phát triển du lịch xanh gắn với văn hóa bản địa

Phát triển du lịch xanh gắn với văn hóa bản địa

Sau sáp nhập, tỉnh Vĩnh Long trở thành vùng đất giàu tiềm năng về du lịch nhờ vị trí địa lý chiến lược, tài nguyên phong phú và bản sắc văn hóa đặc trưng. Địa phương đang từng bước khẳng định vị thế là trung tâm du lịch của vùng Tây Nam Bộ.

Lâm Đồng chú trọng dạy tiếng Chăm, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa

Lâm Đồng chú trọng dạy tiếng Chăm, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa

Tại tỉnh Lâm Đồng, nơi có đông đồng bào Chăm sinh sống, công tác dạy tiếng Chăm trong trường học vùng dân tộc thiểu số đang được chú trọng triển khai. Đây không chỉ là bước đi quan trọng nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của cộng đồng người Chăm, mà còn góp phần hỗ trợ học sinh nâng cao kỹ năng ngôn ngữ, đặc biệt là trong học tiếng Việt và tiếp cận kiến thức mới một cách hiệu quả hơn.

Phát huy giá trị Lễ hội Thành Tuyên

Phát huy giá trị Lễ hội Thành Tuyên

Sức ảnh hưởng của Lễ hội Thành Tuyên ngày càng lớn và có sự lan tỏa rộng rãi, thu hút hàng nghìn người tham gia mỗi năm. Bên cạnh thành công đó, Lễ hội Thành Tuyên 2025 cũng ghi nhận một số ý kiến trái chiều, phản án liên quan đến các hoạt động rước diễu.

Sôi nổi Ngày hội thể thao các dân tộc thiểu số

Sôi nổi Ngày hội thể thao các dân tộc thiểu số

Ngày 25/9, tại Nhà thi đấu Thể dục Thể thao tỉnh Thái Nguyên, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức khai mạc Ngày hội thể thao các dân tộc thiểu số tỉnh Thái Nguyên năm 2025 với hai môn thi đấu: Tung còn và Bắn nỏ.

Triển lãm hơn 230 hình ảnh, tư liệu quý về Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk

Triển lãm hơn 230 hình ảnh, tư liệu quý về Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk

Ngày 25/9, chào mừng Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk lần thứ I và Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, tại Bảo tàng tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh khai mạc Triển lãm chuyên đề “Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk - Những chặng đường lịch sử”.

Đồng bào Khmer đón lễ Sene Dolta 2025 trong không khí vui tươi và đầm ấm

Đồng bào Khmer đón lễ Sene Dolta 2025 trong không khí vui tươi và đầm ấm

Từ ngày 21 đến 23/9, đồng bào Khmer Nam Bộ tổ chức lễ Sene Dolta (còn gọi là lễ Sen Dolta, hay Sen Đôn-ta) một trong những lễ truyền thống quan trọng trong năm. Với nghi thức tôn giáo trang nghiêm và phong tục đặc sắc, lễ hội thể hiện đậm nét đời sống tinh thần, tín ngưỡng và truyền thống hiếu đạo của người Khmer, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Ấm áp lễ Sene Dolta 2025 của đồng bào Khmer tại TP Hồ Chí Minh

Ấm áp lễ Sene Dolta 2025 của đồng bào Khmer tại TP Hồ Chí Minh

Những ngày cuối tháng 9, cộng đồng người Khmer tại TP Hồ Chí Minh lại hòa mình vào không khí ấm cúng của lễ Sene Dolta 2025. Sene Dolta là một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất trong năm, không chỉ thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên mà còn là dịp để những người con xa quê tìm về chốn thiền môn, thắt chặt tình đoàn kết và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Đồng bào Khmer hướng về cội nguồn, nhớ ơn tổ tiên

Đồng bào Khmer hướng về cội nguồn, nhớ ơn tổ tiên

Trong ngày 21-22/9, đông đảo đồng bào Khmer tại tỉnh Đồng Nai và nhiều địa phương khác đã về Chùa Sóc Lớn, xã Lộc Hưng, tham dự lễ Sene Dolta - lễ hội mang ý nghĩa tưởng nhớ công ơn sinh thành, dưỡng dục của tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã khuất.

Đặc sắc đêm lễ hội đường phố ở Điện Biên

Đặc sắc đêm lễ hội đường phố ở Điện Biên

Nằm trong chuỗi hoạt động của Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025, tối 20/9, đã diễn ra lễ hội đường phố nhằm mang đến một không gian nghệ thuật nhiều màu sắc, với các màn trình diễn dân ca, dân vũ, trang phục truyền thống và các kỹ nghệ dân gian. Chương trình được thiết kế là sân khấu mở, nơi du khách và người dân có thể giao lưu, trải nghiệm và cảm nhận chiều sâu văn hóa vùng cao.

Độc đáo Hội đua bò Bảy Núi tỉnh An Giang năm 2025

Độc đáo Hội đua bò Bảy Núi tỉnh An Giang năm 2025

Ngày 20/9, tại sân đua bò xã Tri Tôn (Khu Liên hợp Thể thao - Du lịch Tà Pạ - Soài Chek), Sở Văn hóa, Thể thao tỉnh An Giang phối hợp với Báo và Phát thanh - Truyền hình An Giang, UBND xã Tri Tôn tổ chức Hội đua bò Bảy Núi tranh cúp Truyền hình An Giang lần thứ 30, năm 2025. Đây là sự kiện văn hóa – thể thao đặc sắc, gắn liền với đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc Khmer vùng Bảy Núi tỉnh An Giang vào dịp lễ Sen Đôn Ta (lễ cúng ông bà) của đồng bào dân tộc Khmer Nam Bộ.