Giữ gìn nghề chằm nón lá truyền thống ở vùng quê miền Tây sông nước

Giữ gìn nghề chằm nón lá truyền thống ở vùng quê miền Tây sông nước

Nằm men theo tuyến sông Long Hồ, xóm nghề chằm nón lá (khóm 6, thị trấn Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long) đã tồn tại hàng chục năm qua với nhiều thế hệ người dân làm nghề. Trải qua sự phát triển thăng trầm, chiếc nón lá góp phần mang lại giá trị kinh tế, tạo việc làm cho người dân nơi đây. Tuy nhiên, giờ đây, làng nghề đang đối mặt với nhiều khó khăn do nhu cầu của thị trường ngày thu hẹp. Từ một xóm nghề với nhà nhà làm nón lá, nay chỉ còn khoảng hơn 40 hộ làm nghề.

Người dân xóm nghề không biết chính xác nghề chằm nón lá có từ khi nào, chỉ biết nghề này bắt nguồn từ một người đàn ông gốc Huế, được mọi người gọi tên là Dố, đến nơi đây lập nghiệp rồi truyền nghề cho người dân địa phương. Nghề chằm nón lá hình thành và dần phát triển cho đến nay. Theo người dân địa phương, nguyên liệu chính để làm nón là lá mật cật và cây trúc. Một chiếc nón được làm ra là cả một quá trình dài với nhiều công đoạn tỉ mỉ như: vuốt lá, làm khung, chuốt vành, xếp lá, chằm nón….Vuốt lá là công đoạn đầu tiên và khá vất vả. Người thợ phải chịu được sức nóng và miết thật đều tay để từng sợi lá đang co dúm trở nên thẳng. Bước kế tiếp là xoay lá trên khuôn. Công đoạn này đòi hỏi người thợ phải có kinh nghiệm mới xoay lá đều, đẹp. Ngoài ra, chằm lá đòi hỏi người thợ phải tỉ mỉ, từng mũi kim phải đều, không để nhiều lỗ kim…

Gắn bó với nghề chằm nón lá hơn 40 năm, bà Nguyễn Thị Ánh Hồng (khóm 6, thị trấn Long Hồ) chỉ dùng từ “ghiền” để nói về tình yêu nghề của mình. Ngồi lẫn giữa những chiếc nón lá, đôi tay bà Hồng thoăn thoắt chằm từng mũi kim. Bà Hồng cho biết, ngày trước, làng nghề đông vui, nhiều gia đình cùng nhau tụ họp lại một nơi để làm; vừa làm vừa nói chuyện, không khí rất “xôm tụ”. Ngày nay, do nhu cầu sử dụng nón lá không nhiều, sản phẩm làm ra tiêu thụ khó khăn, giá bán thấp… nhiều người không còn tha thiết, chỉ còn những người cao tuổi cứ bám trụ với nghề. Làng nghề dần trầm lắng. Dẫu vậy, với tình yêu nghề, ngày ngày, bà vẫn chăm chút làm ra từng chiếc nón lá - một trong những sản phẩm đặc trưng của vùng quê miền Tây sông nước.

Bà Nguyễn Thị Ánh Hồng chia sẻ: "Thời thịnh vượng, một tháng có thể bỏ mối mấy nghìn cái nón. Tuy nhiên hiện nay, hàng tháng, tôi chỉ bán được khoảng 1.000 cái nón lá. Dù không còn thu nhập cao như trước nhưng chưa bao giờ tôi có ý định bỏ nghề. Mình làm mấy chục năm, làm riết rồi mê, không làm sẽ nhớ. Cái nghề tuy cực nhưng một thời là thu nhập chính của gia đình. Tôi mong muốn, nghề được lưu truyền nhiều hơn, không để mai một những giá trị truyền thống của bà con”.

Đam mê với nghề nên dù vất vả, nhiều phụ nữ địa phương không bỏ nghề chằm nón lá. Dẫu thu nhập không cao nhưng với họ đây là nghề từng nuôi sống gia đình. Có thâm niên gần 40 năm trong nghề chằm nón, bà Trần Thị Thu Lan (khóm 6, thị trấn Long Hồ) cho biết: “Ngày trước, nghề này còn sung túc cả nhà làm, bây giờ tiêu thụ khó khăn hơn nên chia nhau đi tìm việc khác. Mình lớn tuổi, sức khỏe yếu thì ở nhà. Có cái nghề ông bà truyền dạy sống được mấy chục năm nay nên giờ tiếp tục giữ. Mỗi ngày, ngoài lo cơm nước trong nhà, bà chịu khó ngồi cũng làm được 10 cái nón. Nghề này phải chịu khó, ngồi “miết” mới có nhiều sản phẩm. Không khấm khá như trước nhưng có thu nhập phụ thêm cho gia đình”.

Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thị trấn Long Hồ Trương Thị Vĩnh Xuân cho biết, làng nghề truyền thống chằm nón lá ở địa phương được duy trì lâu đời. Trải qua bao thăng trầm và đổi thay của cuộc sống, làng nghề đang dần thu hẹp. Người giữ nghề đa phần là phụ nữ, tranh thủ thời gian nông nhàn để chằm nón, có thêm thu nhập. Bên cạnh đó, sự thay đổi về nhu cầu của người dân dẫn đến việc tiêu thụ nón lá ngày càng giảm đi, việc sản xuất của người dân chỉ còn ở mức nhỏ lẻ. Để hỗ trợ người dân gìn giữ nghề truyền thống, địa phương quan tâm động viên, phối hợp với các ngành chức năng xem xét phương án kết hợp phát triển làng nghề gắn với du lịch. Thời gian tới, nếu việc kết hợp bảo tồn làng nghề gắn với phát triển du lịch được các ngành, các cấp hỗ trợ sẽ mở ra cơ hội tốt hơn để nghề chằm nón lá được quảng bá, không bị mai một, góp phần duy trì, nâng cao thu nhập cho người dân nơi đây.

Theo Trưởng Phòng Quản lý Du lịch (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Long) Nguyễn Trọng Tín, thực hiện Đề án Xây dựng sản phẩm du lịch đặc thù tỉnh Vĩnh Long, ngành du lịch tỉnh xác định du lịch gắn với làng nghề là một trong những sản phẩm tạo nên điểm nhấn cho du lịch địa phương. Dòng sông Long Hồ với nhiều di tích lịch sử, những ngôi nhà xưa và xóm nghề, làng nghề truyền thống như đan rổ, chằm nón, làm hủ tiếu... có tiềm năng lớn để khai thác, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh cho du lịch của tỉnh. Ngành Du lịch tích cực phối hợp với các đơn vị chức năng, địa phương để quảng bá về tiềm năng du lịch tại đây, đồng thời có phương án khảo sát, đánh giá, từng bước hình thành những sản phẩm du lịch hoàn chỉnh, phục vụ tốt hơn cho việc gắn kết phát triển du lịch. Đây mới chỉ là những bước đi đầu tiên, vẫn còn nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện. Tuy nhiên, với những tiềm năng sẵn có, nếu làm tốt công tác xây dựng sản phẩm và quảng b tuyến du lịch trên sông Long Hồ, trong đó có điểm đến là làng nghề chằm nón, sẽ mang đến những trải nghiệm hấp dẫn, thu hút du khách trong thời gian tới.

Lê Thúy Hằng

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Sapa mùa lúa xanh: Bình yên nép giữa thung lũng mây

Sapa mùa lúa xanh: Bình yên nép giữa thung lũng mây

Nếu mùa lúa chín vào tháng 9, 10 là thời điểm Sapa rực rỡ trong sắc vàng, mùa lúa xanh lại mang đến vẻ đẹp nguyên sơ, dịu dàng và đầy sức sống. Những thửa ruộng bậc thang mướt mát trải dài theo triền núi như mời gọi du khách dừng chân, hít hà hương đồng gió núi và tận hưởng vẻ thanh bình của núi rừng Tây Bắc.

Giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị Đờn ca tài tử Nam Bộ

Giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị Đờn ca tài tử Nam Bộ

Được xem là cái nôi của nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, Long An (nay là Tây Ninh mới) đã và đang từng bước khẳng định vai trò trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát triển loại hình nghệ thuật truyền thống được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại.

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

Tối 19/7, tại quảng trường Tháp Nghinh Phong (phường Tuy Hòa, tỉnh Đắk Lắk) diễn ra chương trình nghệ thuật - thời trang với chủ đề “Đắk Lắk - Âm vang ngày mới”.

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Đã thành thông lệ, vào dịp hè, các chùa Phật giáo Nam tông Khmer tại tỉnh Vĩnh Long tổ chức các lớp dạy chữ Khmer cho học sinh là con em đồng bào Khmer tại địa phương. Hoạt động này không chỉ góp phần bảo tồn tiếng nói, chữ viết của dân tộc thiểu số mà còn tạo nên sân chơi bổ ích trong dịp hè, giúp các em gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc.

Tiếng nói đầy cảm hứng của những em gái dân tộc thiểu số

Tiếng nói đầy cảm hứng của những em gái dân tộc thiểu số

Tại Hà Nội, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp cùng Văn phòng UNESCO Hà Nội đã tổ chức triển lãm tranh “Chúng tôi CÓ THỂ”. Sự kiện đặc biệt này giới thiệu gần 30 tác phẩm do các em học sinh thực hiện, được tuyển chọn từ hai cuộc thi “Vươn xa - Tỏa sáng” và “Trẻ em gái làm chủ tương lai”, một sáng kiến nhằm hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại vùng khó khăn tiếp cận cơ hội học tập và phát triển toàn diện.

Nhạc cụ truyền thống giữ hồn văn hóa dân tộc

Nhạc cụ truyền thống giữ hồn văn hóa dân tộc

Trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào các dân tộc vùng cao Lào Cai, nhạc cụ truyền thống đã giúp truyền tải nét đẹp tâm hồn với các thanh âm, điệu múa và nhạc điệu của tâm linh hiện hữu trong những nghi lễ thiêng liêng của đồng bào nơi đây, thể hiện sức sống bền bỉ, mộc mạc, tính gắn kết cộng đồng cao.

Yên Bái khát vọng vào thời kỳ đổi mới

Yên Bái khát vọng vào thời kỳ đổi mới

Tối 29/6, tại Quảng trường 19/8, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái tổ chức Chương trình nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “80 năm - Sáng mãi niềm tin” nhân kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Yên Bái (30/6/1945 - 30/6/2025) và chào mừng thành lập tỉnh Lào Cai mới.

UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn

UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn

Chiều 28/6, UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức đón nhận Danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. Danh hiệu này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng đưa tỉnh Lạng Sơn gia nhập Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu UNESCO gồm 229 điểm đến thuộc 50 quốc gia trên thế giới.

Tháp Bà Ponagar: Tinh hoa kiến trúc Chăm và giá trị tâm linh được vinh danh

Tháp Bà Ponagar: Tinh hoa kiến trúc Chăm và giá trị tâm linh được vinh danh

Với tư cách là một trong những quần thể kiến trúc Chăm tiêu biểu và nguyên vẹn nhất còn lại, Tháp Bà Ponagar (Nha Trang, Khánh Hòa) hội tụ những giá trị đặc sắc của nghệ thuật xây dựng và điêu khắc. Sự độc đáo thể hiện ở cấu trúc tháp nhiều tầng, kỹ thuật xử lý vật liệu và sự hòa quyện giữa tín ngưỡng bản địa với ảnh hưởng Ấn Độ giáo. Việc được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt tháng 1/2025, không chỉ vinh danh giá trị vật thể mà còn là sự thừa nhận tầm quan trọng của một trung tâm tâm linh đã tồn tại và phát triển qua nhiều thế kỷ.

Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025

Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025

Tối 25/6, tại Trung tâm Văn hóa - Du lịch tỉnh Đắk Lắk (thành phố Buôn Ma Thuột), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025.

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Từ TP.HCM, 10 thành viên Câu lạc bộ Nhiếp ảnh Thiên nhiên Hoang dã Việt Nam đã lên đường sang Malaysia, tham dự Cuộc thi nổi tiếng Fraser's Hill International Birdrace 2025. Đây là sân chơi lớn nhất Đông Nam Á dành cho những người yêu chim hoang dã và bảo tồn thiên nhiên. Đoàn Việt Nam do nhiếp ảnh gia Nguyễn Hoài Bảo, Giảng viên Trường ĐH Khoa học tự nhiên - ĐH Quốc gia TP.HCM làm trưởng đoàn đã xuất sắc giành Giải Nhì chung cuộc (First Runner-up) hạng mục Advanced - hạng mục cao nhất dành cho các đội chuyên nghiệp.

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Trong những năm qua, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã có những chuyển biến quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội. Đời sống vật chất của đồng bào các dân tộc thiểu số ngày càng được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh hằng năm. Những thành tựu đó có đóng góp to lớn của các cơ quan báo chí, trong đó có báo Tin tức và Dân tộc, TTXVN trong việc tuyên truyền, cổ vũ, phổ biến kiến thức tới đồng bào.

Báo chí góp sức vì Đất Sen hồng bền vững và nhân văn

Báo chí góp sức vì Đất Sen hồng bền vững và nhân văn

Ngày 19/6, Hội Nhà báo tỉnh Đồng Tháp tổ chức trao Giải báo chí tỉnh lần thứ VIII năm 2025. Năm nay, Ban Tổ chức nhận được 339 tác phẩm của 226 tác giả, nhóm tác giả thuộc các loại hình báo in, báo điện tử, báo nói, báo hình, ảnh báo chí. Kết quả, có 81 tác phẩm đoạt giải, gồm 5 giải A, 9 giải B, 15 giải C, 23 giải Khuyến khích và các giải thưởng theo thể loại gồm 4 giải Nhất, 7 giải Nhì, 12 giải Ba và 6 giải Khuyến khích.

Long An trao Giải Báo chí Nguyễn An Ninh lần thứ I

Long An trao Giải Báo chí Nguyễn An Ninh lần thứ I

Ngày 19/6, UBND tỉnh Long An long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025). Tham dự có nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; lãnh đạo tỉnh Long An; đại diện các đơn vị, địa phương cùng đại diện lãnh đạo, phóng viên cơ quan báo chí.

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên đã ban hành kế hoạch tổ chức triển lãm ảnh đẹp du lịch “Sắc màu Tây Bắc”; Trưng bày, giới thiệu điểm đến du lịch đặc sắc và Liên hoan ẩm thực Tây Bắc. Đây là một trong chuỗi những hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia

Giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia

Tối 13/6, Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long phối hợp với Đoàn Bộ Văn hóa và Nghệ thuật Vương quốc Campuchia tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia.

Sôi nổi Giải đua ngựa truyền thống trên Cao nguyên trắng Bắc Hà

Sôi nổi Giải đua ngựa truyền thống trên Cao nguyên trắng Bắc Hà

Ngày 7/6, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đã tổ chức Giải đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà lần thứ 18. Đây được xem là cuộc đua "độc nhất vô nhị" ở Việt Nam bởi những nài ngựa tham gia cuộc thi là những nông dân thực thụ ở các xã vùng cao của huyện Bắc Hà, huyện Si Ma Cai, huyện Bát Xát tỉnh Lào Cai và các nài ngựa đến từ tỉnh Tuyên Quang và Sơn La.

Sau ánh hào quang là những em thơ nơi bản làng

Sau ánh hào quang là những em thơ nơi bản làng

Với các giải thưởng tại Liên hoan phim tài liệu quốc tế Amsterdam và tác phẩm lọt vào danh sách rút gọn Oscar, đạo diễn Hà Lệ Diễm (dân tộc Tày, Bắc Kạn) đang khẳng định tên tuổi ở những sân khấu điện ảnh lớn nhất thế giới. Sau ánh đèn hào quang, chị lại lặng lẽ quay về những bản làng xa xôi, truyền cảm hứng về hành trình theo đuổi con chữ, vun đắp mơ ước cho những em nhỏ.

Người Cơ Tu gửi lời tạ ơn thần núi, thần rừng

Người Cơ Tu gửi lời tạ ơn thần núi, thần rừng

Lễ hội Tấc Giàng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (Cúng thần núi, thần rừng), nghi lễ tâm linh quan trọng của đồng bào Cơ Tu huyện A Lưới (Huế) vừa được tái hiện tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Giữ hồn khèn Mông ở vùng cao Trạm Tấu

Giữ hồn khèn Mông ở vùng cao Trạm Tấu

Người Mông ở vùng cao Trạm Tấu (Yên Bái) hiện còn giữ được nhiều nét văn hóa đặc sắc của đồng bào. Cây khèn với họ không chỉ là nhạc cụ, mà còn là tiếng nói của núi rừng, tiếng lòng của người Mông và sợi dây kết nối giữa quá khứ, hiện tại với tương lai. Để tiếng khèn trường tồn với thời gian, các thế hệ người Mông huyện Trạm Tấu luôn miệt mài gìn giữ nét văn hóa đặc sắc này.

Bảo tồn, phát huy giá trị gốm Quảng Đức gắn với du lịch làng nghề

Bảo tồn, phát huy giá trị gốm Quảng Đức gắn với du lịch làng nghề

Gốm cổ Quảng Đức là một trong những di sản văn hóa tiêu biểu của tỉnh Phú Yên. Tỉnh đang tổ chức nhiều hội thảo, triển lãm chuyên đề và nghiên cứu nhằm đánh giá, nhận diện một cách tổng quan, đầy đủ về giá trị di sản văn hóa gốm Quảng Đức, từ đó đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch làng nghề trong thời gian tới.