Lễ Pốt Đẳm của người Thái Trắng

Lễ Pốt Đẳm của người Thái Trắng
Lễ Pốt Đẳm có nghĩa là rời Đẳm bên bố mẹ đẻ cô gái để đi nhập vào Đẳm của nhà chồng, để cho tổ tiên bên nhà chồng biết đó là con cháu trong nhà mà phù hộ. Lý do nữa để người Thái Trắng làm lễ Pốt Đẳm đó là khi lấy nhau thành một gia đình rồi thì không thể sống lơ lửng giữa hai Đẳm của hai họ nội - ngoại và cùng một lúc thờ hai Đẳm là không tốt.

Quan niệm về lễ Pốt Đẳm của người Thái Trắng

Người Thái luôn cho rằng sống thì phải có Đẳm để xác định thân phận, phân biệt dòng tộc, vì người Thái rất coi trọng gia phả dòng tộc của mình. Đây là căn cứ để người Thái phân biệt dòng họ tông tộc trong xã hội Thái. Con gái Thái đã đi lấy chồng thì phải theo chồng, ngay cả “Đẳm” của mình cũng phải theo chồng. Sống làm người bên nhà chồng, chết làm ma bên nhà chồng, đó là luật tục đã được tổ tông người Thái để lại. Người Thái Trắng luôn quan niệm rằng, Pốt Đẳm tuy là một cái lễ sau cùng nhưng lại là phần quan trọng nhất, mang ý nghĩa thiêng liêng nhất trong đám cưới cổ truyền của họ.
 
Đồng bào Thái chuẩn bị lễ vật dâng cúng
Đồng bào Thái chuẩn bị lễ vật dâng cúng

Đối với bên ngoại, Pốt Đẳm của con gái là thể hiện sự toàn tâm toàn ý với gia đình, dòng họ nhà chồng. Làm xong lễ Pốt Đẳm thì cô gái đó không còn liên quan gì tới Đẳm bên nhà bố mẹ đẻ nữa. Khi chết thì bố mẹ, họ hàng nhà ngoại không được phép tổ chức tang lễ cho con gái, mà phải do chồng và gia đình bên chồng tổ chức. Gia đình họ ngoại chỉ đến chia buồn.

Đối với bên nội, Pốt Đẳm của vợ và nhập vào Đẳm nhà mình là thể hiện lòng thành, sự hiếu kính của một người con trai đối với tổ tiên, gia đình, dòng họ nhà mình. Người vợ sau khi Pốt Đẳm sẽ có nghĩa vụ và quyền lợi như mọi thành viên trong gia đình, sau này chết đi sẽ được ma nhà chồng chấp nhận và đón về ở cùng.

Pốt Đẳm bên vợ

Đôi vợ chồng muốn làm lễ Pốt Đẳm thường sẽ phải chọn ngày lành tháng tốt và tìm người đại diện đưa cả gia đình mình sang bên nhà bố mẹ vợ để làm lễ. Đến nơi, người đại diện cho đôi vợ chồng sẽ trình bày lý do với bên nhà gái. Bên nhà gái sẽ cử một người già hay thầy mo lên thắp nhang và trình bày với ma nhà bên vợ sau đó đôi vợ chồng mới bắt tay vào chuẩn bị mâm lễ cúng tổ tiên.

Mâm lễ gồm có một con gà, thủ lợn, hai tô canh, một đĩa sườn xào, một đĩa tim, gan, lòng lợn xào, một đĩa sườn nướng và nhất thiết phải có món thịt băm được gói trong lá mỡ có thể nướng hoặc rán (món này người Thái gọi là “nhắm pỉnh pắn”), gỏi thịt hay gọi là “lap”, một bát tiết canh lợn gọi là “lơt”, hai gói xôi, bốn đôi đũa, bốn bát ăn cơm và bốn chén rượu bày ở bốn góc mâm, bởi họ cho rằng ông bà tổ tiên từ bốn phương trời sẽ về ăn theo bốn góc mâm này.
 
Đồ xôi chuẩn bị lễ cúng
Đồ xôi chuẩn bị lễ cúng

Đôi vợ chồng đến làm lễ Pốt Đẳm quỳ trước ban thờ tổ tiên, thầy mo sẽ trình bày với đại ý là: “Nhờ sự phù hộ của ông bà tổ tiên, hôm nay ngày lành tháng tốt, con cháu mới kiếm đủ thịt, rượu cùng các lễ vật dâng lên ông bà tổ tiên, trước là để tỏ lòng hiếu kính với ông bà tổ tiên, sau là để xin phép ông bà tổ tiên cho cháu xin Pốt Đẳm về nhà chồng, vì bây giờ cháu mình đã có gia đình riêng, tre già thành khóm, nứa lớn thành bụi rồi, cháu gái nhà ta đã đi láy chồng, sẽ phải theo gia đình nhà chồng”, đọc xong lời khấn, đôi vợ chồng lạy trước bàn thờ tổ tiên ba lần và chuyển sang quỳ lạy bố mẹ vợ một lạy là coi như đã xin Pốt Đẳm xong cho vợ mình.

Sau khi nghi lễ kết thúc, bố mẹ vợ dặn dò con gái, con rể về các đạo lý làm người, xây dựng gia đình sao cho ấm êm, hạnh phúc, và cách đối nhân xử thế ở đời. Sau đó, bố mẹ vợ sẽ tặng đồ trang sức bằng vàng bạc (hoa tai, dây chuyền, vòng tay, cúc bạc, trâm cài tóc bạc và trang phục gồm: váy áo cho con gái, áo chàm cho con rể và nếu đã có con thì ông bà ngoại còn chuẩn bị trang phục mới cho các cháu ngoại. Riêng với con gái bà mẹ sẽ cho một bộ váy áo mới và hai dải thắt lưng xanh.

Sau phần dặn dò và tặng quà của bố mẹ bên ngoại thì họ hàng bên vợ đến dự cũng sẽ trao quà cho đôi vợ chồng. Sau bữa cơm cỗ tạ ơn họ hàng, làng xóm bên vợ, nhà gái sẽ tìm giờ tốt để đưa con gái con rể xuống cầu thang ra về. Trước khi ra về, bên nhà gái sẽ cử đại diện ra hát tiễn đôi vợ chồng trẻ về bên nhà nội bình an, có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Pốt Đẳm bên nhà trai

Sau khi làm Pốt Đẳm bên nhà vợ xong thì là về bên nhà trai để xin nhập Đẳm cho vợ. Khi đoàn đến chân cầu thang nhà trai, bên nhà gái sẽ đại diện cho người ra xin lên nhà. Bên nhà trai cũng có người ra hỏi, bên nhà gái phải trả lời được hết các câu hỏi bên nhà trai mới được lên nhà. Bên nhà trai cũng chuẩn bị một mâm lễ như bên nhà gái để trình diện với tổ tiên. Cũng như bên xin Đẳm, bên nhập Đẳm cũng có lời trình báo với tổ tiên với đại ý xin cho con dâu được nhập vào Đẳm bên gia đình mình vì con dâu đã được cưới xin đàng hoàng, được họ hàng đồng thuận chấp nhận, nay xin tổ tiên chứng giám và chấp nhận con dâu là người trong Đẳm, sau này khi chết mong ông bà tổ tiên nhận lên ở cùng.
 
Sau khi cúng mọi người thưởng thức bữa cơm mừng cho đôi vợ chồng
Sau khi cúng mọi người thưởng thức bữa cơm mừng cho đôi vợ chồng

Kể từ đây cô gái mới hoàn thành lễ cưới của mình và hoàn toàn thuộc về nhà trai. Khi nhập Đẳm xong, mẹ chồng sẽ trao cho con dâu những đồ vật như: bộ váy áo, hoa tai, vòng tay, dải thắt lưng, dây chuyền. Đồ nhiều hay ít là tùy thuộc vào hoàn cảnh và khả năng của mỗi gia đình, nhưng dù ít hay nhiều thì vẫn phải có.

Trong đời sống tâm linh, lễ Pốt Đẳm của người Thái là sự chuyển biến vô cùng quan trọng, ghi nhận sự thay đổi trong mối quan dòng tộc của mình và đánh dấu cho sự kiện lớn nhất của một người phụ nữ đó là đã có chồng. Từ bao đời nay, lễ Pốt Đẳm trở thành một phần trong cuộc sống cộng đồng người Thái và đó cũng là một nét văn hóa đặc trưng mà chỉ có ở người Thái Trắng.
Theo langvietonline.vn

Có thể bạn quan tâm

Trải nghiệm nét văn hóa, truyền thống đặc trưng của các dân tộc

Trải nghiệm nét văn hóa, truyền thống đặc trưng của các dân tộc

Ngày 31/7, thông tin từ Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam cho biết, từ ngày 1 - 29/8/2025 tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ diễn ra nhiều hoạt động tháng 8 với chủ đề “Về Làng trải nghiệm nét văn hóa truyền thống”.

Thắp lửa truyền thống, đánh thức bản sắc văn hóa dân tộc S’tiêng

Thắp lửa truyền thống, đánh thức bản sắc văn hóa dân tộc S’tiêng

Đồng bào dân tộc S’tiêng với kho tàng văn hóa phong phú đang đứng trước thách thức trong việc gìn giữ và truyền dạy cho thế hệ mai sau. Trước thực trạng này, tại Khu bảo tồn văn hóa dân tộc S’tiêng sóc Bom Bo (xã Bom Bo, tỉnh Đồng Nai), chính quyền địa phương đang nỗ lực thắp lại ngọn lửa truyền thống, đánh thức tình yêu và ý thức bảo tồn văn hóa trong mỗi người trẻ.

Nghệ An: Giải mã nghi thức buộc chỉ cổ tay và lễ đặt tên của người Ơ Đu

Nghệ An: Giải mã nghi thức buộc chỉ cổ tay và lễ đặt tên của người Ơ Đu

Trải qua hàng trăm năm người Ơ Đu tại bản Văng Môn (xã Nga My, tỉnh Nghệ An) đã bảo lưu, gìn giữ và trao truyền được nhiều tập tục, nghi thức văn hóa, tín ngưỡng, nét sinh hoạt mang giá trị bản sắc văn hóa rất độc đáo, riêng có. Trong đó, nghi thức cột chỉ cổ tay và lễ đặt tên đều nằm trong Lễ đón tiếng sấm đầu năm, vốn là những nghi lễ tâm linh, tín ngưỡng độc đáo trong hệ thống lễ tục vòng đời của người Ơ Đu; thể hiện văn hóa ứng xử hài hòa giữa con người với thiên nhiên, hướng về cội nguồn, tri ân các vị tiền bối đã có công khai phá, bảo vệ bản mường, tạ ơn trời đất.

Đưa di sản vào đời sống đương đại, phát triển du lịch bền vững

Đưa di sản vào đời sống đương đại, phát triển du lịch bền vững

Ngày 14/7, tại xã Khổng Lào, Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lai Châu và UBND xã Khổng Lào tổ chức Lễ công bố Quyết định và trao chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2025 cho tỉnh Lai Châu.

Đặc sắc nghệ thuật chế tác khèn Mông ở vùng cao Lào Cai

Đặc sắc nghệ thuật chế tác khèn Mông ở vùng cao Lào Cai

Với đồng bào Mông ở vùng cao Lào Cai, cây khèn là nhạc cụ truyền thống quan trọng và độc đáo không thể thiếu trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Nghệ thuật chế tác khèn đã trở thành nghề truyền thống quan trọng được người Mông nơi rẻo cao gìn giữ và quảng bá sản phẩm tới du khách trong, ngoài nước.

Bảo tồn, phát triển văn hóa Khmer gắn với phát triển du lịch

Bảo tồn, phát triển văn hóa Khmer gắn với phát triển du lịch

Tại Bạc Liêu, đồng bào dân tộc Khmer có trên 78.000 người, chiếm 7,6% dân số. Đồng bào nơi đây có đời sống tinh thần phong phú với những ngôi chùa Khmer kiến trúc lộng lẫy, các loại hình nghệ thuật truyền thống và nhiều lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Duy trì mức sinh thay thế, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực

Duy trì mức sinh thay thế, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực

Vĩnh Phúc hiện là một trong nhiều địa phương trên cả nước có mức sinh chênh lệch giữa các vùng, đối tượng ngày càng lớn. Trước tình hình đó, tỉnh đã nỗ lực triển khai các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình; từ đó đạt mức sinh thay thế, góp phần ổn định quy mô dân số.

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang Lưu Văn Phi cho biết: Hiện nay, tỉnh nỗ lực khai thác những tiềm năng và thế mạnh xuất khẩu các sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh; tích cực nắm bắt cơ hội, mở rộng thị trường, nhằm đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu bền vững, thu hút ngoại tệ.

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

Ngày 6/6, UBND tỉnh Lai Châu và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã ký kết thỏa thuận hợp tác đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh giai đoạn 2025 - 2030.

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Ngày 4/6, tại tỉnh Sóc Trăng, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức Hội nghị đóng góp ý kiến vào dự thảo Đề án sắp xếp, hợp nhất Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng 3 tỉnh, thành phố (hội nghị lần thứ 3).

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Trong những ngày đầu tháng này, các phương tiện truyền thông Campuchia đăng tải nhiều chủ đề bài viết đính kèm hình ảnh đa dạng, giới thiệu về cuộc sống mới với nhiều khởi sắc, đổi thay toàn diện trong vùng đồng bào Khmer tại các tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tiền Giang Trần Hoàng Nhật Nam, nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, địa phương đã tổ chức được mạng lưới 198 hợp tác xã nông nghiệp - thủy sản, thu hút gần 55.000 thành viên; giải quyết công ăn việc làm cho gần 2.000 lao động. Đến đầu tháng 6/2025, các hợp tác xã trên lĩnh vực nông nghiệp - thủy sản đã đạt doanh thu khoảng 140 tỷ đồng, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm trước.

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Ngày 30/5, tại Sóc Trăng, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tổ chức Hội nghị tổng kết công tác thi đua khen thưởng Cụm thi đua số 6 (gồm 10 địa phương: Vĩnh Long, Trà Vinh, Long An, Kiên Giang, An Giang, Hậu Giang, Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ) về công tác dân tộc.

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Được thành lập từ năm 2019, mô hình “Họ đạo bình yên - Gia đình hạnh phúc” ở buôn B’laosire thuộc tổ dân phố 14, phường B’Lao (thành phố Bảo Lộc, Lâm Đồng) được đánh giá cao bởi tính hiệu quả. Từ nhiều năm qua, mô hình góp phần bảo đảm an ninh trật tự, người dân tập trung làm ăn phát triển kinh tế, hàng chục hộ vươn lên thoát nghèo, Họ đạo được Bộ Công an khen thưởng vào năm 2024.

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Chiếc áo mộc mạc, được làm từ những tàu lá cọ khô, không chỉ là vật dụng che mưa nắng quen thuộc của người dân thôn Yên Lạc (xã Quang Lộc, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) suốt hàng trăm năm, mà còn là biểu tượng của sự cần cù, khéo léo và nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc. Giữa nhịp sống hối hả, nghề chằm áo tơi truyền thống vẫn được người dân lặng lẽ “giữ lửa”, trao truyền qua bao thế hệ, bảo tồn một phần hồn quê hương trong từng sợi lá.

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Đồng bào dân tộc Hà Nhì có nhiều phong tục đặc sắc, trong đó có Tết mùa mưa (Dế Khừ Chà) là một trong bảy Tết trong năm theo phong tục cổ truyền của người Hà Nhì.

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Vào độ xuân về khi hoa ban nở trắng rừng, người Xinh Mun ở Sơn La lại tổ chức Lễ Mạng Ma – một nghi lễ tâm linh truyền thống cầu sức khỏe, giải hạn, thể hiện niềm tin sâu sắc vào sự kết nối giữa con người với thần linh, tổ tiên và vạn vật thiên nhiên.

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Dân tộc Lự là một trong những dân tộc rất ít người có số dân dưới 10 nghìn người hiện đang sinh sống chủ yếu ở huyện Tam Đường và huyện Sìn Hồ tỉnh Lai Châu, đã từ lâu, tục nhuộm răng đen của phụ nữ dân tộc Lự là một trong những nét văn hóa đặc trưng. Hiện, các cấp ủy, chính quyền huyện tăng cường tuyên truyền vận động người dân tiếp tục truyền dậy, phát huy những giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc Lự trước nguy cơ bị mai một.

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Trong khuôn khổ các hoạt động của Ngày Văn hoá các dân tộc Việt Nam (19/4), tại Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Ê Đê đã tái hiện nghi lễ trưởng thành đặc sắc của dân tộc mình.

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Cao Bằng, một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Một trong những món ăn truyền thống nổi bật của người Tày, người Nùng ở đây là bánh Khẩu Sli, món bánh mang đậm hương vị quê hương và được người dân nơi đây coi là món quà tuyệt vời trong những dịp lễ, Tết.

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Đồng bào Raglai sở hữu một kho tàng tri thức dân gian đồ sộ, từ sử thi, truyện cổ, dân ca đến luật tục… Không chỉ vậy, đồng bào còn lưu giữ nhiều lễ hội dân gian đặc sắc như Lễ ăn mừng đầu lúa mới, lễ bỏ mả, các nghi lễ vòng đời… Trong đó lễ ăn mừng đầu lúa mới đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, khẳng định gái trị văn hóa sâu sắc và vai trò quan trọng trong đời sống, tinh thần của cộng đồng người Ragalai.