Miệt mài giữ lửa dân ca

Bằng tình yêu cháy bỏng với những câu hò, điệu ví quê hương, Nghệ nhân Ưu tú Đặng Thị Minh Nguyệt (sinh năm 1947, ở phường Tân Giang, thành phố Hà Tĩnh) hơn nửa đời người luôn miệt mài với những làn điệu dân ca. Đến nay, đã gần 80 tuổi nhưng bà Nguyệt vẫn tích cực “giữ lửa” dân ca ví giặm, trao truyền và sáng tạo những giá trị tinh thần mới cho thế hệ trẻ.

vna_potal_hon_nua_doi_dam_me_giu_lua_dan_ca_vi_giam_7731984.jpg
Năm nay đã 77 tuổi đời nhưng bà Đặng Thị Minh Nguyệt vẫn hăng say tham gia các phong trào văn hóa, văn nghệ ở địa phương. Ảnh: TTXVN phát

Lớn lên bằng lời ru của bà, của mẹ, tình yêu dân ca luôn cháy bỏng trong cô gái trẻ Minh Nguyệt. Năm 1968, bà làm Bí thư Đoàn xóm Bình Minh, xã Thạch Bình và gia nhập câu lạc bộ dân ca. Giữa những năm tháng chiến tranh gian khổ, tiếng hát của bà Đặng Thị Minh Nguyệt và các thành viên trong câu lạc bộ đã động viên tinh thần của quân và dân địa phương.

Chiến tranh kết thúc, bà Nguyệt đi học nghề y, công tác tại Bệnh viện Y học cổ truyền Hà Tĩnh và tham gia đội văn nghệ của ngành Y tế Hà Tĩnh. Thời điểm đó, với năng khiếu soạn lời của mình và từ thực tế những thành tựu của ngành Đông y Hà Tĩnh, bà Nguyệt đã soạn lời cho tổ khúc dân ca ví, giặm ca ngợi những người thầy thuốc Đông y. Bài hát sau đó đã được lan tỏa mạnh mẽ trong ngành Y tế Hà Tĩnh và được nhiều người yêu thích.

Năm 1994, sau khi nghỉ hưu, bà Nguyệt càng có nhiều thời gian hơn để theo đuổi đam mê của mình. Năm 2014, với mong muốn tạo ra một không gian để những người yêu dân ca ví giặm có thể giao lưu, học hỏi và cùng nhau giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống, bà Nguyệt đã thành lập câu lạc bộ Dân ca Ví, Giặm phường Tân Giang.

vna_potal_hon_nua_doi_dam_me_giu_lua_dan_ca_vi_giam_7731983.jpg
Với những cống hiến miệt mài cho dân ca, năm 2022, bà Đặng Thị Minh Nguyệt được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú. Ảnh: Hoàng Ngà - TTXVN

Ban đầu, câu lạc bộ chỉ có 15 thành viên, chủ yếu là những người lớn tuổi, nhưng bằng sự tâm huyết của Chủ nhiệm Đặng Thị Minh Nguyệt, câu lạc bộ ngày càng phát triển, thu hút thêm nhiều thành viên mới, trong đó có cả những bạn trẻ. Từ năm 2014 đến nay, câu lạc bộ Dân ca Ví, Giặm phường Tân Giang thường xuyên tổ chức các buổi tập luyện, tham gia các cuộc thi, truyền dạy và góp phần tạo nên phong trào sinh hoạt văn hóa sôi nổi tại địa phương.

Bà Phan Thư Hiền, Chi hội trưởng Chi hội Văn nghệ dân gian Việt Nam tại Hà Tĩnh chia sẻ: Tuy tuổi cao, nhưng hiện nay Nghệ nhân Ưu tú Minh Nguyệt vẫn là tấm gương sáng về việc nỗ lực gìn giữ và bảo tồn di sản Dân ca Ví, Giặm ở thành phố Hà Tĩnh. Câu lạc bộ Dân ca Ví, Giặm phường Tân Giang do Nghệ nhân Ưu tú Minh Nguyệt chủ nhiệm là nòng cốt tiêu biểu trong phong trào hát dân ca ở Hà Tĩnh. Câu lạc bộ đã tham dự nhiều cuộc thi, hội diễn và đạt nhiều giải thưởng xuất sắc như giải Nhất tập thể Liên hoan các Câu lạc bộ dân ca Ví, Giặm toàn tỉnh năm 2020; giải Nhì Liên hoan dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh năm 2016…

Ở vai trò là người truyền dạy dân ca ví, giặm, bà Nguyệt là một người thầy tận tâm. Câu lạc bộ của bà vì thế thu hút nhiều em nhỏ ở các địa phương khác đến tham gia sinh hoạt. Theo lời mời của các trường học, bà Nguyệt còn thường xuyên về dạy dân ca cho các em học sinh. Nhiều em có tố chất và giọng hát dân ca hay được bà phát hiện, rèn giũa như em Đan Nguyên (hiện là sinh viên Đại học Huế), cháu Lê Quỳnh Như, 10 tuổi, học sinh Trường Tiểu học Thạch Văn, huyện Thạch Hà.

Bên cạnh việc biểu diễn, bà Nguyệt còn sáng tác và biên soạn nhiều làn điệu dân ca mới, phù hợp với thị hiếu của khán giả hiện đại, góp phần làm giàu thêm kho tàng dân ca ví, giặm của quê hương.

Nghệ nhân Ưu tú Đặng Thị Minh Nguyệt chia sẻ: "Soạn lời mới cho dân ca cũng là một cách để dân ca trường tồn trong đời sống hiện đại. Bên cạnh việc am hiểu về các làn điệu, tôi cũng phải tìm hiểu và có vốn kiến thức nhất định thì lời bài dân ca được soạn ra mới thực sự mang hơi thở cuộc sống".

vna_potal_hon_nua_doi_dam_me_giu_lua_dan_ca_vi_giam_7731986.jpg
Là chủ nhiệm câu lạc bộ Dân ca Ví Giặm phường Tân Giang, bà Nguyệt luôn tích cực trong việc truyền dạy dân ca cho thế hệ trẻ. Ảnh: TTXVN phát

Bà Nguyệt bày tỏ, dân ca là một phần không thể thiếu của cuộc sống, là linh hồn của dân tộc, cầu nối giữa các thế hệ. Qua những làn điệu dân ca, chúng ta có thể cảm nhận được tình yêu quê hương, đất nước, những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Vì vậy, để bảo tồn dân ca, không chỉ cần có tài năng mà còn cần có sự tâm huyết, lòng yêu nghề và tinh thần trách nhiệm.

Để dân ca ví giặm ngày càng tỏa sáng, nhất là trong cuộc sống hiện đại như ngày nay, nhiều loại hình âm nhạc mới thu hút giới trẻ, Nghệ nhân Ưu tú Đặng Thị Minh Nguyệt mong muốn các câu lạc bộ, nghệ nhân dân gian sẽ nhận được sự quan tâm nhiều hơn nữa từ xã hội. Bà hy vọng giới trẻ sẽ dành nhiều thời gian hơn để khám phá các làn điệu dân ca cổ truyền của dân tộc, khi đó các em sẽ yêu thích và đam mê dân ca. Nghệ nhân Ưu tú Minh Nguyệt cũng mong muốn, mỗi trường học sẽ có một câu lạc bộ dân ca, lan tỏa dạy và học dân ca trong trường học chính là cách làm hiệu quả nhất để giữ gìn văn hóa dân tộc.

Hoàng Ngà

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Rực rỡ sắc màu văn hóa dân tộc trong chuỗi sự kiện "Vui Tết độc lập"

Rực rỡ sắc màu văn hóa dân tộc trong chuỗi sự kiện "Vui Tết độc lập"

Từ ngày 30/8 đến 2/9/2025, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Hà Nội), diễn ra chuỗi hoạt động đặc sắc với chủ đề “Vui Tết độc lập”, nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Sự kiện có sự tham gia của gần 200 nghệ nhân, đồng bào đến từ 18 dân tộc trên cả nước, tái hiện không gian văn hóa truyền thống qua phiên chợ vùng cao, trình diễn dân ca, dân vũ, ẩm thực, trò chơi dân gian, giới thiệu sản vật địa phương...Ảnh: Vân Chi/TTXVN

80 năm Quốc khánh: Đa dạng hoạt động văn hóa, trải nghiệm tại Đắk Lắk

80 năm Quốc khánh: Đa dạng hoạt động văn hóa, trải nghiệm tại Đắk Lắk

Dịp Quốc khánh 2/9 năm nay, tỉnh Đắk Lắk sôi động với nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật đặc sắc. Các chương trình không chỉ tạo không gian vui tươi, gắn kết cộng đồng mà còn mang đến cho du khách những trải nghiệm mới mẻ về vùng đất và con người nơi đây. Qua đó, hình ảnh Đắk Lắk ngày càng thêm gần gũi, hấp dẫn trong mắt bạn bè và du khách gần xa.

Tôn vinh, lan tỏa giá trị của di sản Then

Tôn vinh, lan tỏa giá trị của di sản Then

Chiều 31/8, tại tỉnh Thái Nguyên, Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam phối hợp với Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc; Trung tâm cung ứng dịch vụ xã Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh; Hội Tinh hoa Việt Nam đến từ Cộng hòa Pháp tổ chức chương trình nghệ thuật “Sắc Then Việt Bắc”. Sự kiện với sự tham gia của nhiều nghệ nhân, nghệ sỹ, nhà nghiên cứu và đông đảo công chúng yêu mến di sản Then.

Khai mạc Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025

Khai mạc Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025

Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, tối 29/8, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức khai mạc Lễ hội Tinh hoa đại ngàn - Biển xanh hội tụ năm 2025 với chủ đề: "Khát vọng biển xanh - Đại ngàn tỏa sáng".

Hát Xoan - Di sản lan tỏa từ miền đất Tổ

Hát Xoan - Di sản lan tỏa từ miền đất Tổ

Trong kho tàng nghệ thuật dân gian Việt Nam, Hát Xoan Phú Thọ là loại hình độc đáo, gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương - cội nguồn dựng nước của dân tộc. Với giai điệu mộc mạc, ca từ dung dị nhưng giàu chiều sâu văn hóa, Hát Xoan không chỉ phản ánh đời sống tinh thần của cư dân vùng đất Tổ mà còn góp phần khẳng định bản sắc Việt Nam trên bản đồ di sản thế giới.

Độc đáo ngôi đình có một không hai ở Đồng Tháp

Độc đáo ngôi đình có một không hai ở Đồng Tháp

Hai cây bồ đề buông rễ ôm toàn bộ ngôi đình là một trong những nét độc đáo, cổ kính của đình Tân Đông ở xã Tân Đông, tỉnh Đồng Tháp. Hơn 100 năm qua, dù qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo nhưng các giá trị lịch sử, văn hóa của ngôi đình này vẫn còn vẹn nguyên đến hôm nay. Ngày nay, đình Tân Đông là một trong những địa điểm thu hút, đón khách tham quan, du lịch nổi tiếng ở xã Tân Đông, tỉnh Đồng Tháp.

Trên 2.500 người sẽ tham gia màn đại xòe trong Tết Độc lập

Trên 2.500 người sẽ tham gia màn đại xòe trong Tết Độc lập

Ban Tổ chức Tết Độc lập tỉnh Lai Châu cho biết, chương trình Tết Độc lập năm 2025 tại xã Than Uyên ở quy mô cấp tỉnh sẽ diễn ra từ ngày 30/8 đến hết ngày 2/9. Chủ tịch UBND xã Than Uyên Phan Văn Ngọc nêu rõ, điểm nhấn trong dịp Tết Độc lập năm nay là màn đại xòe, với sự tham gia của trên 2.500 người. Trước khi diễn ra màn múa xòe sẽ diễn ra màn múa khèn, múa ô của dân tộc Mông.

Lào Cai: Xây dựng văn hóa trở thành động lực phát triển bền vững

Lào Cai: Xây dựng văn hóa trở thành động lực phát triển bền vững

“Trong giai đoạn phát triển mới, ngành Văn hóa cần nhận thức sâu sắc văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là cội nguồn sức mạnh nội sinh, là động lực thúc đẩy phát triển bền vững. Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, gắn với nâng cao chỉ số hạnh phúc của nhân dân, chính là con đường đưa Lào Cai vươn lên phát triển xanh, hài hòa, bản sắc và hạnh phúc, trở thành một cực tăng trưởng mới, một trung tâm kết nối kinh tế - văn hóa của cả vùng”. Đó là nội dung được Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Lào Cai Trịnh Xuân Trường nhấn mạnh tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa (28/8/1945 - 28/8/2025) diễn ra sáng 24/8.

'Vui Tết Độc lập' tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

'Vui Tết Độc lập' tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Thông tin từ Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết, từ ngày 30/8-2/9, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đoài Phương, Hà Nội), sẽ diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.

Tập thơ Gia huấn ca nam được sáng tác theo thể loại Brahmakite (thể thơ 5-6 chữ), một thể thơ truyền thống phổ biến trong văn học dân gian Khmer. Ảnh: Sơn Hên

Giá trị giáo dục độc đáo trong "Gia huấn ca nam" của người Khmer Nam Bộ

“Gia huấn ca nam” là tác phẩm thơ giáo huấn đặc sắc của người Khmer Nam Bộ, được truyền từ đời này sang đời khác để răn dạy nam giới về đạo lý, nhân cách và cách ứng xử trong gia đình, xã hội. Với ngôn ngữ giản dị, thể thơ truyền thống dễ thuộc, dễ nhớ, tác phẩm được dạy trong gia đình, chùa chiền và trường học. Không chỉ mang giá trị đạo đức, “Gia huấn ca nam” còn là nền tảng văn hóa giáo dục, đồng thời là kho tàng tri thức dân gian của cộng đồng người Khmer.

Nhiều hoạt động sôi nổi tại Ngày hội văn hóa, thể thao tôn giáo tại Thái Nguyên

Nhiều hoạt động sôi nổi tại Ngày hội văn hóa, thể thao tôn giáo tại Thái Nguyên

Ngày 20/8, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Thái Nguyên phối hợp với các sở, ngành, địa phương, các tổ chức tôn giáo trên địa bàn tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao tôn giáo lần thứ IV năm 2025, với sự tham gia của hơn 400 vận động viên là chức sắc, chức việc, nhà tu hành và tín đồ các tôn giáo.

Giữ gìn giá trị văn hóa từ lớp học tiếng Khmer

Giữ gìn giá trị văn hóa từ lớp học tiếng Khmer

Mỗi dịp hè, nhiều điểm chùa Phật giáo Nam tông Khmer tại thành phố Cần Thơ tổ chức các lớp dạy chữ Khmer cho học sinh đồng bào dân tộc thiểu số. Các lớp học này giúp truyền dạy tiếng nói, chữ viết, góp phần giữ gìn, phát huy những giá trị truyền thống, văn hóa tốt đẹp của đồng bào Khmer qua từng thế hệ.

Sóc Bom Bo - Không gian văn hóa S’tiêng sống động

Sóc Bom Bo - Không gian văn hóa S’tiêng sống động

Sóc Bom Bo (xã Bom Bo, tỉnh Đồng Nai) là địa danh đã đi vào lịch sử hào hùng của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ cứu nước. Tiếng chày trên Sóc Bom Bo không chỉ là âm thanh của sự sống mà còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết, ý chí kiên cường của quân và dân nơi đây. Ngày nay, du khách đến Bom Bo vẫn có thể nghe thấy tiếng chày, tiếng cồng chiêng vang vọng khắp nơi, cảm nhận rõ nét hơi thở văn hóa và lịch sử trên mảnh đất anh hùng.

Nghệ nhân Thạch Tung truyền dạy cách đánh trống Chhay Dăm cho em Thạch Sen, con út trong gia đình

Người giữ nhịp trống Chhay Dăm nơi phum sóc

Mỗi dịp lễ hội về trên phum sóc, tiếng trống Chhay Dăm lại vang lên rộn ràng qua đôi tay điêu luyện của nghệ nhân Thạch Tung. Ông đã dành hơn nửa đời mình gắn bó với điệu múa trống truyền thống, góp phần gìn giữ và truyền lửa đam mê văn hóa Khmer cho thế hệ trẻ.

Sapa mùa lúa xanh: Bình yên nép giữa thung lũng mây

Sapa mùa lúa xanh: Bình yên nép giữa thung lũng mây

Nếu mùa lúa chín vào tháng 9, 10 là thời điểm Sapa rực rỡ trong sắc vàng, mùa lúa xanh lại mang đến vẻ đẹp nguyên sơ, dịu dàng và đầy sức sống. Những thửa ruộng bậc thang mướt mát trải dài theo triền núi như mời gọi du khách dừng chân, hít hà hương đồng gió núi và tận hưởng vẻ thanh bình của núi rừng Tây Bắc.

Giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị Đờn ca tài tử Nam Bộ

Giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị Đờn ca tài tử Nam Bộ

Được xem là cái nôi của nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, Long An (nay là Tây Ninh mới) đã và đang từng bước khẳng định vai trò trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát triển loại hình nghệ thuật truyền thống được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại.

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

Tối 19/7, tại quảng trường Tháp Nghinh Phong (phường Tuy Hòa, tỉnh Đắk Lắk) diễn ra chương trình nghệ thuật - thời trang với chủ đề “Đắk Lắk - Âm vang ngày mới”.

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Đã thành thông lệ, vào dịp hè, các chùa Phật giáo Nam tông Khmer tại tỉnh Vĩnh Long tổ chức các lớp dạy chữ Khmer cho học sinh là con em đồng bào Khmer tại địa phương. Hoạt động này không chỉ góp phần bảo tồn tiếng nói, chữ viết của dân tộc thiểu số mà còn tạo nên sân chơi bổ ích trong dịp hè, giúp các em gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc.