Phục dựng tòa Phương Đình trả lại giá trị gốc cho hồ Văn, di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám

Phối cảnh công trình phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu tại hồ Văn. Ảnh: TTXVN phát
Phối cảnh công trình phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu tại hồ Văn. Ảnh: TTXVN phát

Hồ Văn cùng với vườn Giám và các công trình kiến trúc cổ là bộ phận không thể tách rời của quần thể Di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Giữa hồ có đảo Kim Châu. Vào thời Lê, trên đảo này có dựng Phán Thủy Đường, là nơi tụ họp bình văn, đọc thơ của các sĩ phu Bắc Hà. Đến thời Nguyễn, nơi đây dựng đình ngói giữa hồ. Do biến động về thời gian, các công trình trên đảo Kim Châu đã biến mất và hiện nay, các cơ quan quản lý Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám đã quyết tâm phục dựng để hoàn trả giá trị gốc cho hồ Văn.

Phục dựng tòa Phương Đình trả lại giá trị gốc cho hồ Văn, di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám ảnh 1Phối cảnh công trình phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu tại hồ Văn. Ảnh: TTXVN phát

Tìm lại giá trị đã mất

Dù là một hạng mục quan trọng của Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám nhưng hồ Văn có một số phận khá long đong. Bởi, giai đoạn trước năm 1940, hồ Văn và Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám thuộc quyền quản lý của tỉnh Hà Đông, khu vực hồ Văn bị tách khỏi địa phận của di tích, đồng thời bị xâm phạm nghiêm trọng.

Trước tình hình đó, năm 1939, các sĩ phu Hà Nội, Hà Đông đã đệ đơn trình Thị trưởng Hà Nội và Công sứ Toàn quyền Bắc Kỳ xin tu sửa lại hồ Văn và trả lại hồ Văn về địa phận Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Trong thập niên 40, hồ Văn được trao trả cho Hà Nội. Từ năm 1946 đến đầu những năm 1990, việc tu sửa hồ Văn bị sao lãng, hồ Văn lại bị lấn chiếm và xâm phạm nghiêm trọng.

Trên gò Kim Châu hiện lưu giữ 2 tấm bia cổ ghi lại việc trao trả, tu sửa hồ Văn năm 1940 và 2 cây si cổ thụ rất đẹp, là những hiện vật gắn liền với những buổi bình thơ tại hồ Văn. Ngoài ra, một không gian thờ tự phát và 2 cây hương mới được đưa vào thời gian gần đây, không liên quan đến vai trò lịch sử của hồ Văn.

Từ năm 1992 đến nay, thành phố Hà Nội đã nỗ lực trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị hồ Văn cùng với Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám, song việc phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu vẫn là nỗi trăn trở của những người quản lý di tích này.

Ông Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám cho biết: Việc phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu thuộc hồ Văn nằm trong dự án tổng thể Bảo tồn, tu bổ, tôn tạo và khai thác khu Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Dự án đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thỏa thuận, các ban, ngành liên quan chấp thuận, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội phê duyệt. Không chỉ phù hợp với quy hoạch tổng thể của khu di tích, việc phục dựng Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu còn tăng giá trị cảnh quan xung quanh và phát huy tốt giá trị tổng thể khu di tích.

Từ năm 2017 đến nay, sau khi có thỏa thuận chủ trương lập báo cáo kinh tế, kỹ thuật phục dựng tòa Phương Đình trên gò Kim Châu thuộc hồ Văn, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám đã phối hợp với phường Văn Miếu, quận Đống Đa, họp với các hộ dân quanh khu vực hồ Văn để tạo sự đồng thuận. Hiện nay, dự án đã bắt đầu triển khai, dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm 2021. Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Chử Xuân Dũng đã giao Ủy ban nhân dân quận Đống Đa phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Công an thành phố Hà Nội, các đơn vị liên quan xây dựng phương án đảm bảo an ninh trật tự tại khu vực hồ Văn, Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám trong quá trình thi công phục vụ công trình.

Đánh thức nét xưa, lệ cũ

Dù những năm trở lại đây, khu vực hồ Văn được tổ chức nhiều hoạt động văn hóa để làm sống lại các yếu tố truyền thống như: Hội chữ Xuân, Ngày Thơ Việt Nam, trưng bày sách, trưng bày cây cảnh... song đảo Kim Châu vẫn chưa được khôi phục để khai thác, phát huy giá trị. Ông Lê Xuân Kiêu cho biết, dự án không chỉ tìm lại những giá trị đã mất mà còn mong muốn tạo thêm không gian văn hóa nghệ thuật phát huy giá trị di tích, phục vụ cộng đồng.

Hạng mục tòa Phương Đình là kiến trúc quan trọng và duy nhất trên gò, sẽ nằm ở vị trí trung tâm của gò, trên trục thần đạo của tổng thể khu Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám, hướng quay theo hướng của các công trình chính. Kiến trúc Phương Đình chồng diêm 2 tầng, 8 mái đặt trên nền cao hơn so với mặt sân. Kết cấu bộ khung gồm 16 cột gỗ cùng hệ thống cột cái, cột quân.

Hai cây si cổ thụ là một trong những thành phần có giá trị lớn nhất trên gò, gắn liền với sự hình thành và phát triển của gò Kim Châu sẽ được bảo tồn. Rễ cây mọc trùm, đâm xuyên làm hư hỏng tuyến kè của đảo nên đơn vị thực hiện sẽ giữ nguyên hai đoạn kè cũ, cạp thêm một lớp kè mới ra ngoài. Hai bia đá trong khu vực này được di dời sang vị trí mới trong khuôn viên bồn hoa phía Nam gò Kim Châu.

Trước kia, nếu muốn sang gò Kim Châu sẽ phải sử dụng thuyền nhưng khi nơi này được tu bổ, tôn tạo, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám sẽ xây dựng một cầu đá đi sang. Vị trí cầu đá nằm ở phía Tây Bắc của gò, chia làm 5 nhịp lớn, 4 hàng chân cột, được trang trí chạm khắc với các chủ đề dân gian truyền thống. Cùng với đó, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám thực hiện tôn tạo sân vườn cảnh quan, xây dựng kè hồ, lan can đá gò Kim Châu, chỉnh trang đường đi và cảnh quan khu vực hồ Văn.

Để phục dựng Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu, đơn vị thi công sẽ phải di chuyển điểm thờ tự ra khỏi khu vực này. Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức, Chủ tịch Hội đồng quản lý Viện Nghiên cứu Văn hóa Thăng Long cho rằng, điểm thờ tự phát ở đây không có trong lịch sử nên cần phải di chuyển để tôn tạo gò Kim Châu. Việc phục dựng Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu cần thực hiện tốt để phát huy giá trị di tích hồ Văn.

Thời gian từ nay đến cuối năm không còn dài, vì vậy, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám đang tích cực triển khai đảm bảo tiến độ đồng thời tạo nên một không gian đẹp, giàu ý nghĩa, gần nhất với những giá trị gốc.

Đinh Thuận

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

'Giữ lửa' Then giữa miền quan họ

'Giữ lửa' Then giữa miền quan họ

Giữa miền quan họ mượt mà câu hát, tiếng đàn tính của người Tày, Nùng vang lên như một nét riêng trong bức tranh văn hóa Kinh Bắc. Mỗi làn điệu Then cất lên là một nhịp nối giữa quá khứ và hiện tại, mang theo tình yêu quê hương và khát vọng gìn giữ cội nguồn. Trong nhịp sống hiện đại, những người con nơi đây vẫn lặng lẽ “giữ lửa”, để làn điệu Then tiếp tục ngân vang giữa miền di sản thắm tình người quan họ.

Đặc sắc Lễ hội Katê 2025 của đồng bào Chăm

Đặc sắc Lễ hội Katê 2025 của đồng bào Chăm

Sáng 21/10, đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn tại Khánh Hòa và Lâm Đồng cùng du khách thập phương nô nức tham dự Lễ hội Katê năm 2025 - một sự kiện văn hóa truyền thống quan trọng nhất trong năm của người Chăm.

Nhiều hoạt động chào mừng Lễ hội Katê

Nhiều hoạt động chào mừng Lễ hội Katê

Nhằm tôn vinh bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào Chăm, tỉnh Khánh Hòa tổ chức nhiều hoạt động đặc sắc chào mừng Lễ hội Katê năm 2025 diễn ra trong 3 ngày (từ 20 - 22/10). Sự kiện không chỉ là dịp để cộng đồng người Chăm theo đạo Bàlamôn thể hiện lòng biết ơn các vị thần linh và tổ tiên, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi mà còn là cơ hội quảng bá văn hóa, du lịch địa phương.

Đánh thức tiềm năng du lịch đập thủy lợi Phước Hòa

Đánh thức tiềm năng du lịch đập thủy lợi Phước Hòa

Không chỉ là nơi điều tiết, cung cấp nước ngọt cho cả vùng rộng lớn, đập thủy lợi Phước Hoà (xã Nha Bích, tỉnh Đồng Nai) với diện tích hơn 2.000 ha được đánh giá có tiềm năng lớn để phát triển du lịch. Tuy nhiên, đến nay khu vực này mới ở dạng tiềm năng, cần được "đánh thức" để phát triển xứng tầm.

Tết Trung thu nơi phên giậu của Tổ quốc

Tết Trung thu nơi phên giậu của Tổ quốc

Những ngày đầu tháng 10, khi không khí Tết Trung thu lan tỏa khắp nơi, tại các xã biên giới của tỉnh Gia Lai, tiếng trống múa lân, lời ca tiếng hát của các em nhỏ lại rộn ràng vang lên giữa núi rừng.

Đánh thức giá trị di sản bằng công nghệ

Đánh thức giá trị di sản bằng công nghệ

Tây Ninh được biết đến là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa đồng thời sở hữu kho tàng di sản phong phú với 223 di tích được xếp hạng từ cấp quốc gia đặc biệt đến cấp tỉnh, cùng 14 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và một di sản văn hóa phi vật thể nhân loại. Những giá trị quý báu ấy đang từng ngày được “đánh thức” và lan tỏa mạnh mẽ nhờ ứng dụng công nghệ số, mở ra hướng đi mới trong bảo tồn, phát huy di sản, đồng thời hòa nhịp cùng dòng chảy phát triển trong kỷ nguyên số.

Phát triển du lịch xanh gắn với văn hóa bản địa

Phát triển du lịch xanh gắn với văn hóa bản địa

Sau sáp nhập, tỉnh Vĩnh Long trở thành vùng đất giàu tiềm năng về du lịch nhờ vị trí địa lý chiến lược, tài nguyên phong phú và bản sắc văn hóa đặc trưng. Địa phương đang từng bước khẳng định vị thế là trung tâm du lịch của vùng Tây Nam Bộ.

Lâm Đồng chú trọng dạy tiếng Chăm, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa

Lâm Đồng chú trọng dạy tiếng Chăm, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa

Tại tỉnh Lâm Đồng, nơi có đông đồng bào Chăm sinh sống, công tác dạy tiếng Chăm trong trường học vùng dân tộc thiểu số đang được chú trọng triển khai. Đây không chỉ là bước đi quan trọng nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của cộng đồng người Chăm, mà còn góp phần hỗ trợ học sinh nâng cao kỹ năng ngôn ngữ, đặc biệt là trong học tiếng Việt và tiếp cận kiến thức mới một cách hiệu quả hơn.

Phát huy giá trị Lễ hội Thành Tuyên

Phát huy giá trị Lễ hội Thành Tuyên

Sức ảnh hưởng của Lễ hội Thành Tuyên ngày càng lớn và có sự lan tỏa rộng rãi, thu hút hàng nghìn người tham gia mỗi năm. Bên cạnh thành công đó, Lễ hội Thành Tuyên 2025 cũng ghi nhận một số ý kiến trái chiều, phản án liên quan đến các hoạt động rước diễu.

Sôi nổi Ngày hội thể thao các dân tộc thiểu số

Sôi nổi Ngày hội thể thao các dân tộc thiểu số

Ngày 25/9, tại Nhà thi đấu Thể dục Thể thao tỉnh Thái Nguyên, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức khai mạc Ngày hội thể thao các dân tộc thiểu số tỉnh Thái Nguyên năm 2025 với hai môn thi đấu: Tung còn và Bắn nỏ.

Triển lãm hơn 230 hình ảnh, tư liệu quý về Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk

Triển lãm hơn 230 hình ảnh, tư liệu quý về Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk

Ngày 25/9, chào mừng Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk lần thứ I và Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, tại Bảo tàng tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh khai mạc Triển lãm chuyên đề “Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk - Những chặng đường lịch sử”.

Đồng bào Khmer đón lễ Sene Dolta 2025 trong không khí vui tươi và đầm ấm

Đồng bào Khmer đón lễ Sene Dolta 2025 trong không khí vui tươi và đầm ấm

Từ ngày 21 đến 23/9, đồng bào Khmer Nam Bộ tổ chức lễ Sene Dolta (còn gọi là lễ Sen Dolta, hay Sen Đôn-ta) một trong những lễ truyền thống quan trọng trong năm. Với nghi thức tôn giáo trang nghiêm và phong tục đặc sắc, lễ hội thể hiện đậm nét đời sống tinh thần, tín ngưỡng và truyền thống hiếu đạo của người Khmer, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Ấm áp lễ Sene Dolta 2025 của đồng bào Khmer tại TP Hồ Chí Minh

Ấm áp lễ Sene Dolta 2025 của đồng bào Khmer tại TP Hồ Chí Minh

Những ngày cuối tháng 9, cộng đồng người Khmer tại TP Hồ Chí Minh lại hòa mình vào không khí ấm cúng của lễ Sene Dolta 2025. Sene Dolta là một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất trong năm, không chỉ thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên mà còn là dịp để những người con xa quê tìm về chốn thiền môn, thắt chặt tình đoàn kết và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Đồng bào Khmer hướng về cội nguồn, nhớ ơn tổ tiên

Đồng bào Khmer hướng về cội nguồn, nhớ ơn tổ tiên

Trong ngày 21-22/9, đông đảo đồng bào Khmer tại tỉnh Đồng Nai và nhiều địa phương khác đã về Chùa Sóc Lớn, xã Lộc Hưng, tham dự lễ Sene Dolta - lễ hội mang ý nghĩa tưởng nhớ công ơn sinh thành, dưỡng dục của tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã khuất.

Đặc sắc đêm lễ hội đường phố ở Điện Biên

Đặc sắc đêm lễ hội đường phố ở Điện Biên

Nằm trong chuỗi hoạt động của Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025, tối 20/9, đã diễn ra lễ hội đường phố nhằm mang đến một không gian nghệ thuật nhiều màu sắc, với các màn trình diễn dân ca, dân vũ, trang phục truyền thống và các kỹ nghệ dân gian. Chương trình được thiết kế là sân khấu mở, nơi du khách và người dân có thể giao lưu, trải nghiệm và cảm nhận chiều sâu văn hóa vùng cao.

Độc đáo Hội đua bò Bảy Núi tỉnh An Giang năm 2025

Độc đáo Hội đua bò Bảy Núi tỉnh An Giang năm 2025

Ngày 20/9, tại sân đua bò xã Tri Tôn (Khu Liên hợp Thể thao - Du lịch Tà Pạ - Soài Chek), Sở Văn hóa, Thể thao tỉnh An Giang phối hợp với Báo và Phát thanh - Truyền hình An Giang, UBND xã Tri Tôn tổ chức Hội đua bò Bảy Núi tranh cúp Truyền hình An Giang lần thứ 30, năm 2025. Đây là sự kiện văn hóa – thể thao đặc sắc, gắn liền với đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc Khmer vùng Bảy Núi tỉnh An Giang vào dịp lễ Sen Đôn Ta (lễ cúng ông bà) của đồng bào dân tộc Khmer Nam Bộ.

Đặc sắc Festival Tinh hoa Tây Bắc

Đặc sắc Festival Tinh hoa Tây Bắc

Sáng 19/9, tại Quảng trường 7/5 (phường Điện Biên Phủ) đã khai mạc nhiều hoạt động trong khuôn khổ Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên 2025 gồm: Triển lãm ảnh đẹp du lịch, Trưng bày giới thiệu điểm đến du lịch đặc sắc và Liên hoan ẩm thực Tây Bắc...

Giữ hồn những mái nhà rêu phong dưới chân Tây Côn Lĩnh

Giữ hồn những mái nhà rêu phong dưới chân Tây Côn Lĩnh

Ẩn mình dưới dãy Tây Côn Lĩnh hùng vĩ, làng rêu Xà Phìn, xã biên giới Thanh Thủy (Tuyên Quang) hiện ra như một bức tranh thủy mặc. Những nếp nhà sàn lợp lá cọ phủ kín rêu xanh, hòa quyện cùng mây trắng, ruộng bậc thang và những gốc chè Shan Tuyết cổ thụ, tạo nên vẻ đẹp trầm mặc, cổ kính, rất riêng của miền biên viễn.

Bảo tàng cổ vật Mũi Né lưu giữ và lan tỏa giá trị di sản văn hóa

Bảo tàng cổ vật Mũi Né lưu giữ và lan tỏa giá trị di sản văn hóa

Giữa làng biển yên bình thuộc phường Mũi Né, tỉnh Lâm Đồng, có một địa chỉ văn hóa đặc biệt - Bảo tàng cổ vật Mũi Né, do nhà sưu tầm Nguyễn Ngọc Ẩn sáng lập và vận hành. Đây được xem là bảo tàng cổ vật tư nhân đầu tiên tại vùng ven biển của tỉnh, nơi không chỉ lưu giữ hàng chục nghìn hiện vật quý giá mà còn góp phần giáo dục cộng đồng, quảng bá văn hóa và phát triển du lịch bền vững.

Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI năm 2025 diễn ra tại tỉnh Khánh Hòa

Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI năm 2025 diễn ra tại tỉnh Khánh Hòa

Ngày 11/9, thông tin từ Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết, Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI năm 2025 sẽ diễn ra tại tỉnh Khánh Hòa từ ngày 17-19/10/2025, với sự tham gia của 6 tỉnh, thành phố gồm: Khánh Hòa, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng, An Giang và Thành phố Hồ Chí Minh.