Phục dựng tòa Phương Đình trả lại giá trị gốc cho hồ Văn, di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám

Phối cảnh công trình phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu tại hồ Văn. Ảnh: TTXVN phát
Phối cảnh công trình phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu tại hồ Văn. Ảnh: TTXVN phát

Hồ Văn cùng với vườn Giám và các công trình kiến trúc cổ là bộ phận không thể tách rời của quần thể Di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Giữa hồ có đảo Kim Châu. Vào thời Lê, trên đảo này có dựng Phán Thủy Đường, là nơi tụ họp bình văn, đọc thơ của các sĩ phu Bắc Hà. Đến thời Nguyễn, nơi đây dựng đình ngói giữa hồ. Do biến động về thời gian, các công trình trên đảo Kim Châu đã biến mất và hiện nay, các cơ quan quản lý Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám đã quyết tâm phục dựng để hoàn trả giá trị gốc cho hồ Văn.

Phục dựng tòa Phương Đình trả lại giá trị gốc cho hồ Văn, di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám ảnh 1Phối cảnh công trình phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu tại hồ Văn. Ảnh: TTXVN phát

Tìm lại giá trị đã mất

Dù là một hạng mục quan trọng của Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám nhưng hồ Văn có một số phận khá long đong. Bởi, giai đoạn trước năm 1940, hồ Văn và Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám thuộc quyền quản lý của tỉnh Hà Đông, khu vực hồ Văn bị tách khỏi địa phận của di tích, đồng thời bị xâm phạm nghiêm trọng.

Trước tình hình đó, năm 1939, các sĩ phu Hà Nội, Hà Đông đã đệ đơn trình Thị trưởng Hà Nội và Công sứ Toàn quyền Bắc Kỳ xin tu sửa lại hồ Văn và trả lại hồ Văn về địa phận Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Trong thập niên 40, hồ Văn được trao trả cho Hà Nội. Từ năm 1946 đến đầu những năm 1990, việc tu sửa hồ Văn bị sao lãng, hồ Văn lại bị lấn chiếm và xâm phạm nghiêm trọng.

Trên gò Kim Châu hiện lưu giữ 2 tấm bia cổ ghi lại việc trao trả, tu sửa hồ Văn năm 1940 và 2 cây si cổ thụ rất đẹp, là những hiện vật gắn liền với những buổi bình thơ tại hồ Văn. Ngoài ra, một không gian thờ tự phát và 2 cây hương mới được đưa vào thời gian gần đây, không liên quan đến vai trò lịch sử của hồ Văn.

Từ năm 1992 đến nay, thành phố Hà Nội đã nỗ lực trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị hồ Văn cùng với Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám, song việc phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu vẫn là nỗi trăn trở của những người quản lý di tích này.

Ông Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám cho biết: Việc phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu thuộc hồ Văn nằm trong dự án tổng thể Bảo tồn, tu bổ, tôn tạo và khai thác khu Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Dự án đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thỏa thuận, các ban, ngành liên quan chấp thuận, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội phê duyệt. Không chỉ phù hợp với quy hoạch tổng thể của khu di tích, việc phục dựng Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu còn tăng giá trị cảnh quan xung quanh và phát huy tốt giá trị tổng thể khu di tích.

Từ năm 2017 đến nay, sau khi có thỏa thuận chủ trương lập báo cáo kinh tế, kỹ thuật phục dựng tòa Phương Đình trên gò Kim Châu thuộc hồ Văn, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám đã phối hợp với phường Văn Miếu, quận Đống Đa, họp với các hộ dân quanh khu vực hồ Văn để tạo sự đồng thuận. Hiện nay, dự án đã bắt đầu triển khai, dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm 2021. Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Chử Xuân Dũng đã giao Ủy ban nhân dân quận Đống Đa phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Công an thành phố Hà Nội, các đơn vị liên quan xây dựng phương án đảm bảo an ninh trật tự tại khu vực hồ Văn, Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám trong quá trình thi công phục vụ công trình.

Đánh thức nét xưa, lệ cũ

Dù những năm trở lại đây, khu vực hồ Văn được tổ chức nhiều hoạt động văn hóa để làm sống lại các yếu tố truyền thống như: Hội chữ Xuân, Ngày Thơ Việt Nam, trưng bày sách, trưng bày cây cảnh... song đảo Kim Châu vẫn chưa được khôi phục để khai thác, phát huy giá trị. Ông Lê Xuân Kiêu cho biết, dự án không chỉ tìm lại những giá trị đã mất mà còn mong muốn tạo thêm không gian văn hóa nghệ thuật phát huy giá trị di tích, phục vụ cộng đồng.

Hạng mục tòa Phương Đình là kiến trúc quan trọng và duy nhất trên gò, sẽ nằm ở vị trí trung tâm của gò, trên trục thần đạo của tổng thể khu Di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám, hướng quay theo hướng của các công trình chính. Kiến trúc Phương Đình chồng diêm 2 tầng, 8 mái đặt trên nền cao hơn so với mặt sân. Kết cấu bộ khung gồm 16 cột gỗ cùng hệ thống cột cái, cột quân.

Hai cây si cổ thụ là một trong những thành phần có giá trị lớn nhất trên gò, gắn liền với sự hình thành và phát triển của gò Kim Châu sẽ được bảo tồn. Rễ cây mọc trùm, đâm xuyên làm hư hỏng tuyến kè của đảo nên đơn vị thực hiện sẽ giữ nguyên hai đoạn kè cũ, cạp thêm một lớp kè mới ra ngoài. Hai bia đá trong khu vực này được di dời sang vị trí mới trong khuôn viên bồn hoa phía Nam gò Kim Châu.

Trước kia, nếu muốn sang gò Kim Châu sẽ phải sử dụng thuyền nhưng khi nơi này được tu bổ, tôn tạo, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám sẽ xây dựng một cầu đá đi sang. Vị trí cầu đá nằm ở phía Tây Bắc của gò, chia làm 5 nhịp lớn, 4 hàng chân cột, được trang trí chạm khắc với các chủ đề dân gian truyền thống. Cùng với đó, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám thực hiện tôn tạo sân vườn cảnh quan, xây dựng kè hồ, lan can đá gò Kim Châu, chỉnh trang đường đi và cảnh quan khu vực hồ Văn.

Để phục dựng Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu, đơn vị thi công sẽ phải di chuyển điểm thờ tự ra khỏi khu vực này. Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức, Chủ tịch Hội đồng quản lý Viện Nghiên cứu Văn hóa Thăng Long cho rằng, điểm thờ tự phát ở đây không có trong lịch sử nên cần phải di chuyển để tôn tạo gò Kim Châu. Việc phục dựng Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu cần thực hiện tốt để phát huy giá trị di tích hồ Văn.

Thời gian từ nay đến cuối năm không còn dài, vì vậy, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám đang tích cực triển khai đảm bảo tiến độ đồng thời tạo nên một không gian đẹp, giàu ý nghĩa, gần nhất với những giá trị gốc.

Đinh Thuận

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Sapa mùa lúa xanh: Bình yên nép giữa thung lũng mây

Sapa mùa lúa xanh: Bình yên nép giữa thung lũng mây

Nếu mùa lúa chín vào tháng 9, 10 là thời điểm Sapa rực rỡ trong sắc vàng, mùa lúa xanh lại mang đến vẻ đẹp nguyên sơ, dịu dàng và đầy sức sống. Những thửa ruộng bậc thang mướt mát trải dài theo triền núi như mời gọi du khách dừng chân, hít hà hương đồng gió núi và tận hưởng vẻ thanh bình của núi rừng Tây Bắc.

Giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị Đờn ca tài tử Nam Bộ

Giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị Đờn ca tài tử Nam Bộ

Được xem là cái nôi của nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, Long An (nay là Tây Ninh mới) đã và đang từng bước khẳng định vai trò trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát triển loại hình nghệ thuật truyền thống được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại.

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

Tối 19/7, tại quảng trường Tháp Nghinh Phong (phường Tuy Hòa, tỉnh Đắk Lắk) diễn ra chương trình nghệ thuật - thời trang với chủ đề “Đắk Lắk - Âm vang ngày mới”.

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Đã thành thông lệ, vào dịp hè, các chùa Phật giáo Nam tông Khmer tại tỉnh Vĩnh Long tổ chức các lớp dạy chữ Khmer cho học sinh là con em đồng bào Khmer tại địa phương. Hoạt động này không chỉ góp phần bảo tồn tiếng nói, chữ viết của dân tộc thiểu số mà còn tạo nên sân chơi bổ ích trong dịp hè, giúp các em gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc.

Tiếng nói đầy cảm hứng của những em gái dân tộc thiểu số

Tiếng nói đầy cảm hứng của những em gái dân tộc thiểu số

Tại Hà Nội, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp cùng Văn phòng UNESCO Hà Nội đã tổ chức triển lãm tranh “Chúng tôi CÓ THỂ”. Sự kiện đặc biệt này giới thiệu gần 30 tác phẩm do các em học sinh thực hiện, được tuyển chọn từ hai cuộc thi “Vươn xa - Tỏa sáng” và “Trẻ em gái làm chủ tương lai”, một sáng kiến nhằm hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại vùng khó khăn tiếp cận cơ hội học tập và phát triển toàn diện.

Nhạc cụ truyền thống giữ hồn văn hóa dân tộc

Nhạc cụ truyền thống giữ hồn văn hóa dân tộc

Trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào các dân tộc vùng cao Lào Cai, nhạc cụ truyền thống đã giúp truyền tải nét đẹp tâm hồn với các thanh âm, điệu múa và nhạc điệu của tâm linh hiện hữu trong những nghi lễ thiêng liêng của đồng bào nơi đây, thể hiện sức sống bền bỉ, mộc mạc, tính gắn kết cộng đồng cao.

Yên Bái khát vọng vào thời kỳ đổi mới

Yên Bái khát vọng vào thời kỳ đổi mới

Tối 29/6, tại Quảng trường 19/8, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái tổ chức Chương trình nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “80 năm - Sáng mãi niềm tin” nhân kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Yên Bái (30/6/1945 - 30/6/2025) và chào mừng thành lập tỉnh Lào Cai mới.

UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn

UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn

Chiều 28/6, UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức đón nhận Danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. Danh hiệu này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng đưa tỉnh Lạng Sơn gia nhập Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu UNESCO gồm 229 điểm đến thuộc 50 quốc gia trên thế giới.

Tháp Bà Ponagar: Tinh hoa kiến trúc Chăm và giá trị tâm linh được vinh danh

Tháp Bà Ponagar: Tinh hoa kiến trúc Chăm và giá trị tâm linh được vinh danh

Với tư cách là một trong những quần thể kiến trúc Chăm tiêu biểu và nguyên vẹn nhất còn lại, Tháp Bà Ponagar (Nha Trang, Khánh Hòa) hội tụ những giá trị đặc sắc của nghệ thuật xây dựng và điêu khắc. Sự độc đáo thể hiện ở cấu trúc tháp nhiều tầng, kỹ thuật xử lý vật liệu và sự hòa quyện giữa tín ngưỡng bản địa với ảnh hưởng Ấn Độ giáo. Việc được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt tháng 1/2025, không chỉ vinh danh giá trị vật thể mà còn là sự thừa nhận tầm quan trọng của một trung tâm tâm linh đã tồn tại và phát triển qua nhiều thế kỷ.

Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025

Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025

Tối 25/6, tại Trung tâm Văn hóa - Du lịch tỉnh Đắk Lắk (thành phố Buôn Ma Thuột), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025.

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Từ TP.HCM, 10 thành viên Câu lạc bộ Nhiếp ảnh Thiên nhiên Hoang dã Việt Nam đã lên đường sang Malaysia, tham dự Cuộc thi nổi tiếng Fraser's Hill International Birdrace 2025. Đây là sân chơi lớn nhất Đông Nam Á dành cho những người yêu chim hoang dã và bảo tồn thiên nhiên. Đoàn Việt Nam do nhiếp ảnh gia Nguyễn Hoài Bảo, Giảng viên Trường ĐH Khoa học tự nhiên - ĐH Quốc gia TP.HCM làm trưởng đoàn đã xuất sắc giành Giải Nhì chung cuộc (First Runner-up) hạng mục Advanced - hạng mục cao nhất dành cho các đội chuyên nghiệp.

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Trong những năm qua, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã có những chuyển biến quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội. Đời sống vật chất của đồng bào các dân tộc thiểu số ngày càng được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh hằng năm. Những thành tựu đó có đóng góp to lớn của các cơ quan báo chí, trong đó có báo Tin tức và Dân tộc, TTXVN trong việc tuyên truyền, cổ vũ, phổ biến kiến thức tới đồng bào.

Báo chí góp sức vì Đất Sen hồng bền vững và nhân văn

Báo chí góp sức vì Đất Sen hồng bền vững và nhân văn

Ngày 19/6, Hội Nhà báo tỉnh Đồng Tháp tổ chức trao Giải báo chí tỉnh lần thứ VIII năm 2025. Năm nay, Ban Tổ chức nhận được 339 tác phẩm của 226 tác giả, nhóm tác giả thuộc các loại hình báo in, báo điện tử, báo nói, báo hình, ảnh báo chí. Kết quả, có 81 tác phẩm đoạt giải, gồm 5 giải A, 9 giải B, 15 giải C, 23 giải Khuyến khích và các giải thưởng theo thể loại gồm 4 giải Nhất, 7 giải Nhì, 12 giải Ba và 6 giải Khuyến khích.

Long An trao Giải Báo chí Nguyễn An Ninh lần thứ I

Long An trao Giải Báo chí Nguyễn An Ninh lần thứ I

Ngày 19/6, UBND tỉnh Long An long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025). Tham dự có nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; lãnh đạo tỉnh Long An; đại diện các đơn vị, địa phương cùng đại diện lãnh đạo, phóng viên cơ quan báo chí.

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên đã ban hành kế hoạch tổ chức triển lãm ảnh đẹp du lịch “Sắc màu Tây Bắc”; Trưng bày, giới thiệu điểm đến du lịch đặc sắc và Liên hoan ẩm thực Tây Bắc. Đây là một trong chuỗi những hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia

Giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia

Tối 13/6, Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long phối hợp với Đoàn Bộ Văn hóa và Nghệ thuật Vương quốc Campuchia tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia.

Sôi nổi Giải đua ngựa truyền thống trên Cao nguyên trắng Bắc Hà

Sôi nổi Giải đua ngựa truyền thống trên Cao nguyên trắng Bắc Hà

Ngày 7/6, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đã tổ chức Giải đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà lần thứ 18. Đây được xem là cuộc đua "độc nhất vô nhị" ở Việt Nam bởi những nài ngựa tham gia cuộc thi là những nông dân thực thụ ở các xã vùng cao của huyện Bắc Hà, huyện Si Ma Cai, huyện Bát Xát tỉnh Lào Cai và các nài ngựa đến từ tỉnh Tuyên Quang và Sơn La.

Sau ánh hào quang là những em thơ nơi bản làng

Sau ánh hào quang là những em thơ nơi bản làng

Với các giải thưởng tại Liên hoan phim tài liệu quốc tế Amsterdam và tác phẩm lọt vào danh sách rút gọn Oscar, đạo diễn Hà Lệ Diễm (dân tộc Tày, Bắc Kạn) đang khẳng định tên tuổi ở những sân khấu điện ảnh lớn nhất thế giới. Sau ánh đèn hào quang, chị lại lặng lẽ quay về những bản làng xa xôi, truyền cảm hứng về hành trình theo đuổi con chữ, vun đắp mơ ước cho những em nhỏ.

Người Cơ Tu gửi lời tạ ơn thần núi, thần rừng

Người Cơ Tu gửi lời tạ ơn thần núi, thần rừng

Lễ hội Tấc Giàng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (Cúng thần núi, thần rừng), nghi lễ tâm linh quan trọng của đồng bào Cơ Tu huyện A Lưới (Huế) vừa được tái hiện tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Giữ hồn khèn Mông ở vùng cao Trạm Tấu

Giữ hồn khèn Mông ở vùng cao Trạm Tấu

Người Mông ở vùng cao Trạm Tấu (Yên Bái) hiện còn giữ được nhiều nét văn hóa đặc sắc của đồng bào. Cây khèn với họ không chỉ là nhạc cụ, mà còn là tiếng nói của núi rừng, tiếng lòng của người Mông và sợi dây kết nối giữa quá khứ, hiện tại với tương lai. Để tiếng khèn trường tồn với thời gian, các thế hệ người Mông huyện Trạm Tấu luôn miệt mài gìn giữ nét văn hóa đặc sắc này.

Bảo tồn, phát huy giá trị gốm Quảng Đức gắn với du lịch làng nghề

Bảo tồn, phát huy giá trị gốm Quảng Đức gắn với du lịch làng nghề

Gốm cổ Quảng Đức là một trong những di sản văn hóa tiêu biểu của tỉnh Phú Yên. Tỉnh đang tổ chức nhiều hội thảo, triển lãm chuyên đề và nghiên cứu nhằm đánh giá, nhận diện một cách tổng quan, đầy đủ về giá trị di sản văn hóa gốm Quảng Đức, từ đó đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch làng nghề trong thời gian tới.