Sau ánh hào quang là những em thơ nơi bản làng

Sau ánh hào quang là những em thơ nơi bản làng

Với các giải thưởng tại Liên hoan phim tài liệu quốc tế Amsterdam và tác phẩm lọt vào danh sách rút gọn Oscar, đạo diễn Hà Lệ Diễm (dân tộc Tày, Bắc Kạn) đang khẳng định tên tuổi ở những sân khấu điện ảnh lớn nhất thế giới. Sau ánh đèn hào quang, chị lại lặng lẽ quay về những bản làng xa xôi, truyền cảm hứng về hành trình theo đuổi con chữ, vun đắp mơ ước cho những em nhỏ.

Từ buổi giao lưu nhỏ đến hành trình lớn

Cuối tháng 5/2025, trong buổi giao lưu tại một trường THCS ở Cao Bằng, đạo diễn Hà Lệ Diễm có dịp chia sẻ với các em học sinh về những bộ phim chị từng thực hiện, về những trải nghiệm trên khắp các vùng miền đất nước, gặp gỡ và đồng hành cùng nhân vật. Các em lắng nghe say mê, ban đầu còn rụt rè nhưng dần dần những cánh tay nhỏ nhắn bắt đầu giơ lên. Có em bày tỏ ước mơ được trở thành đạo diễn, có em chỉ tò mò muốn biết nghề làm phim là gì…

bt4.jpg
Buổi giao lưu truyền cảm hứng cho các em học sinh tỉnh Cao Bằng hồi tháng 5/2025.
bt9.jpg
Đạo diễn Hà Lệ Diễm giao lưu cùng các em nhỏ dân tộc thiểu số tại tọa đàm “Vươn xa - Tỏa sáng” do bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp tổ chức trong khuôn khổ dự án 8.

Kết thúc buổi giao lưu, nữ đạo diễn được vây quanh bởi những gương mặt ngây thơ, hồn nhiên, cùng vô vàn câu hỏi. Có em háo hức hỏi về nghề nghiệp, có em thắc mắc về việc học ngôn ngữ, du học và đôi mắt bừng sáng khi nghe chị nói rằng, học tập cũng là một cách để chạm vào những giấc mơ lớn. Chị kiên nhẫn giải đáp từ chuyện chọn trường, theo đuổi nghề làm phim, cho đến việc theo đuổi niềm đam mê.

Với đạo diễn Hà Lệ Diễm, mỗi buổi trò chuyện không chỉ đơn thuần là giao lưu, mà là một cánh cửa mở ra chân trời mới cho những đứa trẻ vùng cao…

“Những chương trình giao lưu, trò chuyện với các em nhỏ vùng dân tộc thiểu số rất cần thiết, tạo cơ hội tiếp xúc giữa các em nhỏ và những người đang làm những công việc khác nhau; góp phần truyền cảm hứng cho các em hăng say đến trường, trau dồi tri thức, theo đuổi ước mơ…”, đạo diễn Hà Lệ Diễm nói.

d.jpg
Niềm vui được đến trường, tham gia lễ khai giảng của các nhân vật trong phim của đạo diễn Hà Lệ Diễm.

Trong các buổi giao lưu, có một em học sinh khiến nữ đạo diễn không thể nào quên. Em không hỏi về công việc làm phim, không hỏi về chọn trường. Em chỉ xin một lời chúc, em nói: “Chị có thể chúc em một câu được không ạ?… Chúc em được mọi người chấp nhận giới tính và con người thật của em”. Khi đạo diễn Hà Lệ Diễm hỏi lại: “Con người thật của em là gì?”, cô bé đáp: “Em là người phi nhị giới…”.

Giây phút đó, nữ đạo diễn lặng đi. Trong tâm hồn non nớt ấy là một khát khao được nhìn nhận, được sống thật với giới tính, với bản thân mình, một điều mà người lớn đôi khi còn chưa đủ can đảm để thổ lộ. Những câu chuyện tưởng chừng chỉ có trên phim, hóa ra lại đang hiện diện sống động ngay trước mắt và chị là người được em nhỏ tin tưởng, quý mến chia sẻ câu chuyện của bản thân mình.

tt-4.jpg
Đạo diễn trẻ rong ruổi muôn nẻo đường trên hành trình làm phim.

Trong một chuyến công tác khác ở Mù Cang Chải (tỉnh Yên Bái), đạo diễn trẻ cũng có cơ hội gặp gỡ một bé có niềm đam mê vẽ tranh, nhưng không biết “họa sĩ” là một nghề. Với em, vẽ chỉ là thú vui, không thể là công việc. Khi đạo diễn Hà Lệ Diễm kể rằng, có những nơi trên thế giới, người ta sống bằng nghề vẽ, có triển lãm, có cả những tác phẩm được trân trọng như một kho báu, đôi mắt bé tròn xoe, lấp lánh...

“Tôi đã giới thiệu cho em những chương trình học, các khóa vẽ truyện tranh, học bổng quốc tế và kể về công việc của họa sĩ… Mỗi cuộc gặp, mỗi cuộc trò chuyện là cơ hội để các em khám phá thế giới, từ đó ươm mầm những ước mơ riêng mình... Mỗi buổi trò chuyện, một cuộc gặp ngắn ngủi, có thể là bước đầu tiên để các em hình dung về một tương lai khác”, nữ đạo diễn trẻ chia sẻ.

Những thước phim vì phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số

Sinh ra tại Bắc Kạn, trong một gia đình dân tộc Tày, Hà Lệ Diễm thấu hiểu sâu sắc những khó khăn mà phụ nữ và trẻ em gái phải đối mặt bởi định kiến, hủ tục. Điều đó đã nuôi dưỡng cảm hứng cho chị sáng tác những bộ phim tài liệu mang đậm hơi thở vùng cao. Trong những bộ phim của chị, công chúng thường bắt gặp hình ảnh những người phụ nữ dân tộc thiểu số với số phận khác nhau. Có nhân vật chị tìm đến tận bản làng để gặp, có người chủ động tìm đến chị với mong muốn được kể lại câu chuyện của mình...

d2.jpg
Hình ảnh nhân vật chính Sông, 11 tuổi sống thiếu tình thương của mẹ được khắc hoạ trong phim tài liệu ngắn “Thư gửi mẹ”.
tt-8.jpg
Đạo diễn Hà Lệ Diễm chụp ảnh cùng những nhân vật trong phim "Thư của mẹ".

Gần đây, Hà Lệ Diễm thực hiện bộ phim tài liệu ngắn “Thư gửi mẹ” hợp tác với Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, phim kể câu chuyện của Sông, cô bé người Mông 11 tuổi, lớn lên trong sự vắng bóng của mẹ. Bộ phim được kể dưới hình thức một bức thư, do chính Sông viết, chứa đựng tâm tư và sự khao khát được yêu thương. Chị không chọn cách kể dồn dập, không hô khẩu hiệu. Thay vào đó là cái nhìn lặng lẽ, nhẹ nhàng, nhưng đầy day dứt: “Nếu em bé này là con của bạn, bạn sẽ làm gì để con không phải viết một bức thư như thế?”.

“Với chủ đề gia đình tan vỡ, rồi mẹ bỏ đi, những người con phải sống tiếp như thế nào, đứng dưới góc độ người lớn khá nặng nề, nên trong phim tôi chọn góc nhìn của những em nhỏ, mềm mại, nhẹ nhàng hơn, truyền tải dưới dạng lá thư gửi gắm hết tâm tư, nỗi lòng dành cho mẹ…”, đạo diễn Hà Lệ Diễm bộc bạch.

n.jpg
Những giải thưởng ghi nhận những nỗ lực của nữ đạo diễn trẻ dân tộc Tày.

Tại liên hoan phim (LHP) tài liệu ngắn Đông Nam Á LENScape, đạo diễn Hà Lệ Diễm đã giành giải thưởng cao nhất “Silvana S Film”. Bộ phim cũng được công chiếu tại Indonesia từ tháng 11/2024 - 2/2025 và tại Singapore vào tháng 3/2025. Nữ đạo diễn cho biết, bộ phim sẽ được công chiếu tại một quốc gia Đông Nam Á vào tháng 7. Cùng với đó, bộ phim cũng được LHP tài liệu quốc tế EBS (International Documentary Festival) lần thứ 21 lựa chọn và trình chiếu tại Hàn Quốc.

Trước đó, Hà Lệ Diễm đã để lại dấu ấn sâu sắc qua bộ phim “Những đứa trẻ trong sương”. Đây không chỉ là một phim tài liệu, mà là hành trình 5 năm theo chân cô bé người Mông tên Di. Từ những trò chơi kéo vợ hồn nhiên ở Sapa, đến những băn khoăn trước ngưỡng cửa trưởng thành. Hà Lệ Diễm không làm phim từ xa. Chị sống cùng nhân vật, ăn cùng mâm, thậm chí từng ngã vào hố lợn đào trong một lần say rượu, cùng cha mẹ Di bước xuống đồi trong tiếng kèn lá mơ hồ, ám ảnh.

d5.jpg
Những cung bậc cảm xúc của nhân vật Di trong bộ phim "Những đứa trẻ trong sương" của đạo diễn Hà Lệ Diễm.

Với nhân vật chính, Hà Lệ Diễm không chỉ là đạo diễn, mà còn là người chị, người bạn. Khi nhân vật Di bị bạn trai mời rượu, đạo diễn Hà Lệ Diễm vừa lo lắng, vừa tức giận, vừa xót xa. Cô biết rõ mẹ và chị gái Di từng bị kéo vợ trong nước mắt. Bi kịch ấy đã từng lặp lại và cô sợ nó sẽ lặp lại một lần nữa.

Nữ đạo diễn nơm nớp lo sợ em gái nhỏ sẽ không có được quyền tự do lựa chọn, trong một thế giới phong tục vẫn đè nặng lên gia đình, sự nghèo khó như sương mù che phủ bản làng… Cuối cùng, cô bé Di đã không rơi vào một cuộc hôn nhân kéo vợ như chị gái và mẹ. Em kết hôn với người mình yêu và hiện đã có con gái...

gi.jpg
Sau những thước phim tài liệu, nữ đạo diễn luôn ghi lại những bức ảnh mộc mạc, gần gũi với nhân vật của mình.

Tác phẩm mang về cho Hà Lệ Diễm giải “Đạo diễn xuất sắc nhất” tại Liên hoan phim tài liệu quốc tế Amsterdam 2021, cùng nhiều giải thưởng khác như: Phim quốc tế xuất sắc tại Docaviv (Israel), lọt vào danh sách rút gọn Oscar 2023, giành Bông Sen Vàng tại LHP Việt Nam lần thứ 23 và gần 150 lần trình chiếu quốc tế với 36 giải thưởng danh giá.

Có thể bạn quan tâm

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

'Đắk Lắk - Âm vang ngày mới'

Tối 19/7, tại quảng trường Tháp Nghinh Phong (phường Tuy Hòa, tỉnh Đắk Lắk) diễn ra chương trình nghệ thuật - thời trang với chủ đề “Đắk Lắk - Âm vang ngày mới”.

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Dạy chữ Khmer, giúp học sinh gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc

Đã thành thông lệ, vào dịp hè, các chùa Phật giáo Nam tông Khmer tại tỉnh Vĩnh Long tổ chức các lớp dạy chữ Khmer cho học sinh là con em đồng bào Khmer tại địa phương. Hoạt động này không chỉ góp phần bảo tồn tiếng nói, chữ viết của dân tộc thiểu số mà còn tạo nên sân chơi bổ ích trong dịp hè, giúp các em gắn kết với cội nguồn văn hóa dân tộc.

Tiếng nói đầy cảm hứng của những em gái dân tộc thiểu số

Tiếng nói đầy cảm hứng của những em gái dân tộc thiểu số

Tại Hà Nội, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp cùng Văn phòng UNESCO Hà Nội đã tổ chức triển lãm tranh “Chúng tôi CÓ THỂ”. Sự kiện đặc biệt này giới thiệu gần 30 tác phẩm do các em học sinh thực hiện, được tuyển chọn từ hai cuộc thi “Vươn xa - Tỏa sáng” và “Trẻ em gái làm chủ tương lai”, một sáng kiến nhằm hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại vùng khó khăn tiếp cận cơ hội học tập và phát triển toàn diện.

Nhạc cụ truyền thống giữ hồn văn hóa dân tộc

Nhạc cụ truyền thống giữ hồn văn hóa dân tộc

Trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào các dân tộc vùng cao Lào Cai, nhạc cụ truyền thống đã giúp truyền tải nét đẹp tâm hồn với các thanh âm, điệu múa và nhạc điệu của tâm linh hiện hữu trong những nghi lễ thiêng liêng của đồng bào nơi đây, thể hiện sức sống bền bỉ, mộc mạc, tính gắn kết cộng đồng cao.

Yên Bái khát vọng vào thời kỳ đổi mới

Yên Bái khát vọng vào thời kỳ đổi mới

Tối 29/6, tại Quảng trường 19/8, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái tổ chức Chương trình nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “80 năm - Sáng mãi niềm tin” nhân kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Yên Bái (30/6/1945 - 30/6/2025) và chào mừng thành lập tỉnh Lào Cai mới.

UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn

UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn

Chiều 28/6, UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức đón nhận Danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. Danh hiệu này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng đưa tỉnh Lạng Sơn gia nhập Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu UNESCO gồm 229 điểm đến thuộc 50 quốc gia trên thế giới.

Tháp Bà Ponagar: Tinh hoa kiến trúc Chăm và giá trị tâm linh được vinh danh

Tháp Bà Ponagar: Tinh hoa kiến trúc Chăm và giá trị tâm linh được vinh danh

Với tư cách là một trong những quần thể kiến trúc Chăm tiêu biểu và nguyên vẹn nhất còn lại, Tháp Bà Ponagar (Nha Trang, Khánh Hòa) hội tụ những giá trị đặc sắc của nghệ thuật xây dựng và điêu khắc. Sự độc đáo thể hiện ở cấu trúc tháp nhiều tầng, kỹ thuật xử lý vật liệu và sự hòa quyện giữa tín ngưỡng bản địa với ảnh hưởng Ấn Độ giáo. Việc được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt tháng 1/2025, không chỉ vinh danh giá trị vật thể mà còn là sự thừa nhận tầm quan trọng của một trung tâm tâm linh đã tồn tại và phát triển qua nhiều thế kỷ.

Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025

Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025

Tối 25/6, tại Trung tâm Văn hóa - Du lịch tỉnh Đắk Lắk (thành phố Buôn Ma Thuột), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ Khai mạc Ngày hội Gia đình Việt Nam năm 2025.

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Từ TP.HCM, 10 thành viên Câu lạc bộ Nhiếp ảnh Thiên nhiên Hoang dã Việt Nam đã lên đường sang Malaysia, tham dự Cuộc thi nổi tiếng Fraser's Hill International Birdrace 2025. Đây là sân chơi lớn nhất Đông Nam Á dành cho những người yêu chim hoang dã và bảo tồn thiên nhiên. Đoàn Việt Nam do nhiếp ảnh gia Nguyễn Hoài Bảo, Giảng viên Trường ĐH Khoa học tự nhiên - ĐH Quốc gia TP.HCM làm trưởng đoàn đã xuất sắc giành Giải Nhì chung cuộc (First Runner-up) hạng mục Advanced - hạng mục cao nhất dành cho các đội chuyên nghiệp.

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Trong những năm qua, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã có những chuyển biến quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội. Đời sống vật chất của đồng bào các dân tộc thiểu số ngày càng được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh hằng năm. Những thành tựu đó có đóng góp to lớn của các cơ quan báo chí, trong đó có báo Tin tức và Dân tộc, TTXVN trong việc tuyên truyền, cổ vũ, phổ biến kiến thức tới đồng bào.

Báo chí góp sức vì Đất Sen hồng bền vững và nhân văn

Báo chí góp sức vì Đất Sen hồng bền vững và nhân văn

Ngày 19/6, Hội Nhà báo tỉnh Đồng Tháp tổ chức trao Giải báo chí tỉnh lần thứ VIII năm 2025. Năm nay, Ban Tổ chức nhận được 339 tác phẩm của 226 tác giả, nhóm tác giả thuộc các loại hình báo in, báo điện tử, báo nói, báo hình, ảnh báo chí. Kết quả, có 81 tác phẩm đoạt giải, gồm 5 giải A, 9 giải B, 15 giải C, 23 giải Khuyến khích và các giải thưởng theo thể loại gồm 4 giải Nhất, 7 giải Nhì, 12 giải Ba và 6 giải Khuyến khích.

Long An trao Giải Báo chí Nguyễn An Ninh lần thứ I

Long An trao Giải Báo chí Nguyễn An Ninh lần thứ I

Ngày 19/6, UBND tỉnh Long An long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025). Tham dự có nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; lãnh đạo tỉnh Long An; đại diện các đơn vị, địa phương cùng đại diện lãnh đạo, phóng viên cơ quan báo chí.

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên đã ban hành kế hoạch tổ chức triển lãm ảnh đẹp du lịch “Sắc màu Tây Bắc”; Trưng bày, giới thiệu điểm đến du lịch đặc sắc và Liên hoan ẩm thực Tây Bắc. Đây là một trong chuỗi những hoạt động hấp dẫn tại Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025

Giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia

Giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia

Tối 13/6, Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long phối hợp với Đoàn Bộ Văn hóa và Nghệ thuật Vương quốc Campuchia tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật Việt Nam - Campuchia.

Sôi nổi Giải đua ngựa truyền thống trên Cao nguyên trắng Bắc Hà

Sôi nổi Giải đua ngựa truyền thống trên Cao nguyên trắng Bắc Hà

Ngày 7/6, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đã tổ chức Giải đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà lần thứ 18. Đây được xem là cuộc đua "độc nhất vô nhị" ở Việt Nam bởi những nài ngựa tham gia cuộc thi là những nông dân thực thụ ở các xã vùng cao của huyện Bắc Hà, huyện Si Ma Cai, huyện Bát Xát tỉnh Lào Cai và các nài ngựa đến từ tỉnh Tuyên Quang và Sơn La.

Người Cơ Tu gửi lời tạ ơn thần núi, thần rừng

Người Cơ Tu gửi lời tạ ơn thần núi, thần rừng

Lễ hội Tấc Giàng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (Cúng thần núi, thần rừng), nghi lễ tâm linh quan trọng của đồng bào Cơ Tu huyện A Lưới (Huế) vừa được tái hiện tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Giữ hồn khèn Mông ở vùng cao Trạm Tấu

Giữ hồn khèn Mông ở vùng cao Trạm Tấu

Người Mông ở vùng cao Trạm Tấu (Yên Bái) hiện còn giữ được nhiều nét văn hóa đặc sắc của đồng bào. Cây khèn với họ không chỉ là nhạc cụ, mà còn là tiếng nói của núi rừng, tiếng lòng của người Mông và sợi dây kết nối giữa quá khứ, hiện tại với tương lai. Để tiếng khèn trường tồn với thời gian, các thế hệ người Mông huyện Trạm Tấu luôn miệt mài gìn giữ nét văn hóa đặc sắc này.

Bảo tồn, phát huy giá trị gốm Quảng Đức gắn với du lịch làng nghề

Bảo tồn, phát huy giá trị gốm Quảng Đức gắn với du lịch làng nghề

Gốm cổ Quảng Đức là một trong những di sản văn hóa tiêu biểu của tỉnh Phú Yên. Tỉnh đang tổ chức nhiều hội thảo, triển lãm chuyên đề và nghiên cứu nhằm đánh giá, nhận diện một cách tổng quan, đầy đủ về giá trị di sản văn hóa gốm Quảng Đức, từ đó đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch làng nghề trong thời gian tới.

Thúc đẩy văn hóa đọc trong cộng đồng gắn với giáo dục truyền thống yêu nước

Thúc đẩy văn hóa đọc trong cộng đồng gắn với giáo dục truyền thống yêu nước

Tối 27/5, tại thành phố Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ Khai mạc Liên hoan Cán bộ thư viện toàn quốc tuyên truyền phát triển văn hóa đọc và giới thiệu sách- Kỷ niệm các ngày Lễ lớn và sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước trong năm 2025 với Chủ đề “Bản hùng ca đất nước”.

Phát huy giá trị quần thể di tích Thổ Hà gắn với phát triển du lịch

Phát huy giá trị quần thể di tích Thổ Hà gắn với phát triển du lịch

Chiều 23/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Giang, UBND thị xã Việt Yên phối hợp tổ chức tọa đàm “Bảo tồn, phát huy giá trị quần thể di tích đình, chùa, từ chỉ Thổ Hà, xã Vân Hà, thị xã Việt Yên gắn với phát triển du lịch”. Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bắc Giang Mai Sơn, cùng đông đảo chuyên gia về lịch sử, văn hóa Trung ương và địa phương tham dự.

Độc đáo những ngôi nhà đá ong

Độc đáo những ngôi nhà đá ong

Ẩn mình trong những làng quê yên bình của Quảng Ngãi, có những ngôi nhà được xây dựng từ đá ong độc đáo tại xã Bình Hải, huyện Bình Sơn. Trải qua bao thăng trầm, những nếp nhà này không chỉ mang đậm dấu ấn kiến trúc xưa mà còn chứa đựng cả những câu chuyện về đời sống, văn hóa của người dân nơi đây. Tuy nhiên, trước sự thay đổi của nhịp sống hiện đại, số lượng những ngôi nhà đá ong nguyên vẹn ngày càng ít.