Ngày 6/7, tại Bến Tre, Bộ Nông nhiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Ủy ban Nhân dân tỉnh Bến Tre và các đơn vị liên quan, các địa phương tổ chức Hội nghị "Quản lý chất lượng giống cây ăn quả phía Nam".
Đoàn chủ tọa hội nghị. Ảnh: TTXVN
Hội nghị nhằm tạo điều kiện để các địa phương cùng thông tin, trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm về việc quản lý, sản xuất kinh doanh giống cây ăn quả trong thời gian qua. Đồng thời, cùng thảo luận, trao đổi các giải pháp nâng cao chất lượng, hoàn thiện và phát triển ngành hàng giống cây ăn quả trong thời gian tới.
Những năm gần đây, diện tích cây ăn quả cả nước nói chung và các tỉnh phía Nam có xu hướng tăng. Theo thống kê từ Cục Trồng trọt, năm 2021, tổng diện tích cây ăn quả cả nước khoảng 1,171 triệu ha; trong đó, các tỉnh, thành miền Nam chiếm khoảng 726,4 nghìn ha. Để đáp ứng kịp thời nhu cầu gia tăng diện tích trồng cây ăn quả liên tục trong những năm qua, hàng chục triệu cây giống cây ăn quả đã được sản xuất cung cấp đến tay nông dân, các tổ hợp tác, hợp tác xã, trang trại khắp các vùng miền của đất nước.
Đồng bằng sông Cửu Long không chỉ là vùng sản xuất cây ăn quả lớn nhất mà còn là nơi cung cấp nguồn cây giống cây ăn quả chủ lực cho cả nước; trong đó, tỉnh Bến Tre là nơi sản xuất và cung cấp cây giống cây ăn quả đầu tiên và lớn nhất cả nước, kế đến là các tỉnh Tiền Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp. Hằng năm, toàn vùng cung cấp từ 40 đến 42 triệu cây giống các loại ra thị trường. Cây giống được bán tới các tỉnh Tây Nguyên, Đông Nam bộ và vùng Duyên hải Nam Trung bộ
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bến Tre Huỳnh Quang Đức cho biết, Bến Tre là tỉnh có nghề sản xuất giống cây ăn quả nổi tiếng cả nước. Hiện nay, toàn tỉnh có khoảng hơn 8.000 hộ nông dân sản xuất, kinh doanh giống cây ăn trái, tập trung nhiều nhất ở các huyện Chợ Lách, Mỏ Cày Bắc, Châu Thành, Giồng Trôm, với lượng cây giống cung cấp thị trường khoảng 20 triệu cây/năm.
Các loại cây giống chủ yếu như sầu riêng, bưởi da xanh, chôm chôm, mãng cầu, bơ, nhãn, cam, quýt, xoài, chanh, mít, bòn bon, vú sữa, dừa các loại… . Đặc biệt, những người làm giống của Bến Tre rất nhạy bén về việc sưu tầm, chọn lọc tạo ra giống mới từ các cá thể biến dị tự nhiên, giống nhập nội từ các nước.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang Trần Hoàng Nhật Nam cho rằng, diện tích cây ăn quả trồng mới, thay thế cây già cỗi của tỉnh trung bình hàng năm khoảng 2,5 nghìn ha, lượng cây giống khoảng 1 triệu cây.
Trên địa bàn tỉnh Tiền Giang hiện có 262 cơ sở sản xuất, buôn bán giống cây trồng. Ước hàng năm cung cấp trên 1 triệu cây giống các loại, cơ bản đáp ứng nhu cầu sản xuất của người dân.
Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt Lê Văn Đức thông tin, diện tích cây ăn quả trồng mới hàng năm liên tục tăng, đặc biệt là với các cây có điều kiện xuất khẩu tốt những năm gần đây như thanh long, sầu riêng, mít, chuối, xoài, bưởi... Diện tích trồng mới các loại cây ăn quả chính tại miền Nam trung bình trong 5 năm gần đây từ năm 2017 đến năm 2021 là 62,4 nghìn ha/năm. Ước tính, nhu cầu giống cần cung cấp hàng năm từ 255 đến 276 triệu cây giống.
Theo số liệu của các tỉnh, thành phía Nam, đến năm 2022, toàn vùng đã công nhận được 566 cây ăn đầu dòng và 526 vườn cây đầu dòng các loại cây ăn quả. Hằng năm, số lượng giống cây ăn quả lâu năm phục vụ cho nhu cầu trồng mới khoảng 50-60 nghìn ha và diện tích tái canh tương đương thì nhu cầu giống cây ăn quả hàng năm khoảng 35-40 triệu cây giống.
Bên cạnh một số kết quả đạt được, sản xuất kinh doanh giống cây ăn quả hiện còn những tồn tại, hạn chế, cơ bản như hệ thống sản xuất và cung ứng giống ở quy mô hộ kinh doanh, nhỏ lẻ hiện chiếm chủ yếu; rất ít các doanh nghiệp lớn tham gia đầu tư vào sản xuất giống; nhiều cơ sở chưa đáp ứng đầy đủ quy định vẫn tham gia sản xuất, kinh doanh nên khó quản lý, đảm bảo nguồn gốc, chất lượng cây giống.
Nhiều địa phương chưa quan tâm xây dựng Dự án phát triển giống để hỗ trợ hình thành hệ thống sản xuất giống cây ăn quả.
Theo số liệu điều tra sơ bộ của ngành nông nghiệp, toàn vùng Đồng bằng sông Cửu Long có hơn 1.600 tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất, buôn bán giống cây trồng, gồm cơ sở hộ cá thể, tổ hợp tác, hợp tác xã, doanh nghiệp, viện, trường, trung tâm giống; trong đó, có khoảng 900 cơ sở có đăng ký quản lý, số cơ sở còn lại đang hoạt động tự do, trôi nổi và khó hoặc không quản lý được chất lượng. Việc có quá nhiều cơ sở kinh doanh đã dẫn đến tình trạng cạnh tranh không lành mạnh. Đồng thời gây nhiều khó khăn trong quản lý chất lượng, nguồn gốc cây giống và cũng như gây thiệt hại kinh tế không nhỏ cho nhiều nhà vườn trong thời gian qua.
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hoàng Trung cho biết, để từng bước đưa quản lý chất lượng giống cây ăn quả ở các tỉnh thành phía Nam nói riêng và trên toàn quốc nói chung, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo các cơ quan chức năng của Bộ, các địa phương và doanh nghiệp rà soát, đề xuất bổ sung, chỉnh sửa hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan công tác quản lý nhà nước trong sản xuất kinh doanh giống cây trồng, giống cây công nghiệp, cây ăn quả, đảm bảo phù hợp, hiệu quả.
Cùng đó, các cơ quan chức năng hoàn thiện hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia phục vụ quản lý nhà nước về giống cây ăn quả, trước mắt ưu tiên đối với các cây trồng chính, cây ăn quả chủ yếu có quy mô sản xuất hàng hóa.
Bên cạnh đó, rà soát, tổng hợp kết quả nghiên cứu đã có; đề xuất nội dung nghiên cứu mới về hoàn thiện quy trình phục tráng, quy trình nhân giống cây ăn quả chất lượng, sạch bệnh, với chi phí giá thành phù hợp, trình Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt thực hiện, ban hành, để phổ biến áp dụng trong sản xuất giống cây ăn quả.
Mặt khác, ngành chức năng đẩy mạnh bình tuyển, thẩm định, hỗ trợ duy trì cây đầu dòng, vườn cây đầu dòng; tăng cường xây dựng và củng cố hệ thống nhân giống tại các địa phương, khuyến khích các cơ sở sản xuất, kinh doanh giống đảm bảo chất lượng.
Công Trí
