Giữ gìn trang phục truyền thống của người Dao đỏ Bắc Kạn

Giữ gìn trang phục truyền thống của người Dao đỏ Bắc Kạn
Theo tài liệu của Sở Văn hóa và Du lịch Bắc Kạn, người DaoBắc Kạn có số dân đông thứ hai, chiếm gần 18% tổng dân số toàn tỉnh; được chia thành 2 bộ phận sử dụng phương ngũ “Kềm miền” và “Kềm mùn” gồm 3 nhóm, 4 ngành và 8 chi. Mỗi nhóm mang một bản sắc văn hóa riêng nhất là về trang phục. Với sự tinh tế trong cách ăn mặc, người phụ nữ Dao đỏ tạo ra được nét riêng, độc đáo trong cách bài trí trang phục, không thể lẫn với các dân tộc khác.

Trải qua quá trình hội nhập, phát triển, hiện nay đồng bào dân tộc Dao đã không còn mặc trang phục dân tộc trong sinh hoạt hàng ngày mà họ mặc quần áo như dân tộc Kinh để việc sinh hoạt thuận tiện hơn. Nhưng trang phục truyền thống vẫn luôn được các thế hệ sau gìn giữ, phát huy bản sắc của dân tộc, dù để dệt nên bộ trang phục mất nhiều thời gian để hoàn thành.
 
Trang phục truyền thống của người Dao đỏ ở Bắk Kạn. Ảnh: baobackan.org.vn
Trang phục truyền thống của người Dao đỏ ở Bắk Kạn.
Ảnh: baobackan.org.vn

Đã 20 năm nay, cô Sằm Thị So, thôn Nà Cà, xã Mỹ Thanh, huyện Bạch Thông (tỉnh Bắc Kạn) gắn bó với nghề may trang phục truyền thống cho đồng bào dân tộc Dao đỏ. Cô So cho biết, trang phục của phụ nữ Dao đỏ ở Bắc Kạn gồm hai loại là thường phục và lễ phục. Bộ thường phục mặc hàng ngày có hai màu chủ đạo là xanh, đen gồm khăn đội đầu, áo, yếm, dây lưng và thường không thêu hoa văn. Chiếc áo lễ phục được mặc trong ngày cưới hoặc lễ hội được cắt khâu, thêu thùa công phu, tỉ mỉ hơn, xẻ ngực, nẹp áo thêu, cài bằng khuy bạc, hai ngực áo đính nhiều bông len đỏ đính hình chữ V. Cổ áo phía sau đính nhiều chuỗi hạt màu. Hai ống quần được thêu hoa văn từ đầu gối trở xuống. Dây lưng làm từ hai mảnh vải dài khoảng hai sải thêu hoa văn và trang trí hai đầu rất đẹp. Tông màu chủ đạo của bộ lễ phục của đồng bào Dao đỏ là màu đỏ, vì theo quan niệm màu đỏ mang lại hạnh phúc và may mắn.

Cô Sằm Thị So chia sẻ: Áo của dân tộc Dao đỏ bao giờ cũng có bông đỏ dù to hay nhỏ. Cổ áo, vạt áo, tay áo đều có viền khác nhau. Đặc biệt chiếc áo yếm để mặc bên trong thiết kế rất khó, trang trí cầu kỳ, họa tiết, hoa văn phải thêu từng nét tỉ mỉ, công phu. Khăn vấn đầu mua vải chàm gấp nhỏ quấn, giờ cô cải tiến làm bằng xốp cho chị em dùng khi đội nhẹ, dù đội cả ngày cũng chẳng sao, quấn bằng vải chàm rất nặng. Trước đây, người phụ nữ ai cũng mặc bộ trang phục truyền thống, kể cả đi làm đồng. Chính bộ trang phục màu đỏ giúp phân biệt với các nhóm người Dao khác như Dao tiền, Dao Thanh y, Dao Quần trắng…

Nét đặc sắc trong trang phục truyền thống của người Dao đỏ là không thể thiếu những họa tiết hoa văn trang trí trên từng bộ phận. Bởi hoa văn trên y phục không chỉ biểu hiện cho tính cần cù và nhẫn nại mà nó còn thể hiện sự khéo léo, trí tưởng tượng phong phú cùng với con mắt thẩm mỹ, nghệ thuật của người phụ nữ dân tộc Dao đỏ. Các họa tiết, hoa văn thể hiện trên bộ trang phục còn cho thấy sự khéo léo, tinh tế trong việc sử dụng màu sắc, bố cục cân đối hài hòa, tươi sáng của người phụ nữ, tạo nên nét riêng đậm đà bản sắc dân tộc. Để giữ gìn nét đẹp truyền thống trong trang phục dân tộc mình, sau những giờ làm việc đồng áng, các bà, các mẹ truyền kinh nghiệm, hướng dẫn cách chọn vải, cắt, dạy thêu từng đường kim mũi chỉ; cách thêu các hoa văn, họa tiết trên từng bộ phận. Những công việc này đòi hỏi sự khéo léo, tinh tế, sự tỉ mỉ của người thêu mới làm nên bộ trang phục truyền thống hoàn chỉnh.

Được truyền dạy và học cách thêu trang phục từ năm 10 tuổi, em Triệu Thị Hương ở Bản Cuôn, xã Ngọc Phái, huyện Chợ Đồn đã có thể thêu một số bộ phận của bộ trang phục truyền thống của người Dao đỏ. Em Hương cho biết: Để thêu được một bộ quần áo dân tộc Dao đỏ rất cầu kỳ, tỉ mỉ và mất nhiều thời gian nhưng được các bà, các mẹ dạy thì dần dần sẽ thêu, may được bộ quần áo hoàn chỉnh. Bộ quần áo lễ phục chỉ mặc vào những dịp đám cưới, lễ hội. Phụ nữ dân tộc Dao đỏ ai cũng thích mặc bộ trang phục có nhiều sắc màu sặc sỡ.

Bằng sự khéo léo của đôi bàn tay, người phụ nữ dân tộc Dao đỏ đã dệt nên những bộ trang phục cầu kỳ với từng đường kim, mũi chỉ, hoa văn, họa tiết đẹp mắt. Cái hồn trong trang phục truyền thống cũng như nét đẹp văn hóa của đồng bào dân tộc Dao đỏ Bắc Kạn đã, đang và mãi là sản phẩm tinh thần được bà con gìn giữ, bảo tồn. Mới đây, đồng bào Dao đỏ tại thôn Bản Cuôn, xã Ngọc Phái, huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn đã vinh dự được đón nhận Bằng chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia về “Nghệ thuật trang trí hoa văn trên trang phục của người Dao đỏ” của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Đây là niềm vinh dự, hãnh diện của đồng bào dân tộc Dao nói riêng và cộng đồng người Dao Bắc Kạn nói chung; đồng thời là động lực góp phần bảo tồn, giữ gìn những nét đẹp của bộ trang phục truyền thống của người Dao đỏ đang dần mai một.

Để giữ gìn, bảo tồn và phát triển những nét đẹp bản sắc trong văn hóa của đồng bào dân tộc Dao, tháng 7 năm 2018 tỉnh Bắc Kạn đã thành lập Câu lạc bộ bảo tồn văn hóa dân tộc Dao với 40 thành viên, có nhiệm vụ nghiên cứu, sưu tầm, gìn giữ, bảo tồn, phát huy những văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Dao như chữ viết, trang phục, tập quán về tâm linh, tín ngưỡng, ẩm thực, các lễ hội… khuyến khích, khôi phục, phát triển sản xuất một số ngành nghề truyền thống gồm đan lát các loại trang phục dân tộc bằng thổ cẩm thành dịch vụ hàng hóa để vừa bảo tồn, quảng bá, vừa tăng thu nhập cho đồng bào dân tộc Dao.

Ông Triệu Hồng Thái, Chủ nhiệm Câu lạc bộ bảo tồn văn hóa dân tộc Dao tỉnh Bắc Kạn cho biết: Xuất phát từ nguyện vọng của cộng đồng dân tộc Dao, Câu lạc bộ bảo tồn văn hóa dân tộc Dao được thành lập. Trong thời gian tới, câu lạc bộ tiếp tục từng bước khôi phục văn hóa nghệ thuật, các vấn đề liên quan đến cuộc sống của người dân tộc Dao. Về lâu dài, nghề thêu, giữ gìn trang phục của người Dao nói chung, trong đó có trang phục của người Dao đỏ hướng tới thành dịch vụ hàng hóa, có giá trị kinh tế bán ra thị trường. Chúng tôi mong muốn các khu du lịch sẽ có những gian hàng trưng bày các sản phẩm truyền thống của người Dao Bắc Kạn. Thông qua đó, khuyến khích, giữ gìn, bảo tồn, phát triển lâu dài bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc Dao nói chung và người Dao đỏ nói riêng, thiết thực với đời sống xã hội của cộng đồng dân tộc Dao tỉnh Bắc Kạn.
Đức Hiếu - Hà Nhung
TTXVN

Có thể bạn quan tâm

Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông

Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông

Hằng năm, vào ngày Mão tháng 9 âm lịch, chính quyền và nhân dân xã Đông Cuông, tỉnh Lào Cai rộn ràng tổ chức Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông. Đây là hoạt động truyền thống nhằm tổng kết một năm lao động, sản xuất, những người con quê hương, du khách bày tỏ lòng tri ân với Mẫu Thượng Ngàn, các đấng siêu nhiên phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Tranh tài ở 8 môn thể thao dân tộc đặc sắc

Tranh tài ở 8 môn thể thao dân tộc đặc sắc

Sáng 23/10, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên tổ chức Khai mạc Hội thi thể thao các dân tộc thiểu số tỉnh, năm 2025. Sự kiện là hoạt động thiết thực nhằm chào mừng thành công Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Điện Biên lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025 - 2030; hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11/1945 - 23/11/2025) và 80 năm Ngày Thể thao Việt Nam (27/3/1946 - 27/3/2026).

Độc đáo lễ cưới truyền thống của người Dao Tiền ở Bản Sưng

Độc đáo lễ cưới truyền thống của người Dao Tiền ở Bản Sưng

Giữa nhịp sống hiện đại đang lan tỏa tới từng bản làng vùng cao, người Dao Tiền ở Bản Sưng, xã Cao Sơn (huyện Đà Bắc, Hòa Bình cũ, nay thuộc tỉnh Phú Thọ) vẫn bền bỉ gìn giữ những giá trị văn hóa cổ truyền, trong đó có nghi lễ cưới, một trong những nét sinh hoạt văn hóa đặc sắc, phản ánh sâu sắc đời sống tinh thần, tín ngưỡng và đạo lý của cộng đồng.

Lễ rước y trang Katê: Sợi chỉ đỏ thắt chặt tình đoàn kết Chăm – Raglai

Lễ rước y trang Katê: Sợi chỉ đỏ thắt chặt tình đoàn kết Chăm – Raglai

Chiều 20/10/2025, khoảnh khắc thiêng liêng và xúc động nhất trước thềm lễ hội Katê chính là khi cộng đồng người Chăm làng Hữu Đức (Phước Hữu, Khánh Hòa) trang trọng đón nhận y trang từ người anh em Raglai. Đây không chỉ là một nghi lễ, mà còn là một minh chứng sống động cho mối giao hảo bền chặt, độc đáo đã được trao truyền qua nhiều thế hệ trên mảnh đất đầy nắng và gió. 

Thăm hỏi, chúc tết Katê đồng bào dân tộc Chăm theo đạo Bàlamôn

Thăm hỏi, chúc tết Katê đồng bào dân tộc Chăm theo đạo Bàlamôn

Nhân dịp Tết Katê năm 2025, trong 2 ngày 14 - 15/10, đoàn công tác Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Lâm Đồng do ông Nguyễn Phú Nghĩ, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh làm Trưởng đoàn đã đến thăm, chúc tết Katê và tặng quà đồng bào dân tộc Chăm theo đạo Bàlamôn tại nhiều địa phương trong tỉnh.

Nguyên liệu chế biến canh Samlor Korko chủ yếu từ thực vật thiên nhiên, dễ tìm và sẵn có quanh nhà.

Độc đáo món canh Samlor Korko mang đậm hương vị Khmer

Nhắc đến ẩm thực của đồng bào Khmer Nam Bộ, không thể không kể đến những món đặc sản quen thuộc như bún nước lèo, bánh xèo, bánh cống hay bánh bò thốt nốt. Trong đó, canh Samlor Korko được xem là món ăn truyền thống lâu đời, thể hiện rõ nét văn hóa ẩm thực đặc trưng của người Khmer.

Giữ hồn văn hóa qua từng đường kim, mũi chỉ trang phục dân tộc Mông

Giữ hồn văn hóa qua từng đường kim, mũi chỉ trang phục dân tộc Mông

Đồng bào Mông là một trong 3 dân tộc chiếm phần lớn dân số tỉnh Điện Biên. Trong đời sống văn hóa của đồng bào, trang phục không chỉ là nhu cầu mặc hằng ngày mà còn là một thành tố văn hóa quan trọng, được nhiều thế hệ gìn giữ, trao truyền như phần hồn cốt của dân tộc.

Tiến tới Đại hội XIV của Đảng: Khát vọng phát triển Tuyên Quang trong kỷ nguyên mới

Tiến tới Đại hội XIV của Đảng: Khát vọng phát triển Tuyên Quang trong kỷ nguyên mới

Những ngày này, từ các tuyến phố trung tâm cho đến tận các thôn bản nơi vùng sâu, vùng xa, biên giới của tỉnh Tuyên Quang đều rực rỡ cờ hoa, biểu ngữ, băng rôn chào mừng Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Đây là kỳ Đại hội đầu tiên sau khi hợp nhất hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang, là sự kiện chính trị trọng đại, thể hiện ý chí, niềm tin và khát vọng của gần 1,9 triệu đồng bào các dân tộc trong tỉnh cùng hướng tới tương lai.

Đồng bào Khmer Cà Mau phấn khởi đón lễ Sene Dolta

Đồng bào Khmer Cà Mau phấn khởi đón lễ Sene Dolta

Đồng bào Khmer tỉnh Cà Mau hiện có trên 32 nghìn hộ với gần 140 nghìn nhân khẩu, chiếm gần 6,5% dân số toàn tỉnh. Những ngày này, tại các địa bàn có đông đồng bào Khmer sinh sống, không khí chào đón lễ Sene Dolta, một trong những lễ hội truyền thống quan trọng và mang đậm bản sắc văn hóa của người Khmer, diễn ra rộn ràng. 

Khát khao phục hồi, phổ biến các làn điệu dân ca H’rê

Khát khao phục hồi, phổ biến các làn điệu dân ca H’rê

Tại miền đất Quảng Ngãi, các làn điệu dân ca H’rê không chỉ là Di sản văn hóa phi vật thể mà còn là tiếng lòng của cả một dân tộc. Để những giai điệu này không bị lãng quên, vai trò của người phụ nữ dân tộc H’rê vô cùng to lớn. Họ là những nghệ nhân thầm lặng, miệt mài gìn giữ và lan tỏa tình yêu với âm nhạc truyền thống, biến những lời ca thành sợi dây kết nối mạnh mẽ giữa quá khứ và hiện tại.

Giữ gìn, phát huy văn hóa Mường trong không gian mới

Giữ gìn, phát huy văn hóa Mường trong không gian mới

Trong không gian bảng lảng khói sương của núi rừng, của bản làng, bên những ngôi nhà sàn gỗ, những mế (phụ nữ lớn tuổi), ẻm (cô gái trẻ) trong trang phục áo pắn (áo ngắn), váy dài quấn kết hợp với cạp váy dệt hoa văn tinh xảo, đeo tênh (thắt lưng), xà tích và vấn khăn trắng trên đầu. Tiếng chiêng mường vang vọng cùng lời mo rì rầm đưa con người về lại với cội nguồn, về với những giá trị cốt lõi từ ngàn xưa… Đó là văn hóa Mường, là di sản, kho báu tinh thần của cộng đồng người Mường Hòa Bình cũ, nay là tỉnh Phú Thọ.

Lễ rước dâu của dân tộc Dao đỏ ở Lai Châu

Lễ rước dâu của dân tộc Dao đỏ ở Lai Châu

Lễ rước dâu là một nghi thức quan trọng trong lễ cưới của đồng bào Dao đỏ ở bản Nậm Sáng, xã Mường Than, tỉnh Lai Châu. Trải qua thời gian cùng những thăng trầm của lịch sử, đến nay, người Dao đỏ nơi đây vẫn giữ được nghi thức truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc. Cô dâu mặc trang phục truyền thống rực rỡ sắc màu. Đoàn đón dâu nhà trai phải chuẩn bị một đội kèn trống gồm 4 người, đây là phần không thể thiếu trong nghi lễ đón dâu. Tiếng kèn, trống, chiêng, chũm chọe để chào mừng và thông báo cho tổ tiên, đất trời về sự kiện trọng đại này.

Chùa Ghositaram - Ngôi chùa độc đáo tại Cà Mau

Chùa Ghositaram - Ngôi chùa độc đáo tại Cà Mau

Chùa Ghositaram tại ấp Cù Lao, xã Hưng Hội (Cà Mau) như một "bảo tàng mỹ thuật" thể hiện tài năng của các nghệ nhân Khmer. Ngôi chùa cũng là một trong những điểm đến văn hóa vô cùng độc đáo tại Cà Mau.

Giữ hồn Then, lan tỏa bản sắc văn hóa Kinh Bắc

Giữ hồn Then, lan tỏa bản sắc văn hóa Kinh Bắc

Bắc Ninh là địa phương sở hữu di sản Thực hành Then được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Trong dòng chảy văn hóa xứ Kinh Bắc, làn điệu Then vang lên như tiếng gọi của núi rừng, vừa mộc mạc vừa tha thiết. Tại miền đất giàu truyền thống văn hiến này, Then được cộng đồng đón nhận, trân trọng và đưa vào đời sống như một nét đẹp văn hóa; góp phần làm phong phú thêm bức tranh đa sắc màu của vùng đất này.

Kết nối du lịch biển đảo với văn hóa đại ngàn Tây Nguyên

Kết nối du lịch biển đảo với văn hóa đại ngàn Tây Nguyên

Sau khi hợp nhất, không gian phát triển du lịch của tỉnh Đắk Lắk được mở rộng, tạo cơ hội cho các đơn vị, doanh nghiệp du lịch, lữ hành, lưu trú kết nối tiềm năng, lợi thế ở khu vực Đông - Tây. Du khách được trải nghiệm nhiều cung bậc cảm xúc của biển xanh, cát trắng, nắng vàng và đại ngàn Tây Nguyên hùng vĩ cùng những bản sắc văn hóa đặc trưng của đồng bào miền núi.

Lưu giữ nghề truyền thống làm lân sư rồng

Lưu giữ nghề truyền thống làm lân sư rồng

Tây Ninh đang từng ngày gìn giữ và phát huy nghề truyền thống làm đầu lân cùng nghệ thuật múa lân sư rồng. Bằng đôi bàn tay khéo léo, các nghệ nhân tỉ mỉ tạo hình những chiếc đầu lân rực rỡ, hòa với nghệ thuật múa lân sư rồng trong các dịp lễ, Tết và chương trình nghệ thuật, tạo nên nét đẹp văn hóa gắn liền với đời sống tinh thần người dân, góp phần bảo tồn và lan tỏa bản sắc văn hóa đặc trưng của địa phương.

Trải nghiệm dệt thổ cẩm ở làng nghề Xí Thoại, tỉnh Đắk Lắk

Trải nghiệm dệt thổ cẩm ở làng nghề Xí Thoại, tỉnh Đắk Lắk

Thôn Xí Thoại (xã Xuân Lãnh, tỉnh Đắk Lắk) được biết đến là nơi lưu giữ nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Ba Na. Không chỉ là nét đẹp văn hóa mang tính bản sắc, nghề dệt ở đây còn là điểm nhấn thu hút du khách trong hành trình khám phá bản sắc văn hóa.