Giá trị nhân văn trong lễ cưới truyền thống của người M'nông

Giá trị nhân văn trong lễ cưới truyền thống của người M'nông
Quá trình cộng cư, giao lưu văn hóa và hội nhập đời sống hiện đại, lễ cưới của người M’nông có sự thay đổi theo hướng tối giản hơn, nhiều hủ tục xóa bỏ. Mặc dù vậy, một số nghi thức truyền thống độc đáo vẫn được người M’nông lưu giữ, chứa đựng nhiều giá trị nhân văn sâu sắc.
Nhà trai chuẩn bị lễ vật đến hỏi cưới cô gái
Nhà trai chuẩn bị lễ vật đến hỏi cưới cô gái

Trong lễ cưới của người M’nông, giá trị nhân văn thể hiện qua nhiều khía cạnh, nhưng nhìn chung đều có thể thấy việc đề cao những giá trị đẹp đẽ của con người. Tính nhân văn được thể hiện qua các giá trị của vẻ đẹp tâm hồn, trí tuệ, tình cảm, hướng đến khẳng định và đề cao giá trị con người...

Tính nhân văn đầu tiên thể hiện ở cách hành xử của hai bên gia đình trong lễ dạm ngõ, được tiến hành trước lễ cưới 1 – 3 năm. Sau khi đôi trai gái quen biết nhau, cảm thấy ưng nhau thì cha mẹ chàng trai và người có trách nhiệm sẽ đến nhà cô gái để ướm hỏi cho con trai mình. Chuyến đi thực hiện vào lúc xẩm tối với lý do nếu bị nhà gái từ chối, họ ra về không bị xấu hổ bởi trong bon làng vắng vẻ, trời tối sẽ không nhìn rõ mặt…

Dù cuộc dạm ngõ thành công hay không, trước tiên nhà gái sẽ mời nhà trai ăn một bữa cơm tối. Sau khi ăn cơm xong, đại diện nhà trai bày lên chiếc nia một bát gạo trắng, một con gà nướng, một chiếc vòng cườm đeo cổ, một chiếc váy. Đồng thời, họ thay mặt chàng trai ngỏ lời hỏi cưới cô gái làm vợ.

Hai bên gia đình đọc gia phả để tránh việc lấy cùng người trong dòng họ. Khi không có trở ngại gì, nhà gái hỏi ý kiến con gái mình trước mặt hai bên gia đình. Nếu cô gái ưng thuận, lễ vật của nhà trai sẽ được nhận. Lúc này, cha mẹ cô gái sẽ lấy chén máu gà pha với rượu bôi lên cột nhà chính để khấn thần linh báo cáo về việc kết hôn của con cái trong gia đình. Hai bên gia đình uống rượu cần và bàn về việc tổ chức lễ ăn hỏi.
 
Các nghi thức diễn ra trước sự chứng kiến của hai bên gia đình và cộng đồng
Các nghi thức diễn ra trước sự chứng kiến của hai bên gia đình và cộng đồng

Sau thời gian đã định, chàng trai và cô gái vẫn khẳng định yêu nhau thì hai bên gia đình sẽ tiến hành lễ ăn hỏi. Mọi nghi thức trong lễ này đều nhằm mục đích mong muốn cho đôi trai gái được đến với nhau, xây dựng gia đình hạnh phúc. Đây là một trong những ý nghĩa mang tính nhân văn sâu sắc trong lễ cưới của người M’nông.

Giá trị nhân văn ở đây là giá trị vì con người, lấy con người làm trung tâm, chủ thể để hướng tới sự phát triển và hoàn thiện con người. Vì vậy, trong lễ này, một lần nữa hai bên gia đình hỏi lại ý kiến của đôi trai gái có gì thay đổi không trước khi chính thức tiến hành nhận lễ vật.

Lễ vật mà nhà trai mang đến gồm heo, gà, ché rượu, gạo trắng, con dao, chiếc lao, chiếc lược chải tóc bằng sừng trâu… Khi đoàn nhà trai ra khỏi cửa hoặc cổng làng, người dẫn đầu (bà mối hoặc bố chàng trai) sẽ đọc lời khấn cầu các vị thần linh phù hộ cho cặp vợ chồng trẻ gặp nhiều may mắn, hạnh phúc, con cái trưởng thành giỏi giang…

Trên đường đi hỏi vợ, nếu gặp những dấu hiệu không lành như vượn kêu, quạ kêu, chim ó bay ngang đường, rắn bò ngang đường… thì đoàn hỏi vợ phải quay về đợi đến hôm sau khởi hành. Sự hiểu biết, tôn trọng thiên nhiên và khát vọng chinh phục, chế ngự, giải thích thiên nhiên hiển hiện trong đời sống tâm linh của người M’nông. Đây cũng là một trong những khía cạnh thể hiện tính nhân văn trong lễ cưới cũng như một số nghi lễ khác của người M’nông.
 
Nghi thức trùm chăn trong lễ cưới M'nông
Nghi thức trùm chăn trong lễ cưới M'nông

Lễ ăn hỏi còn có các nghi thức đặc biệt như hát đối đáp giữa bà mối và bố cô gái; nhà gái nhận lễ vật nhà trai trao; nhà gái làm lễ cúng thần linh, tổ tiên; chàng trai cô gái mời rượu hai bên gia đình, họ hàng; nhà gái bàn bạc tính công nuôi dưỡng cô dâu để thách đố lễ vật đối với nhà trai xin làm lễ cưới; hai bên giao ước về lễ cưới; nhà gái đáp lễ và tiễn nhà trai ra về…

Người M’nông có tập tục làm lễ cưới liền với lễ ăn hỏi. Các nghi thức trong lễ cưới có nhiều nét tương đồng với lễ ăn hỏi. Nhà trai sẽ mang lễ vật đến nhà gái. Nhà gái cử người đại diện kiểm tra số lễ vật mang đến, nếu đủ sẽ lấy xà gạc gõ vào đầu chú heo để xác nhận. Nhà gái tiến hành làm lễ cúng thần linh. Già làng cùng bố cô dâu khấn các vị thần linh bên ché rượu cần, cầu chúc cho đôi vợ chồng trẻ sống với nhau hạnh phúc lâu dài.

Nghi thức uống rượu cần của những người có mặt chứng kiến trong niềm vui hân hoan của đôi vợ chồng trẻ. Tục trùm chăn diễn ra sau đó cũng để chúc phúc và chính thức công nhận đôi vợ chồng mới trong cộng đồng. Lễ ăn gà trong ngày cưới là nghi lễ hai vợ chồng đút cơm cho nhau, thể hiện tình cảm gắn bó của hai vợ chồng. Họ phải ăn hết bát cơm, không được bỏ dở để thể hiện sự trân trọng từng hạt gạo làm ra cũng như mong muốn mọi điều trong cuộc sống đều được trọn vẹn.

Tiếp đến, đôi vợ chồng sẽ đút thịt, mời rượu và tặng quà (xâu cườm, vòng đồng, váy, khố…) cho mọi người tham dự buổi lễ để bày tỏ sự sẻ chia, lòng tôn kính và biết ơn. Lễ vật từ đôi bàn tay cần cù làm ra mà nhà trai mang đến như heo, gà, gạo… trong lễ ăn hỏi hay lễ cưới đều được gia chủ đem chia cho các gia đình người M’nông trong bon làng, kể cả những người không đến tham gia được.

Tính nhân văn một lần nữa được thể hiện rõ trong suy nghĩ, lối hành xử của mỗi thành viên đối với cộng đồng người M’nông. Hai bên gia đình còn giao kết về những trường hợp có thể xảy ra trong cuộc sống của đôi vợ chồng sau này. Trong không khí vui vẻ, đầm ấm, mọi người cùng nhau vui hát đối đáp, nhảy múa điệu chúc mừng.
 
Cô dâu chú rể mời cơm, rượu và tặng quà cho họ hàng hai bên gia đình
Cô dâu chú rể mời cơm, rượu và tặng quà cho họ hàng hai bên gia đình

Người M’nông đã biết tích lũy kinh nghiệm sống và phát triển chúng để trở thành bản sắc văn hóa đặc sắc. Các nghi thức, cư xử trong lễ cưới thể hiện rất sinh động, biện chứng trong quan niệm nhân sinh, đồng thời, nó cũng thể hiện cả những yếu tố tâm linh của người M’nông và sự ứng xử giàu tính nhân văn trong cuộc sống cộng đồng từ thuở xa xưa. Tất cả dựa trên sự yêu thương, đùm bọc lẫn nhau và giúp nhau xây dựng một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Theo baodaknong.org.vn

Có thể bạn quan tâm

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang Lưu Văn Phi cho biết: Hiện nay, tỉnh nỗ lực khai thác những tiềm năng và thế mạnh xuất khẩu các sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh; tích cực nắm bắt cơ hội, mở rộng thị trường, nhằm đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu bền vững, thu hút ngoại tệ.

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

Ngày 6/6, UBND tỉnh Lai Châu và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã ký kết thỏa thuận hợp tác đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh giai đoạn 2025 - 2030.

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Ngày 4/6, tại tỉnh Sóc Trăng, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức Hội nghị đóng góp ý kiến vào dự thảo Đề án sắp xếp, hợp nhất Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng 3 tỉnh, thành phố (hội nghị lần thứ 3).

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Trong những ngày đầu tháng này, các phương tiện truyền thông Campuchia đăng tải nhiều chủ đề bài viết đính kèm hình ảnh đa dạng, giới thiệu về cuộc sống mới với nhiều khởi sắc, đổi thay toàn diện trong vùng đồng bào Khmer tại các tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tiền Giang Trần Hoàng Nhật Nam, nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, địa phương đã tổ chức được mạng lưới 198 hợp tác xã nông nghiệp - thủy sản, thu hút gần 55.000 thành viên; giải quyết công ăn việc làm cho gần 2.000 lao động. Đến đầu tháng 6/2025, các hợp tác xã trên lĩnh vực nông nghiệp - thủy sản đã đạt doanh thu khoảng 140 tỷ đồng, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm trước.

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Ngày 30/5, tại Sóc Trăng, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tổ chức Hội nghị tổng kết công tác thi đua khen thưởng Cụm thi đua số 6 (gồm 10 địa phương: Vĩnh Long, Trà Vinh, Long An, Kiên Giang, An Giang, Hậu Giang, Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ) về công tác dân tộc.

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Được thành lập từ năm 2019, mô hình “Họ đạo bình yên - Gia đình hạnh phúc” ở buôn B’laosire thuộc tổ dân phố 14, phường B’Lao (thành phố Bảo Lộc, Lâm Đồng) được đánh giá cao bởi tính hiệu quả. Từ nhiều năm qua, mô hình góp phần bảo đảm an ninh trật tự, người dân tập trung làm ăn phát triển kinh tế, hàng chục hộ vươn lên thoát nghèo, Họ đạo được Bộ Công an khen thưởng vào năm 2024.

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Chiếc áo mộc mạc, được làm từ những tàu lá cọ khô, không chỉ là vật dụng che mưa nắng quen thuộc của người dân thôn Yên Lạc (xã Quang Lộc, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) suốt hàng trăm năm, mà còn là biểu tượng của sự cần cù, khéo léo và nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc. Giữa nhịp sống hối hả, nghề chằm áo tơi truyền thống vẫn được người dân lặng lẽ “giữ lửa”, trao truyền qua bao thế hệ, bảo tồn một phần hồn quê hương trong từng sợi lá.

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Đồng bào dân tộc Hà Nhì có nhiều phong tục đặc sắc, trong đó có Tết mùa mưa (Dế Khừ Chà) là một trong bảy Tết trong năm theo phong tục cổ truyền của người Hà Nhì.

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Vào độ xuân về khi hoa ban nở trắng rừng, người Xinh Mun ở Sơn La lại tổ chức Lễ Mạng Ma – một nghi lễ tâm linh truyền thống cầu sức khỏe, giải hạn, thể hiện niềm tin sâu sắc vào sự kết nối giữa con người với thần linh, tổ tiên và vạn vật thiên nhiên.

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Dân tộc Lự là một trong những dân tộc rất ít người có số dân dưới 10 nghìn người hiện đang sinh sống chủ yếu ở huyện Tam Đường và huyện Sìn Hồ tỉnh Lai Châu, đã từ lâu, tục nhuộm răng đen của phụ nữ dân tộc Lự là một trong những nét văn hóa đặc trưng. Hiện, các cấp ủy, chính quyền huyện tăng cường tuyên truyền vận động người dân tiếp tục truyền dậy, phát huy những giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc Lự trước nguy cơ bị mai một.

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Trong khuôn khổ các hoạt động của Ngày Văn hoá các dân tộc Việt Nam (19/4), tại Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Ê Đê đã tái hiện nghi lễ trưởng thành đặc sắc của dân tộc mình.

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Cao Bằng, một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Một trong những món ăn truyền thống nổi bật của người Tày, người Nùng ở đây là bánh Khẩu Sli, món bánh mang đậm hương vị quê hương và được người dân nơi đây coi là món quà tuyệt vời trong những dịp lễ, Tết.

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Đồng bào Raglai sở hữu một kho tàng tri thức dân gian đồ sộ, từ sử thi, truyện cổ, dân ca đến luật tục… Không chỉ vậy, đồng bào còn lưu giữ nhiều lễ hội dân gian đặc sắc như Lễ ăn mừng đầu lúa mới, lễ bỏ mả, các nghi lễ vòng đời… Trong đó lễ ăn mừng đầu lúa mới đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, khẳng định gái trị văn hóa sâu sắc và vai trò quan trọng trong đời sống, tinh thần của cộng đồng người Ragalai.

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Ẩm thực của người Jrai ở Gia Lai luôn độc đáo với những món ăn ngon, dân dã, đậm nét truyền thống. Trong số đó, món cà đắng lòng gà bọc lá chuối nổi bật như một biểu tượng của sự sáng tạo và gắn kết với thiên nhiên.

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Đến hẹn lại lên, cứ vào ngày cuối cùng của tháng Giêng hằng năm, đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên (Yên Bái) nô nức hội tụ tại các điểm trung tâm bản để tổ chức Lễ Cúng rừng hay còn gọi Tết rừng.

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Văn hóa ẩm thực của người Sán Dìu tại Quảng Ninh sở hữu những đặc trưng riêng, thể hiện sự khéo léo, tinh tế trong chế biến, phối hợp các thực phẩm. Một trong những món ăn đặc sắc đó là bánh bạc đầu đã trở thành đặc sản nổi tiếng. Thưởng thức các món bánh thơm ngon và tìm hiểu về văn hóa độc đáo của người Sán Dìu ở vùng cao Quảng Ninh là trải nghiệm đáng nhớ.

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội " Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc" xuân Ất Tỵ 2025, tại làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Mường đến từ tỉnh Hòa Bình đã tổ chức tái hiện lễ hội Khai hạ đặc sắc.

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội “Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc” xuân Ất Tỵ 2025, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) bà con đồng bào dân tộc Thái đến từ huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức tái hiện trích đoạn nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông (Kin Chiêng Boọc Mạy) đặc sắc.

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp trang phục truyền thống của người Dao Thanh Y

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp trang phục truyền thống của người Dao Thanh Y

Người Dao Thanh Y sinh sống trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh nhiều năm qua vẫn luôn giữ được bản sắc văn hóa riêng thông qua phong tục, tập quán hay nếp sinh hoạt hằng ngày và đặc sắc trong đó có bộ trang phục truyền thống của phụ nữ Dao Thanh Y là một di sản văn hóa độc đáo, mang đậm nét đặc trưng.

Lễ cúng rừng của người Mông nơi đại ngàn xanh Nà Hẩu

Lễ cúng rừng của người Mông nơi đại ngàn xanh Nà Hẩu

Đối với đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu (huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái), lễ cúng rừng hay còn gọi Tết rừng có từ khi tổ tiên di cư đến nơi đây lập làng, lập bản và trở thành bản sắc văn hóa, tín ngưỡng dân gian độc đáo riêng có.

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Ngày 5/2 (tức mùng 8 Tết Ất Tỵ), tại xã Phong Phú, huyện Tân Lạc (Hòa Bình) diễn ra Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường năm 2025. Đây là lễ hội dân gian truyền thống lớn nhất của dân tộc Mường, đồng thời trở thành nét sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng không thể thiếu trong dịp Tết đến, Xuân về của người Mường ở Hòa Bình. Lễ hội thu hút hàng nghìn người dân, du khách trong và ngoài tỉnh đến tham gia.

Gìn giữ nghề dệt thổ cẩm trang phục dân tộc Thái ở Điện Biên

Gìn giữ nghề dệt thổ cẩm trang phục dân tộc Thái ở Điện Biên

Cộng đồng người Thái là một trong ba dân tộc chiếm phần lớn dân số của tỉnh Điện Biên. Nghề dệt thổ cẩm trang phục truyền thống của dân tộc Thái dù đã từng đối mặt với nguy cơ mai một nhưng hiện vẫn được gìn giữ. Những nghệ nhân lớn tuổi vẫn bền bỉ truyền nghề cho thế hệ trẻ từng họa tiết, hoa văn đặc trưng mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Hội làng mừng Gươl mới của đồng bào Cơ-tu thôn Aró. Ảnh: Khánh Nguyên

Người Cơ-tu vui hội mừng Gươl mới

Với đồng bào Cơ-tu ở thôn Aró, xã Lăng, huyện Tây Giang (Quảng Nam), Gươl là không gian sinh hoạt chung, có ý nghĩa quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh. Để chào mừng công trình trọng đại này, đồng bào Cơ-tu thường tổ chức lễ mừng Gươl mới, góp phần bảo tồn nét đẹp văn hóa cộng đồng.