Một vài tục lệ hôn nhân của người Cadoong ở Trà Bùi, Quảng Nam

Một vài tục lệ hôn nhân của người Cadoong ở Trà Bùi, Quảng Nam
Giữa các làng (Plơi) luôn có sự xung đột, nghi kỵ. Mọi người chỉ còn trông chờ vào tài hoà giải, tài kết nghĩa của các già làng giữa các Plơi, nếu được, mới có cơ hội qua lại giao du, quen biết và tìm nơi chốn cho tiếng gọi của con tim đang tuổi yêu đương! Chính vì khó tìm bạn tình như vậy nên các mối quan hệ hôn nhân thường gắn kết quanh một thành viên của gia đình đã gặp nơi chốn. Chẳng hạn, người con trai có thể lấy chị hoặc em của chị dâu hoặc em dâu, chị hoặc em vợ (chị dâu - em dâu) của anh em mình. Người con gái có thể lấy được anh hoặc em của anh hay em rể mình, ... Những người con của thế hệ đã có quan hệ với nhau dù xa hay gần, dù trực tiếp hay gián tiếp, đều được coi là anh em và không được lấy nhau. Điều khôn ngoan nhất đối với người Cadoong là đừng bao giờ vi phạm các luật cấm kỵ của làng. Và với họ, tội loạn luân (điik miêt) là tội nặng nhất trong cộng đồng. 
 
Một ngôi làng của người Cadoong ở Quảng Nam. Ảnh: Nguyễn Văn Sơn
Một ngôi làng của người Cadoong ở Quảng Nam. Ảnh: Nguyễn Văn Sơn

Giữa cái ngặt nghèo của môi trường nhân văn như vậy, may thay, trai gái Cadoong lại được tập quán cho phép tự do yêu đương. Trong trí nhớ của già làng, không thấy có chút gợn nào về những vụ bố mẹ cưỡng hôn, gả bán xếp đặt cho hôn nhân con cái. Cũng vì vậy mà tình yêu với trai gái Cadoong, nếu đã “tìm ra”, được quý không khác gì vàng và họ trọn đời gìn giữ sau khi đã tổ chức cưới xin. Đó là sự bền vững của lòng chung thuỷ quý báu xưa nay. 

Con đường đi đến hôn nhân của người Cadoong chẳng khác nào con đường đi đến ngày hội trọng đại và kỳ diệu nhất cuộc đời. Có điều lý thú là, trong mọi mối quan hệ tìm hiểu lứa đôi, chỉ người con gái mới được phép ngỏ tình trước và bộc lộ lòng mình với chàng trai, cho dù trên bước đường đi đến cuộc tình, chàng trai thầm yêu trộm nhớ trước cả bạn gái của mình. Sẽ không thấy lạ, khi trong gia đình Cadoong, người con gái vào tuổi dậy thì, chỉ chừng mười tám, đôi mươi là đã bắt đầu lo việc tìm hiểu và kiếm cho mình một người chồng tương lai. Những bó củi hứa hôn xuất hiện ở góc vườn cũng đồng nghĩa với việc cô gái của gia đình đã tìm ra được nơi chốn để thầm yêu trộm nhớ. 

Nghệ nhân Hồ Văn Dinh, người được mệnh danh là pho từ điển văn hóa Cadoong và đương kim già làng của thôn 3, xã Trà Bui, kể: khi đống củi hứa hôn đã chất cao góc vườn, người con gái Cadoong thường lựa chọn ngày tốt (hỏi từ bố mẹ, già làng) và nhờ bạn bè chuyển những bó củi hứa hôn sang nhà người con trai mà mình yêu, thay cho lời hứa hôn. Và chàng trai, sau khi đồng ý nhận những bó “củi tình”đó, mới được phép báo cho bố mẹ mình tìm người mai mối (bla) mang lễ sang nhà gái dạm hỏi. 

Nếu như lễ dạm hỏi (laich ham) thường giản dị bằng một mâm lễ chỉ có trầu cau và một con gà cúng trình ở nhà gái, thì lễ ăn hỏi (la xúi) được chuẩn bị chu đáo hơn. Đoàn đi ăn hỏi bắt buộc phải có ông mối, bố mẹ (nếu còn sống), anh em, chú bác ruột thịt và chàng rể mang theo rượu, trầu cau, thịt khô, cá và chè khô sang nhà gái. Đến nơi, mọi người đứng ngoài sân chờ nhà gái thu xếp ra mời mới được vào. Thăm hỏi và trình lễ tổ tiên (pló xoi) nhà gái xong, hai bên tổ chức cho đôi trai gái trao trầu cau, thề nguyện trước tổ tiên và hai gia đình không bỏ nhau, sống đến trọn đời ... 
Ngày cưới của đôi trai gái Cadoong thực sự là ngày hội của cả Plơi. Vào tuần trăng lên của tháng sau mùa rẫy, lễ đón dâu (la giok kri) được cử hành trang trọng nhưng giản dị và theo nếp truyền thống ông cha truyền lại. Đoàn đi đón dâu thường rầm rộ, ăn mặc đẹp, đeo đầy trang sức, bao gồm bố mẹ, họ hàng, bạn bè và chàng rể “hành quân” sang nhà gái. Nếu trên đường đi gặp điềm xấu (cây đổ, rắn chạy ngang đường,...) thì phải quay lại tìm ngày khác, hoặc phải làm lễ hoá giải. Lễ vật mang theo phải có hai con heo (1 con đực, 1 con cái), 2 con gà (1 trống, 1 mái), ít nhất 1 bó trầu, 1 buồng cau, 2 đốc rượu và 100 cái bánh. Sau khi dâng lễ vật trình tổ tiên nhà gái, nhà trai ở lại vui cuộc rượu thâu đêm. Chú rể và cô dâu lại một lần nữa làm lễ ăn thề trước quan viên hai họ, trao nhau trầu cau và đồ trang sức với ý công nhận nhau là vợ chồng. Sáng hôm sau, nhà trai đón dâu về và lại tổ chức lễ như hôm trước. Sau ngày cưới, mọi người mang bó củi hứa hôn của cô gái tặng ra đốt giữa nhà và cùng nhau uống rượu, nhảy múa, không ai được đi làm hoặc ra khỏi Plơi từ 1 đến 2 ngày. 

Đối với người con trai đi ở rể, 10 ngày sau khi cưới sẽ được nhà gái tổ chức lễ đón rể về nhà. Nếu người con dâu ở nhà chồng thì 1 tháng sau khi cưới, hai vợ chồng về thăm bố mẹ vợ, mang theo quà tặng và đồ lễ. Vài ngày sau, anh em họ hàng nhà trai đến đón về. Khi về tới nhà, bố mẹ chồng làm lễ cúng ở Plo xói, có ý báo cáo tổ tiên là dâu đã về. 

Cưới vợ được một thời gian (tuỳ theo hoàn cảnh gia đình), bố mẹ tổ chức cho đôi vợ chồng son làm lễ thành niên để tách hộ ra ở riêng. Với những gia đình khá giả, bố mẹ còn đầu tư làm nhà và sắm sửa các đồ dùng sinh hoạt, dụng cụ làm ăn giúp con cái. 

Cho đến nay, tiệc cưới của trai gái Cadoong ở Trà Bui dường như vẫn giữ được mỹ tục truyền thống mang nhiều ý nghĩa. Tuy nhiên, có một số hình thức và cách thức tổ chức đã được học về từ các đám cưới của người Kinh (Việt). Các phương tiện kỹ thuật hiện đại như loa, đài... đã được sử dụng làm cho ngày cưới vừa sinh động náo nhiệt, vừa gần với đời sống hiện đại. Song hành cùng nhịp với sự biến đổi tích cực của cuộc sống mới, nhiều nét đẹp trong truyền thống hôn nhân - trong đó có tập quán cưới xin của người Cadoong đã và đang đóng góp vào quá trình xây dựng nếp sống văn hoá tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc. 
Theo dch.gov.vn

Có thể bạn quan tâm

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang Lưu Văn Phi cho biết: Hiện nay, tỉnh nỗ lực khai thác những tiềm năng và thế mạnh xuất khẩu các sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh; tích cực nắm bắt cơ hội, mở rộng thị trường, nhằm đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu bền vững, thu hút ngoại tệ.

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

Ngày 6/6, UBND tỉnh Lai Châu và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã ký kết thỏa thuận hợp tác đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh giai đoạn 2025 - 2030.

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Ngày 4/6, tại tỉnh Sóc Trăng, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức Hội nghị đóng góp ý kiến vào dự thảo Đề án sắp xếp, hợp nhất Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng 3 tỉnh, thành phố (hội nghị lần thứ 3).

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Trong những ngày đầu tháng này, các phương tiện truyền thông Campuchia đăng tải nhiều chủ đề bài viết đính kèm hình ảnh đa dạng, giới thiệu về cuộc sống mới với nhiều khởi sắc, đổi thay toàn diện trong vùng đồng bào Khmer tại các tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tiền Giang Trần Hoàng Nhật Nam, nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, địa phương đã tổ chức được mạng lưới 198 hợp tác xã nông nghiệp - thủy sản, thu hút gần 55.000 thành viên; giải quyết công ăn việc làm cho gần 2.000 lao động. Đến đầu tháng 6/2025, các hợp tác xã trên lĩnh vực nông nghiệp - thủy sản đã đạt doanh thu khoảng 140 tỷ đồng, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm trước.

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Ngày 30/5, tại Sóc Trăng, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tổ chức Hội nghị tổng kết công tác thi đua khen thưởng Cụm thi đua số 6 (gồm 10 địa phương: Vĩnh Long, Trà Vinh, Long An, Kiên Giang, An Giang, Hậu Giang, Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ) về công tác dân tộc.

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Được thành lập từ năm 2019, mô hình “Họ đạo bình yên - Gia đình hạnh phúc” ở buôn B’laosire thuộc tổ dân phố 14, phường B’Lao (thành phố Bảo Lộc, Lâm Đồng) được đánh giá cao bởi tính hiệu quả. Từ nhiều năm qua, mô hình góp phần bảo đảm an ninh trật tự, người dân tập trung làm ăn phát triển kinh tế, hàng chục hộ vươn lên thoát nghèo, Họ đạo được Bộ Công an khen thưởng vào năm 2024.

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Chiếc áo mộc mạc, được làm từ những tàu lá cọ khô, không chỉ là vật dụng che mưa nắng quen thuộc của người dân thôn Yên Lạc (xã Quang Lộc, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) suốt hàng trăm năm, mà còn là biểu tượng của sự cần cù, khéo léo và nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc. Giữa nhịp sống hối hả, nghề chằm áo tơi truyền thống vẫn được người dân lặng lẽ “giữ lửa”, trao truyền qua bao thế hệ, bảo tồn một phần hồn quê hương trong từng sợi lá.

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Đồng bào dân tộc Hà Nhì có nhiều phong tục đặc sắc, trong đó có Tết mùa mưa (Dế Khừ Chà) là một trong bảy Tết trong năm theo phong tục cổ truyền của người Hà Nhì.

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Vào độ xuân về khi hoa ban nở trắng rừng, người Xinh Mun ở Sơn La lại tổ chức Lễ Mạng Ma – một nghi lễ tâm linh truyền thống cầu sức khỏe, giải hạn, thể hiện niềm tin sâu sắc vào sự kết nối giữa con người với thần linh, tổ tiên và vạn vật thiên nhiên.

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Dân tộc Lự là một trong những dân tộc rất ít người có số dân dưới 10 nghìn người hiện đang sinh sống chủ yếu ở huyện Tam Đường và huyện Sìn Hồ tỉnh Lai Châu, đã từ lâu, tục nhuộm răng đen của phụ nữ dân tộc Lự là một trong những nét văn hóa đặc trưng. Hiện, các cấp ủy, chính quyền huyện tăng cường tuyên truyền vận động người dân tiếp tục truyền dậy, phát huy những giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc Lự trước nguy cơ bị mai một.

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Trong khuôn khổ các hoạt động của Ngày Văn hoá các dân tộc Việt Nam (19/4), tại Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Ê Đê đã tái hiện nghi lễ trưởng thành đặc sắc của dân tộc mình.

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Cao Bằng, một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Một trong những món ăn truyền thống nổi bật của người Tày, người Nùng ở đây là bánh Khẩu Sli, món bánh mang đậm hương vị quê hương và được người dân nơi đây coi là món quà tuyệt vời trong những dịp lễ, Tết.

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Đồng bào Raglai sở hữu một kho tàng tri thức dân gian đồ sộ, từ sử thi, truyện cổ, dân ca đến luật tục… Không chỉ vậy, đồng bào còn lưu giữ nhiều lễ hội dân gian đặc sắc như Lễ ăn mừng đầu lúa mới, lễ bỏ mả, các nghi lễ vòng đời… Trong đó lễ ăn mừng đầu lúa mới đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, khẳng định gái trị văn hóa sâu sắc và vai trò quan trọng trong đời sống, tinh thần của cộng đồng người Ragalai.

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Ẩm thực của người Jrai ở Gia Lai luôn độc đáo với những món ăn ngon, dân dã, đậm nét truyền thống. Trong số đó, món cà đắng lòng gà bọc lá chuối nổi bật như một biểu tượng của sự sáng tạo và gắn kết với thiên nhiên.

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Đến hẹn lại lên, cứ vào ngày cuối cùng của tháng Giêng hằng năm, đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên (Yên Bái) nô nức hội tụ tại các điểm trung tâm bản để tổ chức Lễ Cúng rừng hay còn gọi Tết rừng.

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Văn hóa ẩm thực của người Sán Dìu tại Quảng Ninh sở hữu những đặc trưng riêng, thể hiện sự khéo léo, tinh tế trong chế biến, phối hợp các thực phẩm. Một trong những món ăn đặc sắc đó là bánh bạc đầu đã trở thành đặc sản nổi tiếng. Thưởng thức các món bánh thơm ngon và tìm hiểu về văn hóa độc đáo của người Sán Dìu ở vùng cao Quảng Ninh là trải nghiệm đáng nhớ.

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội " Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc" xuân Ất Tỵ 2025, tại làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Mường đến từ tỉnh Hòa Bình đã tổ chức tái hiện lễ hội Khai hạ đặc sắc.

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội “Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc” xuân Ất Tỵ 2025, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) bà con đồng bào dân tộc Thái đến từ huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức tái hiện trích đoạn nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông (Kin Chiêng Boọc Mạy) đặc sắc.

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp trang phục truyền thống của người Dao Thanh Y

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp trang phục truyền thống của người Dao Thanh Y

Người Dao Thanh Y sinh sống trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh nhiều năm qua vẫn luôn giữ được bản sắc văn hóa riêng thông qua phong tục, tập quán hay nếp sinh hoạt hằng ngày và đặc sắc trong đó có bộ trang phục truyền thống của phụ nữ Dao Thanh Y là một di sản văn hóa độc đáo, mang đậm nét đặc trưng.

Lễ cúng rừng của người Mông nơi đại ngàn xanh Nà Hẩu

Lễ cúng rừng của người Mông nơi đại ngàn xanh Nà Hẩu

Đối với đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu (huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái), lễ cúng rừng hay còn gọi Tết rừng có từ khi tổ tiên di cư đến nơi đây lập làng, lập bản và trở thành bản sắc văn hóa, tín ngưỡng dân gian độc đáo riêng có.

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Ngày 5/2 (tức mùng 8 Tết Ất Tỵ), tại xã Phong Phú, huyện Tân Lạc (Hòa Bình) diễn ra Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường năm 2025. Đây là lễ hội dân gian truyền thống lớn nhất của dân tộc Mường, đồng thời trở thành nét sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng không thể thiếu trong dịp Tết đến, Xuân về của người Mường ở Hòa Bình. Lễ hội thu hút hàng nghìn người dân, du khách trong và ngoài tỉnh đến tham gia.

Gìn giữ nghề dệt thổ cẩm trang phục dân tộc Thái ở Điện Biên

Gìn giữ nghề dệt thổ cẩm trang phục dân tộc Thái ở Điện Biên

Cộng đồng người Thái là một trong ba dân tộc chiếm phần lớn dân số của tỉnh Điện Biên. Nghề dệt thổ cẩm trang phục truyền thống của dân tộc Thái dù đã từng đối mặt với nguy cơ mai một nhưng hiện vẫn được gìn giữ. Những nghệ nhân lớn tuổi vẫn bền bỉ truyền nghề cho thế hệ trẻ từng họa tiết, hoa văn đặc trưng mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Hội làng mừng Gươl mới của đồng bào Cơ-tu thôn Aró. Ảnh: Khánh Nguyên

Người Cơ-tu vui hội mừng Gươl mới

Với đồng bào Cơ-tu ở thôn Aró, xã Lăng, huyện Tây Giang (Quảng Nam), Gươl là không gian sinh hoạt chung, có ý nghĩa quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh. Để chào mừng công trình trọng đại này, đồng bào Cơ-tu thường tổ chức lễ mừng Gươl mới, góp phần bảo tồn nét đẹp văn hóa cộng đồng.