Một vài tục lệ hôn nhân của người Cadoong ở Trà Bùi, Quảng Nam

Một vài tục lệ hôn nhân của người Cadoong ở Trà Bùi, Quảng Nam
Giữa các làng (Plơi) luôn có sự xung đột, nghi kỵ. Mọi người chỉ còn trông chờ vào tài hoà giải, tài kết nghĩa của các già làng giữa các Plơi, nếu được, mới có cơ hội qua lại giao du, quen biết và tìm nơi chốn cho tiếng gọi của con tim đang tuổi yêu đương! Chính vì khó tìm bạn tình như vậy nên các mối quan hệ hôn nhân thường gắn kết quanh một thành viên của gia đình đã gặp nơi chốn. Chẳng hạn, người con trai có thể lấy chị hoặc em của chị dâu hoặc em dâu, chị hoặc em vợ (chị dâu - em dâu) của anh em mình. Người con gái có thể lấy được anh hoặc em của anh hay em rể mình, ... Những người con của thế hệ đã có quan hệ với nhau dù xa hay gần, dù trực tiếp hay gián tiếp, đều được coi là anh em và không được lấy nhau. Điều khôn ngoan nhất đối với người Cadoong là đừng bao giờ vi phạm các luật cấm kỵ của làng. Và với họ, tội loạn luân (điik miêt) là tội nặng nhất trong cộng đồng. 
 
Một ngôi làng của người Cadoong ở Quảng Nam. Ảnh: Nguyễn Văn Sơn
Một ngôi làng của người Cadoong ở Quảng Nam. Ảnh: Nguyễn Văn Sơn

Giữa cái ngặt nghèo của môi trường nhân văn như vậy, may thay, trai gái Cadoong lại được tập quán cho phép tự do yêu đương. Trong trí nhớ của già làng, không thấy có chút gợn nào về những vụ bố mẹ cưỡng hôn, gả bán xếp đặt cho hôn nhân con cái. Cũng vì vậy mà tình yêu với trai gái Cadoong, nếu đã “tìm ra”, được quý không khác gì vàng và họ trọn đời gìn giữ sau khi đã tổ chức cưới xin. Đó là sự bền vững của lòng chung thuỷ quý báu xưa nay. 

Con đường đi đến hôn nhân của người Cadoong chẳng khác nào con đường đi đến ngày hội trọng đại và kỳ diệu nhất cuộc đời. Có điều lý thú là, trong mọi mối quan hệ tìm hiểu lứa đôi, chỉ người con gái mới được phép ngỏ tình trước và bộc lộ lòng mình với chàng trai, cho dù trên bước đường đi đến cuộc tình, chàng trai thầm yêu trộm nhớ trước cả bạn gái của mình. Sẽ không thấy lạ, khi trong gia đình Cadoong, người con gái vào tuổi dậy thì, chỉ chừng mười tám, đôi mươi là đã bắt đầu lo việc tìm hiểu và kiếm cho mình một người chồng tương lai. Những bó củi hứa hôn xuất hiện ở góc vườn cũng đồng nghĩa với việc cô gái của gia đình đã tìm ra được nơi chốn để thầm yêu trộm nhớ. 

Nghệ nhân Hồ Văn Dinh, người được mệnh danh là pho từ điển văn hóa Cadoong và đương kim già làng của thôn 3, xã Trà Bui, kể: khi đống củi hứa hôn đã chất cao góc vườn, người con gái Cadoong thường lựa chọn ngày tốt (hỏi từ bố mẹ, già làng) và nhờ bạn bè chuyển những bó củi hứa hôn sang nhà người con trai mà mình yêu, thay cho lời hứa hôn. Và chàng trai, sau khi đồng ý nhận những bó “củi tình”đó, mới được phép báo cho bố mẹ mình tìm người mai mối (bla) mang lễ sang nhà gái dạm hỏi. 

Nếu như lễ dạm hỏi (laich ham) thường giản dị bằng một mâm lễ chỉ có trầu cau và một con gà cúng trình ở nhà gái, thì lễ ăn hỏi (la xúi) được chuẩn bị chu đáo hơn. Đoàn đi ăn hỏi bắt buộc phải có ông mối, bố mẹ (nếu còn sống), anh em, chú bác ruột thịt và chàng rể mang theo rượu, trầu cau, thịt khô, cá và chè khô sang nhà gái. Đến nơi, mọi người đứng ngoài sân chờ nhà gái thu xếp ra mời mới được vào. Thăm hỏi và trình lễ tổ tiên (pló xoi) nhà gái xong, hai bên tổ chức cho đôi trai gái trao trầu cau, thề nguyện trước tổ tiên và hai gia đình không bỏ nhau, sống đến trọn đời ... 
Ngày cưới của đôi trai gái Cadoong thực sự là ngày hội của cả Plơi. Vào tuần trăng lên của tháng sau mùa rẫy, lễ đón dâu (la giok kri) được cử hành trang trọng nhưng giản dị và theo nếp truyền thống ông cha truyền lại. Đoàn đi đón dâu thường rầm rộ, ăn mặc đẹp, đeo đầy trang sức, bao gồm bố mẹ, họ hàng, bạn bè và chàng rể “hành quân” sang nhà gái. Nếu trên đường đi gặp điềm xấu (cây đổ, rắn chạy ngang đường,...) thì phải quay lại tìm ngày khác, hoặc phải làm lễ hoá giải. Lễ vật mang theo phải có hai con heo (1 con đực, 1 con cái), 2 con gà (1 trống, 1 mái), ít nhất 1 bó trầu, 1 buồng cau, 2 đốc rượu và 100 cái bánh. Sau khi dâng lễ vật trình tổ tiên nhà gái, nhà trai ở lại vui cuộc rượu thâu đêm. Chú rể và cô dâu lại một lần nữa làm lễ ăn thề trước quan viên hai họ, trao nhau trầu cau và đồ trang sức với ý công nhận nhau là vợ chồng. Sáng hôm sau, nhà trai đón dâu về và lại tổ chức lễ như hôm trước. Sau ngày cưới, mọi người mang bó củi hứa hôn của cô gái tặng ra đốt giữa nhà và cùng nhau uống rượu, nhảy múa, không ai được đi làm hoặc ra khỏi Plơi từ 1 đến 2 ngày. 

Đối với người con trai đi ở rể, 10 ngày sau khi cưới sẽ được nhà gái tổ chức lễ đón rể về nhà. Nếu người con dâu ở nhà chồng thì 1 tháng sau khi cưới, hai vợ chồng về thăm bố mẹ vợ, mang theo quà tặng và đồ lễ. Vài ngày sau, anh em họ hàng nhà trai đến đón về. Khi về tới nhà, bố mẹ chồng làm lễ cúng ở Plo xói, có ý báo cáo tổ tiên là dâu đã về. 

Cưới vợ được một thời gian (tuỳ theo hoàn cảnh gia đình), bố mẹ tổ chức cho đôi vợ chồng son làm lễ thành niên để tách hộ ra ở riêng. Với những gia đình khá giả, bố mẹ còn đầu tư làm nhà và sắm sửa các đồ dùng sinh hoạt, dụng cụ làm ăn giúp con cái. 

Cho đến nay, tiệc cưới của trai gái Cadoong ở Trà Bui dường như vẫn giữ được mỹ tục truyền thống mang nhiều ý nghĩa. Tuy nhiên, có một số hình thức và cách thức tổ chức đã được học về từ các đám cưới của người Kinh (Việt). Các phương tiện kỹ thuật hiện đại như loa, đài... đã được sử dụng làm cho ngày cưới vừa sinh động náo nhiệt, vừa gần với đời sống hiện đại. Song hành cùng nhịp với sự biến đổi tích cực của cuộc sống mới, nhiều nét đẹp trong truyền thống hôn nhân - trong đó có tập quán cưới xin của người Cadoong đã và đang đóng góp vào quá trình xây dựng nếp sống văn hoá tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc. 
Theo dch.gov.vn

Có thể bạn quan tâm

Lễ rước dâu của dân tộc Dao đỏ ở Lai Châu

Lễ rước dâu của dân tộc Dao đỏ ở Lai Châu

Lễ rước dâu là một nghi thức quan trọng trong lễ cưới của đồng bào Dao đỏ ở bản Nậm Sáng, xã Mường Than, tỉnh Lai Châu. Trải qua thời gian cùng những thăng trầm của lịch sử, đến nay, người Dao đỏ nơi đây vẫn giữ được nghi thức truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc. Cô dâu mặc trang phục truyền thống rực rỡ sắc màu. Đoàn đón dâu nhà trai phải chuẩn bị một đội kèn trống gồm 4 người, đây là phần không thể thiếu trong nghi lễ đón dâu. Tiếng kèn, trống, chiêng, chũm chọe để chào mừng và thông báo cho tổ tiên, đất trời về sự kiện trọng đại này.

Chùa Ghositaram - Ngôi chùa độc đáo tại Cà Mau

Chùa Ghositaram - Ngôi chùa độc đáo tại Cà Mau

Chùa Ghositaram tại ấp Cù Lao, xã Hưng Hội (Cà Mau) như một "bảo tàng mỹ thuật" thể hiện tài năng của các nghệ nhân Khmer. Ngôi chùa cũng là một trong những điểm đến văn hóa vô cùng độc đáo tại Cà Mau.

Giữ hồn Then, lan tỏa bản sắc văn hóa Kinh Bắc

Giữ hồn Then, lan tỏa bản sắc văn hóa Kinh Bắc

Bắc Ninh là địa phương sở hữu di sản Thực hành Then được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Trong dòng chảy văn hóa xứ Kinh Bắc, làn điệu Then vang lên như tiếng gọi của núi rừng, vừa mộc mạc vừa tha thiết. Tại miền đất giàu truyền thống văn hiến này, Then được cộng đồng đón nhận, trân trọng và đưa vào đời sống như một nét đẹp văn hóa; góp phần làm phong phú thêm bức tranh đa sắc màu của vùng đất này.

Kết nối du lịch biển đảo với văn hóa đại ngàn Tây Nguyên

Kết nối du lịch biển đảo với văn hóa đại ngàn Tây Nguyên

Sau khi hợp nhất, không gian phát triển du lịch của tỉnh Đắk Lắk được mở rộng, tạo cơ hội cho các đơn vị, doanh nghiệp du lịch, lữ hành, lưu trú kết nối tiềm năng, lợi thế ở khu vực Đông - Tây. Du khách được trải nghiệm nhiều cung bậc cảm xúc của biển xanh, cát trắng, nắng vàng và đại ngàn Tây Nguyên hùng vĩ cùng những bản sắc văn hóa đặc trưng của đồng bào miền núi.

Lưu giữ nghề truyền thống làm lân sư rồng

Lưu giữ nghề truyền thống làm lân sư rồng

Tây Ninh đang từng ngày gìn giữ và phát huy nghề truyền thống làm đầu lân cùng nghệ thuật múa lân sư rồng. Bằng đôi bàn tay khéo léo, các nghệ nhân tỉ mỉ tạo hình những chiếc đầu lân rực rỡ, hòa với nghệ thuật múa lân sư rồng trong các dịp lễ, Tết và chương trình nghệ thuật, tạo nên nét đẹp văn hóa gắn liền với đời sống tinh thần người dân, góp phần bảo tồn và lan tỏa bản sắc văn hóa đặc trưng của địa phương.

Trải nghiệm dệt thổ cẩm ở làng nghề Xí Thoại, tỉnh Đắk Lắk

Trải nghiệm dệt thổ cẩm ở làng nghề Xí Thoại, tỉnh Đắk Lắk

Thôn Xí Thoại (xã Xuân Lãnh, tỉnh Đắk Lắk) được biết đến là nơi lưu giữ nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Ba Na. Không chỉ là nét đẹp văn hóa mang tính bản sắc, nghề dệt ở đây còn là điểm nhấn thu hút du khách trong hành trình khám phá bản sắc văn hóa.

Trải nghiệm nét văn hóa, truyền thống đặc trưng của các dân tộc

Trải nghiệm nét văn hóa, truyền thống đặc trưng của các dân tộc

Ngày 31/7, thông tin từ Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam cho biết, từ ngày 1 - 29/8/2025 tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) sẽ diễn ra nhiều hoạt động tháng 8 với chủ đề “Về Làng trải nghiệm nét văn hóa truyền thống”.

Thắp lửa truyền thống, đánh thức bản sắc văn hóa dân tộc S’tiêng

Thắp lửa truyền thống, đánh thức bản sắc văn hóa dân tộc S’tiêng

Đồng bào dân tộc S’tiêng với kho tàng văn hóa phong phú đang đứng trước thách thức trong việc gìn giữ và truyền dạy cho thế hệ mai sau. Trước thực trạng này, tại Khu bảo tồn văn hóa dân tộc S’tiêng sóc Bom Bo (xã Bom Bo, tỉnh Đồng Nai), chính quyền địa phương đang nỗ lực thắp lại ngọn lửa truyền thống, đánh thức tình yêu và ý thức bảo tồn văn hóa trong mỗi người trẻ.

Nghệ An: Giải mã nghi thức buộc chỉ cổ tay và lễ đặt tên của người Ơ Đu

Nghệ An: Giải mã nghi thức buộc chỉ cổ tay và lễ đặt tên của người Ơ Đu

Trải qua hàng trăm năm người Ơ Đu tại bản Văng Môn (xã Nga My, tỉnh Nghệ An) đã bảo lưu, gìn giữ và trao truyền được nhiều tập tục, nghi thức văn hóa, tín ngưỡng, nét sinh hoạt mang giá trị bản sắc văn hóa rất độc đáo, riêng có. Trong đó, nghi thức cột chỉ cổ tay và lễ đặt tên đều nằm trong Lễ đón tiếng sấm đầu năm, vốn là những nghi lễ tâm linh, tín ngưỡng độc đáo trong hệ thống lễ tục vòng đời của người Ơ Đu; thể hiện văn hóa ứng xử hài hòa giữa con người với thiên nhiên, hướng về cội nguồn, tri ân các vị tiền bối đã có công khai phá, bảo vệ bản mường, tạ ơn trời đất.

Đưa di sản vào đời sống đương đại, phát triển du lịch bền vững

Đưa di sản vào đời sống đương đại, phát triển du lịch bền vững

Ngày 14/7, tại xã Khổng Lào, Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lai Châu và UBND xã Khổng Lào tổ chức Lễ công bố Quyết định và trao chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2025 cho tỉnh Lai Châu.

Đặc sắc nghệ thuật chế tác khèn Mông ở vùng cao Lào Cai

Đặc sắc nghệ thuật chế tác khèn Mông ở vùng cao Lào Cai

Với đồng bào Mông ở vùng cao Lào Cai, cây khèn là nhạc cụ truyền thống quan trọng và độc đáo không thể thiếu trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Nghệ thuật chế tác khèn đã trở thành nghề truyền thống quan trọng được người Mông nơi rẻo cao gìn giữ và quảng bá sản phẩm tới du khách trong, ngoài nước.

Bảo tồn, phát triển văn hóa Khmer gắn với phát triển du lịch

Bảo tồn, phát triển văn hóa Khmer gắn với phát triển du lịch

Tại Bạc Liêu, đồng bào dân tộc Khmer có trên 78.000 người, chiếm 7,6% dân số. Đồng bào nơi đây có đời sống tinh thần phong phú với những ngôi chùa Khmer kiến trúc lộng lẫy, các loại hình nghệ thuật truyền thống và nhiều lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Duy trì mức sinh thay thế, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực

Duy trì mức sinh thay thế, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực

Vĩnh Phúc hiện là một trong nhiều địa phương trên cả nước có mức sinh chênh lệch giữa các vùng, đối tượng ngày càng lớn. Trước tình hình đó, tỉnh đã nỗ lực triển khai các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình; từ đó đạt mức sinh thay thế, góp phần ổn định quy mô dân số.

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang Lưu Văn Phi cho biết: Hiện nay, tỉnh nỗ lực khai thác những tiềm năng và thế mạnh xuất khẩu các sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh; tích cực nắm bắt cơ hội, mở rộng thị trường, nhằm đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu bền vững, thu hút ngoại tệ.

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

Ngày 6/6, UBND tỉnh Lai Châu và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã ký kết thỏa thuận hợp tác đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh giai đoạn 2025 - 2030.

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Ngày 4/6, tại tỉnh Sóc Trăng, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức Hội nghị đóng góp ý kiến vào dự thảo Đề án sắp xếp, hợp nhất Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng 3 tỉnh, thành phố (hội nghị lần thứ 3).

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Trong những ngày đầu tháng này, các phương tiện truyền thông Campuchia đăng tải nhiều chủ đề bài viết đính kèm hình ảnh đa dạng, giới thiệu về cuộc sống mới với nhiều khởi sắc, đổi thay toàn diện trong vùng đồng bào Khmer tại các tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tiền Giang Trần Hoàng Nhật Nam, nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, địa phương đã tổ chức được mạng lưới 198 hợp tác xã nông nghiệp - thủy sản, thu hút gần 55.000 thành viên; giải quyết công ăn việc làm cho gần 2.000 lao động. Đến đầu tháng 6/2025, các hợp tác xã trên lĩnh vực nông nghiệp - thủy sản đã đạt doanh thu khoảng 140 tỷ đồng, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm trước.

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Ngày 30/5, tại Sóc Trăng, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tổ chức Hội nghị tổng kết công tác thi đua khen thưởng Cụm thi đua số 6 (gồm 10 địa phương: Vĩnh Long, Trà Vinh, Long An, Kiên Giang, An Giang, Hậu Giang, Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ) về công tác dân tộc.

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Được thành lập từ năm 2019, mô hình “Họ đạo bình yên - Gia đình hạnh phúc” ở buôn B’laosire thuộc tổ dân phố 14, phường B’Lao (thành phố Bảo Lộc, Lâm Đồng) được đánh giá cao bởi tính hiệu quả. Từ nhiều năm qua, mô hình góp phần bảo đảm an ninh trật tự, người dân tập trung làm ăn phát triển kinh tế, hàng chục hộ vươn lên thoát nghèo, Họ đạo được Bộ Công an khen thưởng vào năm 2024.

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Chiếc áo mộc mạc, được làm từ những tàu lá cọ khô, không chỉ là vật dụng che mưa nắng quen thuộc của người dân thôn Yên Lạc (xã Quang Lộc, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) suốt hàng trăm năm, mà còn là biểu tượng của sự cần cù, khéo léo và nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc. Giữa nhịp sống hối hả, nghề chằm áo tơi truyền thống vẫn được người dân lặng lẽ “giữ lửa”, trao truyền qua bao thế hệ, bảo tồn một phần hồn quê hương trong từng sợi lá.