Nghệ thuật hát Aday - cầu nối bền chặt trong cộng đồng Khmer

Nghệ thuật hát Aday - cầu nối bền chặt trong cộng đồng Khmer

Hát Aday là một trong các loại hình hát múa dân gian độc đáo của đồng bào Khmer Nam Bộ. Tỉnh Hậu Giang đã và đang thực hiện các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị loại hình nghệ thuật này, góp phần lưu giữ, phát triển nét văn hóa của đồng bào Khmer, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của người dân trên địa bàn tỉnh.

Nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Khmer

Chúng tôi đến chùa Pô Thi Vong Sa (ấp 4, xã Xà Phiên, huyện Long Mỹ) - điểm sinh hoạt của Câu lạc bộ hát Aday ấp 4, xã Xà Phiên vào lúc Câu lạc bộ đang tổ chức sinh hoạt định kỳ. Những lời hát, điệu múa hòa cùng các loại nhạc cụ dân tộc tạo nên giai điệu độc đáo của đồng bào Khmer phần nào cho thấy nét đặc sắc của nghệ thuật hát Aday.

Nghệ thuật hát Aday - cầu nối bền chặt trong cộng đồng Khmer ảnh 1Câu lạc bộ hát Aday ấp 4, xã Xà Phiên tập luyện tại chùa Pô Thi Vong Sa. Ảnh: Hồng Thái – TTXVN

Hát Aday là nghệ thuật trình diễn dân gian tổng hợp, theo lối hát “nói” giữa hai bên trai và gái với nội dung hát giao duyên, ca ngợi quê hương, cảnh vật, cầu mong sự an lành, hạnh phúc cho cộng đồng, gia đình. Loại hình nghệ thuật này được truyền vào tỉnh Hậu Giang cùng với công cuộc khai hoang mở đất, lập phum, sóc của đồng bào Khmer. Đặc biệt, loại hình nghệ thuật này được trình diễn trong dịp lễ hội như Tết Chôl Chnăm Thmây, Sen Dolta, lễ hội Ok Om Bok, dần dần hát góp vui trong các nghi lễ gia đình.

Theo thời gian, loại hình nghệ thuật này có nguy cơ mai một trên địa bàn tỉnh Hậu Giang. Do đó, tỉnh đã xây dựng, triển khai Đề án “Truyền dạy và bảo tồn nghệ thuật hát Aday của đồng bào dân tộc Khmer Nam Bộ tỉnh Hậu Giang, giai đoạn 2016 - 2020”.

Theo Đề án, xã Xà Phiên, huyện Long Mỹ được chọn là địa bàn để bảo tồn và phát triển loại hình nghệ thuật này, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa của dân tộc Việt Nam nói chung, văn hóa đặc trưng của dân tộc Khmer nói riêng.

Anh Danh Sóc Khương, thành viên Câu lạc bộ hát Aday ấp 4, xã Xà Phiên cho biết, Câu lạc bộ thường tổ chức sinh hoạt vào các dịp lễ của bà con Khmer tại địa phương. Những lúc rảnh rỗi, các thành viên tập trung lại hát với nhau, vừa tạo sân chơi vừa để luyện tập kỹ năng biểu diễn. Nhờ đó, bản sắc dân tộc và tính đoàn kết của đồng bào Khmer được duy trì.

Từ năm 2018, tỉnh tổ chức nhiều lớp tập huấn về nghệ thuật hát Aday tại Trường Trung học Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh và tại chùa Bhodhivanavansa (ấp 4, xã Xà Phiên, huyện Long Mỹ). Mỗi lớp tập huấn có khoảng 50 học viên, là học sinh và người Khmer biết múa hát, mong muốn hiểu sâu hơn về nghệ thuật Aday của dân tộc mình để biểu diễn, truyền nghề.

Là người có hàng chục năm công tác tại Đoàn ca múa nhạc dân tộc Khmer Cà Mau, Bạc Liêu và nhiều lần đến Hậu Giang truyền dạy nghệ thuật hát Aday, nghệ sĩ Thạch Si Phol chia sẻ, Hậu Giang tuy không có nhiều đồng bào Khmer sinh sống như một số tỉnh khác trong khu vực nhưng sự quan tâm để bảo tồn loại hình nghệ thuật hát Aday của tỉnh là điều đáng trân trọng. Địa phương đã có những cách bảo tồn và phát huy rất hay, do đó, cần có sự đầu tư chuyên sâu, nhất là để Aday được biểu diễn trên sân khấu nhiều hơn.

Giữ gìn, phát huy nghệ thuật hát Aday

Với giá trị tiêu biểu về âm nhạc, múa dân gian, góp phần tạo nên cầu nối bền chặt trong cộng đồng đồng bào Khmer, hát Aday của người Khmer (xã Xà Phiên, huyện Long Mỹ) được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo Quyết định số 1676/QĐ-BVHTTDL ngày 26/5/2021.

Ông Phan Hoàng Minh, Phó Chủ tịch UBND xã Xà Phiên, huyện Long Mỹ cho biết, trên địa bàn xã có 1.097 hộ Khmer với 4.914 khẩu, chiếm trên 31% tổng số hộ dân của xã, đồng bào Khmer sống tập trung ở ấp 4 và ấp 5. Có thể nói, Đề án “Truyền dạy và bảo tồn nghệ thuật hát Aday của đồng bào dân tộc Khmer Nam Bộ tỉnh Hậu Giang, giai đoạn 2016 - 2020” đã giúp giữ gìn nét văn hóa đặc sắc, làm cho đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào thêm đa dạng, phong phú.

Nghệ thuật hát Aday - cầu nối bền chặt trong cộng đồng Khmer ảnh 2Các nhạc công Câu lạc bộ hát Aday ấp 4, xã Xà Phiên tập luyện tại chùa Pô Thi Vong Sa. Ảnh: Hồng Thái – TTXVN

Sau khi hát Aday được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, xã được đầu tư từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng hai sân khấu phục vụ giao lưu văn hóa, văn nghệ và biểu diễn ở chùa ấp 4, ấp 5. Bên cạnh đó tiếp tục củng cố, phát triển thành viên, hỗ trợ nhạc cụ cho Câu lạc bộ hát Aday hoạt động hiệu quả và lựa chọn người có kinh nghiệm trong Câu lạc bộ để mở lớp đào tạo hát Aday tại địa phương, chú ý đào tạo loại hình này cho thế hệ trẻ.

Ông Danh Kỳ, Chủ nhiệm Câu lạc bộ hát Aday ấp 4, xã Xà Phiên chia sẻ, lúc đầu ông cũng biết múa, hát Aday nhưng không rành lắm. Khi thấy mở lớp tập huấn hát Aday, ông đăng ký ngay. Qua học tập, ông càng hiểu sâu hơn về loại hình nghệ thuật này. Tuy nhiên, Câu lạc bộ đang thiếu nhạc cụ, trang phục biểu diễn, sân khấu đang xây dựng nên không thu hút nhiều bà con tham gia. Thực tế, số người biết đến nghệ thuật hát Aday còn khiêm tốn nên ông mong muốn địa phương tiếp tục quan tâm đầu tư về nhạc cụ, mở lớp dạy đàn và hát Aday cho bà con. Ngoài ra, địa phương tổ chức giao lưu giữa các xã, huyện với nhau để tuyển chọn người có thể biểu diễn thuần thục, giao lưu với tỉnh bạn.

Theo ông Dương Thanh Tùng, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hậu Giang, thời gian qua, thực hiện Đề án “Truyền dạy và bảo tồn nghệ thuật hát Aday của đồng bào dân tộc Khmer Nam Bộ tỉnh Hậu Giang, giai đoạn 2016 - 2020”, Sở đã tổ chức lớp tập huấn hát Aday từ cơ bản đến nâng cao cho học sinh, người Khmer, tập trung đầu tư nhạc cụ... Qua đó, làm cho nhiều người Khmer biết thêm về loại hình này.

Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, sắp tới, Sở lập kế hoạch phối hợp cùng cơ quan chuyên môn, địa phương xây dựng và củng cố các Câu lạc bộ hát Aday ở những xã có đông đồng bào Khmer. Trước mắt, Sở vận động xây dựng các câu lạc bộ ở 15 ngôi chùa Nam tông Khmer trên địa bàn tỉnh.

Đồng thời, Sở tiếp tục mở lớp tập huấn về nghệ thuật hát Aday, tổ chức cho các câu lạc bộ giao lưu thường xuyên, tạo sân chơi lành mạnh, phát hiện nhân tố mới cũng như tạo nguồn xây dựng những tiết mục tham gia ngày hội dành cho người Khmer ở địa phương cũng như khu vực, toàn quốc.

Hồng Thái

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Thắp lửa truyền thống, đánh thức bản sắc văn hóa dân tộc S’tiêng

Thắp lửa truyền thống, đánh thức bản sắc văn hóa dân tộc S’tiêng

Đồng bào dân tộc S’tiêng với kho tàng văn hóa phong phú đang đứng trước thách thức trong việc gìn giữ và truyền dạy cho thế hệ mai sau. Trước thực trạng này, tại Khu bảo tồn văn hóa dân tộc S’tiêng sóc Bom Bo (xã Bom Bo, tỉnh Đồng Nai), chính quyền địa phương đang nỗ lực thắp lại ngọn lửa truyền thống, đánh thức tình yêu và ý thức bảo tồn văn hóa trong mỗi người trẻ.

Nghệ An: Giải mã nghi thức buộc chỉ cổ tay và lễ đặt tên của người Ơ Đu

Nghệ An: Giải mã nghi thức buộc chỉ cổ tay và lễ đặt tên của người Ơ Đu

Trải qua hàng trăm năm người Ơ Đu tại bản Văng Môn (xã Nga My, tỉnh Nghệ An) đã bảo lưu, gìn giữ và trao truyền được nhiều tập tục, nghi thức văn hóa, tín ngưỡng, nét sinh hoạt mang giá trị bản sắc văn hóa rất độc đáo, riêng có. Trong đó, nghi thức cột chỉ cổ tay và lễ đặt tên đều nằm trong Lễ đón tiếng sấm đầu năm, vốn là những nghi lễ tâm linh, tín ngưỡng độc đáo trong hệ thống lễ tục vòng đời của người Ơ Đu; thể hiện văn hóa ứng xử hài hòa giữa con người với thiên nhiên, hướng về cội nguồn, tri ân các vị tiền bối đã có công khai phá, bảo vệ bản mường, tạ ơn trời đất.

Đưa di sản vào đời sống đương đại, phát triển du lịch bền vững

Đưa di sản vào đời sống đương đại, phát triển du lịch bền vững

Ngày 14/7, tại xã Khổng Lào, Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lai Châu và UBND xã Khổng Lào tổ chức Lễ công bố Quyết định và trao chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2025 cho tỉnh Lai Châu.

Đặc sắc nghệ thuật chế tác khèn Mông ở vùng cao Lào Cai

Đặc sắc nghệ thuật chế tác khèn Mông ở vùng cao Lào Cai

Với đồng bào Mông ở vùng cao Lào Cai, cây khèn là nhạc cụ truyền thống quan trọng và độc đáo không thể thiếu trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Nghệ thuật chế tác khèn đã trở thành nghề truyền thống quan trọng được người Mông nơi rẻo cao gìn giữ và quảng bá sản phẩm tới du khách trong, ngoài nước.

Bảo tồn, phát triển văn hóa Khmer gắn với phát triển du lịch

Bảo tồn, phát triển văn hóa Khmer gắn với phát triển du lịch

Tại Bạc Liêu, đồng bào dân tộc Khmer có trên 78.000 người, chiếm 7,6% dân số. Đồng bào nơi đây có đời sống tinh thần phong phú với những ngôi chùa Khmer kiến trúc lộng lẫy, các loại hình nghệ thuật truyền thống và nhiều lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Duy trì mức sinh thay thế, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực

Duy trì mức sinh thay thế, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực

Vĩnh Phúc hiện là một trong nhiều địa phương trên cả nước có mức sinh chênh lệch giữa các vùng, đối tượng ngày càng lớn. Trước tình hình đó, tỉnh đã nỗ lực triển khai các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình; từ đó đạt mức sinh thay thế, góp phần ổn định quy mô dân số.

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang Lưu Văn Phi cho biết: Hiện nay, tỉnh nỗ lực khai thác những tiềm năng và thế mạnh xuất khẩu các sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh; tích cực nắm bắt cơ hội, mở rộng thị trường, nhằm đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu bền vững, thu hút ngoại tệ.

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

Ngày 6/6, UBND tỉnh Lai Châu và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã ký kết thỏa thuận hợp tác đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh giai đoạn 2025 - 2030.

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Ngày 4/6, tại tỉnh Sóc Trăng, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức Hội nghị đóng góp ý kiến vào dự thảo Đề án sắp xếp, hợp nhất Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng 3 tỉnh, thành phố (hội nghị lần thứ 3).

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Trong những ngày đầu tháng này, các phương tiện truyền thông Campuchia đăng tải nhiều chủ đề bài viết đính kèm hình ảnh đa dạng, giới thiệu về cuộc sống mới với nhiều khởi sắc, đổi thay toàn diện trong vùng đồng bào Khmer tại các tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tiền Giang Trần Hoàng Nhật Nam, nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, địa phương đã tổ chức được mạng lưới 198 hợp tác xã nông nghiệp - thủy sản, thu hút gần 55.000 thành viên; giải quyết công ăn việc làm cho gần 2.000 lao động. Đến đầu tháng 6/2025, các hợp tác xã trên lĩnh vực nông nghiệp - thủy sản đã đạt doanh thu khoảng 140 tỷ đồng, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm trước.

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Ngày 30/5, tại Sóc Trăng, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tổ chức Hội nghị tổng kết công tác thi đua khen thưởng Cụm thi đua số 6 (gồm 10 địa phương: Vĩnh Long, Trà Vinh, Long An, Kiên Giang, An Giang, Hậu Giang, Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ) về công tác dân tộc.

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Được thành lập từ năm 2019, mô hình “Họ đạo bình yên - Gia đình hạnh phúc” ở buôn B’laosire thuộc tổ dân phố 14, phường B’Lao (thành phố Bảo Lộc, Lâm Đồng) được đánh giá cao bởi tính hiệu quả. Từ nhiều năm qua, mô hình góp phần bảo đảm an ninh trật tự, người dân tập trung làm ăn phát triển kinh tế, hàng chục hộ vươn lên thoát nghèo, Họ đạo được Bộ Công an khen thưởng vào năm 2024.

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Chiếc áo mộc mạc, được làm từ những tàu lá cọ khô, không chỉ là vật dụng che mưa nắng quen thuộc của người dân thôn Yên Lạc (xã Quang Lộc, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) suốt hàng trăm năm, mà còn là biểu tượng của sự cần cù, khéo léo và nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc. Giữa nhịp sống hối hả, nghề chằm áo tơi truyền thống vẫn được người dân lặng lẽ “giữ lửa”, trao truyền qua bao thế hệ, bảo tồn một phần hồn quê hương trong từng sợi lá.

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Đồng bào dân tộc Hà Nhì có nhiều phong tục đặc sắc, trong đó có Tết mùa mưa (Dế Khừ Chà) là một trong bảy Tết trong năm theo phong tục cổ truyền của người Hà Nhì.

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Vào độ xuân về khi hoa ban nở trắng rừng, người Xinh Mun ở Sơn La lại tổ chức Lễ Mạng Ma – một nghi lễ tâm linh truyền thống cầu sức khỏe, giải hạn, thể hiện niềm tin sâu sắc vào sự kết nối giữa con người với thần linh, tổ tiên và vạn vật thiên nhiên.

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Dân tộc Lự là một trong những dân tộc rất ít người có số dân dưới 10 nghìn người hiện đang sinh sống chủ yếu ở huyện Tam Đường và huyện Sìn Hồ tỉnh Lai Châu, đã từ lâu, tục nhuộm răng đen của phụ nữ dân tộc Lự là một trong những nét văn hóa đặc trưng. Hiện, các cấp ủy, chính quyền huyện tăng cường tuyên truyền vận động người dân tiếp tục truyền dậy, phát huy những giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc Lự trước nguy cơ bị mai một.

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Trong khuôn khổ các hoạt động của Ngày Văn hoá các dân tộc Việt Nam (19/4), tại Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Ê Đê đã tái hiện nghi lễ trưởng thành đặc sắc của dân tộc mình.

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Cao Bằng, một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Một trong những món ăn truyền thống nổi bật của người Tày, người Nùng ở đây là bánh Khẩu Sli, món bánh mang đậm hương vị quê hương và được người dân nơi đây coi là món quà tuyệt vời trong những dịp lễ, Tết.

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Đồng bào Raglai sở hữu một kho tàng tri thức dân gian đồ sộ, từ sử thi, truyện cổ, dân ca đến luật tục… Không chỉ vậy, đồng bào còn lưu giữ nhiều lễ hội dân gian đặc sắc như Lễ ăn mừng đầu lúa mới, lễ bỏ mả, các nghi lễ vòng đời… Trong đó lễ ăn mừng đầu lúa mới đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, khẳng định gái trị văn hóa sâu sắc và vai trò quan trọng trong đời sống, tinh thần của cộng đồng người Ragalai.

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Ẩm thực của người Jrai ở Gia Lai luôn độc đáo với những món ăn ngon, dân dã, đậm nét truyền thống. Trong số đó, món cà đắng lòng gà bọc lá chuối nổi bật như một biểu tượng của sự sáng tạo và gắn kết với thiên nhiên.