Người trẻ Ba Na tự hào về văn hóa cồng chiêng

Người trẻ Ba Na tự hào về văn hóa cồng chiêng
Đội cồng chiêng xã Đăk Mang đang luyện tập trước nhà Rông thôn O6, xã Đăk Mang. Ảnh: Quốc Dũng - TTXVN
 Đội cồng chiêng xã Đăk Mang đang luyện tập trước nhà Rông thôn O6, xã Đăk Mang. Ảnh: Quốc Dũng - TTXVN

Cô gái Ba Na này năm nay 25 tuổi, dáng người đậm đà, khỏe mạnh, khuôn mặt luôn tươi cười. Cô tham gia vào đội múa cồng chiêng đã được 5 năm. Mỗi tuần 2 buổi chiều, Nhàn tới nhà rông thôn O6, xã Đăk Mang để tập cồng chiêng cùng cả đội. Các buổi tập thường có 15 - 20 người tham gia, hầu hết là những thanh niên dưới 30 tuổi. Các chàng trai, cô gái đều vui vẻ, tự hào khi được khoác lên người những bộ trang phục truyền thống, cùng nhau nhảy múa trong tiếng cồng chiêng. Không chỉ học múa, chị em ở đây cũng được học cách cầm và chơi cồng chiêng nên mọi người đều có thể thay thế nhau khi người khác vắng mặt.

Người Ba Na không có trường lớp dạy cồng chiêng mà cứ truyền lại từ thế hệ này qua thế hệ khác, từ người già qua người trẻ, chỉ cần ghi nhớ rồi luyện tập nhuần nhuyễn là được. Ông Đinh Giang Mía (55 tuổi) là một trong những người hướng dẫn của đội cồng chiêng xã Đăk Mang. Ông Mía học cồng chiêng từ năm mười tám đôi mươi, qua người bác ruột của mình. Qua những lần mang cồng chiêng đi biểu diễn cùng đội văn nghệ của huyện, tham gia nhiều lễ hội trong tỉnh, ông lại được học hỏi nâng cao kỹ năng nhiều hơn. Với niềm đam mê từ thời trẻ, chăm chỉ luyện tập, ông thành thạo nhiều nhịp điệu cồng chiêng và luôn đau đáu mong trao truyền lại cho các thế hệ sau.

Ông Mía chia sẻ: Quan trọng nhất là phải cầm cồng, chiêng đúng tư thế, sau đó phải chơi sao cho đều tay và đúng nhịp. Chiêng thì đánh bằng khúc cây ngắn, cồng thì đánh bằng phần bụng của nắm tay, số nhịp đánh tùy theo từng loại cồng, chiêng, loại “mẹ” hay loại “con”. Người Ba Na có nhiều điệu cồng chiêng khác nhau cho từng nghi lễ như: điệu cưới xin, điệu tiếp khách, điệu mừng lúa mới, ... Người trẻ mới học cần luyện tập thường xuyên để có thể phân biệt, không nhầm lẫn giữa các giai điệu. Mình mừng vì mấy bạn trẻ trong đội đã thuộc và chơi được hết các bài mà mình đã dạy.
 
Không chỉ học múa, chị em phụ nữ ở xã Đăk Mang cũng được học cách cầm và chơi cồng chiêng như những người đàn ông. Ảnh: Quốc Dũng - TTXVN
Không chỉ học múa, chị em phụ nữ ở xã Đăk Mang cũng được học cách cầm và chơi cồng chiêng như những người đàn ông. Ảnh: Quốc Dũng - TTXVN

Rồi ông Mía cùng đội cồng chiêng Đăk Mang biểu diễn giai điệu tiếp khách cho chúng tôi thưởng thức. Trên khoảng sân rộng phía trước nhà rông văn hóa, đội cồng chiêng vừa nhịp gõ, vừa múa vòng tròn. Họ xếp thành 2 hàng, hàng đi vòng ngoài có 5 người nam và 2 người nữ, sử dụng 7 cái cồng và chiêng, người già nhất cầm chiếc cồng lớn nhất đi trước, những cái sau nhỏ dần. Hàng trong có 7 người nữ, vừa đi vừa múa các động tác đơn giản và vỗ tay theo nhịp. Điệu múa tái hiện và hình tượng hóa các động tác lao động hàng ngày của người Ba Na như tỉa bắp, hái rau rừng, gieo hạt... Các chàng trai lắc lư theo nhịp gõ, các cô gái cười rất tươi trong bộ váy thổ cẩm truyền thống, như những đóa hoa rừng đua nhau khoe sắc.

Một trong những người đầu tiên thành lập và gắn bó lâu năm với đội cồng chiêng của xã Đăk Mang là ông Đinh Văn Kha, thôn O10, xã Đăk Mang (huyện Hoài Ân). Ông Kha là đội trưởng đội cồng chiêng và cũng là cán bộ văn hóa của UBND xã. Ông Kha nhớ lại, đã có thời gian tiếng cồng chiêng tưởng như sẽ mai một, khi những người biết chơi ngày càng già đi, trong khi lớp trẻ không có thời gian để học hỏi. Trải qua năm tháng, những bộ cồng, chiêng trong thôn cũng hư hỏng, thất lạc dần. Nhưng khoảng 30 năm trở lại đây, được sự quan tâm của các cấp Đảng, Nhà nước, nhiều hoạt động nhằm gìn giữ và phát huy nét văn hóa dân gian này được triển khai. Suốt những năm tháng đó, ông Kha cùng các già làng tới tận nhà để tuyển chọn, động viên các thanh niên có năng khiếu, ngoại hình tốt để tham gia luyện tập cồng chiêng. Đến nay đội cồng chiêng xã Đăk Mang đã là nhân tố chủ lực trong đội cồng chiêng của huyện Hoài Ân, chuyên đi biểu diễn trong các lễ hội lớn trong và ngoài tỉnh. Các dịp mừng Đảng, mừng xuân, ngày lễ của 4 thôn trong xã Đăk Mang vì thế cũng luôn rộn ràng tiếng cồng chiêng.

Theo ông Nguyễn Tuấn Thanh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, tỉnh luôn chú trọng việc đào tạo, bồi dưỡng lớp trẻ đồng bào Ba Na, H’re để học hỏi và gìn giữ những giá trị văn hóa của dân tộc mình. Huyện Hoài Ân chỉ có 5 xã có đồng bào Ba Na, H’re sinh sống, không nhiều như các huyện miền núi khác của tỉnh nhưng đó cũng chính là lý do cần phải coi trọng công tác bảo tồn các nét văn hóa dân tộc đặc sắc nơi đây để không bị mai một. Đội cồng chiêng xã Đăk Mang là một trong hơn 20 đội cồng chiêng tại các huyện miền núi tỉnh Bình Định, được sinh hoạt thường xuyên dưới hình thức câu lạc bộ trực thuộc UBND các xã.

“Cứ 2 năm một lần, UBND tỉnh tổ chức Ngày hội Văn hóa – Thể thao các dân tộc thiểu số miền núi tỉnh Bình Định để các huyện miền núi luân phiên đăng cai. Năm 2019 sẽ là lần thứ 15 tổ chức ngày hội này, đây là một dịp ý nghĩa để các câu lạc bộ cồng chiêng được tham gia biểu diễn, thi đấu. Ngày hội cũng tạo ra sân chơi cho các thanh niên người dân tộc thiểu số giao lưu, học hỏi và thêm tự hào về các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình” - Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Nguyễn Tuấn Thanh cho biết.

Tuy nhiên, các đội cồng chiêng xã vẫn còn gặp phải những khó khăn, thiếu thốn. Theo ông Đinh Văn Kha, hiện giờ cả xã Đăk Mang chỉ còn duy nhất một bộ cồng chiêng 7 chiếc, nếu thời gian tới có chiếc bị hư hỏng hay thất lạc thì sẽ không đủ bộ để chơi. Với lượng người trẻ ham mê cồng, chiêng ngày một đông, ông kiến nghị các cấp chính quyền trang bị cho mỗi thôn một bộ cồng chiêng riêng để góp phần lan tỏa sâu rộng nét văn hóa dân tộc này.

Trong khi chờ đợi sự hỗ trợ của các cấp trên, đội cồng chiêng xã Đăk Mang vẫn luôn vui vẻ, say mê với bộ cồng chiêng hiện có. Dưới ánh hoàng hôn, tiếng cười, tiếng vỗ tay, tiếng nhịp chân, tiếng cồng chiêng vang lên rộn ràng. Âm thanh trầm ấm quen thuộc trải dài qua từng căn nhà sàn, qua từng con rẫy, âm vang cả núi rừng...
Quốc Dũng
TTXVN

Có thể bạn quan tâm

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang Lưu Văn Phi cho biết: Hiện nay, tỉnh nỗ lực khai thác những tiềm năng và thế mạnh xuất khẩu các sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh; tích cực nắm bắt cơ hội, mở rộng thị trường, nhằm đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu bền vững, thu hút ngoại tệ.

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

Ngày 6/6, UBND tỉnh Lai Châu và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã ký kết thỏa thuận hợp tác đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh giai đoạn 2025 - 2030.

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Ngày 4/6, tại tỉnh Sóc Trăng, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức Hội nghị đóng góp ý kiến vào dự thảo Đề án sắp xếp, hợp nhất Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng 3 tỉnh, thành phố (hội nghị lần thứ 3).

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Trong những ngày đầu tháng này, các phương tiện truyền thông Campuchia đăng tải nhiều chủ đề bài viết đính kèm hình ảnh đa dạng, giới thiệu về cuộc sống mới với nhiều khởi sắc, đổi thay toàn diện trong vùng đồng bào Khmer tại các tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tiền Giang Trần Hoàng Nhật Nam, nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, địa phương đã tổ chức được mạng lưới 198 hợp tác xã nông nghiệp - thủy sản, thu hút gần 55.000 thành viên; giải quyết công ăn việc làm cho gần 2.000 lao động. Đến đầu tháng 6/2025, các hợp tác xã trên lĩnh vực nông nghiệp - thủy sản đã đạt doanh thu khoảng 140 tỷ đồng, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm trước.

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Ngày 30/5, tại Sóc Trăng, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tổ chức Hội nghị tổng kết công tác thi đua khen thưởng Cụm thi đua số 6 (gồm 10 địa phương: Vĩnh Long, Trà Vinh, Long An, Kiên Giang, An Giang, Hậu Giang, Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ) về công tác dân tộc.

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Được thành lập từ năm 2019, mô hình “Họ đạo bình yên - Gia đình hạnh phúc” ở buôn B’laosire thuộc tổ dân phố 14, phường B’Lao (thành phố Bảo Lộc, Lâm Đồng) được đánh giá cao bởi tính hiệu quả. Từ nhiều năm qua, mô hình góp phần bảo đảm an ninh trật tự, người dân tập trung làm ăn phát triển kinh tế, hàng chục hộ vươn lên thoát nghèo, Họ đạo được Bộ Công an khen thưởng vào năm 2024.

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Chiếc áo mộc mạc, được làm từ những tàu lá cọ khô, không chỉ là vật dụng che mưa nắng quen thuộc của người dân thôn Yên Lạc (xã Quang Lộc, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) suốt hàng trăm năm, mà còn là biểu tượng của sự cần cù, khéo léo và nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc. Giữa nhịp sống hối hả, nghề chằm áo tơi truyền thống vẫn được người dân lặng lẽ “giữ lửa”, trao truyền qua bao thế hệ, bảo tồn một phần hồn quê hương trong từng sợi lá.

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Đồng bào dân tộc Hà Nhì có nhiều phong tục đặc sắc, trong đó có Tết mùa mưa (Dế Khừ Chà) là một trong bảy Tết trong năm theo phong tục cổ truyền của người Hà Nhì.

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Vào độ xuân về khi hoa ban nở trắng rừng, người Xinh Mun ở Sơn La lại tổ chức Lễ Mạng Ma – một nghi lễ tâm linh truyền thống cầu sức khỏe, giải hạn, thể hiện niềm tin sâu sắc vào sự kết nối giữa con người với thần linh, tổ tiên và vạn vật thiên nhiên.

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Dân tộc Lự là một trong những dân tộc rất ít người có số dân dưới 10 nghìn người hiện đang sinh sống chủ yếu ở huyện Tam Đường và huyện Sìn Hồ tỉnh Lai Châu, đã từ lâu, tục nhuộm răng đen của phụ nữ dân tộc Lự là một trong những nét văn hóa đặc trưng. Hiện, các cấp ủy, chính quyền huyện tăng cường tuyên truyền vận động người dân tiếp tục truyền dậy, phát huy những giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc Lự trước nguy cơ bị mai một.

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Trong khuôn khổ các hoạt động của Ngày Văn hoá các dân tộc Việt Nam (19/4), tại Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Ê Đê đã tái hiện nghi lễ trưởng thành đặc sắc của dân tộc mình.

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Cao Bằng, một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Một trong những món ăn truyền thống nổi bật của người Tày, người Nùng ở đây là bánh Khẩu Sli, món bánh mang đậm hương vị quê hương và được người dân nơi đây coi là món quà tuyệt vời trong những dịp lễ, Tết.

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Đồng bào Raglai sở hữu một kho tàng tri thức dân gian đồ sộ, từ sử thi, truyện cổ, dân ca đến luật tục… Không chỉ vậy, đồng bào còn lưu giữ nhiều lễ hội dân gian đặc sắc như Lễ ăn mừng đầu lúa mới, lễ bỏ mả, các nghi lễ vòng đời… Trong đó lễ ăn mừng đầu lúa mới đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, khẳng định gái trị văn hóa sâu sắc và vai trò quan trọng trong đời sống, tinh thần của cộng đồng người Ragalai.

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Ẩm thực của người Jrai ở Gia Lai luôn độc đáo với những món ăn ngon, dân dã, đậm nét truyền thống. Trong số đó, món cà đắng lòng gà bọc lá chuối nổi bật như một biểu tượng của sự sáng tạo và gắn kết với thiên nhiên.

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Đến hẹn lại lên, cứ vào ngày cuối cùng của tháng Giêng hằng năm, đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên (Yên Bái) nô nức hội tụ tại các điểm trung tâm bản để tổ chức Lễ Cúng rừng hay còn gọi Tết rừng.

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Văn hóa ẩm thực của người Sán Dìu tại Quảng Ninh sở hữu những đặc trưng riêng, thể hiện sự khéo léo, tinh tế trong chế biến, phối hợp các thực phẩm. Một trong những món ăn đặc sắc đó là bánh bạc đầu đã trở thành đặc sản nổi tiếng. Thưởng thức các món bánh thơm ngon và tìm hiểu về văn hóa độc đáo của người Sán Dìu ở vùng cao Quảng Ninh là trải nghiệm đáng nhớ.

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội " Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc" xuân Ất Tỵ 2025, tại làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Mường đến từ tỉnh Hòa Bình đã tổ chức tái hiện lễ hội Khai hạ đặc sắc.

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội “Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc” xuân Ất Tỵ 2025, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) bà con đồng bào dân tộc Thái đến từ huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức tái hiện trích đoạn nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông (Kin Chiêng Boọc Mạy) đặc sắc.

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp trang phục truyền thống của người Dao Thanh Y

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp trang phục truyền thống của người Dao Thanh Y

Người Dao Thanh Y sinh sống trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh nhiều năm qua vẫn luôn giữ được bản sắc văn hóa riêng thông qua phong tục, tập quán hay nếp sinh hoạt hằng ngày và đặc sắc trong đó có bộ trang phục truyền thống của phụ nữ Dao Thanh Y là một di sản văn hóa độc đáo, mang đậm nét đặc trưng.

Lễ cúng rừng của người Mông nơi đại ngàn xanh Nà Hẩu

Lễ cúng rừng của người Mông nơi đại ngàn xanh Nà Hẩu

Đối với đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu (huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái), lễ cúng rừng hay còn gọi Tết rừng có từ khi tổ tiên di cư đến nơi đây lập làng, lập bản và trở thành bản sắc văn hóa, tín ngưỡng dân gian độc đáo riêng có.

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Ngày 5/2 (tức mùng 8 Tết Ất Tỵ), tại xã Phong Phú, huyện Tân Lạc (Hòa Bình) diễn ra Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường năm 2025. Đây là lễ hội dân gian truyền thống lớn nhất của dân tộc Mường, đồng thời trở thành nét sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng không thể thiếu trong dịp Tết đến, Xuân về của người Mường ở Hòa Bình. Lễ hội thu hút hàng nghìn người dân, du khách trong và ngoài tỉnh đến tham gia.

Gìn giữ nghề dệt thổ cẩm trang phục dân tộc Thái ở Điện Biên

Gìn giữ nghề dệt thổ cẩm trang phục dân tộc Thái ở Điện Biên

Cộng đồng người Thái là một trong ba dân tộc chiếm phần lớn dân số của tỉnh Điện Biên. Nghề dệt thổ cẩm trang phục truyền thống của dân tộc Thái dù đã từng đối mặt với nguy cơ mai một nhưng hiện vẫn được gìn giữ. Những nghệ nhân lớn tuổi vẫn bền bỉ truyền nghề cho thế hệ trẻ từng họa tiết, hoa văn đặc trưng mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Hội làng mừng Gươl mới của đồng bào Cơ-tu thôn Aró. Ảnh: Khánh Nguyên

Người Cơ-tu vui hội mừng Gươl mới

Với đồng bào Cơ-tu ở thôn Aró, xã Lăng, huyện Tây Giang (Quảng Nam), Gươl là không gian sinh hoạt chung, có ý nghĩa quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh. Để chào mừng công trình trọng đại này, đồng bào Cơ-tu thường tổ chức lễ mừng Gươl mới, góp phần bảo tồn nét đẹp văn hóa cộng đồng.