Người vẽ tranh thờ ở Pờ Sì Ngài

Người vẽ tranh thờ ở Pờ Sì Ngài
Bản Pờ Sì Ngài nằm khuất trong sương mây quanh năm bao phủ trên núi cao chót vót. Cũng như bao nhiêu bản làng người Dao đỏ khác ở vùng cao Lào Cai, nơi có những con người vẫn ngày đêm canh tác trên những tràn ruộng bậc thang, trên những nương ngô và lưu giữ nhiều vốn văn hóa, tri thức bản địa trong đời sống.

Người vẽ đủ 17 bộ tranh thờ của người Dao

Không chỉ nổi tiếng ở Lào Cai, nghệ nhân Chảo Sành Nhàn được xem là người vẽ tranh thờ nức danh trong cộng đồng người Dao cả vùng Tây Bắc. Ông là người duy nhất hiện nay biết vẽ đủ 17 bộ tranh thờ truyền thống của người Dao. Như một người mang nặng chữ duyên với nghề vẽ tranh thờ, ông Chảo Sành Nhàn đã theo thầy học vẽ, miệt mài say mê với nghệ thuật hội họa đặc biệt này mà ít thanh niên Dao trong bản theo học.
 
Nghệ nhân Chảo Sành Nhàn vẽ tranh.
Nghệ nhân Chảo Sành Nhàn vẽ tranh.

Quá trình học nghề và đeo đuổi, duy trì nghề vẽ cho đến khi đầu hai thứ tóc, ông Chảo Sành Nhàn dường như vẫn không thôi đau đáu về một dòng tranh mang ý nghĩa đặc biệt này. Bởi theo ông Chảo Sành Nhàn, tranh thờ của người Dao không chỉ có yếu tố thẩm mỹ kỳ bí trong mỗi bức tranh mà ở đó còn mang yếu tốt tâm tinh nữa. Do vậy, tranh thờ có nhiều công đoạn mới hoàn thành được bộ tranh hoàn chỉnh được…
 
Nhân vật trong một bức tranh thờ của người Dao đỏ.
Nhân vật trong một bức tranh thờ của người Dao đỏ.

Để hoàn thiện một bộ tranh thờ, nghệ nhân Chảo Sành Nhàn phải mất cả năm trời, bởi bộ tranh thờ của người Dao thường có 36 bức, mỗi bức rộng 50cm dài khoảng 1m. Nghệ nhân phải dùng khoảng 600 tờ giấy dó – loại giấy vẽ tranh cũng được người Dao tự làm thủ công. Sau công đoạn chuẩn bị giấy đầu tiên ấy, nghệ nhân Chảo Sành Nhàn bắt đầu chế biến loại hồ đặc biệt để bồi giấy trước khi vẽ. Loại hồ này được làm từ gạo nếp, bì trâu thái nhỏ… ninh nhừ trong 2 ngày 2 đêm. Xong hồ, ông Nhàn trải giấy dó ra rồi phết hồ lên từng tấm, cứ như vậy khoảng 10 đến 15 tấm giấy dó được bồi vào nhau tạo nên một tấm giấy dày theo một khuôn mẫu nhất định. Khi đã hoàn thiện xong, tấm giấy được treo ở chỗ thoáng gió, dưới bóng râm, để lớp keo kết dính khô từ từ, sau đó giấy được mang treo trên gác bếp để tránh ẩm mốc. Công đoạn làm giấy và quết hồ để vẽ được tranh phải mất hơn 1 tháng mới xong.

Báu vật của dòng tộc

Nghệ nhân Chảo Sành Nhàn tâm sự: Theo phong tục truyền thống của người Dao, thì khi vẽ tranh thờ, phải chọn ngày tốt để vẽ tranh. Trước khi vẽ, chúng tôi phải mổ gà thắp hương, vái thần linh và gia tiên, sau đó mới tiến hành vẽ tranh. Để vẽ tranh, tôi phải chọn một buồng riêng để vẽ và giữ cho thân thể trong sạch và tâm trí phải toàn tâm toàn ý vào tranh. Những hoa văn được phác thảo trước theo một khuôn mẫu nhất định trước khi tô màu.
 
Nghệ nhân Chảo Sành Nhàn - người biết vẽ 17 bộ tranh thờ của người Dao.
Nghệ nhân Chảo Sành Nhàn - người biết vẽ 17 bộ tranh thờ của người Dao.

Khâu khó nhất trong quá trình vẽ tranh là pha chế màu và điểm nhãn “khai quang” cho bộ tranh. Màu sắc chủ đạo của tranh thờ cũng giống những hoa văn trên trang phục vậy, nên thiên nhiều về màu đỏ. Tranh được vẽ lần lượt từng bộ, từng tấm theo vai vế của từng vị thần, thánh trong tranh…Đặc biệt, tranh thờ vẽ xong để sử dụng được trong các nghi lễ, phải chọn ngày tốt làm lễ điểm nhãn “khai quang” cho tranh (hô thần nhập thánh cho tranh), có như vậy tranh vẽ mới linh thiêng và ứng nghiệm được…
 
Dụng cụ để vẽ tranh thờ.
Dụng cụ để vẽ tranh thờ.

Tranh thờ có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống văn hóa của người Dao đỏ, nhất là trong những nghi lễ đặc biệt như: lễ cấp sắc, tết nhảy, lễ cúng rừng… Bởi vậy, bộ tranh thờ được người Dao đỏ lữu giữ như một báu vật trong dòng tộc. Tuy nhiên, hiện nay, rất ít người biết và đam mê vẽ tranh như ông Chảo Sành Nhàn. Do đó, ngoài vẽ tranh, ông Chảo Sành Nhàn còn ấp ủ truyền nghề cho con cháu và những người trẻ tuổi trong dòng tộc nhằm bảo tồn và lưu giữ nghề vẽ tranh thờ, vừa phục vụ đời sống tâm linh của cộng đồng người Dao, vừa bảo tồn di sản văn hóa dân tộc mình.
Theo Langvietonline.vn

Có thể bạn quan tâm

Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông

Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông

Hằng năm, vào ngày Mão tháng 9 âm lịch, chính quyền và nhân dân xã Đông Cuông, tỉnh Lào Cai rộn ràng tổ chức Lễ hội Cơm mới Đền Đông Cuông. Đây là hoạt động truyền thống nhằm tổng kết một năm lao động, sản xuất, những người con quê hương, du khách bày tỏ lòng tri ân với Mẫu Thượng Ngàn, các đấng siêu nhiên phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Tranh tài ở 8 môn thể thao dân tộc đặc sắc

Tranh tài ở 8 môn thể thao dân tộc đặc sắc

Sáng 23/10, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên tổ chức Khai mạc Hội thi thể thao các dân tộc thiểu số tỉnh, năm 2025. Sự kiện là hoạt động thiết thực nhằm chào mừng thành công Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Điện Biên lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025 - 2030; hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11/1945 - 23/11/2025) và 80 năm Ngày Thể thao Việt Nam (27/3/1946 - 27/3/2026).

Độc đáo lễ cưới truyền thống của người Dao Tiền ở Bản Sưng

Độc đáo lễ cưới truyền thống của người Dao Tiền ở Bản Sưng

Giữa nhịp sống hiện đại đang lan tỏa tới từng bản làng vùng cao, người Dao Tiền ở Bản Sưng, xã Cao Sơn (huyện Đà Bắc, Hòa Bình cũ, nay thuộc tỉnh Phú Thọ) vẫn bền bỉ gìn giữ những giá trị văn hóa cổ truyền, trong đó có nghi lễ cưới, một trong những nét sinh hoạt văn hóa đặc sắc, phản ánh sâu sắc đời sống tinh thần, tín ngưỡng và đạo lý của cộng đồng.

Lễ rước y trang Katê: Sợi chỉ đỏ thắt chặt tình đoàn kết Chăm – Raglai

Lễ rước y trang Katê: Sợi chỉ đỏ thắt chặt tình đoàn kết Chăm – Raglai

Chiều 20/10/2025, khoảnh khắc thiêng liêng và xúc động nhất trước thềm lễ hội Katê chính là khi cộng đồng người Chăm làng Hữu Đức (Phước Hữu, Khánh Hòa) trang trọng đón nhận y trang từ người anh em Raglai. Đây không chỉ là một nghi lễ, mà còn là một minh chứng sống động cho mối giao hảo bền chặt, độc đáo đã được trao truyền qua nhiều thế hệ trên mảnh đất đầy nắng và gió. 

Thăm hỏi, chúc tết Katê đồng bào dân tộc Chăm theo đạo Bàlamôn

Thăm hỏi, chúc tết Katê đồng bào dân tộc Chăm theo đạo Bàlamôn

Nhân dịp Tết Katê năm 2025, trong 2 ngày 14 - 15/10, đoàn công tác Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Lâm Đồng do ông Nguyễn Phú Nghĩ, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh làm Trưởng đoàn đã đến thăm, chúc tết Katê và tặng quà đồng bào dân tộc Chăm theo đạo Bàlamôn tại nhiều địa phương trong tỉnh.

Nguyên liệu chế biến canh Samlor Korko chủ yếu từ thực vật thiên nhiên, dễ tìm và sẵn có quanh nhà.

Độc đáo món canh Samlor Korko mang đậm hương vị Khmer

Nhắc đến ẩm thực của đồng bào Khmer Nam Bộ, không thể không kể đến những món đặc sản quen thuộc như bún nước lèo, bánh xèo, bánh cống hay bánh bò thốt nốt. Trong đó, canh Samlor Korko được xem là món ăn truyền thống lâu đời, thể hiện rõ nét văn hóa ẩm thực đặc trưng của người Khmer.

Giữ hồn văn hóa qua từng đường kim, mũi chỉ trang phục dân tộc Mông

Giữ hồn văn hóa qua từng đường kim, mũi chỉ trang phục dân tộc Mông

Đồng bào Mông là một trong 3 dân tộc chiếm phần lớn dân số tỉnh Điện Biên. Trong đời sống văn hóa của đồng bào, trang phục không chỉ là nhu cầu mặc hằng ngày mà còn là một thành tố văn hóa quan trọng, được nhiều thế hệ gìn giữ, trao truyền như phần hồn cốt của dân tộc.

Tiến tới Đại hội XIV của Đảng: Khát vọng phát triển Tuyên Quang trong kỷ nguyên mới

Tiến tới Đại hội XIV của Đảng: Khát vọng phát triển Tuyên Quang trong kỷ nguyên mới

Những ngày này, từ các tuyến phố trung tâm cho đến tận các thôn bản nơi vùng sâu, vùng xa, biên giới của tỉnh Tuyên Quang đều rực rỡ cờ hoa, biểu ngữ, băng rôn chào mừng Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Đây là kỳ Đại hội đầu tiên sau khi hợp nhất hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang, là sự kiện chính trị trọng đại, thể hiện ý chí, niềm tin và khát vọng của gần 1,9 triệu đồng bào các dân tộc trong tỉnh cùng hướng tới tương lai.

Đồng bào Khmer Cà Mau phấn khởi đón lễ Sene Dolta

Đồng bào Khmer Cà Mau phấn khởi đón lễ Sene Dolta

Đồng bào Khmer tỉnh Cà Mau hiện có trên 32 nghìn hộ với gần 140 nghìn nhân khẩu, chiếm gần 6,5% dân số toàn tỉnh. Những ngày này, tại các địa bàn có đông đồng bào Khmer sinh sống, không khí chào đón lễ Sene Dolta, một trong những lễ hội truyền thống quan trọng và mang đậm bản sắc văn hóa của người Khmer, diễn ra rộn ràng. 

Khát khao phục hồi, phổ biến các làn điệu dân ca H’rê

Khát khao phục hồi, phổ biến các làn điệu dân ca H’rê

Tại miền đất Quảng Ngãi, các làn điệu dân ca H’rê không chỉ là Di sản văn hóa phi vật thể mà còn là tiếng lòng của cả một dân tộc. Để những giai điệu này không bị lãng quên, vai trò của người phụ nữ dân tộc H’rê vô cùng to lớn. Họ là những nghệ nhân thầm lặng, miệt mài gìn giữ và lan tỏa tình yêu với âm nhạc truyền thống, biến những lời ca thành sợi dây kết nối mạnh mẽ giữa quá khứ và hiện tại.

Giữ gìn, phát huy văn hóa Mường trong không gian mới

Giữ gìn, phát huy văn hóa Mường trong không gian mới

Trong không gian bảng lảng khói sương của núi rừng, của bản làng, bên những ngôi nhà sàn gỗ, những mế (phụ nữ lớn tuổi), ẻm (cô gái trẻ) trong trang phục áo pắn (áo ngắn), váy dài quấn kết hợp với cạp váy dệt hoa văn tinh xảo, đeo tênh (thắt lưng), xà tích và vấn khăn trắng trên đầu. Tiếng chiêng mường vang vọng cùng lời mo rì rầm đưa con người về lại với cội nguồn, về với những giá trị cốt lõi từ ngàn xưa… Đó là văn hóa Mường, là di sản, kho báu tinh thần của cộng đồng người Mường Hòa Bình cũ, nay là tỉnh Phú Thọ.

Lễ rước dâu của dân tộc Dao đỏ ở Lai Châu

Lễ rước dâu của dân tộc Dao đỏ ở Lai Châu

Lễ rước dâu là một nghi thức quan trọng trong lễ cưới của đồng bào Dao đỏ ở bản Nậm Sáng, xã Mường Than, tỉnh Lai Châu. Trải qua thời gian cùng những thăng trầm của lịch sử, đến nay, người Dao đỏ nơi đây vẫn giữ được nghi thức truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc. Cô dâu mặc trang phục truyền thống rực rỡ sắc màu. Đoàn đón dâu nhà trai phải chuẩn bị một đội kèn trống gồm 4 người, đây là phần không thể thiếu trong nghi lễ đón dâu. Tiếng kèn, trống, chiêng, chũm chọe để chào mừng và thông báo cho tổ tiên, đất trời về sự kiện trọng đại này.

Chùa Ghositaram - Ngôi chùa độc đáo tại Cà Mau

Chùa Ghositaram - Ngôi chùa độc đáo tại Cà Mau

Chùa Ghositaram tại ấp Cù Lao, xã Hưng Hội (Cà Mau) như một "bảo tàng mỹ thuật" thể hiện tài năng của các nghệ nhân Khmer. Ngôi chùa cũng là một trong những điểm đến văn hóa vô cùng độc đáo tại Cà Mau.

Giữ hồn Then, lan tỏa bản sắc văn hóa Kinh Bắc

Giữ hồn Then, lan tỏa bản sắc văn hóa Kinh Bắc

Bắc Ninh là địa phương sở hữu di sản Thực hành Then được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Trong dòng chảy văn hóa xứ Kinh Bắc, làn điệu Then vang lên như tiếng gọi của núi rừng, vừa mộc mạc vừa tha thiết. Tại miền đất giàu truyền thống văn hiến này, Then được cộng đồng đón nhận, trân trọng và đưa vào đời sống như một nét đẹp văn hóa; góp phần làm phong phú thêm bức tranh đa sắc màu của vùng đất này.

Kết nối du lịch biển đảo với văn hóa đại ngàn Tây Nguyên

Kết nối du lịch biển đảo với văn hóa đại ngàn Tây Nguyên

Sau khi hợp nhất, không gian phát triển du lịch của tỉnh Đắk Lắk được mở rộng, tạo cơ hội cho các đơn vị, doanh nghiệp du lịch, lữ hành, lưu trú kết nối tiềm năng, lợi thế ở khu vực Đông - Tây. Du khách được trải nghiệm nhiều cung bậc cảm xúc của biển xanh, cát trắng, nắng vàng và đại ngàn Tây Nguyên hùng vĩ cùng những bản sắc văn hóa đặc trưng của đồng bào miền núi.