Về xã Nam Trạch, hỏi ông Bế Văn Mai, ai cũng biết đến vì ông là “vua cam” trên vùng đất đồi này. Ông Bế Văn Mai (xã Nam Trạch, tỉnh Quảng Trị) là một trong những tấm gương tiêu biểu trong phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi.

Với mô hình trồng cam trên đồi cằn mang lại hiệu quả kinh tế cao, ông được tôn vinh danh hiệu “Nông dân Việt Nam xuất sắc” năm 2025. Tuy nhiên, để có được thành quả như ngày hôm nay là cả một quá trình đầy gian khó, trong đó ai cũng nể phục bởi ý chí, nỗ lực quyết tâm vượt lên khó khăn của ông.
Từ năm 2002, ông Bế Văn Mai cùng gia đình lên vùng đồi núi hoang vu của xã Nam Trạch (thị trấn Nông trường Việt Trung, Quảng Bình cũ) để khai khẩn, phát bờ bụi trồng khoai, sắn để phát triển kinh tế. Với gần 40 ha đất đồi, khi có chút kinh tế, ông chuyển sang trồng cây cao su.
Ông Bế Văn Mai chia sẻ, khoảng chục năm trước, cây cao su có giá trị, nhưng rồi bão gió liên tục làm vườn cao su bị gãy, đổ la liệt, giá cao su lại tuột dốc nên vườn cao su trở nên hoang tàn. Không chùn bước, ông tiếp tục tìm hiểu để trồng các loại cây như dứa, sắn nguyên liệu… song cũng không mang lại hiệu quả kinh tế cao. Khi hay tin Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh Quảng Trị mở lớp tập huấn trồng cây có múi, ông Mai đã theo học. Để có thêm kinh nghiệm về trồng cam trên vùng đồi, ông Mai không ngại khó đã ra những vùng miền Tây các tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An… để tham quan các mô hình trồng cam hiệu quả. Sau đó, ông mua giống cam V2, cam Khe Mây, cam lòng vàng và trồng thử trên diện tích khoảng 2 ha.
Theo ông Bế Văn Mai, để cải tạo đất và chống xói mòn, ông để cỏ mọc dày lên rồi dùng máy cắt chứ không diệt sạch như trước đây. Bên cạnh đó, ông quy hoạch từng lô cam tách biệt với những lối đi rộng chừng 4 - 5m để tiện đi lại, vận chuyển phân bón hay thu hoạch cho thuận tiện khi áp dụng cơ giới; đồng thời, hạn chế lây lan nếu có sâu bệnh hại cây cam.
“Giữa những thảm cỏ, tôi đào hố trồng cam và không quên bón phân cho cỏ. Khi cỏ lên cao, tôi chạy máy cắt, thân cỏ rải đều để vừa che phủ giữ ẩm đất, cỏ mục dần giúp bồi bổ hữu cơ cho đất, tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật có lợi phát triển. Quanh gốc cam được bón phân hữu cơ rải đều lên mặt đất và tưới nước nhỏ giọt để phân ngấm dần vào đất, vừa nuôi cây vừa tăng độ phì nhiêu cho đất”, ông Bế Văn Mai chia sẻ.

Ông Bế Văn Mai được vinh danh là “Nông dân Việt Nam xuất sắc” năm 2025 với mô hình trồng cam mang lại hiệu quả kinh tế cao. Ảnh: TTXVN phát
Nhờ chú trọng giải pháp canh tác theo hướng hữu cơ, thân thiện với môi trường nên vào mùa hè, nhất là những ngày nắng nóng kéo dài, vườn cam của ông Mai vẫn phát triển tốt. So với các vườn cam trong vùng, vườn cam của ông vẫn luôn xanh tốt, cây nào cũng sum suê cành lá, trái trĩu cành.
Khi những lô cam ngọt đầu tiên được thu hoạch cho hiệu quả kinh tế cao, ông Bế Văn Mai tiếp tục mở rộng vườn theo quy trình canh tác đã chọn với diện tích tăng dần lên 4 ha, 6 ha… chứ không tăng ồ ạt nhằm kiểm soát được quá trình canh tác. Bên cạnh đó, khi chuyển đổi giống mới, cải tạo vườn thì cũng có thời gian, nhân công và đảm bảo năm nào vườn cũng có sản phẩm để cung cấp cho thị trường.
Trong 4 năm gần đây, do cam được chăm bón tốt nên tổng sản lượng cam thu hoạch của trang trại đạt mức cao. Trung bình mỗi ha cam cho thu hoạch khoảng 20 tấn. Mỗi vụ, trang trại ông Mai thu hoạch khoảng 120 tấn cam ngọt cung ứng ra thị trường. Giá bán cho các thương lái khoảng 20.000 đồng/kg.
“Hiện trang trại trồng cam trên diện tích 6 ha của gia đình tôi đạt doanh thu khoảng 2 tỷ đồng/năm, trừ chi phí còn lãi trên 1,5 tỷ đồng/năm. Đặc biệt, nhờ canh tác theo quy trình VietGAP, theo hướng hữu cơ nên từ đầu vụ đã có nhiều thương lái đến đặt mua với số lượng lớn, không lo lắng đầu ra”, ông Bế Văn Mai phấn khởi nói.
Khi những vùng cam trồng lâu năm, ông Mai cải tạo vườn và thay thế bằng những giống cam mới có chất lượng và giá trị kinh tế cao. Không chỉ trồng cam trên vùng đất đồi, ông Mai còn cải tạo đất và khoanh vùng để trồng tiêu với diện tích gần 4 ha và 1 ha chanh. Qua đó, đã góp phần đa dạng các loại cây trồng để tăng hiệu quả sản xuất.

Mỗi vụ trang trại của ông Bế Văn Mai thu hoạch khoảng 120 tấn cam ngọt cung ứng ra thị trường. Ảnh: TTXVN phát
Ông Trần Tiến Sỹ, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Quảng Trị cho biết, ông Bế Văn Mai là một trong 3 nông dân được tôn vinh danh hiệu “Nông dân Việt Nam xuất sắc” năm 2025. Đây là những tấm gương nổi bật, gương mẫu, không ngừng nỗ lực cải thiện kinh tế, hỗ trợ nhiều người vươn lên thoát nghèo. Qua đó, góp phần lan tỏa phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi trên địa bàn tỉnh thời gian qua.
Không chỉ dừng lại ở những thành quả kinh tế, câu chuyện vượt khó của ông Bế Văn Mai còn là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ tỉnh Quảng Trị. Từ đôi bàn tay trắng, dám nghĩ, dám làm, kiên trì thử nghiệm nhiều mô hình sản xuất trước khi tìm ra hướng đi đúng, ông Bế Văn Mai đã chứng minh rằng, ý chí và sự nỗ lực bền bỉ có thể biến vùng đất đồi cằn cỗi thành trang trại trù phú./.