Trang phục truyền thống của người Hà Nhì Hoa ở Lai Châu

Trang phục truyền thống của người Hà Nhì Hoa ở Lai Châu
Tại Mường Tè (Lai Châu), căn cứ vào sự khác nhau về y phục, về phương ngữ hay phong tục tập quán, người Hà Nhì tự chia thành hai nhóm: Hà Nhì Cồ Chồ và Hà Nhì La Mí (gọi chung là Hà Nhì Hoa). Trong đó, nhóm Hà Nhì Cồ Chồ cư trú tập trung ở các bản Xi Né (xã Mù Cả), A Mé (xã Tà Tổng), Nậm Hạ (xã Kan Hồ), Chang Pa Chải (xã Hua Bum). Nhóm Hà Nhì La Mí cư trú tập trung ở các xã Ka Lăng, Thu Lũm và các bản Mù Cả, Ma Ký, Gò Cứ (xã Mù Cả), Nậm Lọ (xã Kan Hồ).

Trang phục của người Hà Nhì Hoa cũng giống với các tộc người khác trong nhóm ngôn ngữ Tạng - Miến, không có sự phân loại về đẳng cấp và trang phục thường ngày với trang phục trong dịp lễ tết. Về cơ bản, việc tạo ra y phục cũng tuân thủ theo một quy trình nhất định từ việc tạo sợi, dệt vải, cắt may… Từ năm 1990 trở về trước, người Hà Nhì chủ yếu tự duy trì nghề trồng bông, trồng chàm, dệt vải để tự túc phần lớn nhu cầu may mặc. Để dệt được một tấm vải may trang phục họ phải trải qua một quá trình lao động miệt mài với nhiều công đoạn như: trồng bông, thu hoạch bông, sơ chế bông, cán bông, bật bông, quấn con bông, kéo sợi, hồ sợi, guồng sợi, đánh ống chỉ, dệt vải… mỗi công đoạn đều đòi hỏi phải có kinh nghiệm và kỹ thuật mới có thể làm tốt được.
 

Trang phục của người Hà Nhì Hoa thường được phân biệt theo lứa tuổi và tính năng sử dụng. Trang phục thường ngày được coi là loại trang phục thông dụng và có nhiều tính năng nhất. Khi còn mới, chúng được mặc trong các dịp cưới xin, lễ tết, hội hè; khi đã cũ, họ dùng để mặc trong lao động và sinh hoạt hàng ngày. Trang phục dùng trong cưới xin, lễ hội của người Hà Nhì chủ yếu vẫn là loại trang phục mặc thường ngày, chỉ khác là chúng mới được may và mặc lần đầu nhất là trong ngày cưới, màu sắc hoa văn còn mới nên rực rỡ hơn, đẹp hơn.

Trên trang phục của phụ nữ Hà Nhì còn bảo lưu nhiều yếu tố văn hóa truyền thống về kiểu dáng cắt may, màu sắc, mẫu mã hoa văn trang trí… các thông tin về văn hóa tộc người được thể hiện qua lối xử lý kỹ thuật, qua nghệ thuật trang trí hoa văn, qua việc phối hợp màu sắc trang phục. Trang phục thường ngày của nữ giới Hà Nhì Hoa gồm có: khăn, mũ, vành đai bằng vải, vòng hạt cườm, áo dài, áo ngắn, quần, thắt lưng, xà cạp, túi đeo. Trang phục trong cưới xin, lễ hội của phụ nữ Hà Nhì Hoa về cơ bản cũng bao gồm các bộ phận như trang phục mặc thường ngày chỉ khác ở chỗ có màu sắc đẹp được trang trí nhiều hơn, còn mới hoặc được dùng lần đầu. Tuy nhiên hàng ngày khi đi làm hoặc trong các hoạt động khác phụ nữ Hà Nhì La Mí chỉ mặc một chiếc áo dài. Trong dịp hội hè cưới xin hay đi chơi họ mặc thêm chiếc áo ngắn ngoài chiếc áo dài để tôn thêm vẻ đẹp cho mình.
 

Trên áo, khăn của nữ giới thường có hoa văn trang trí bằng kỹ thuật thêu, thể hiện quan niệm về nhân sinh quan, thế giới quan của người Hà Nhì Hoa. Với những đường thêu từ đơn giản đến phức tạp như thêu móc xích, hình dấu nhân, thêu đứt mũi mang đậm nét truyền thống còn có nhiều đường thêu do chị em tiếp thu của các dân tộc khác hoặc do chị em sáng tạo làm phong phú thêm các đường nét hoa văn Hà Nhì bởi vậy mỗi bộ trang phục nữ Hà Nhì Hoa là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, phản chiếu những sắc màu đậm, nhạt của rừng núi, thể hiện sắc nét cá tính chủ nhân.

Một số hoa văn phổ biến trên trang phục nữ giới thường là hoa văn kỷ hà (những đường thẳng gấp khúc, hình quả trám, đa giác thêu trên gấu quần, áo, cổ tay) hay hình hoa văn hoa lá (chủ yếu là hoa dây như cây thông và một số loại hoa bí, ngọn rau, hoa đào…). Một số hình ảnh về vũ trụ như mặt trăng, núi, sông, mặt trời hay hình các con vật như cựa gà trống, trái tim, rồng, phượng, chim thú... Tất cả hình thêu trang trí đều phản ánh cuộc sống của con người và mối quan hệ của con người với tự nhiên.

Ngoài ra, trong các dịp cưới xin, lễ hội chị em phụ nữ sử dụng nhiều đồ trang sức bằng bạc, kim loại hay hát cườm như vòng cổ, vòng tai, vòng tay, xà tích để trang điểm thêm.
 

Cùng với việc tạo ra trang phục cho mình, người phụ nữ cũng tạo ra trang phục cho các thành viên khác cho gia đình. Hiểu được tâm lý, yêu cầu của mỗi lứa tuổi để tạo ra những bộ trang phục phù hợp. Đối với người đàn ông, trang phục đẹp trước hết là sự lành lặn, màu sắc phù hợp với điều kiện, môi trường sống, và phù hợp với yêu cầu lao động hàng ngày. Việc tạo dáng, tạo hình trang phục phải thể hiện được sự khỏe mạnh, nở nang của cơ thể. Trang phục khi mặc phải thoải mái, vận động dễ dàng khi lao động, sinh hoạt nhất là đối với địa hình vùng núi cao. Chính vì thế trang phục nam giới Hà Nhì Hoa nói riêng và các dân tộc nói chung thường khá giống nhau về kiểu dáng cắt may, về màu sắc (chủ yếu là màu xanh chàm và đen). Trong cuộc đời mỗi người họ thường chỉ có hai loại trang phục: trang phục mặc khi lao động, gồm áo ngắn và quần; trang phục dùng trong cưới xin, lễ tết, hội hè gồm có khăn quấn đầu, áo dài, quần. Dù là loại trang phục nào cũng đều biểu hiện rõ nét sự mạnh mẽ, giản dị của giới tính nam.

Đối với trẻ em, người phụ nữ luôn tạo ra những bộ trang phục bắt mắt, không chỉ có màu sắc tươi sáng, rực rỡ mà còn an toàn, tiện lợi cho sử dụng. Người Hà Nhì ở Mường Tè thường sử dụng kỹ thuật ghép đính hạt nhôm, hạt cườm trên áo, khăn hay mũ của trẻ em. Những bộ trang phục của trẻ em chứa đựng ý nghĩa sâu sắc về tình cảm của người mẹ, người bà cầu cho con, cháu được khỏe mạnh, khôn lớn.

Một số gia đình có điều kiện đeo cho trẻ vòng cổ hoặc vòng tay với mục đích chính là để trừ tà mà, kị gió chứ không phải để làm đẹp. Sau này khi trẻ lớn khoảng 8 - 10 tuổi mới có y phục riêng. Trang phục của trẻ em hoàn toàn giống trang phục của người lớn, điểm khác duy nhất là kiểu cắt may đơn giản hơn, trang trí hoa văn không cầu kỳ như trang phục người lớn.

Nhìn chung, dưới bàn tay khéo léo, sự sáng tạo và tính thẩm mỹ cao, người phụ nữ Hà Nhì Hoa ở Mường Tè cũng như phụ nữ các dân tộc anh em khác luôn say mê, cần mẫn tạo ra những bộ trang phục mang đậm bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Trong vài thập kỉ gần đây, khi nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển đã ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống xã hội của các cư dân. Một số ngành nghề thủ công trong đó có nghề dệt vải của các tộc người mai một dần do sản phẩm làm ra mất quá nhiều thời gian, giá thành cao, mẫu mã lại không đáp ứng được thị hiếu ngày càng cao của các tầng lớp xã hội. Chính vì vậy, sự thay đổi của trang phục các tộc người thiểu số ở nước ta nói chung và tộc người Hà Nhì Hoa nói riêng là điều không tránh khỏi. Tuy nhiên, người Hà Nhì ở Mường Tè - Lai Châu vẫn luôn ý thức được việc gìn giữ bộ trang phục truyền thống cho thế hệ con cháu mai sau.
Theo thegioidisan.vn

Có thể bạn quan tâm

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Khai thác thế mạnh xuất khẩu sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang Lưu Văn Phi cho biết: Hiện nay, tỉnh nỗ lực khai thác những tiềm năng và thế mạnh xuất khẩu các sản phẩm nông - thủy sản có lợi thế cạnh tranh; tích cực nắm bắt cơ hội, mở rộng thị trường, nhằm đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu bền vững, thu hút ngoại tệ.

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

'Chìa khóa' để bắt kịp xu thế cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4

Ngày 6/6, UBND tỉnh Lai Châu và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã ký kết thỏa thuận hợp tác đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh giai đoạn 2025 - 2030.

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Phát huy vai trò khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình mới

Ngày 4/6, tại tỉnh Sóc Trăng, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Sóc Trăng, tỉnh Hậu Giang và thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức Hội nghị đóng góp ý kiến vào dự thảo Đề án sắp xếp, hợp nhất Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng 3 tỉnh, thành phố (hội nghị lần thứ 3).

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Truyền thông Campuchia ca ngợi sức sống mới ở vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Trong những ngày đầu tháng này, các phương tiện truyền thông Campuchia đăng tải nhiều chủ đề bài viết đính kèm hình ảnh đa dạng, giới thiệu về cuộc sống mới với nhiều khởi sắc, đổi thay toàn diện trong vùng đồng bào Khmer tại các tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tiền Giang Trần Hoàng Nhật Nam, nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, địa phương đã tổ chức được mạng lưới 198 hợp tác xã nông nghiệp - thủy sản, thu hút gần 55.000 thành viên; giải quyết công ăn việc làm cho gần 2.000 lao động. Đến đầu tháng 6/2025, các hợp tác xã trên lĩnh vực nông nghiệp - thủy sản đã đạt doanh thu khoảng 140 tỷ đồng, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm trước.

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Các tỉnh Tây Nam Bộ tập trung thực hiện hoàn thành công tác dân tộc

Ngày 30/5, tại Sóc Trăng, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tổ chức Hội nghị tổng kết công tác thi đua khen thưởng Cụm thi đua số 6 (gồm 10 địa phương: Vĩnh Long, Trà Vinh, Long An, Kiên Giang, An Giang, Hậu Giang, Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng và thành phố Cần Thơ) về công tác dân tộc.

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Hiệu quả từ mô hình 'Họ đạo bình yên - gia đình hòa thuận' của đồng bào K’Ho

Được thành lập từ năm 2019, mô hình “Họ đạo bình yên - Gia đình hạnh phúc” ở buôn B’laosire thuộc tổ dân phố 14, phường B’Lao (thành phố Bảo Lộc, Lâm Đồng) được đánh giá cao bởi tính hiệu quả. Từ nhiều năm qua, mô hình góp phần bảo đảm an ninh trật tự, người dân tập trung làm ăn phát triển kinh tế, hàng chục hộ vươn lên thoát nghèo, Họ đạo được Bộ Công an khen thưởng vào năm 2024.

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Yên Lạc “giữ lửa” nghề chằm áo tơi truyền thống

Chiếc áo mộc mạc, được làm từ những tàu lá cọ khô, không chỉ là vật dụng che mưa nắng quen thuộc của người dân thôn Yên Lạc (xã Quang Lộc, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) suốt hàng trăm năm, mà còn là biểu tượng của sự cần cù, khéo léo và nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc. Giữa nhịp sống hối hả, nghề chằm áo tơi truyền thống vẫn được người dân lặng lẽ “giữ lửa”, trao truyền qua bao thế hệ, bảo tồn một phần hồn quê hương trong từng sợi lá.

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Tết mùa mưa đặc sắc của dân tộc Hà Nhì

Đồng bào dân tộc Hà Nhì có nhiều phong tục đặc sắc, trong đó có Tết mùa mưa (Dế Khừ Chà) là một trong bảy Tết trong năm theo phong tục cổ truyền của người Hà Nhì.

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Lễ Mạng Ma - Nghi lễ tâm linh của người Xinh Mun

Vào độ xuân về khi hoa ban nở trắng rừng, người Xinh Mun ở Sơn La lại tổ chức Lễ Mạng Ma – một nghi lễ tâm linh truyền thống cầu sức khỏe, giải hạn, thể hiện niềm tin sâu sắc vào sự kết nối giữa con người với thần linh, tổ tiên và vạn vật thiên nhiên.

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Tục nhuộm răng đen - nét văn hóa đặc sắc của phụ nữ dân tộc Lự ở Lai Châu

Dân tộc Lự là một trong những dân tộc rất ít người có số dân dưới 10 nghìn người hiện đang sinh sống chủ yếu ở huyện Tam Đường và huyện Sìn Hồ tỉnh Lai Châu, đã từ lâu, tục nhuộm răng đen của phụ nữ dân tộc Lự là một trong những nét văn hóa đặc trưng. Hiện, các cấp ủy, chính quyền huyện tăng cường tuyên truyền vận động người dân tiếp tục truyền dậy, phát huy những giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc Lự trước nguy cơ bị mai một.

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Tái hiện lễ cúng trưởng thành của đồng bào Ê Đê

Trong khuôn khổ các hoạt động của Ngày Văn hoá các dân tộc Việt Nam (19/4), tại Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Ê Đê đã tái hiện nghi lễ trưởng thành đặc sắc của dân tộc mình.

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Gìn giữ bánh truyền thống Khẩu Sli của người Tày, Nùng ở Cao Bằng

Cao Bằng, một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Một trong những món ăn truyền thống nổi bật của người Tày, người Nùng ở đây là bánh Khẩu Sli, món bánh mang đậm hương vị quê hương và được người dân nơi đây coi là món quà tuyệt vời trong những dịp lễ, Tết.

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Đồng bào Raglai sở hữu một kho tàng tri thức dân gian đồ sộ, từ sử thi, truyện cổ, dân ca đến luật tục… Không chỉ vậy, đồng bào còn lưu giữ nhiều lễ hội dân gian đặc sắc như Lễ ăn mừng đầu lúa mới, lễ bỏ mả, các nghi lễ vòng đời… Trong đó lễ ăn mừng đầu lúa mới đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, khẳng định gái trị văn hóa sâu sắc và vai trò quan trọng trong đời sống, tinh thần của cộng đồng người Ragalai.

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Ẩm thực của người Jrai ở Gia Lai luôn độc đáo với những món ăn ngon, dân dã, đậm nét truyền thống. Trong số đó, món cà đắng lòng gà bọc lá chuối nổi bật như một biểu tượng của sự sáng tạo và gắn kết với thiên nhiên.

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Đến hẹn lại lên, cứ vào ngày cuối cùng của tháng Giêng hằng năm, đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên (Yên Bái) nô nức hội tụ tại các điểm trung tâm bản để tổ chức Lễ Cúng rừng hay còn gọi Tết rừng.

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Văn hóa ẩm thực của người Sán Dìu tại Quảng Ninh sở hữu những đặc trưng riêng, thể hiện sự khéo léo, tinh tế trong chế biến, phối hợp các thực phẩm. Một trong những món ăn đặc sắc đó là bánh bạc đầu đã trở thành đặc sản nổi tiếng. Thưởng thức các món bánh thơm ngon và tìm hiểu về văn hóa độc đáo của người Sán Dìu ở vùng cao Quảng Ninh là trải nghiệm đáng nhớ.

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội " Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc" xuân Ất Tỵ 2025, tại làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Mường đến từ tỉnh Hòa Bình đã tổ chức tái hiện lễ hội Khai hạ đặc sắc.

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội “Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc” xuân Ất Tỵ 2025, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) bà con đồng bào dân tộc Thái đến từ huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức tái hiện trích đoạn nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông (Kin Chiêng Boọc Mạy) đặc sắc.

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp trang phục truyền thống của người Dao Thanh Y

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp trang phục truyền thống của người Dao Thanh Y

Người Dao Thanh Y sinh sống trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh nhiều năm qua vẫn luôn giữ được bản sắc văn hóa riêng thông qua phong tục, tập quán hay nếp sinh hoạt hằng ngày và đặc sắc trong đó có bộ trang phục truyền thống của phụ nữ Dao Thanh Y là một di sản văn hóa độc đáo, mang đậm nét đặc trưng.

Lễ cúng rừng của người Mông nơi đại ngàn xanh Nà Hẩu

Lễ cúng rừng của người Mông nơi đại ngàn xanh Nà Hẩu

Đối với đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu (huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái), lễ cúng rừng hay còn gọi Tết rừng có từ khi tổ tiên di cư đến nơi đây lập làng, lập bản và trở thành bản sắc văn hóa, tín ngưỡng dân gian độc đáo riêng có.

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Ngày 5/2 (tức mùng 8 Tết Ất Tỵ), tại xã Phong Phú, huyện Tân Lạc (Hòa Bình) diễn ra Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường năm 2025. Đây là lễ hội dân gian truyền thống lớn nhất của dân tộc Mường, đồng thời trở thành nét sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng không thể thiếu trong dịp Tết đến, Xuân về của người Mường ở Hòa Bình. Lễ hội thu hút hàng nghìn người dân, du khách trong và ngoài tỉnh đến tham gia.

Gìn giữ nghề dệt thổ cẩm trang phục dân tộc Thái ở Điện Biên

Gìn giữ nghề dệt thổ cẩm trang phục dân tộc Thái ở Điện Biên

Cộng đồng người Thái là một trong ba dân tộc chiếm phần lớn dân số của tỉnh Điện Biên. Nghề dệt thổ cẩm trang phục truyền thống của dân tộc Thái dù đã từng đối mặt với nguy cơ mai một nhưng hiện vẫn được gìn giữ. Những nghệ nhân lớn tuổi vẫn bền bỉ truyền nghề cho thế hệ trẻ từng họa tiết, hoa văn đặc trưng mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Hội làng mừng Gươl mới của đồng bào Cơ-tu thôn Aró. Ảnh: Khánh Nguyên

Người Cơ-tu vui hội mừng Gươl mới

Với đồng bào Cơ-tu ở thôn Aró, xã Lăng, huyện Tây Giang (Quảng Nam), Gươl là không gian sinh hoạt chung, có ý nghĩa quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh. Để chào mừng công trình trọng đại này, đồng bào Cơ-tu thường tổ chức lễ mừng Gươl mới, góp phần bảo tồn nét đẹp văn hóa cộng đồng.