Khơi dậy sức sống mới cho nghệ thuật múa Chằn

Tây Ninh là địa phương có đông đồng bào Khmer sinh sống, với đời sống văn hóa phong phú, đậm bản sắc dân tộc. Bên cạnh âm hưởng nhạc ngũ âm, điệu múa trống Chhay-dăm được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia (năm 2014) và các công trình sinh hoạt cộng đồng, đồng bào Khmer nơi đây vẫn gìn giữ, phát huy điệu múa Chằn - loại hình nghệ thuật múa mặt nạ độc đáo, in đậm dấu ấn văn hóa Khmer.

mua-chan-dong-bao-khmer-11.jpg
Bài múa Chằn chủ yếu sử dụng động tác cơ thể như tay, chân... thể hiện tính cách nhân vật nổi bật nhất trong sử thi Riêm Kê của Ấn Độ.

Múa Chằn trở lại không gian sinh hoạt tín ngưỡng và lễ hội

Múa Chằn, hay còn gọi là múa Rô Băm Yeak Rom, thường xuất hiện trong các dịp lễ hội lớn của người Khmer như Tết Chôl Chnăm Thmây (mừng năm mới), Sene Đôlta (lễ cúng ông bà) và Oóc Om Bok (lễ cúng trăng).

Ông Kiên Sô Phát, Trụ trì chùa Bôtum Kiri Răngsây (chùa Khedol, ấp Thạnh Đông, phường Bình Minh, tỉnh Tây Ninh) cho biết, quá trình giao lưu, tiếp biến kinh tế – văn hóa – xã hội của người Khmer hiện nay diễn ra khá mạnh, kéo theo nguy cơ mai một các giá trị văn hóa truyền thống, trong đó có nghệ thuật múa dân gian. Trước đây, vào dịp lễ Tết, ngoài nghi thức tôn giáo, phần văn nghệ tại các chùa và làng Khmer chủ yếu là múa Rom Vong và hát múa theo phong cách hiện đại. Những năm gần đây, nhiều chùa và cộng đồng Khmer ở Tây Ninh đã chủ động đưa nghệ thuật Rô Băm, đặc biệt là điệu múa Chằn trở lại không gian sinh hoạt tín ngưỡng và lễ hội. Các vị sư sãi cùng những người tâm huyết với văn hóa dân tộc đã nỗ lực phục dựng dàn nhạc ngũ âm truyền thống, mời nghệ nhân từ Sóc Trăng (nay thuộc thành phố Cần Thơ) và Trà Vinh (nay thuộc tỉnh Vĩnh Long) đến Tây Ninh truyền dạy cho thế hệ trẻ. Qua đó góp phần tái hiện một tiết mục nghệ thuật, đồng thời nối dài mạch nguồn văn hóa Khmer trên vùng đất Tây Ninh.

mua-chan-dong-bao-khmer-9.jpg
Múa Chằn xoay quanh mô típ đấu tranh giữa hai thế lực thiện – ác và cái thiện bao giờ cũng chiến thắng cái ác.

Theo ông Kiên Sô Phát, múa Chằn là một biến thể đặc sắc của sân khấu Rô Băm – loại hình vũ kịch cổ truyền lâu đời của người Khmer, bắt nguồn từ vũ kịch mặt nạ Lakhol Khol của Ấn Độ, tái hiện các trích đoạn sử thi Riêm Kê. Nếu Lakhol Khol chú trọng diễn xuất với mặt nạ, thì múa Chằn lại tập trung vào ngôn ngữ hình thể, đặc biệt là động tác tay và chân, nhằm khắc họa tính cách, khí chất nhân vật, nhất là hình tượng các vị thần và yêu quái trong tích truyện. Sự hồi sinh của múa Chằn trong đời sống cộng đồng Khmer Tây Ninh không chỉ thể hiện ý thức gìn giữ bản sắc dân tộc, mà còn cho thấy hiệu quả của công tác bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể trong bối cảnh hội nhập.

mua-chan-dong-bao-khmer-6.jpg
Em Binh Na Quinh, nghệ nhân trẻ Múa Chằn và Múa trống Chhay Dăm chuẩn bị mặt nạ chằng Krông Riêp cho tiết mục biểu diễn.

Em Binh Na Quinh (18 tuổi, ngụ xã Ninh Điền, Tây Ninh), nghệ nhân trẻ múa Chằn và chơi trống Chhay-dăm chia sẻ, ban đầu em học đánh trống Chhay-dăm dưới sự hướng dẫn của sư trụ trì chùa Svay (chùa Sát Rát), xã Ninh Điền. Sau đó, em cùng các bạn trong làng được nghệ nhân Trà Vinh truyền dạy múa Chằn. Nhóm tự góp tiền mua trang phục, đạo cụ và mặt nạ “đầu Chằn” để biểu diễn. Lần đầu tiên được đứng trên sân khấu lễ hội, nhận sự cổ vũ và trân trọng của bà con, em cảm thấy rất tự hào, hạnh phúc.

mua-chan-dong-bao-khmer-1.jpg
Nhóm em Phan Đết, chuẩn bị trang phục biểu diễn múa Chằn tại chùa Bôtum Kiri Răngsây (chùa Khedol, tại ấp Thạnh Đông, phường Bình Minh, tỉnh Tây Ninh).

Nghệ nhân trẻ múa Chằn và múa trống Chhay-dăm Phan Đết (22 tuổi, ngụ xã Ninh Điền, Tây Ninh) cho biết, thời gian gần đây, nhóm thường được mời biểu diễn nhiều nhất vào dịp Tết Chôl Chnăm Thmây, Lễ Dâng y Kathina và tại các chùa, địa phương có đồng bào Khmer sinh sống. Kinh phí hoạt động chủ yếu dựa vào sự ủng hộ của bà con; một phần nhóm cúng dường cho chùa, phần còn lại dành cho chi phí đi lại. Do thu nhập từ múa Chằn không ổn định nên việc duy trì tập luyện và thu hút thanh thiếu niên tham gia còn nhiều khó khăn. Dù số lượng nghệ nhân hiện nay rất ít, nhưng tín hiệu đáng mừng là có nhiều em nhỏ ở các làng Khmer bắt đầu tìm hiểu, học múa Chằn. Nhóm của Phan Đết mong muốn góp sức gìn giữ nghệ thuật truyền thống, khơi dậy tinh thần trách nhiệm và tình yêu văn hóa dân tộc trong thế hệ trẻ Khmer.

Bảo tồn di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch

Sự kết hợp hài hòa giữa chuyển động uyển chuyển của vũ đạo và nhạc ngũ âm tạo nên không gian diễn xướng giàu tính tâm linh, nghệ thuật và đậm đà bản sắc Khmer tạo nên điểm độc đáo của múa Chằn.

Sự kết hợp hài hòa giữa chuyển động uyển chuyển của vũ đạo và nhạc ngũ âm tạo nên không gian diễn xướng giàu tính tâm linh, nghệ thuật và đậm đà bản sắc Khmer tạo nên điểm độc đáo của múa Chằn.

Thạc sĩ Ngô Tư Lê, hội viên Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Tây Ninh cho rằng những giá trị nghệ thuật đa dạng, đặc sắc trong đời sống văn hóa – tinh thần của các dân tộc đã góp phần khắc họa rõ diện mạo văn học dân gian. Dân ca, dân nhạc, dân vũ không chỉ được truyền tải qua ngôn từ, giai điệu, hình ảnh mà còn được lưu giữ trong ký ức cộng đồng. Tuy nhiên, đặc thù của loại hình này là tồn tại chủ yếu qua truyền miệng, chưa được ghi chép đầy đủ. Vì vậy, khi nghệ nhân qua đời mà không có người kế tục, các làn điệu, nhịp trống, điệu múa ấy có nguy cơ mất đi vĩnh viễn.

mua-chan-dong-bao-khmer-7.jpg
Tạo hình nhân vật Chằn Krông Riêp và nhân vật nữ chính Sita trong múa Chằn của đồng bào Khmer.

Ông cũng cảnh báo rằng, trước tác động của đô thị hóa, dân ca, dân nhạc, dân vũ đang dần bị mai một. Ở nhiều nơi, nghệ nhân lớn tuổi rời xa sân khấu, trong khi lớp trẻ chuộng âm nhạc, vũ điệu hiện đại. Nếu không bảo tồn kịp thời, các loại hình này (nhất là của đồng bào dân tộc thiểu số) sẽ đứng trước nguy cơ biến mất.

mua-chan-dong-bao-khmer-8.jpg
Tiết mục múa Chằn tại chùa Bôtum Kiri Răngsây (chùa Khedol, tại ấp Thạnh Đông, phường Bình Minh, tỉnh Tây Ninh).

Theo Thạc sĩ Ngô Tư Lê, trong bối cảnh du lịch phát triển mạnh ở nhiều địa phương, đặc biệt tại Tây Ninh thời gian gần đây, việc bảo tồn và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc gắn với phát triển du lịch cần được xem là nhiệm vụ cấp thiết. Đây không chỉ là giải pháp gìn giữ bản sắc văn hóa, mà còn là hướng đi quan trọng để phát triển kinh tế – văn hóa – xã hội, đưa hình ảnh và giá trị văn hóa đặc trưng của Tây Ninh vươn xa, hội nhập sâu rộng.

mua-chan-dong-bao-khmer-3.jpg
Trong múa Chằn, nhân vật nữ chính thường là Sita, người vợ xinh đẹp của Rama, là một biểu tượng của sự hiền thục, đức hạnh và là một phần không thể thiếu trong các câu chuyện về Ramayana mà múa Chằn thường tái hiện.

Theo Tỉnh ủy Tây Ninh, thời gian qua, Đảng bộ tỉnh xác định du lịch là lĩnh vực đột phá, trọng tâm là đưa Khu du lịch núi Bà Đen trở thành điểm đến đẳng cấp quốc gia. Gắn với mục tiêu này, việc bảo tồn và phát huy dân ca, dân nhạc, dân vũ của các dân tộc trên địa bàn được coi là nhiệm vụ then chốt, tạo nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt trong cộng đồng dân tộc thiểu số.

mua-chan-dong-bao-khmer-4.jpg
Trang phục múa Chằn (Yeak Rom) của người Khmer chủ yếu là các loại vải quấn, đặc biệt là vải gấm xà-banh, được quấn quanh người một cách chắc chắn.

Tỉnh đang triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia "Phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2022 – 2030”, tập trung giải quyết nhu cầu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt; đầu tư hạ tầng thiết yếu; nâng cao chất lượng giáo dục – đào tạo; bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống gắn với du lịch; nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền và nhân dân. Cùng với đó, tỉnh thực hiện giữ gìn, trao truyền và phổ biến những giá trị đặc sắc, đưa các loại hình nghệ thuật mang đậm dấu ấn văn hóa dân tộc trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng. Mục tiêu cuối cùng là nâng cao đời sống văn hóa, khơi dậy niềm tự hào dân tộc, mở rộng loại hình du lịch văn hóa, góp phần đưa bản sắc văn hóa Tây Ninh vươn xa, hội nhập trong kỷ nguyên mới./.

mua-chan-dong-bao-khmer-5.jpg
Thiếu nữ Khmer biểu diễn điệu múa Rô Băm, một trong những loại hình nghệ thuật truyền thống của đồng bào dân tộc Khmer.
Múa Chằn là một biến thể đặc sắc của sân khấu Rô Băm – hình thức vũ kịch cổ truyền lâu đời của người Khmer, bắt nguồn từ vũ kịch mặt nạ Lakhol Khol, tái hiện các trích đoạn trong sử thi Riêm Kê.

Múa Chằn là một biến thể đặc sắc của sân khấu Rô Băm – hình thức vũ kịch cổ truyền lâu đời của người Khmer, bắt nguồn từ vũ kịch mặt nạ Lakhol Khol, tái hiện các trích đoạn trong sử thi Riêm Kê.

mua-chan-dong-bao-khmer-15.jpg
Khỉ thần Hanuman (bên phải) chiến đấu với Chằn Krông Riêp để bảo vệ con người.
mua-chan-dong-bao-khmer-14.jpg
Múa Chằn kết hợp với hiệu ứng ánh sáng huyền ảo, được biểu diễn tại Trung tâm văn hóa tỉnh Tây Ninh (phường Tân Ninh, tỉnh Tây Ninh).
mua-chan-dong-bao-khmer-13.jpg
Nhân vật Chằn Krông Riêp trong tiết mục múa cổ điển tại Trung tâm văn hóa tỉnh Tây Ninh (phường Tân Ninh, tỉnh Tây Ninh).
mua-chan-dong-bao-khmer-12.jpg
Tạo hình Khỉ thần Hanuman trong tiết mục múa Chằn.
Dân tộc Khmer

Tên tự gọi: Người Khmer.

Tên gọi khác: Cur, Cul, Cu Thổ, Việt gốc Miên, Khơ Me K’rôm.

Dân số: 1.260.640 người, (Theo số liệu Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009).

Ngôn ngữ: Tiếng nói thuộc nhóm ngôn ngữ Môn - Khơ Me.

Lịch sử: Trước thế kỉ XII người Khmer và văn hoá của họ giữ vai trò chủ thể ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Hoạt động sản xuất: Người Khmer là cư dân nông nghiệp dùng cày và trồng lúa nước. Trong bộ công cụ nông nghiệp khá hoàn thiện và hiệu quả của họ, có những dụng cụ độc đáo thích ứng với điều kiện địa lí sinh thái Nam bộ như cái phảng thay cho cày chuyên dùng ở vùng đất phèn, mặn để phát cỏ, cù nèo (Pok) dùng để vơ cỏ. Cây nọc cấy (Sơ chal) dấu vết của chiếc gậy chọc lỗ xa xưa, tạo ra lỗ để cắm cây lúa ở những chân ruộng nước nhưng đất cứng, và cái vòn gặt (Kần điêu) dùng để cắt lúa.

Người Khmer có nghề đánh cá, dệt, chiếu, đan lát, dệt vải, làm đường thốt nốt và làm gốm. Kĩ thuật gốm đơn giản, công cụ chính là hòn kê (K’leng), bàn dập (Chơ), chưa dùng bàn xoay, không có lò nung cố định, gốm mộc, không màu,với độ nung thấp. Sản phẩm gốm chủ yếu là đồ gia cụ, tiêu biểu nhất là bếp (Cà ràng) và nồi (Cà om) rất được người Việt, người Hoa ở đồng bằng sông Cửu Long ưa dùng.

Ăn: Người Khmer trồng hơn 150 giống lúa tẻ và nếp khác nhau, họ thường ăn cơm tẻ và cơm nếp. Thức ăn hằng ngày có tôm, cá nhỏ, ếch, nhái, rau, củ. Họ chế biến rất nhiều loại mắm: mắm ơn Pứ làm bằng tôm tép, mắm Pơ inh làm bằng cá sặc, nhưng nổi tiếng nhất là mắm B’hóc làm bằng cá lóc, các sọc, cá trê, tôm tép, mắm pơ inh làm bằng cá sặc, nhưng nổi tiếng nhất là mắm B’hóc làm bằng cá lóc, cá sọc, cá trê, tôm tép trộn với thính và muối. Gia vị ưa thích nhất là vị chua (từ quả me hay mè) và cay (hạt tiêu, tỏi, sả, ca ri...).

Mặc: Nam nữ trước đây đều mặc xà rông bằng lụa tơ tằm do họ tự dệt. Lớp thanh niên ngày nay thích mặc quần âu với áo sơmi. Những người đứng tuổi, người già thường mặc quần áo bà ba màu đen, nam giới khá giả đôi khi mặc quần áo bà ba màu trắng với chiếc khăn rằn luôn quấn trên đầu, hoặc vắt qua vai. Chỉ đặc biệt trong cưới xin, nam nữ mới mặc quần áo cổ truyền. Chú rể mặc áo xà rông, áo màu đỏ, cổ đứng với hàng khuy trước ngực, bên vai trái quàng chiếc khăn dài trắng (Kăl xinh) và con dao cưới (Kầm pách) ngụ ý để bảo vệ cô dâu. Còn cô dâu mặc Xăm pốt (váy)màu tím hay màu hồng, áo dài màu đỏ, quàng khăn và đội mũ cưới truyền thống. áo dài Khơ Me (Wện) gần gũi với chiếc áo dài của phụ nữ Chăm: áo bịt tà, thân áo rộng và dài dưới gối, cổ áo thấp và xẻ trước ngực vừa đủ để chui đầu vào, tay áo chật, hai bên sườn thường ghép thêm bốn miếng vải (thường hoặc màu) kéo dài từ nách đến gấu áo.

Trang phục bắt mắt, nhiều màu sắc góp phần tôn lên vẻ đẹp của phụ nữ Khmer Nam Bộ. Ảnh An Hiếu (2).JPG
Trang phục bắt mắt, nhiều màu sắc góp phần tôn lên vẻ đẹp của phụ nữ Khmer Nam Bộ. Ảnh An Hiếu

: Họ sống ở đồng bằng sông Cửu Long, tập trung chủ yếu ở các tỉnh miền Tây Nam bộ và tụ cư trên 3 vùng môi sinh lớn: vùng đồng bằng nội địa, vùng phèn mặn ven biển, vùng đồi núi Tây Nam giáp biên giới Cam Pu Chia. Người Khmer trước đây ở nhà sàn, nay sống trong các ngôi nhà đất.

Phương tiện vận chuyển: Thường sử dụng xe bò (cộ), xe lôi bánh gỗ, hoặc bánh hơi, đi lại trên đường hay những chân ruộng khô, vận chuyển nông sản trong mùa thu hoạch.

Sống trong môi trường chằng chịt kênh, rạch, ghe, thuyền của người Khmer có rất nhiều loại: xuồng ba lá, ghe tam bản, thuyền " tắc rán" hoặc thuyền "đuôi tôm" chạy máy. Ðặc biệt nhất là chiếc ghe Ngo (Tuộc mua) dài 30m, làm bằng gỗ sao, có từ 30-40 tay chèo, mũi và hai bên thành thuyền có vẽ hình ó biển, voi, sư tử, sóng nước. Ghe Ngo chỉ sử dụng trong dịp lễ chào mặt trăng OK-ang Bok (tháng 10 âm lịch), còn ngày thường họ gửi trong chùa, được cư dân trong các "Phum", "Sóc" coi như vật thiêng.

Quan hệ xã hội: Gia đình nhỏ một vợ một chồng, ở riêng và là đơn vị kinh tế độc lập, có nơi 3-4 thế hệ sống chung trong một nhà. Xã hội Khmer vẫn còn tồn tại nhiều tàn dư mẫu hệ.

Người Khmer có rất nhiều họ khác nhau. Những họ do triều Nguyễn trước đây đặt ra như: Danh, Kiên, Kim, Sơn, Thạch. Những họ tiếp thu từ người Việt và người Hoa như: Trần, Nguyễn, Dương, Trương, Mã, Lý... Lại có những họ thuần tuý Khmer như U, Khan, Khum. Tình trạng ngoại tình, đa thê, li hôn hoặc loạn luân giữa những người có huyết thống trực hệ, ít xẩy ra hoặc tuyệt đối nghiêm cấm.

Hôn nhân: Hôn nhân thường do cha mẹ xếp đặt, có sự thoả thuận của con cái. Cưới xin trải qua 3 bước: làm mối, dạm hỏi và lễ cưới, được tổ chức ở bên nhà gái. Sau đó, người con trai phải ở bên nhà vợ một thời gian. Trải qua ít năm hoặc khi có con, họ ra ở riêng, nhưng vẫn cư trú bên ngoại.

Ma chay: Tục hoả thiêu đã có từ lâu. Sau khi thiêu, tro được giữ trong tháp "Pì chét đẩy", xây cạnh ngôi chính điện trong chùa.

Lễ tết: Có 2 lễ lớn trong năm.

Tết Chuôn chnam Thmây tổ chức từ ngày 1 đến ngày 3 đầu tháng Chét (theo Phật lịch) vào khoảng tháng 4 dương lịch.

Lễ chào mặt trăng (ok ang bok) tổ chức vào rằm tháng 10 âm lịch, trong lễ này có đua thuyền Ngo giữa các phum - sóc.

Thờ cúng: Thờ Phật, tổ tiên và thực hành các nghi lễ nông nghiệp như cúng thần ruộng (neak tà xiê), gọi hồn lúa (ok ang leok), thần mặt trăng (ok ang bok).

Học: Con trai khi lớn đều được cha mẹ gửi vào chùa làm sư từ 3 đến 5 năm. Họ được học kinh Phật, học chữ Khmer ở các trường chùa. Chỉ sau nghĩa vụ tu hành, họ mới được phép hoàn tục và mới có quyền được lập gia đình.

Các nghệ nhân người Khmer (Cà Mau) diễn tấu với các nhạc cụ trong dàn nhạc trống lớn. Ảnh Huỳnh Lâm.jpg
Các nghệ nhân người Khmer (Cà Mau) diễn tấu với các nhạc cụ trong dàn nhạc trống lớn. Ảnh Huỳnh Lâm

Văn nghệ: Người Khmer có cả một kho tàng phong phú về truyện cổ như thần thoại, truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn, truyện cười, có một nền sân khấu truyền thống như Dù kê, Dì kê, một nền âm nhạc vừa có nguồn gốc Ấn Ðộ, vừa có nguồn gốc Ðông Nam Á. Nghệ thuật và kiến trúc chùa tháp được coi là di sản đặc sắc nhất của văn hoá Khmer. Trong các ngôi chùa Khmer của Phật giáo tiểu thừa (Thérévada), ngoài tượng Ðức Phật Thích Ca được tôn thờ duy nhất, chiếm vị trí trung tâm khu chính điện, vẫn tồn tại một hệ thống phong phú linh thần, linh thú - những dấu vết tàn dư còn lại của Bà la môn giáo và tín ngưỡng dân gian.

Theo cema.gov.vn

Dân tộc Khmer

Có thể bạn quan tâm

Kinh hoàng đêm chạy lũ ở bản Yên Hòa

Kinh hoàng đêm chạy lũ ở bản Yên Hòa

Bản Yên Hòa (xã Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An) có 93 hộ dân đồng bào Thái, nằm bên thượng nguồn Nậm Nơn, giáp biên giới Việt - Lào. Trận lũ dữ xảy ra vào cuối tháng 7 vừa qua đã cuốn trôi mất cầu treo trên con đường độc đạo ra trung tâm xã khiến bản làng đến nay vẫn bị cô lập.

Bánh tét Trà Cuôn - đặc sản 'vượt lũy tre làng'

Bánh tét Trà Cuôn - đặc sản 'vượt lũy tre làng'

Tại Vĩnh Long, làng nghề bánh tét Trà Cuôn (xã Vinh Kim) ngày càng thu hút nhiều người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh, khẳng định uy tín nhờ các cơ sở sản xuất không ngừng cải tiến chất lượng, mẫu mã. Từ một món ăn truyền thống gắn liền với đời sống văn hóa ẩm thực của người dân Nam Bộ, nghề làm bánh tét nơi đây đã tạo sinh kế ổn định cho hàng trăm gia đình, góp phần phát triển kinh tế nông thôn bền vững.

'Cõng' dịch vụ công vượt đại ngàn

'Cõng' dịch vụ công vượt đại ngàn

Mô hình chính quyền 2 cấp đang được tỉnh Quảng Trị triển khai hiệu quả, mang lại chuyển biến rõ rệt trong cải cách hành chính, nhất là tại các xã đặc thù như Phong Nha và Thượng Trạch. Giữa đại ngàn Trường Sơn, từng dòng giấy tờ hộ tịch, căn cước công dân giờ đây đang được “vào từng bản, gõ cửa từng nhà” - một biểu hiện sinh động cho nền hành chính phục vụ.

Gìn giữ nghề đóng ghe, xuồng bên dòng Vàm Cỏ Đông

Gìn giữ nghề đóng ghe, xuồng bên dòng Vàm Cỏ Đông

Bên dòng sông Vàm Cỏ Đông lặng lẽ chảy qua vùng đất Cần Giuộc xưa - nay thuộc xã Tân Tập (tỉnh Tây Ninh), tiếng đục, tiếng khoan, tiếng cưa vẫn vang lên đều đặn trong cơ sở đóng tàu của ông Huỳnh Văn Hiệu. Những chiếc ghe mũi đỏ của làng nghề đã từng nổi danh khắp Nam kỳ lục tỉnh ngày nay vẫn còn tồn tại nhờ những người thợ lành nghề.

Đưa ong về lấy mật ở Vườn quốc gia Xuân Thủy

Đưa ong về lấy mật ở Vườn quốc gia Xuân Thủy

Vườn quốc gia Xuân Thủy (tỉnh Ninh Bình) được bao bọc bởi hệ sinh thái rừng ngập mặn phong phú, mỗi mùa hoa sú vẹt nở, các chủ ong đưa đàn hàng nghìn con về lấy mật. Bên cạnh việc hỗ trợ người dân chọn vị trí đặt thùng ong để lấy mật hiệu quả, Vườn quốc gia Xuân Thủy còn hỗ trợ về công nghệ chế biến, tăng cường quảng bá thương hiệu giúp người nuôi ong mở rộng thị trường tiêu thụ.

Đổi thay ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi nhờ Chương trình mục tiêu quốc gia

Đổi thay ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi nhờ Chương trình mục tiêu quốc gia

Thời gian qua, Ủy ban Dân tộc, nay là Bộ Dân tộc và Tôn giáo đã đẩy mạnh thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc, nhất là Kết luận 65-KL/TW ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị; Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 đã có nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Đảm bảo an toàn cho người dân tại các vùng có nguy cơ sạt lở cao

Đảm bảo an toàn cho người dân tại các vùng có nguy cơ sạt lở cao

Ngay sau khi xảy ra vụ sạt lở đất thương tâm khiến 2 người chết, 3 người bị thương tại thôn Khe Qué (xã Xuân Ái, tỉnh Lào Cai) vào ngày 13/7, chính quyền địa phương đã tổ chức thăm hỏi, hỗ trợ các gia đình nạn nhân lo hậu sự; đồng thời triển khai các biện pháp di dời người dân ra khỏi khu vực sạt lở.

Hồi sinh tơ lụa B'Lao

Hồi sinh tơ lụa B'Lao

Từng rực rỡ một thời với danh xưng "thủ phủ tơ lụa Việt Nam", ngành dệt tơ tằm Bảo Lộc (Lâm Đồng) còn được gắn bó với thương hiệu “Tơ lụa B’Lao” đã trải qua những năm tháng đầy trắc trở vì thị trường bấp bênh, nhân lực thiếu hụt và guồng quay công nghiệp giá rẻ. Nhưng hôm nay, giữa những đồi dâu xanh non và tiếng tằm gặm lá, một cuộc hồi sinh đang bắt đầu được dệt lại, bằng chính quyết tâm của những người giữ nghề.

Bản Phiêng Nghè (Sơn La) lại khốn đốn vì ngập úng

Bản Phiêng Nghè (Sơn La) lại khốn đốn vì ngập úng

Những trận mưa kéo dài nhiều ngày qua đã khiến tình trạng ngập úng ở bản Phiêng Nghè, phường Chiềng An, tỉnh Sơn La tiếp tục tái diễn, có nơi ngập sâu từ 2 - 3m, ảnh hưởng đến sản xuất, sinh hoạt, đi lại của một số hộ dân.

Chạm giấc mơ khởi nghiệp từ những chùm nho Hạ Đen

Chạm giấc mơ khởi nghiệp từ những chùm nho Hạ Đen

Với khát khao làm nông nghiệp sạch và mong muốn thay đổi cách làm kinh tế nông thôn, chị Nguyễn Thị Hồng Hạnh (xã Phương Tiến, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang) đã tiên phong lựa chọn giống nho Hạ Đen để khởi nghiệp. Sau ba năm kiên trì học hỏi và áp dụng kỹ thuật hiện đại, chị đã biến mảnh đất quê hương thành vườn nho trĩu quả, mang lại hiệu quả kinh tế cao với thu nhập gần 100 triệu đồng mỗi năm, giúp gia đình ổn định kinh tế và vươn lên làm giàu.

Đòn bẩy phát triển nông thôn mới

Đòn bẩy phát triển nông thôn mới

Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) nhằm hướng đến phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát huy nội lực và gia tăng giá trị, nâng cao thu nhập của cư dân nông thôn, góp phần xây dựng nông thôn mới.

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Fraser's Hill International Birdrace 2025: Giải thưởng quốc tế cho Việt Nam giữa “thiên đường hoang dã”

Từ TP.HCM, 10 thành viên Câu lạc bộ Nhiếp ảnh Thiên nhiên Hoang dã Việt Nam đã lên đường sang Malaysia, tham dự Cuộc thi nổi tiếng Fraser's Hill International Birdrace 2025. Đây là sân chơi lớn nhất Đông Nam Á dành cho những người yêu chim hoang dã và bảo tồn thiên nhiên. Đoàn Việt Nam do nhiếp ảnh gia Nguyễn Hoài Bảo, Giảng viên Trường ĐH Khoa học tự nhiên - ĐH Quốc gia TP.HCM làm trưởng đoàn đã xuất sắc giành Giải Nhì chung cuộc (First Runner-up) hạng mục Advanced - hạng mục cao nhất dành cho các đội chuyên nghiệp.

Bình yên trở lại nơi phên dậu Tổ quốc

Bình yên trở lại nơi phên dậu Tổ quốc

Gia Lai là tỉnh miền núi ở Tây Nguyên, đường biên giới dài hơn 90 km giáp Campuchia, từng là điểm nóng về tình trạng buôn bán người qua biên giới. Những lời mời gọi “việc nhẹ lương cao” từ các đối tượng xấu đã khiến không ít thanh niên khu vực biên giới nhẹ dạ cả tin rơi vào bẫy lừa đảo, bị đưa sang Campuchia và ép buộc lao động phi pháp.

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Báo chí, đồng hành cùng đồng bào dân tộc thiểu số

Trong những năm qua, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã có những chuyển biến quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội. Đời sống vật chất của đồng bào các dân tộc thiểu số ngày càng được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh hằng năm. Những thành tựu đó có đóng góp to lớn của các cơ quan báo chí, trong đó có báo Tin tức và Dân tộc, TTXVN trong việc tuyên truyền, cổ vũ, phổ biến kiến thức tới đồng bào.

Nét duyên vùng Tây Bắc

Nét duyên vùng Tây Bắc

Mai Châu là điểm đến hấp dẫn du khách bằng vẻ đẹp nguyên sơ của núi rừng, không khí mát mẻ và mang đậm bản sắc văn hóa của các dân tộc. Với chủ trương phát triển du lịch cộng đồng bền vững, các địa phương như Pà Cò, bản Lác đã trở thành điểm sáng, bảo tồn di sản văn hóa, tạo sinh kế cho người dân.

Phục hưng trà Lâm Đồng

Phục hưng trà Lâm Đồng

Không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp, trà Lâm Đồng từng là biểu tượng của vùng đất nam Tây Nguyên - nơi hội tụ tinh hoa khí hậu, đất đai, bàn tay và khối óc con người. Nhưng giữa vòng xoáy thị trường và những biến động của chuỗi cung ứng, vùng chè một thời vang danh đang đối mặt với sự thu hẹp vùng nguyên liệu, thiếu hụt nội lực và áp lực tái định vị. Từ thực trạng này, một hành trình tái sinh đã khởi động - bằng sự khát vọng giữ lại bản sắc từ những đồi chè xanh ngát và bản lĩnh của những doanh nghiệp Việt.

Lúa tẻ nương Hà Giang - Mùa vàng bội thu

Lúa tẻ nương Hà Giang - Mùa vàng bội thu

Được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay Bộ Nông nghiệp và Môi trường) công nhận lưu hành đặc cách từ gần ba năm trước, lúa tẻ nương Hà Giang nhanh chóng lan rộng trên thị trường nhờ những ưu thế vượt trội. Năm nay, lúa tẻ nương Hà Giang lại được mùa, được giá. Với chi phí sản xuất thấp nhưng hiệu quả vượt trội, lúa tẻ nương mang lại cho người nông dân năng suất cao và thu nhập ổn định.

Nông dân thu nhập hàng trăm triệu đồng từ mùa chuối 'ngọt'

Nông dân thu nhập hàng trăm triệu đồng từ mùa chuối 'ngọt'

Chuối xiêm là cây trồng chủ lực tại khu vực vùng đệm Vườn quốc gia U Minh Thượng hơn 20 năm qua. Nơi đây được mệnh danh là vương quốc chuối của tỉnh Kiên Giang. Từ đầu năm 2025 đến nay, giá chuối xiêm ở huyện U Minh Thượng duy trì ở mức cao mang lại niềm vui và nguồn thu nhập khá cho người dân.

Bản đồ nguồn nước Điện Biên - vũ khí chống 'giặc' lửa

Bản đồ nguồn nước Điện Biên - vũ khí chống 'giặc' lửa

Với sáng kiến xây dựng “Bản đồ nguồn nước Điện Biên”, Thượng úy Nguyễn Doãn Đạt (Phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ - Công an tỉnh Điện Biên) đã góp phần nâng cao hiệu quả công tác chữa cháy, đồng thời khơi dậy tinh thần sáng tạo, đổi mới trong ứng dụng công nghệ số của lực lượng Công an nhân dân.

Ứng dụng công nghệ đưa sản phẩm làng nghề vươn xa

Ứng dụng công nghệ đưa sản phẩm làng nghề vươn xa

Với sự phát triển của khoa học công nghệ, thời gian qua, các làng nghề trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội, đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ trong sản xuất, quảng bá thương hiệu. Từ đó, góp phần tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, từng bước đưa các sản phẩm làng nghề vươn dài ra thị trường thế giới.

Yên Bái hình thành nhiều vùng nguyên liệu tập trung của 10 cây trồng chủ lực

Yên Bái hình thành nhiều vùng nguyên liệu tập trung của 10 cây trồng chủ lực

Yên Bái đang trở thành điểm đến an toàn, hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nhờ thực thi đồng bộ các giải pháp phát triển bền vững dựa trên cơ sở tận dụng tối đa tiềm năng, lợi thế. Điều đó đã tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi, thông thoáng, hiệu quả cùng sự đồng hành tích cực của chính quyền các cấp đối với các nhà đầu tư.

Độc đáo những ngôi nhà đá ong

Độc đáo những ngôi nhà đá ong

Ẩn mình trong những làng quê yên bình của Quảng Ngãi, có những ngôi nhà được xây dựng từ đá ong độc đáo tại xã Bình Hải, huyện Bình Sơn. Trải qua bao thăng trầm, những nếp nhà này không chỉ mang đậm dấu ấn kiến trúc xưa mà còn chứa đựng cả những câu chuyện về đời sống, văn hóa của người dân nơi đây. Tuy nhiên, trước sự thay đổi của nhịp sống hiện đại, số lượng những ngôi nhà đá ong nguyên vẹn ngày càng ít.

Điểm tựa tin cậy của đồng bào các dân tộc ở vùng biên Đắk Lắk

Điểm tựa tin cậy của đồng bào các dân tộc ở vùng biên Đắk Lắk

Năm 2025 đánh dấu chặng đường 50 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Bộ đội Biên phòng tỉnh Đắk Lắk (23/5/1975 - 23/5/2025). Trải qua nửa thế kỷ, Bộ đội Biên phòng không chỉ khẳng định vai trò là lực lượng nòng cốt, chuyên trách trong bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia mà còn là điểm tựa tin cậy của nhân dân các dân tộc anh em ở vùng biên Đắk Lắk.

Diện mạo mới tươi đẹp vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Diện mạo mới tươi đẹp vùng đồng bào Khmer Nam Bộ

Trong dòng chảy của thời gian, đồng bào Khmer Nam Bộ luôn là một phần không thể tách rời của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Thực hiện nhất quán chủ trương “Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng tiến bộ”, Đảng và Nhà nước ta ban hành các chính sách đầu tư, ưu tiên bố trí nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Nhờ đó, sau 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, vùng đồng bào Khmer Nam Bộ đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ, khoác lên mình diện mạo mới tươi đẹp và đầy sức sống...

Trải nghiệm thiên nhiên trên "vùng đất của nắng và gió"

Trải nghiệm thiên nhiên trên "vùng đất của nắng và gió"

Hiện nay, xu hướng "check-in" trải nghiệm tại các địa điểm đến đã trở thành một phần không thể thiếu trong mỗi chuyến đi. Tại Ninh Thuận, trào lưu này không chỉ giúp du khách lưu giữ những khoảnh khắc đáng nhớ mà còn góp phần quảng bá hình ảnh du lịch địa phương hiệu quả.

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Đến hẹn lại lên, cứ vào ngày cuối cùng của tháng Giêng hằng năm, đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên (Yên Bái) nô nức hội tụ tại các điểm trung tâm bản để tổ chức Lễ Cúng rừng hay còn gọi Tết rừng.